Funkcje układu nerwowego.docx

­­­­­­Funkcje układu nerwowego:

·         TONUS – utrzymywanie ogólnego wzbudzenia układu nerwowego (sen-czuwanie)

·         MNEZJE – pamięć wraz z uczeniem się i genetyczną predeterminacja pamięci

·         GNOZJE – spostrzeganie i kojarzenie

·         MOTYWY – potrzeby, napędy (popędy), czyli motywacje i emocje

·         REAKCJE -  reagowanie na ruch i zachowanie, utrzymanie homeostazy

Spostrzeganie:

Percepcja – spostrzeganie i rozpoznawanie bodźców. Zachodzi w analizatorach.

Analizator – to układ złożony z receptorów połączonych neuronami dróg aferentnych z korowymi ośrodkami percepcji.

Zasada miejsca – prawo swoistej energii nerwowej Mullera – wartości bodźca są zakodowane przez położenie pobudzonej komórki lub zespołu komórek w układzie nerwowym.

Tonotopia – przestrzenne odwzorowanie wysokości dźwięków w korze mózgowej.

Somatotopia – odwzorowanie budowy i czynności ciała w korze.

Zasada częstotliwości -  własności bodźca odwzorowane są przez częstotliwość pobudzeń powstałych w pojedynczej komórce lub zespole komórek. Im silniejszy bodziec tym większa częstotliwość pobudzeń.

Korowe detektory -  jednostki gnostyczne – rozpoznają konkretne bodźce.

Transfer intermodalny bodźca – rozpoznanie bodźca niezależnie od tego czy badany jest on wzrokiem, dotykiem czy innymi zmysłami.

Prawo Millera (7±2) – rozpoznawanie od 5-9 odmiennych zjawisk lub stanów wśród obietów tego samego rodzaju. Opisuje pojemność pamięci operacyjnej.

Proces habituacji – polega na wyłączeniu spostrzeżenia powtarzających się, nieistotnych bodźców.

Proces sensytyzacji – polega na wzmocnieniu spostrzegania bodźców po uprzednim zadziałaniu bodźca nieobojętnego dla organizmu (naruszającego homeostazę).

Poziom wzbudzenia – sen i czuwanie

Ocena stanu aktywności organizmu:

·         Częstotliwość, amplituda i topografia prądów elektrycznych na powierzchni skóry głowy (EEG)

·         Częstotliwość, zasięg i szybkość ruchów gałek ocznych (              EOG)

·         Napięcie mięśni kończyn, tułowia i karku, badanie na podstawie bioprądów (EMG)

·         Sprawność behawioralna w obrębie bodźców i reagowaniu na nie, mierzona przy pomocy testów psychofizycznych (szybkość reakcji, dokładność spostrzegania, wrażliwość na bodźce)

·         Aktywność elektryczna skóry (reakcja skórno-galwaniczna)

·         Częstotliwość skurczów serca i oddychania (EKG i inne)

·         Zmiany poziomu krwi, zmiany w zawartości hormonów

Fazy snu:

·         4 fazy snu pogłębiającego się wolnofalowego (SEM 1-4)

·         Faza snu paradoksalnego (REM)

Następują one po sobie w regularnym cyklu, który trwa ok. 1,5 godziny i przebiega od SEM 1 do REM i ponownie do SEM 1.

Tylno-przyśrodkowa część układu siatkowego pnia mózgowego hamuje i wywołuje stan snu a przednio-boczna utrzymuje i wzmaga stan czuwania.

Miejsce sinowe w pniu mózgu uaktywnia się w stanach snu paradoksalnego.

Potencjały pierwotne – świadczą o dotarciu bodźca do okolic czuciowych kory. Szerzą się przez drogi swoiste.

Potencjały wtórne – świadczą o kojarzeniu bodźców. Szerzą się przez łańcuchy neuronów układu siatkowego.

Pamięć i uczenie się, powstawanie odruchów:

Fazy pamięci:

·         Pamięć ikoniczna – związana z utrzymaniem przez ok. 1 sek. Stanu aktywności receptorów pobudzonych przez bodziec, który przestał działać.

·         Pamięć krótkotrwała – stan pobudzenia utrzymujący się na zasadzie zwrotnego samo pobudzenia w zamkniętej pętli neuronów. Trwa tak długo, jak długo pobudzenia te nie zostaną wygaszone

·         Pamięć długotrwała – ten rodzaj pamięci, który obejmuje zapamiętywane zdarzenia, spostrzeżenia, wyuczone wiadomości oraz opanowanie umiejętności ruchowe.

Rodzaje odruchów warunkowych:

·         Klasyczne – pawłowowowskie – powstają, gdy po obojętnym bodźcu warunkowym zadziała nieobojętny bodziec bezwarunkowy.

·         Instrumentalne – sprawcze, operacyjne lub skinnerowskie – osobnik wykonuje czynność spontanicznie. Prowadzi to do wzmocnienia

Motywacje i emocje:

Motywacje = popędy, napędy

Podział napędów:

·         Pierwotne (biologiczne, wrodzone)

·         Wtórne (wyższe, wyuczone)

·         Atrakcyjne – uruchamiają reakcję prowadzące do uzyskania bodźca korzystnego – nagrody

·         Awersyjne – uruchamiają reakcję, dzięki którym unikane są bodźce niekorzystne - kary

Rodzaje napędów:

·         Pożądanie

·         Apetyt

·         Ból

·         Lęk

·         Orientacyjny (ciekawość)

Homeostaza – zachowanie równowagi podstawowych parametrów biologicznych.

I prawo Yerkesa:

Dla każdego działania (zadania) istnieje najlepszy poziom motywacji, pośredni między ogromnym zaangażowaniem a obojętnością.

II prawo Yerkesa:

Trudne zadania są sprawniej rozwiązywane przez osoby o niskiej motywacji, podczas gdy wykonanie łatwych zadań wymaga wysokiej motywacji.

Reagowanie na ruch

Klasyfikacja odruchów:

·         Nastie – ciało osobnika

·         Takcje – ciało osobnika, ukierunkowana reakcja na bodziec

·         Tropizmy – fragment ciała osobnika, ukierunkowana reakcja na bodziec

Czynności instynktowne:

·         Bodziec wyzwalający – znak; cechy wyglądu, zachowania osobnika, mimika twarzy, postawa ciała

·         Bodziec kluczowy -  formy zachowania zasymilowane przez kulturę – makijaż, elementy stroju

·         Wrodzony mechanizm wyzwalający – zdolność wyodrębnienia bodźców wyzwalających oraz procesy regulujące motywację

·         Sztywny wzorzec zachowania

Etapy reakcji zaktywowanej:

·         Faza apetencji – zachowanie orientacyjne i zorientowanie na cel. Wzrasta ogólna aktywność i poszukiwanie obiektu, który zaspokoiłby popęd (lodówka) po czym osobnik podąża do obiekty i wchodzi z nim w kontakt (wyciągnie jezienia)

·         Faza konsumpcji – reakcji terminalnej (spożycie obiektu wyciągniętego z lodówki)

·         Faza wygaszenia po zaspokojeniu potrzeby

Zachowanie inteligentne:

·         Konkretne – obejście nowej przeszkody (cofnięcie się od płotu) w poszukiwaniu odległego przejścia, zamiast bezsensownych prób forsowania przeszkody.

·         Abstrakcyjne – wcześniejsze przewidywanie przebiegu działania, budowaniu jego modelu w umyśle, tak by uniknąć przeszkód, które mogłyby się pojawić

Reakcje motoryczne – odruchy:

·         Mota tyczne

·         Obronne

·         Lokomocyjne

·         Operacyjne

Apraksje (zaburzenia dowolnych czynności ruchowych)

·         Apraksja ruchowa – chory, mogąc wykonać poszczególne ruchy, nie potrafi poskładać ich w odpowiednio uporządkowaną, planową całość

·         Apraksja wyobrażeniowo-ruchowa – chory nie potrafi wykonać ruchów składowych i całego działania, mimo ze mógłby opisać przebieg i plan ich działania

Afazja (zaburzenie mowy)

·         Afazja ruchowa – Broca – polega na niemożności automatycznego wydania prawidłowych komend do skurczu mięśni artykulacyjnych

·         Afazja czuciowa – Wernicke – polega na niemożności rozumienia słyszanych, czytanych i wypowiadanych słów i zdań

·         Afazja anomiczna – polega na trudności w dobraniu właściwych słów mimo rozumienia znaczeń i poprawnej wymowie

Zaburzenia czynności układu nerwowego:

Spostrzeganie:

·         Agnozje (niezdolność do spostrzegania)

·         Omamy (halucynacje)

·         Urojenia (fałszywe rozumienie spostrzeżeń)

Poziom aktywności:

·         Somnambulizm

·         Śpiączka patologiczna

·         Bezsenność

·         Napady śpiączkowe

·         Zaburzenia uwagi i świadomości

Pamięć:

·         Hipermnezje (nadczynność pamięci)

·         Niepamięć wsteczna i następcza

·         Utrata zdolności do zapamiętywania

·         Zafałszowanie pamięci

Motywacje i emocje:

·         Cyklofrenia (mania, depresja)

·         Schizofrenia (parafrenia)

Motoryka:

·         Apraksja

·         Afazja

Nieprawidłowości w toku myślenia:

·         Autyzm

·         schizofrenia