finanse międzynarodowe (13 stron).doc

Finanse międzynarodowe

Międzynarodowy rynek walutowy.

Waluty - prawnie obowiązujące środki płatnicze danych krajów.

Zasady funkcjonowania rynków walutowych są identyczne jak wszystkich innych rynków (np. towarowych).

Rynek walutowy dotyczy instrumentów finansowych o najwyższym stopniu płynności pochodzących z różnych krajów.

Cechy charakterystyczne rynków walutowych:

1.                   rynek jest fizycznie rozproszony, nie istnieją centra finansowe

2.                   zdecentralizowany pod względem geograficznym, technicznym i ekonomicznym

3.                   jest to rynek międzynarodowy, staje się systemem globalnym

Struktura walutowa tradycyjnego rynku walutowego.

punkt odniesienia 200% (dwie waluty dla jednej transakcji)

1.                   dolar USA 90%

2.                   marka niemiecka 25%

3.                   jen 25%

4.                   funt szterling 15%

5.                   frank szwajcarski 10%

Najważniejsze kursy rynku walutowego:

1.                   dolar - marka niemiecka

2.                   dolar - jen

3.                   dolar - funt szterling

4.                   dolar - frank szwajcarski

5.                   marka niemiecka - jen

Tendencje na rynkach walutowych:

·         dolar USA zajmuje dominującą pozycję w obrotach walutowych - łącznie ok. 85% wszystkich transakcji i aż 95% transakcji swap.

·         coraz wyraźniej zaznacza się wzrost transakcji w DM.

·         większość transakcji walutowych odbywa się między dealerami reprezentującymi główne banki krajowe.

Struktura i organizacja tradycyjnego rynku walutowego.

segmenty

1.                   rynek międzybankowy (interbank market) skupiający 75-80% wszystkich transakcji dewizowych w skal światowej.

podmioty:

·         banki handlowe

·         firmy brokerskie

·         banki centralne

·         banki inwestycyjne

·         domy papierów wartościowych (security houses)

·         oszczędnościowe kasy budowlane (building societes)

·         firmy handlujące surowcami w skali międzynarodowej

·         niektóre korporacje przemysłowe (instytucje nie będące bankami ale prowadzące zbliżone do bankowych usługi)

2.                   rynek transakcji z klientami ok. 20-30%

podmioty:

·         podmioty rynku międzybankowego

·         małe firmy handlowe, przemysłowe i usługowe

·         duże korporacje

3. transakcje walutowe z udziałem osób fizycznych (rynek detaliczny) ok. 1% rynku

Koncentracja obrotów tradycyjnego międzynarodowego rynku walutowego znajduje się w trzech ośrodkach: kolejno w Wielkiej Brytanii, USA i Japonii. Jednocześnie istnieje dominacja geograficzna rynku USA w zakresie międzynarodowego rynku walutowego transakcji futures i options ( 97% światowego wolumenu futures - Chicago, 98-99% options - Filadelfia i Chicago).

Funkcje rynku walutowego:

1.                   wiąże ceny towarów i usług w skali międzynarodowej

2.                   ułatwia rozwój handlu międzynarodowego

3.                   ceny rynku dewizowego (kursy dewizowe) są punktami odniesienia wszystkich innych cen

4.                   stanowi najważniejszy mechanizm alokacji zasobów w skali światowej

5.                   umożliwia dokonywanie transferu siły nabywczej między państwami oraz podmiotami pochodzącymi z różnych krajów

6.                   wiąże międzynarodowe rynki finansowe przyczyniając się do tworzenia międzynarodowego rynku finansowego

7.                   umożliwia transfer kapitałów w skali międzynarodowej

8.                   jedno z narzędzi rządów dla realizacji polityki pieniężno - kredytowej.

Różnice pomiędzy rynkiem walutowym i finansowym:

·         przedmiotem transakcji walutowych są instrumenty finansowe o najwyższym stopniu płynności denominowane w jednostce pieniężnej dwóch różnych krajów.

·         transakcje finansowe dotyczą instrumentów finansowych o różnym stopniu płynności, denominowane w jednostce pieniężnej jednego kraju.

Istota transakcji w walutach obcych; zasada ustalania (kwotowania) cen:

·         podwójne kwotowanie

·         cena zakupu (bid)

·         cena sprzedaży (offer)

·         marża między ceną zakupu a ceną sprzedaży (spread)

Waluta kwotowana - jest to waluta, której wysokość jest zmienna w podawanej wartości kursu.

Waluta bazowa - jej wysokość jest stała.

1 GBP = 2.2550 USD

waluta bazowa waluta kwotowana

wysokość USD w powyższym przykładzie jest zmienna w stosunku do GBP

metody kwotowania:

·         bezpośrednia - polega na określeniu zmiennej liczby jednostek waluty krajowej w stosunku do liczby jednostek waluty obcej, która jest w tym wypadku walutą bazową

·         pośrednia - polega na określeniu stałej liczby jednostek waluty krajowej do zmiennej waluty obcej

Zasady kursów parytetowych:

Wymogi stawiane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy krajom ubiegającym się o uznanie ich walut za wymienialne:

·         swoboda płatności dotycząca zarówno rezydentów jak i nierezydentów

·         stosowanie jednolitego kursu walutowego

·         nie uczestniczenie w dyskryminujących inne kraje porozumieniach walutowych

Korzyści z wymienialności waluty:

·         poddanie gospodarki silniejszej konkurencji międzynarodowej

·         wzrost zaufania wewnętrznego do wymienialnej waluty co przekłada się na większą skłonność do oszczędzania w tej walucie

·         ułatwienie przejścia od urzędowego do rynkowego ustalanie kursu waluty

·         możliwość powiązania wewnętrznego rynku finansowego z międzynarodowym

Dewizy - należności zagraniczne, które z uwagi na swą formę i płynność mogą służyć jako środki płatnicze w obrocie międzynarodowym. Jedną z form dewizy jest weksel. Jeśli chodzi o płynność, to wierzytelności powinny być uruchamialne aby móc posłużyć się nimi jako środkami płatniczymi.

Na rynku walutowym istnieją dwa kursy: jeden dotyczący dewiz (pieniądza płynnego w obrocie międzynarodowym, finansującego operacje międzynarodowe) i drugi dotyczący pieniądza (w formie gotówkowej). Kursy te są różne, pieniądz gotówkowy jest droższy.

Międzynarodowy system walutowy - zespół układów, reguł, instytucji, zasad, zwyczajów, które określają warunki funkcjonowania pieniądza w sferze stosunków międzynarodowych.

Obecny system swoje podstawy ma w zasadach sformułowanych w 1944 roku w Bretton Woods.

W latach 1870 - 1914 obowiązywał system oparty na złocie. Wszystkie waluty odnoszone były do wartości złota, rysowała się wyraźna dominacja funta szterlinga.

W Bretton Woods powstał system dewizowo - złotowy, częściowo oparty na parytecie złota, a częściowo na USD. Statut Międzynarodowego Funduszu Walutowego mówił, iż parytet waluty każdego kraju członkowskiego jest ustalony w złocie lub dolarach amerykańskich, transakcje dokonywane między krajami członkowskimi muszą być oparte na parytecie walutowym, ich odchylenie kursu od parytetu nie powinno przekraczać 1% w górę lub w dół. Zmiana parytetu może odbywać się tylko w warunkach braku równowagi w bilansie płatniczym. Dewaluacja i rewaluacja może odbywać się tylko przy powiadomieniu i zgodzie MFW. W czasie wystąpienia przejściowego deficytu w bilansach płatniczych kraj członkowski może zaciągnąć krótkoterminową pożyczkę w celu zakupu dewiz. Bezpośrednio wymienialny na złoto był tylko USD. Inne waluty były wymienialne na USD.

W kolejnych latach wprowadzane były modyfikacje polegające przede wszystkim na wprowadzaniu nowych walut jako walut dewizowych. Obecnie obowiązuje system wielodewizowy, co jest wynikiem tych modyfikacji. Nie ma bezpośredniego odwołania się do parytetu złota.

Do 1957 roku parytety walut mogły być zmieniane tylko w przypadku zasadniczego braku równowagi. W okresie powojennym powstają dwie dodatkowe strefy walutowe: strefa funta szterlinga i franka francuskiego. W końcu lat 50. powstaje europejska strefa płatnicza, a w 1958 roku powstaje Europejski Układ Walutowy.

W roku 1971 rząd Stanów Zjednoczonych zawiesił wymienialność dolara na złoto w wyniku pogłębiającego się deficytu bilansu płatniczego. W wyniku prób zapobiegania temu zjawisku emitowane obligacje państwowe przyczyniły się do powstania eurodolara. System utrudniał również w sposób zdecydowany wyrównywanie bilansów płatniczych, środki potrzebne do wyrównania bilansu były bardzo trudno dostępne. Do załamania systemu dolarowo - złotego przyczyniła się również ekspansja korporacji międzynarodowych, które żądały wymienialności walut krajowych w celu ułatwienia dokonywania transakcji. Pośrednim czynnikiem był również kryzys naftowy. Równocześnie rosło znaczenie innych poza USD walut, np. funta szterlinga. Od 1978 roku następuje proces demonetyzacji i wprowadzanie systemu wielodewizowego. System wielodewizowy przede wszystkim zakłada płynność walut krajów uprzemysłowionych. Genezą wymienności walut jest dywersyfikacja rezerw dewizowych, która zdecydowanie ułatwia transakcje międzynarodowe. Ponadto system wielodewizowy zdecydowanie lepiej chroni przed stratami niż system jednodewizowy. W systemie wielodewizowym zmiany kursów walut nie kumulują się i mogą się wzajemnie znosić. Kurs walut ustala się według sytuacji gospodarczej, pozycji i bilansu płatniczego krajów uczestników MFW. Banki centralne zaczęły tworzyć rezerwy wielowalutowe. Atrakcyjność walut jako walut rezerwowych zwiększyła się również poprzez wzrost stopy procentowej w krajach Europy Zachodniej. Podwyższyła się rentowność walut.

Kurs waluty jest to cena waluty wyrażona w innej walucie. Ma on funkcję informacyjną, jak również twórczą, gdyż przenosi układy cen. Kurs walutowy jest środkiem polityki finansowej państwa. Zależy on i wpływa na wiele płaszczyzn działalności gospodarczej. Kurs walutowy i stopa procentowa są instrumentami polityki finansowej, polegającej na przyciągnięciu kapitału zagranicznego inwestowanego w kraju. Przy odpowiednich wysokościach obu instrumentów inwestowanie za granicą może być mniej ryzykowne niż inwestowanie w kraju a ponadto bardziej rentowne. Zagrożeniem może być zachwianie płynności przy odbiorze oszczędności, kurs walutowy może być czynnikiem powodującym zachwianie pokrycia walut przez walutę krajową.

Rozluźnienie zasad dotyczących rynku walutowego poprzez wprowadzenie systemu wielodewizowego pomogło również w jego rozwoju, ponadto w rozwinięciu wzajemnych powiązań rynkowych. Inwestowanie na obcych rynkach zostało bardzo ułatwione, poprzez brak pośrednictwa określania kursów walutowych. Banki uzyskały możliwość operacji giełdowych. Pojawiło się wiele nowych instrumentów finansowych (obligacji, bonów), oraz instrumentów zabezpieczających, związanych z rynkiem finansowym. Stały się możliwe ogromne przepływy kapitału finansującego transakcje. Powstają nowe funkcje banków centralnych, oparte o wymogi kontrolowania wszystkich instytucji tworzących rynek walutowy. Rozszerzył się zakres usług finansowych.

Pojawiają się instytucje bankowe oparte o kapitał korporacji transnarodowych, o funkcjach zbliżonych do banków.

Pieniądz od strony makroekonomicznej spełnia cztery funkcje:

1.                   środka płatniczego

2.                   środka przechowania wartości

3.                   jednostki rozrachunkowej

4.                   środka odroczonej płatności

i może je spełniać także w środowisku międzynarodowym. W związku z tym podział rynku światowego na rynki lokalne jest sztuczny, ponieważ równie łatwo można korzystać z rynku międzynarodowego jak i lokalnego.

System wielodewizowy wiążąc się z funkcjonowaniem na rynku dewizowym wielu podmiotów zajmujących się sprzedażą dewiz daje możliwości negocjowania ich cen.

Metody finansowania handlu zagranicznego.

1.                   kompensata towarowa,

2.                   polecenie wypłaty,

3.                   inkaso dokumentowe,

4.                   akredytywa dokumentowa,

5.                   weksel w obrocie zagranicznym,

6.                   czek jako instrument zapłaty w operacjach handlu zagranicznego.

Kompensata towarowa.

Strony transakcji barterowej występują zarówno w charakterze importera i eksportera. Faktyczne zamknięcie transakcji ma miejsce na rynku lokalnym, gdzie sprzedawane są importowane towary. Często wykorzystywana metoda handlu pomiędzy krajów o słabo rozwiniętym systemie bankowym, przy ograniczonej wymienialności waluty krajowej i niskim poziomie rezerw dewizowych; polega na wymianie towar za towar.

Formy rozliczeń handlowych stanowiących przykład ekstremalnego ryzyka:

·         zapłata z dołu - maksymalne ryzyko eksportera

·         zapłata z góry - maksymalne ryzyko importera

Instytucje finansowe - pośrednicy w rozliczeniach handlu zagranicznego.

Bank korespondent - bank krajowy, w którym bank zagraniczny utrzymuje rachunek w walucie obcej lub bank zagraniczny, który ma taki rachunek w banku polskim. Zasadą jest, że rachunki bankowe prowadzone są w walutach danych krajów. Przydatne jest gdy bank korespondent, z którym współpracujemy miał dobrze rozwiniętą sieć korespondentów, aby jego wiarygodność była wyższa.

Bank pośredniczący - występuje między bankiem otrzymującym a bankiem beneficjanta. Pole używane jedynie w specyficznych sytuacjach, gdzie niezbędne jest dodatkowe ogniwo w łańcuchu płatności. Z bankiem pośredniczącym nie musimy mieć umowy.

Polecenie wypłaty.

Polecenie wypłaty oznacza otrzymanie od banku zagranicznego lub skierowanie do banku zagranicznego - w drodze telekomunikacyjnej lub pocztowej - zlecenie wypłaty (gotówką lub czekiem) na rzecz lub przelewu na rachunek wskazanej osoby fizycznej. Przy transakcjach natychmiastowych obowiązuje standard “dwóch dni roboczych” na zapłacenie.

Polecenie wypłaty jako forma płatności w operacjach handlowych charakteryzuje się wysokim ryzykiem stron transakcji, brakiem zabezpieczenia po stronie eksportera i importera oraz niskimi kosztami bankowymi. 60 - 70% transakcji w krajach Wspólnot Europejskich jest rozlicznych przy pomocy polecenia wypłaty.

...