TIR-nazwa.doc

TIR   Międzynarodowa konwencja celna.

1. Postanowienia konwencji TIR

1. Istotne znaczenie, przy przewozach drogowych, mają konwencje celne, z których na szczególną uwagę zasługuje konwencja dotycząca międzynarodowego przewozu towarów z zastosowaniem tzw. karnetów TIR z dnia 14.11.1975r. (Dz. U. Nr 22- załącznik poz. 96 z dnia 16 kwietnia 1962r., Dz. U. z 1984r. Nr 17, poz. 76).
2. Konwencję TIR stosuje się do przewozu towarów bez przeładunku przez jedną lub kilka granic, od wyjściowego urzędu celnego jednej Umawiającej się Strony do docelowego urzędu celnego innej Umawiającej się Strony lub tej samej Umawiającej się Strony, w pojazdach drogowych, zespołach pojazdów lub w kontenerach, jeżeli jakaś część przewozu między rozpoczęciem i zakończeniem operacji TIR jest wykonywana przez transport drogowy.
3. Możliwe jest również wykonanie przewozu pod osłoną karnetu TIR zaczynającego się i kończącego się w tym samym państwie jeżeli trasa przebiegać będzie przez terytorium obcego państwa. Konwencja TIR zwalnia ładunek od odprawy celnej w punktach granicznych pod następującymi warunkami:

·         przejazd musi się odbywać tylko określoną lub zaakceptowaną przez władze celne trasą;

·         pojazd musi posiadać świadectwo zdolności technicznej dopuszczające do międzynarodowego przewozu drogowego pod zamknięciem celnym;

·         władze celne kraju wysyłki muszą zaopatrzyć skrzynię ładowną samochodu w plomby celne, które są sprawdzane przez władze celne na granicy;

·         zaplombowany ładunek traktowany jest jako tzw. przesyłka celna, tj. nie może wejść do obrotu w kraju, do którego nie jest przeznaczony.

4. Międzynarodowy przewóz drogowy pod osłoną konwencji TIR i pod zamknięciem celnym w pojazdach drogowych, w zespołach pojazdów lub kontenerach nie powinien podlegać kontroli celnej w przejściowych urzędach celnych, jednak w celu uniknięcia nadużyć władze celne mogą w przypadkach podejrzenia o nieprawidłowości, przeprowadzać w danych urzędach kontrole towarów.

2. Odpowiedzialność stowarzyszeń poręczających

1. Każdy kraj będący umawiająca się strona może, z zastrzeżeniem określonych przez siebie warunków i gwarancji, upoważnić stowarzyszenia do wydawania karnetów TIR bezpośrednio lub za pośrednictwem odpowiednich stowarzyszeń oraz do występowania w charakterze poręczycieli. Władze celne w danym kraju mogą uznać nawet kilka stowarzyszeń, z których każde ponosić będzie odpowiedzialność z przewozów wykonywanych pod osłoną karnetu TIR.
2. W naszym kraju Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce (ZMPD) jest uznane za Stowarzyszenie którego gwarancja obejmuje również odpowiedzialność, jaka może powstać w  państwie w związku z użyciem karnetów TIR wydanych przez zagraniczne stowarzyszenia, będące członkami międzynarodowej organizacji IRU, do której ono samo należy. Władze celne ustanowiły równowartość 50.000 USD od stowarzyszenia poręczającego jako maksymalną wysokość kwoty od jednego karnetu TIR. ZMPD zostało również zobowiązane do zapłacenia kwot wraz z odsetkami na zasadzie odpowiedzialności wspólnej i solidarnej z osobami, od których należne są te kwoty. Odpowiedzialność ZMPD  poręczającego w stosunku do władz państwa, w którym  się znajduje wyjściowy urząd celny, rozpoczyna się od chwili, gdy karnet TIR został przyjęty przez urząd celny. W następnych państwach, przez które prowadzi trasa przewozu towarów zgodnie z procedurą TIR, odpowiedzialność ta rozpoczyna się od chwili wwozu towarów bądź - w razie zawieszenia operacji TIR - od chwili gdy karnet TIR został przyjęty przez urząd celny, w którym operacja TIR zostaje wznowiona.
3. Odpowiedzialność ZMPD obejmuje ponadto towary, które nie zostały wyszczególnione w karnecie a  znajdują się pod zamknięciem celnym. W razie wymagalności kwot naliczonych,  właściwe władze powinny przed skierowaniem
   roszczenia do ZMPD zażądać ich zapłaty od osób, od których kwoty bezpośrednio się należą. Stowarzyszenie poręczające ustala okres ważności karnetu TIR, określając ostatni dzień ważności, po którym karnet nie będzie mógł być przedstawiony wyjściowemu urzędowi celnemu w celu jego przyjęcia. ZMPD w Polsce ustaliło ważność karnetów dla:

·         Karnet TIR 14 - voletowy - 45 dni ważności,

·         Karnet TIR   4 - voletowy - 14 dni ważności, od daty jego odbioru.

4. ZMPD przewiduje w najbliższym czasie możliwość wydłużenia terminu ważności karnetów nawet do 90 dni. Na uwagę zasługuje fakt, iż przyjęty przez wyjściowy urząd celny nawet w ostatnim dniu swojej ważności karnet TIR,  zachowuje nadal swą ważność aż do chwili zakończenia całej operacji TIR w docelowym urzędzie celnym.

3. Warunki przystąpienie przewoźnika do systemu TIR

1. Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce posiada wyłączność na wydawanie karnetów TIR. Uzyskanie zgody ZMPD na przystąpienie do systemu TIR nie musi wiązać się z jednoczesnym członkostwem w tym stowarzyszeniu. Przed przewoźnikiem przystępującym do systemu TIR stawia się dość wysokie wymagania, co spowodowane jest tak dużą odpowiedzialnością Stowarzyszenia poręczającego, a mianowicie:

·         podstawę prawną wykonywanej działalności

·         regon,

·         złożyć gwarancję ustalaną przez, macierzyste zrzeszenie przed wydaniem karnetu TIR,

·         kopie posiadanych koncesji,

·         wycena majątku firmy (nieruchomości),

·         obroty za poprzedni kwartał i dochody za ostatni rok (Urząd Skarbowy)

·         opinię banku prowadzącego rachunek firmy. ZMPD w Polsce określiło gwarancję dla przewoźnika w wysokości  50.000 USD.

2. Przewoźnika może zabezpieczenie przedstawić w następującej formie:

·         gwarancji bankowej,

·         kaucji,

·         polisy ubezpieczeniowej,

·         depozytu gotówkowego.

3. Przy przewozach towarów o podwyższonym ryzyku, gdzie wymagany jest karnet HVG, przewoźnik musi dodatkowo podwyższyć swą posiadaną gwarancję o kolejne 50.000 USD. Poza bezpośrednimi warunkami stawianymi danej firmie musi posiadać ona pojazd lub kontener, które to spełniają warunki techniczne dopuszczające do międzynarodowych przewozów drogowych pod zamknięciem celnym. Za nadające się do międzynarodowego przewozu towarów pod zamknięciem celnym można uznać tylko takie pojazdy, których pomieszczenie przeznaczone na ładunek jest zbudowane i urządzone w taki sposób :

2. aby żaden towar nie mógł być wyjęty z zamkniętej części pojazdu lub do niej włożony bez pozostawienia widocznych śladów włamania lub bez zerwania zamknięcia celnego;
3. aby zamknięcie celne mogło być nałożone w sposób prosty i skuteczny;
4. aby nie zawierały żadnej ukrytej przestrzeni, w której można by ukryć towary;
5. aby wszystkie miejsca mogące pomieścić towary były łatwo dostępne dla kontroli celnej.

4. Regulamin dotyczący warunków technicznych pojazdów drogowych, które mogą być dopuszczone do międzynarodowych przewozów drogowych pod zamknięciem celnym określa również:

- materiał, wytrzymałość i wykonanie opończy,
- systemu zamknięć
- oczka i linki mocujące opończę,
- naprawę opończy,
- konstrukcję pomieszczenia przeznaczonego na ładunek.

5. Konwencja TIR zawiera również załącznik dotyczący uznania kontenera, w którym szczegółowo przedstawia postanowienia dotyczące:

- konstrukcji kontenera ,
- kontenerów składanych lub rozbieranych,
- kontenerów krytych opończą.

6. Wyróżnia się dwie procedury uznania kontenera za nadające się do przewozu ładunków pod zamknięciem celnym:

·         w procesie produkcji - według typu konstrukcji,

·         po zakończeniu procesu produkcji - w jakimkolwiek okresie po zakończeniu procesu produkcji, indywidualnie lub w określonej partii kontenerów tego samego typu.

7. Podczas wykonywania przez pojazd lub przez zespół pojazdów drogowych operacji TIR powinna zostać umieszczona z przodu pojazdu prostokątna tablica z napisem "TIR" o cechach charakterystycznych wymienionych w załączniku 5 do niniejszej konwencji, i taka sama tablica z tyłu pojazdu lub zespołu pojazdów drogowych. Tablice te powinny być umieszczone w taki sposób, aby były wyraźnie widoczne i aby można było je zdejmować.

4. Korzystanie z karnetu

Na podstawie karnetu TIR odprawa celna dokonywana jest tylko dwa razy: u nadawcy oraz w kraju przeznaczenia (albo na granicy, albo u ostatecznego odbiorcy). Omawiany karnet upoważnia tylko do jednej określonej jazdy. Z faktu posługiwania się karnetem TIR wynika, że jego posiadacz jest odpowiedzialny za zgłoszenie towarów do odprawy władzom celnym docelowym jak również za uiszczenie wszelkich należności , opłat i kar związanych z ładunkiem w przypadku, gdy karnet TIR nie został prawidłowo zwolniony.

5. Zmiany w konwencji

1. Zmiany Konwencji TIR, które weszły w życie 17 lutego 1999r. , wprowadziły nowe, wyższe i ściśle określone gwarancje w stosunku do ONZ i wszystkich organów państwowych  między innymi do Głównego Urzędu Ceł. W Genewie został powołany specjalny organ przy Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ - TIREXB do nadzorowania realizacji konwencji TIR  gdzie wszystkie umowy zawierane przez zrzeszenia ZMPD z GUC muszą być natychmiast przedstawiane i składane. Organ TIREXB podlega Komitetowi Administracyjnemu Konwencji TIR i ma on na celu rozwiązywanie wszelkich spraw związanych z prawidłowym funkcjonowaniem Konwencji TIR. Wprowadzony zostaje obowiązkowy system elektronicznej kontroli całej gospodarki karnetami od ich wydania aż do zwolnienia. Zmiany te dotyczą głównie stowarzyszeń gwarantujących i wydających karnety przewoźnikom, lecz nowa Konwencja TIR wprowadza też zmiany dotyczące bezpośrednio przewoźników. Przyjęcie przewoźnika do Systemu TIR i dalsze korzystanie przez niego z karnetów jest uzależnione od dopuszczenia go przez Główny Urząd Ceł. Każdy
   przewoźnik może ubiegać się i  uzyskać certyfikat dopuszczenia do systemu TIR. Lista dopuszczonych przewoźników musi być systematycznie i na bieżąco aktualizowana i przekazywana do organu ONZ TIREXB przez Zrzeszenie (ZMPD w Polsce).
2. Warunkiem uzyskania certyfikatu jest spełnienie wszystkich wymagań stawianych przewoźnikom w nowej konwencji TIR. Przewoźnicy, którzy wcześniej byli członkami Systemu TIR, otrzymują ze zrzeszenia nowe druki Deklaracji Zobowiązania do zaktualizowania. Nie są dopuszczalne w świetle nowej konwencji jest wprowadzanie jakiekolwiek zmiany dotyczące przewoźnika bez zgody ZMPD i powiadomienia o tym ONZ. Władze celne  każdego kraju mają dostęp do rejestrów ONZ w których mogą dokonać sprawdzenia czy dany przewoźnik jest dopuszczony do systemu TIR. W przypadku wykluczenia przewoźnika z systemu tir lub zawieszenia w korzystaniu z karnetów TIR odpowiednie informacje będą w dyspozycji władz celnych wszystkich państw. Nie otrzymają certyfikatów i nie znają się na tej liście przewoźnicy, którzy dopuścili się jednego poważnego lub kilku drobnych ale powtarzających się naruszeń przepisów konwencji. Jeżeli na wniosek władz celnych certyfikat zostanie wycofany natychmiast zostanie poinformowane o tym ONZ co automatycznie spowoduje uniemożliwienie takiemu przewoźnikowi korzystanie z karnetów o ile ma ich jeszcze zapas. Pomimo istniejących dotychczas i tak wysokich wymagań uczestnikom systemu TIR są one jeszcze bardziej zaostrzane,  a jest to spowodowane zwiększeniem wiarygodności i skuteczności realizacji postanowień Konwencji TIR.