BORYS PASTERNAK 1890-1960
Jego ojciec był znanym żydowskim malarzem Leonid Pasternak i profesorem w szkole malarstwa w Moskwie. Jego matka była znaną pianistką koncertową. Dom rodzinny charakteryzował się kosmopolityzmem. Wyrósł w atmosferze przesyconej sprawami sztuki. Muzyka była również istotnym czynnikiem kształtowania jego późniejszej twórczości. Pasternak w młodości łudził się, że zostanie kompozytorem ale porzucił tę nadzieję gdy stwierdził że jego możliwości techn. pozostają daleko w tyle za twórczą wyobr. kompozytora.
Trudno włączyć Pasternaka do jakichś z lit. kierunków, obdarzyć go etykietą. Jego poezja wchłonęła smak i barwę swojego czasu, ponadto wywiodła się ze zderzenia przeciwstawnych prądów jakimi były symbolizm i futuryzm, stojąc na rozdrożu linii romantycznej i formistycznej- pozostała odrębna, inna w swej istocie. Uprawiał intelektualną poezję refleksyjną, opartą na własnym systemie filozoficzno-estetycznym, tematycznie związaną z przyrodą i miłością.
Jest poetą intelektualistą, a jednocześnie poetą bezpośrednich doznań. Jego intelekt. wypowiada się zawsze przez obrazy zmysłowe. Przyrody nie widzi nigdy w stanie zastygłym, nie kontempluje jej lecz przeżywa poprzez nią samego siebie. Zdynamizowanie przyrody nie jest u niego sposobem ilustrowania uczuć, ponieważ całe jego życie uwikłane było w przyrodę. Nie jest to jednak panteizm, można tu raczej mówić ogólnie o witalizmie. Elementy przyrody wdzierają się w życie codzienne.
Sama poezja to u niego możliwość wyrażenia tajemnicy bytu, odkrycia jednej koordynującej prawdy, która zawiera się w żywiołach i w uczuciach ludzkich.
Poetyka P. kształtowała się w starciu dwóch przeciwstawnych tendencji: tradycyjnej, symbolistycznej dążności do stworzenia nastroju, do ukazania podwójnego dna słów oraz do organicznej spoistości wiersza, która zbliżała go do futurystów. P. potrafił niesłychanie precyzyjnie prowadzić melodię języka w swoich wierszach ale też potrafił zaskakiwać barbarzyńskim spiętrzeniem dźwięków, łamaniem składni, celową komplikacją obrazów. Słowotwórstwo tego pety to niespodziewane skojarzenia słów, stwarzających podłoże dźwiękowe dla nowych, niesłychanie świeżych zestawień pojęciowo-uczuciowych. W jego poezji wyraźnie dostrzegalne jest ujmowanie potoczności życia codziennego. Wywodzi się ona z dążenia do ukazania zmysłowej dotykalności świata. Cechuje go dokładność materialnego opisu, widzenie całości poprzez szczegół jest jego sposobem wejścia w świat rzeczy. Rzeczy i żywioły są u niego elementami wiedzy o moralności świata. W tych samych kategoriach traktuje kobietę, a nawet rewolucję- są to żywioły. Konkretność odczuć miłosnych, ich zdynamizowanie i hiperbolizacja przejawiają się zresztą nie tylko w erotykach- towarzyszy Pasternakowi od początku twórczości. W ostatnich latach ścisza ton, wyzbywa się bogactwa metaforyki, zbyt ostrych gier słownych. Magia słów nigdy zresztą nie przesłania Pasternakowi konkretności widzenia, i to sprawia, że w jego poezji silne jest odczucie czasu i kolorytu historycznego.
W latach powojennych Pasternak napisał swoją najsłynniejszą powieść, Doktor Żywago (ukończoną w 1954 roku), opowiadającą o przed- i porewolucyjnych losach inteligencji rosyjskiej. W cztery lata później, w 1958 roku, otrzymał za nią literacką Nagrodę Nobla, władze komunistyczne jednak uznały utwór za antyradziecki i zmusiły autora do odmowy jej przyjęcia. TREŚĆ:
Głównym bohaterem powieści jest doktor Jurij Żywago. Sympatyzował on w młodości z bolszewikami. Chciał poprawy sytuacji ludu, ale widząc głupotę i bestialstwo komunistów - odstępuje od nich. Nie wiąże się także z "białymi" - ma jeszcze w pamięci ich dokonania za caratu. Jest więc neutralny. Problematyka powieści to rewolucja październikowa w Rosji, a raczej dzieje czworga bohaterów (Rosjan) znajdujących się w kraju w czasie rewolucji.
POEZJE:
tom „Ponad barierami” (1912-1916) Wiersz „Wiosna” Opis natury i w cz. apostrofa do poezji, podmiot liryczny chce ją nocą wyciskać na białe kartki papieru.
Tom „Życie – moja siostra” (Lato 1917) Wiersze: „Duszna noc”: Opis lekkiego deszczu , nie burzy. I świata, który tonie w bezsennej osieroconej przestrzeni. Krople spadają w sadzie , nawet łodygi trwa się pod nimi nie uginają. Wiersz: „Jeszcze duszniejszy poranek”: Rano deszcz kapał. Podmiot liryczny błaga chmury o burzę, która będzie jak lód który ochłodzi żar policzków. Lecz deszcz mżył i trwał w miejscu.
Zbiór: „Tematy i wariacje” 1916-1922. Zbiór „Powtórne narodziny” (1930-1932) Wiersz: „Kochać- niekiedy to Golgota...” : Poznanie istoty urody jest pojęciem tajemnicy życia. Nie tak łatwo jest się wyzwolić z miłości.
Wiersze z lat wojny (1941-1944) : „Pamięci Maryny Cwietajewej”: Wyra ża żal i takie tam po jej smierci. Ostatnia strofa: „Twarzą ku Bogu obrócona / Ty się ku niemu czołgasz dalej, / Jak w dni, gdy Inne zbiory: „Przestwór ziemski” (1936-1945) , „W przerwie” (1945-1957)
chahaviah