FN P-90
Pistolet maszynowy FN 90 powstał na zapotrzebowanie armii na broń osobistą żołnierzy z oddziałów tyłowych czy wsparcia. Według obliczeń stanowią oni 60% stanu osobowego współczesnej armii. Dla nich to przewidywano broń prostą w użyciu i obsłudze, nie przeszkadzającą swymi wymiarami w wykonywaniu zadań a jednocześnie skuteczną na odległościach do 200 metrów. Wszystkie powyższe wymagania spełnia belgijski FN 90. Pistolet maszynowy (bo tak go chyba należy określać pomimo nie jednoznaczności) powstał w firmie Fabrique Nationale Herstal. Jej głównym konstruktorem jest inż. Stephan Ferrard. FN 90 ostatecznie opracowano w sierpniu 1986 a do produkcji seryjnej wszedł dopiero w 1990 roku. W czasie trwania testów dwóch prototypów P90 oddano z nich po 20 tysięcy strzałów nie stwierdzając istotnych zacięć.
Do użytku w nowym modelu broni firma FN zaprojektowała i wdrożyła do produkcji nowy typ amunicji SS90 5,7mm x 28mm. W swoim wyglądzie przypomina masowo stosowane naboje pośrednie do karabinków z tym, że oczywiście posiada od nich mniejszą masę i wymiary. Pociski SS90 charakteryzują się zdecydowanie lepszą skutecznością niż stosowane do tej pory w pm naboje 9mm Parabellum. Z odległości 150 m pocisk z rdzeniem przebija 48 warstw kevlaru (dla przykładu 9mm Parabellum ze znacznie mniejszej odległości 6-7 warstw) nie ustępując na tej odległości parametrom karabinkowej amunicji 5,56mm SS109. Obecnie produkowane są następujące wersje amunicji SS90: pełnopłaszczowe (FMJ), smugowe, o poddźwiękowej prędkości początkowej (stosowana przy używaniu broni z tłumikiem), ślepe oraz specjalne z podkalibrowym rdzeniem stalowym. Odrzut powstały przy prowadzeniu ognia z SS90 jest o 2/3 mniejszy niż w 5,56mm SS109 i o 1/3 mniejszy od 9mm Parabellum. W 1994 roku wprowadzono nowy nabój SS190 o zwiększonej przebijalności i dostosowanej do używania w nowo opracowywanym pistolecie Five-seveN. Dzięki płaskiemu torowi lotu i zmniejszonemu odrzutowi broń jest bardzo celna i pozwala na prowadzenie skutecznego ognia z jednej ręki. Niewielkie wymiary pistoletu uzyskano poprzez zbudowanie pistoletu w układzie "bull-pup", czyli kolba zawiera główne mechanizmy ruchome broni. Z kolei mała masa jest wynikiem znacznego zastosowania tworzyw sztucznych oraz prostej budowy. Trzeba wspomnieć, że P90 składa się łącznie tylko z 69 części (27 elementów z syntetyków, 14 ze stali lub aluminium i 28 metalowych). Pistolet maszynowy produkcji FN działa z zamka zamkniętego na zasadzie odrzutu zamka swobodnego, podpartego mechanizmem powrotnym na dwóch równoległych sprężynach z żerdziami pełniącymi także funkcję prowadnic dla zamka. Mechanizm uderzeniowy typu kurkowego, z kurkiem zakrytym. Zastosowano bardzo oryginalny dwurzędowy magazynek umieszczony równolegle do osi broni z dnem skierowanym ku wylotowi lufy. Naboje w magazynku ułożone są prostopadle do tej osi, więc za pomocą dwóch rolek obracane są o 90 0 przy wprowadzaniu do komory nabojowej. Pomimo pozornie skomplikowanego działania magazynka nie stanowi on powodów do zacięć czy niesprawności broni. Magazynek po za stalową sprężyną w całości wykonany jest z półprzezroczystego tworzywa sztucznego. Po częściowym rozłożenia P90 uzyskujemy cztery podstawowe zespoły: magazynek, zespół lufy z mechanizmem napinającym oraz wykonany z tworzywa sztucznego (na bazie neoprenu) korpusu broni. Gwintowana lufa ma łączną długość 263mm z sześcioma prawoskrętnymi bruzdami. Lufa FN P90 zakończona jest tłumikiem płomieni, początkowo stosowano urządzenie z FN FAL (2 rzędy po 3 otwory w rzędzie) zmieniając je na nowo opracowane (końcówka ścięta i 2 otwory w rzędzie). Każdy egzemplarz pistoletu zaopatrzono w celownik optyczny Right Sight HC-14-62, ułatwiający celowanie przy tak niewielkich wymiarach broni. Celownik ten nie zapewnia powiększenia, lecz pozwala na szybkie uchwycenie celu w dwa białe okręgi ze znakiem celowniczym w postaci białego punktu pośrodku. Do strzelań podczas zmroku zastosowano trytowe źródło światła. W przypadku uszkodzenia celownika optycznego strzelec może użyć jednego z dwóch umieszczonych po bokach celownika kolimatorowego mechanicznych przyrządów celowniczych: muszki i szczerbinki. W P90 zadbano o warunki i komfort użytkowania broni zarówno przez strzelców prawo jak i leworęcznych. Po za zdublowanie celownika mechanicznego zastosowano podwójną dźwignię do przeładowywania broni czy przyciski do zwolnienia magazynka. Poziomo pod językiem spustowym umieszczono łatwo dostępny przełącznik rodzaju ognia o trzech położeniach: S-broń zabezpieczona, 1-ogień pojedynczy, A- ogień ciągły. Chwyty broni zostały wykonane z tworzywa sztucznego jako jedna część z kolbą. Ich dziwne ukształtowanie zostało dobrane do wymiarów broni i ergonomiki jej użycia. Broń posiada dwa chwyty: główny, mieszczący główną cześć mechanizmu spustowego oraz dodatkowy przedni ze specjalnym występem zabezpieczającym dłoń strzelca przed wysunięciem w pobliże wylotu lufy. W występie tym istnieje możliwość instalacji miniaturowego laserowego wskaźnika celu. Jednostki specjalne mogą zostać wyposażone w P90 w wersji z tłumikiem dźwięku, większym wskaźnikiem laserowym (instalowany obok celownika optycznego) i oświetleniem taktycznym.
W 1999 roku firma FN zaprezentowała model P90TR, w którym w miejsce dotychczasowego celownika zastosowano uniwersalną szynę Picatinny z rozmieszczonymi na wsporniku dwiema dodatkowymi szynami na dodatkowe wyposażenie.
Natomiast w 2003 roku pokazano P90 Tactical z zainstalowaną dłuższą szyną pozwalającą na zamontowanie obok siebie celownika noktowizyjnego oraz kolimatora.
Podstawowe dane techniczne:
· kaliber:5,7mm,
· masa broni bez amunicji:2,6 kg,
· masa broni z amunicją: 3,2 kg,
· długość broni: 500mm, wysokość: 210mm,
· długość lufy: 263mm,
· szybkostrzelność:850-900 strz./min,
· pojemność magazynka: 50 nabojów,
· prędkość początkowa pocisku (SS190): 715 m/s, e
· nergia początkowa SS190: 516J
P90 planowany początkowo jako broń nie bojowych jednostek armii znalazł zastosowanie głównie w jednostkach specjalnych. Jest na wyposażeniu belgijskiej policji, francuskiego GIGN, austriackiego Jagdkommando, cypryjskiej gwardii narodowej (350szt. w 2000r.), holenderskiego Korps Commandotroepen, peruwiańskich sił specjalnych, tureckiej żandarmerii, panamskiej gwardii prezydenckiej, portugalskich i greckich antyterrorystów (EKA), oddziałów specjalnych Pakistanu, Tajlandii, Arabii Saudyjskiej czy amerykańskich SWAT i funkcjonariuszy Secret Service.
Pistolety P90 zostały użyte bojowo przez peruwiańskie siły specjalne 22 kwietnia 1997 podczas oblężenia ambasady Japońskiej w Limie oraz amerykańskie policyjne jednostki specjalne m.in. z Houston i Doraville.
Cena pistoletu maszynowego P90 wynosi ok. 1250$.
Bibliografia:
· p. Ireneusz Chloupek, 5,7mm pm FN P90, Nowa Technika Wojskowa 3/2000;
· p.Remigiusz Wilk, Personal Defence Weapon, R aport-wto 8/2004.
Kristof66