GOSPODARKA PASIECZNA(1).pdf

(183 KB) Pobierz
RENTY STRUKTURALNE
ŚLĄSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO
W CZĘSTOCHOWIE
we współpracy z:
Polskim Związkiem Pszczelarskim w Warszawie
Wydziałem Ochrony Środowiska Rolnictwa i Leśnictwa
Urzędu Miasta w Częstochowie
Regionalnym Związkiem Pszczelarzy w Częstochowie
GOSPODARKA PASIECZNA
I HODOWLA PSZCZÓŁ W ASPEKCIE
UWARUNKOWAŃ EKONOMICZNYCH
Materiały konferencyjne
Częstochowa, 6 grudnia 2005 r.
2
 
SPIS TREŚCI
Str
.
1. Prof. dr hab. Jerzy Paleolog
Biologia i genetyka jako podstawa hodowli pszczół…
…......
4
2. Mgr Krzysztof Olszewski
Optymalne dostosowanie metod gospodarki pasiecznej do
warunków środowiskowych
Rozwiązania techniczne w profesjonalnej gospodarce
pasiecznej …………
….............................................................
10
4. Mgr Bożena Stepień
Ekonomiczne uwarunkowania prowadzenia gospodarstw
pasieczych……………………………………………………… 17
3
82460720.001.png
Jerzy PALEOLOG
Katedra Biologicznych Podstaw Produkcji Zwierzęcej
Akademia Rolnicza w Lublinie
e-mail: jerzy.paleolog@ar.lublin.pl
BIOLOGIA I GENETYKA
JAKO PODSTAWA HODOWLI PSZCZÓŁ
Różnica pomiędzy chowem i hodowlą leży w tym, że hodowla
polega na genetycznym doskonaleniu pszczół, a chów na ich utrzy-
mywaniu i zapewnieniu im optymalnych warunków. Podobnie mówi-
my o hodowli lub o wychowie matek. Czyli cała gospodarka pasie-
czna, żywienie i leczenie, to chów. Nie da się tego zrobić bez znajo-
mości biologii rodziny pszczelej. Aby prowadzić hodowlę potrzeba
wielu pokoleń, gdyż polega ona na dokonywaniu trwałych zmian ge-
netycznych u naszych pszczół. Nie da się tego zrobić bez znajomości
genetyki. Na czym zatem polega hodowla, czyli genetyczne dosko-
nalenie pszczół. Organizmy są zbudowane z materii, ale o tym, jak
wyglądają i jak funkcjonują, decyduje informacja. Pszczoła czy
trzmiel to prawie taka sama materia, ale różna informacja decyduje o
tym, że się różnią. W komórkach swego ciała mają bowiem zapisane
infor-macje o wszystkich cechach, np. o barwie, budowie,
odporności, agresywności, dynamice rozwoju, zdolności do zbierania
pyłku lub nektaru itd. Geny są to małe, ale sensowne fragmenty, z
których skła-da się pełny zapis tej informacji. Na przykład „truteń ma
mieć białe oczy” to gen zwany snow , cząstka informacji o całym
trutniu. Genetyka stara się odpowiedzieć jak zapisana, odczytywana i
prze-kazywana jest ta informacja. Hodowla zajmuje się takim
przekształ-caniem tej informacji, aby pszczoły miały cechy najbardziej
użyteczne dla człowieka.
4
 
Praca hodowlana składa się z czterech etapów:
1. Oceny pszczół
2. Oszacowania wartości genetycznej
3. Selekcji
4. Doboru do kojarzeń
Ocena polega na wybraniu interesujących nas cech i określeniu
kolejności rodzin od najlepszej do najgorszej. Jeśli prawidłowo nie
ocenimy danej cechy, to dalsza praca nie ma sensu. Dlatego rozwi-
jane są nowe metody oceny cech, polegające na ich kwantyfikacji
(np. test żądłowy), co bliżej zostanie omówione w wykładzie. Do
prawidłowej oceny potrzebna jest dobra znajomość biologii rodziny
pszczelej. Ale czy zawsze lepsze rodziny mają lepsze geny. Otóż nie,
gdyż dobra rodzina może wypaść gorzej niż słaba, gdy jest na sła-
bych pożytkach, a łagodniejsza okazać się agresywniejszą, gdy jest
nieumiejętnie traktowana. Dlatego musimy wiedzieć na ile dobra war-
tość rodziny zależy od genów, a na ile od środowiska, czyli ocenić
wartość genetyczną, bo tylko taka się odziedziczy. Gdy ktoś ma
wrodzoną dziedzicznie silną budowę ciała, to jego dzieci też. Jeśli zy-
skał ją drogą ćwiczeń, będąc raczej drobnej postury, to dzieci też nie
będą duże. W trzecim etapie zwanym selekcją na matki następnego
pokolenia (zarodowe) wybieramy te, o najlepszej wartości genetycz-
nej. Nie jest to jednak takie proste. Natura bowiem sprawia, że z
korzystnymi cechami są powiązane niekorzystne. Mówimy wtedy o
ujemnej korelacji genetycznej . Na przykład pszczoły o dobrej
dynamice rozwoju, bywają rojliwe a miodne agresywne. A zatem mat-
ki, tak z pni ojcowskich jak i matecznych, są sumą wad i zalet, więc
decyzje dotyczące ich wyboru bywają trudne. W tej sytuacji rzeczą
fundamentalnej wagi jest, by hodowca miał ściśle określony cel, czyli
wiedział do jakich warunków i jakiej gospodarki selekcjonuje pszczo-
ły, a tym samym jakie cechy mają być preferowane. Ponadto, potom-
stwo (matki - córki) dostają od każdej ze stron rodzicielskich po poło-
wie genów, ale które to będą geny, decyduje przypadek. Tak więc
siostry, mimo że po tych samych matkach, mogą być różne. Z tej
5
 
Zgłoś jeśli naruszono regulamin