FASCIOLOZA I POSTĘPOWANIE ZE ZWIERZETAMI ZAKAŻONYMI
Motylica wątrobowa u bydła nadal stanowi poważny problem natury
zdrowotnej i ekonomicznej w hodowli tych zwierząt. Dawniej chorobę zwalczano
nieodpłatnie i służby weterynaryjne prowadziły masowe akcje
profilaktyczno-lecznicze. Obecnie o zapobieganiu tej chorobie musi pamiętać
hodowca. Dlatego warto przypomnieć objawy motylicy oraz metody jej zwalczania.
Motylica wątrobowa u bydła
Chorobę wywołują przywry z rodzaju Fasciola, w Polsce-motylica wątrobowa.
Żywicielem ostatecznym tej przywry są: bydło, owce, kozy, dzikie przeżuwacze,
inne ssaki i nieraz człowiek.
Żywicielem pośrednim są ślimaki, w Europie głównie błotniarka moczarowa.
Dojrzałe motylice bytują w przewodach żółciowych żywiciela ostatecznego.
Biotopami motylicy są z reguły podmokłe tereny, naturalne zbiorniki wodne,
koleiny, okresowe kałuże itp.
Inwazja motylicy następuje na pastwiskach (metacerkarie otorbione na trawach
oraz pod powierzchnią wody w zbiornikach) bądź też w oborze (metacerkarie w
niedosuszonym sianie).
W naszych warunkach klimatycznych pastwiskowe zarażenie jest
najintensywniejsze w lecie i jesienią (od czerwca do października). Następuje
ono podczas wypasu oraz pojenia z naturalnych zbiorników na pastwiskach.
Zarażenie zimą za pośrednictwem zainfekowanego siana występuje sporadycznie.
Uwolnione w żołądku żywiciela z cyst metacerkarie rozpoczynają następnie
wędrówkę, której ostatecznym celem są przewody żółciowe. Dojrzałe motylice
bytują w przewodach żółciowych. Młode przywry wędrując w miąższu wątroby
wywołują zaburzenia jej funkcji, uszkadzają ją mechanicznie, a toksyny
pasożyta powodują ogniskowe zmiany w narządzie. Zmiany te mogą doprowadzić do
marskości wątroby. Odżywiające się krwią motylice często się przyczyną
niedokrwistości.
Objawy motylicy
W okresie wędrówki młodych motylic przy dużej inwazji obraz kliniczny
występuje w postaci ostrej lub podostrej. Wówczas młode bydło wykazuje
zaburzenia trawienia, spadek kondycji, stany podgorączkowe, zmniejszenie
łaknienia, nieprawidłowe postawy - wygięcie grzbietu, napięcie powłok
brzusznych.
Motylica przewlekła
Wywołana jest przez dorosłe pasożyty. Chore zwierzęta chudną, stroszą sierść,
mniej jedzą, mogą pojawiać się biegunki, pogarsza się kondycja, spada
produkcyjność. Często w przebiegu choroby stwierdza się niedokrwistość.
Rozpoznanie motylicy
Diagnoza powinna być oparta na badaniu kału - obecność w kale jaj
pasożyta. Próby kału do badań należy pobierać w okresie wzmożonego wydalania
jaj motylicy przez żywicieli, tj. w maju, czerwcu.
Leczenie
Istnieje szeroki asortyment środków przeciw motylicy. Wybór ich należy do
lekarza wet. Odmotyliczanie przeprowadza się z reguły wielokrotnie. Zabieg
wymaga systematyczności i dokładności.
Zapobieganie motylicy.
Podstawowym zabiegiem jest przestrzeganie szeroko pojętej higieny
pastwisk. Higiena pastwisk ma za zadanie zmniejszyć liczebność żywiciela
pośredniego błotniarki moczarowej poprzez stosowanie melioracji. Ważnym
elementem jest izolacja bydła od naturalnych zbiorników wodnych (stawów,
kałuż, rowów itp.) i pojenie go czystą wodą doprowadzaną wodociągami lub
dowożoną beczkowozami na pastwiska.
Do zwalczania ślimaków używa się też moluskacydów. Stosuje się także preparaty
przeciw motylicze u bydła przed wyjściem na pastwisko.
Motylica wątrobowa wywołuje nadal u bydła choroby i przynosi
znaczne straty gospodarcze w postaci licznych konfiskat poubojowych, spadku
kondycji i produkcyjności bydła. Toteż hodowcy bydła powinni pamiętać o
zwalczaniu tego groźnego pasożyta.
jola_data