Historia-Upadek państwowości żydowskiej (lata 34-70 ne).pdf

34.70 - UPADEK PAŃSTWOWOŚCI ŻYDOWSKIEJ

ZAGŁADA PAŃSTWA IZRAELSKIEGO

W latach 37-41 w Cesarstwie Rzymskim panował cesarz Gajusz

Juliusz Cezar Kaligula.

Pierwsze lata rządów nowego cesarza zdawały się zapowiadać

dla Judei pomyślny zwrot wydarzeń. Cesarz Kaligula uwolnił z

niewoli w Rzymie, Agryppę, syna straconego przez Heroda

Arystobula.

W 37 r. cesarz nadał Agryppie tytuł pretora kraju zajordańskiego. Otrzymał on

również tytuł królewski.

Społeczność żydowska w Egipcie spotkała się wówczas z dużą

wrogością pogańską. Grecy zazdrościli Żydom przyjaźni cesarza.

Była to mieszanina nienawiści rasowej i religijnej, z nieokreśloną

obawą, że dumni Żydzi mogą dostać kiedyś władzę. Panującą

powszechnie w Egipcie nienawiść do Żydów podsycali greccy

pisarze: Posidoniusz z Apamei, Apoloniusz Molo, Cheremon i

inni. Fałszowano wspaniałą historię narodu Izraela, w

obrzydliwy sposób przedstawiano proroków i obrażano uczucia

religijne bluźniąc Bogu i Świątyni Jerozolimskiej.

W 38 r. w Aleksandrii (Egipt) wybuchły zamieszki

antyżydowskie. Dewastowano synagogi ( prozeuch ) i wystawiano

w nich posągi cesarza pod pretekstem, że lud chce uczcić cesarza

Kaligulę. Odebrano Żydom prawa obywatelskie. Wypędzono ich

z czterech dzielnic Aleksandrii i zniszczono ponad trzysta

domów żydowskich. Przez ponad miesiąc czasu trwały

zamieszki w mieście. Żydzi ginęli w ogniu oraz na krzyżu.

W 39 r. Rzymianie pozbawili władzy tetrarchę Heroda Antypasa (panował w

Galilei i Perei).

W 39 r. poganie zbudowali w Jawne ołtarz bałwochwalczy (oddający cześć boską

Kaliguli), który Żydzi doszczętnie zburzyli.

W 40 r. cesarz Kaligula ogłosił się półbogiem, a następnie

bogiem. Kazał stawiać sobie świątynie i oddawać cześć swoim

posągom. We wszystkich żydowskich domach modlitwy miano

ustawić posągi cesarza, a wszelki opór miał być złamany siłą.

W 40 r. doszło do antyżydowskich zamieszek w Aleksandrii

(Egipt). Grecy wtargnęli do synagog i wystawili w nich posągi

cesarza. Zniesiono również dzień odpoczynku w sobotę.

Uciśnieni Żydzi aleksandryjscy wysłali delegację ze skargą do

Rzymu. Przedstawiciele greccy z Aleksandrii również udali się

do Rzymu, aby popsuć szyki delegacji żydowskiej.

Po raz pierwszy w dziejach judaizm wystąpił w szranki z

pogaństwem. Obie strony były reprezentowane przez

znakomitych mężów, wykształconych w kulturze helleńskiej i

pochodzących z najlepszych rodów aleksandryjskich.

Cesarz Kaligula podczas rozprawy sądowej nie dopuścił nawet

do głosu delegacji żydowskiej, gdyż znienawidził Żydów za to,

że nie chcieli go uznać i czcić jako boga, gdy wszystkie inne

podległe narody oddawały mu cześć boską. Kaligula wtrącił do

więzienia członków delegacji żydowskiej.

W 40 r. cesarz Kaligula zażądał wybudowania jeszcze piękniejszego ołtarza w

Jawne, oraz nakazał wystawić w Świątyni w Jerozolimie swój posąg. Rozkaz

wykonać miał namiestnik Syrii, Petroniusz. Wkroczył on na czele legionów

rzymskich do Judei.

Bałwochwalcze plany pogan wywołały wielkie wzburzenie wśród Żydów, którzy

wnosili liczne petycje, prośby oraz protesty na ręce tutejszych władców rzymskich.

W obawie przed wybuchem powstania żydowskiego, namiestnik Petroniusz odbył w

Tyberiadzie naradę z królem Agryppą.

Agryppa uprosił cesarza Kaligulę, aby ten zrezygnował ze

swojego zamiaru zmienienia Świątyni Jerozolimskiej w świątynię

pogańską.

Około 40 r. mieszkańcy Babilonii zwrócili swój gniew

przeciwko Żydom, mszcząc się na nich za doznane szkody ze

strony rozbójników żydowskich z Naardy (państewko

żydowskie istniejące od 30 r.). Wielu Żydów wówczas uciekło do

Seleucji, nad Tygrysem.

W 41 r. zamieszki antyżydowskie ogarnęły Seleucję, nad

Tygrysem. Zginęło około 5 tysięcy Żydów. Ocaleni uciekli do

Naardy i Nizbis, żydowskich miast warownych w Mezopotamii.

W 41 r. spiskowcy zamordowali cesarza Kaligulę, tym samym

zostały anulowane wszystkie jego rozkazy.

W latach 41-54 w Cesarstwie Rzymskim panował cesarz

Tyberiusz Klaudiusz Neron. Został on wyniesiony na tron dość

przypadkowo przez pretorian, dzięki interwencji

dyplomatycznej króla judzkiego Agryppy.

Cesarz zapewnił Żydom tolerancję religijną na całym obszarze

państwa rzymskiego i zabronił poganom przeszkadzać w

sprawowaniu obrządków judaizmu.

Odnowie uległa gmina żydowska w Aleksandrii, w Egipcie.

Cesarz Klaudiusz przyznał im osobnym aktem prawnym

równouprawnienie i nakazał namiestnikowi bronić ich od

wszelkich napaści oraz bezprawia.

W latach 41-44 w Palestynie panował król Agryppa. Królem oraz konsulem uczynił

go zaprzyjaźniony cesarz Klaudiusz. Do jego państwa wcielono Judeę, Samarię,

Galileę i Pareę. Praktycznie władał on terytorium obejmującym całe królestwo swego

dziadka, Heroda Wielkiego. Agryppa odbudował oraz umocnił mury obronne

Jerozolimy.

Brat króla Agryppy, Herod II, został pretorem i księciem Chalcydy, pod Libanem.

Agryppa był żarliwym zwolennikiem Faryzeuszów i prześladował chrześcijan, czym

zyskał sobie przychylność wielu Żydów. Arcykapłanem został Szymon, zwany

Pobożnym. Przewodniczącym Sanhedrynu był Gamaliel I.

W owym czasie działało kilku wybitnych uczonych w Prawie. Musimy tutaj

wymienić rabbiego Jonatana ben Uzijela. Był on wielce gorliwym w studiowaniu

Tory . Przygotował aramejski przekład ksiąg proroków. Ten przekład wywołał jednak

wiele niepokojów w Izraelu, gdyż wielu sprzeciwiało się udostępnianiu ksiąg

poganom. Innymi wybitnymi uczniami Hillela byli Jochanen ben Zakkai oraz

Gamaliel. Szymon ben Gamaliel był wybitnym uczonym w Prawie. Był on

przewodniczącym Sanhedrynu za cesarza Kaliguli. W czasach rabbi Gamaliela,

zaczęto prowadzić wykłady nauk na siedząco. Posiedzenia odbywały się teraz na

ziemi, a wykładający siedział na podwyższeniu. Nazwa tych szkół była " jeszyboth "

(hebr. " posiedzenia ") od hebrajskiego słowa " jaszab ", oznaczającego " siedzieć ". Rabi

Gamaliel był autorem licznych reform, w tym dotyczących poprawy statusu

prawnego kobiet. To jego uczniem był apostoł Paweł, który zawsze się szczycił

swoim starannym wykształceniem otrzymanym u Gamaliela. Sam Gamaliel był

natomiast wyjątkowo tolerancyjny względem chrześcijan. Gamaliel należał przy tym

do zawziętych wrogów Rzymu. Prawdopodobnie zginął podczas rzymskich represji

przy porannej modlitwie w dziewiątym dniu miesiąca Aw, przy zburzeniu Świątyni

w Jerozolimie.

W 44 r. Agryppa wywyższył się w Cezarei jako bóg. W pięć dni później zmarł.

Judea została ogłoszona rzymską prowincją i od tej pory przeszła pod rządy

prokuratorów. Byli oni skorumpowani i rządzili Judeą w sposób tyrański. Rzymianie

panowali przy pomocy dominacji wojskowej i bezwzględnej eksploatacji fiskalnej.

Stosunki pomiędzy Żydami, Rzymianami i Grekami gwałtownie się pogarszały.

Wybuchły walki żydowsko-rzymskie.

W latach 44-46 rzymskim prokuratorem Judei był Kuspjusz Fadus. W

bezwzględny sposób przystąpił do walki z żydowskimi powstańcami.

W latach 44-46 w Judei wystąpił fałszywy mesjasz, Teudas, który zgromadził wokół

siebie patriotów i rozpoczął walkę z poganami. Rzymianie rozbili ich.

Arystokracja żydowska z Judei wysłała do Rzymu skragę na

despotyczne rządy prokuratora Fadusa.

W 45 r. cesarz Klaudiusz nadał Herodowi II, bratu zmarłego Agryppy, przywilej

mianowania arcykapłana w Świątyni Jerozolimskiej. Od tej pory Herod II mógł

uchodzić wśród Żydów za króla Judei, chociaż był pozbawiony wpływu na bieg

spraw politycznych.

W latach 46-48 rzymskim prokuratorem Judei był Tyberiusz Juliusz Aleksander.

Wywodził się on ze społeczności żydowskiej z Aleksandrii, przeszedł jednak na

poganizm. Rządy tego żydowskiego odszczepieńca rozdrażniły tylko Żydów w

Judei.

Stronnictwo Zelotów otwarcie wzywało do buntu przeciwko Rzymowi. Za próbę

buntu, przywódcę Zalotów ukrzyżowano.

Na początku I wieku n.e. gminy żydowskie były obecne prawie

we wszystkich regionach ówcześnie znanego świata. W

Damaszku, w Syrii, żyło około 10 tysięcy Żydów. W Antiochii

zwrócono Żydom dawniej zagrabione skarby i sprzęty Świątyni

Jerozolimskiej. Przechowywano je w synagodze w Antiochii. Do

Rzymu wrócili wygnańcy żydowscy, którzy zbudowali kilka

synagog i mieli własny cmentarz w mieście. Gminy żydowskie

rozkrzewiły się po Italii północnej (Bononia) i południowej

(Capua). W Mezopotamii i Babilonii społeczność żydowska

zajmowała całe dzielnice. Gminy istniały również w Persji i

Medii. Z regionu Mezopotamii Żydzi wędrowali w okolice

Morza Czarnego i do miast greckich w Azji Mniejszej. Już wtedy

istniały gminy żydowskie w Grecji - Ateny, Korynt, Tesalonika,

Filipia i inne. Pewnym jest także, że Rzym wysyłał żydowskich

kolonistów na zachód, do Galii południowej i do Hiszpanii

południowej.

Żydzi bardzo różnili się od pogan. Odmienny tryb życia,

zwyczaje, wierzenia, odzież, a nawet jedzenie, były dla pogan

czymś dziwnym, zagadkowym i tajemniczym. Wszystko co było

dla pogan świętością, budziło w Żydach odrazę. A to co było dla

Żydów świętością, było dla pogan obojętne. W ten sposób

pogłębiała się izolacja Żydów, a judaizm nie cieszył się

popularnością, gdyż ostro przeciwstawiał się bałwochwalstwu

pogańskiemu.

Żydzi z Aleksandrii (Egipt) postanowili obudzić wśród

oświeconych Greków sympatię dla judaizmu. W tym celu

zgłębiali nauki i pisma filozofów helleńskich. Zachwyceni

głębokimi myślami filozofów greckich, uroili sobie, że nie są one

własnością narodu greckiego, lecz zapożyczeniem, zaciągnięciem

od znacznie starszego judaizmu.

Najznakomitszym żydowskim uczonym z Aleksandrii był

Filon, który pełen zapału nauczał przykazań Zakonu i wpajał

miłość do niego. Zwalczając fałszywe pojęcie o judaizmie,

opracował Filon szereg traktatów, stanowiących rodzaj

komentarza filozoficznego do Tory.

W tym czasie pojawili się liczni prozelici , nawróceni na judaizm

poganie. Znajdowali oni w Zakonie ukojenie swoich wątpliwości

i pokarm dla umysłu i duszy. Przechodząc na judaizm zmieniali

całkowicie swój styl życia. W Damaszku większość kobiet

pogańskich przeszła na judaizm. Inni, odrzucali pogaństwo i

przyjmowali naukę Tory, lecz nie przechodzili na judaizm.

Takich nazywano " czcicielami Boga ", byli to półprozelici .

Znaczna ilość nawróceń na judaizm bardzo niepokoiła

kapłanów świątyń pogańskich. Rozmiary tego zjawiska nie uszły

uwadze Seneki, nauczyciela cesarza Nerona, który stoniowo

uprzedzał się do Żydów.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: