85_87.pdf

R A P O R T E P

Du¿a popularnoæ kitów Vellemana zachêci³a nas do publikowania cyklu artyku³ów Raport

EP, w których szczegó³owo opisujemy konstrukcje wybranych zestawów (na podstawie oryginal-

nych instrukcji). Przedstawiamy Czytelnikom wra¿enia z monta¿u i uruchomienia ka¿dego opisywa-

nego kitu.

Wszystkie przedstawiane w Raporcie EP urz¹dzenia by³y zmontowane i uruchomione w labora-

torium EP przez dowiadczonych konstruktorów.

Cyfrowy tuner FM, czêæ 3

kit VELLEMAN K-4500

Jest to ostatnia czêæ

artyku³u powiêconego

prezentacji konstrukcji wysokiej

jakoci tunera FM.

Tym razem skupimy siê na

szczegó³owym omówieniu zasad

monta¿u elektrycznego

i mechanicznego urz¹dzenia

oraz przedstawieniu

podstawowych sposobów

uruchomienia i regulacji.

Jak siê oka¿e, dziêki

zastosowaniu nowoczesnych

rozwi¹zañ konstrukcyjnych iloæ

punktów regulacyjnych uda³o

siê ograniczyæ do minimum.

Monta¿ tunera

Uk³ad elektryczny tunera mon-

towany jest na dwóch jednostron-

nych p³ytkach drukowanych. P³yt-

ki po³¹czone s¹ za pomoc¹ dwóch

9-¿y³owych p³askich kabli, co

umo¿liwia komunikowanie siê

czêcicyfrowejtuneraz analogow¹.

W pude³ku z kitem znajdziemy

tak¿e oprócz wszystkich elementów

elektrycznych, niezbêdne elementy

mechaniczne, kompletn¹ obudowê

oraz p³ytê czo³ow¹ w formie nalep-

ki ze specjalnej folii z wyt³oczony-

mi klawiszami. Producent nie za-

pomnia³ o niezbêdnej iloci wkrê-

tów i rub o odpowiednim rozmia-

rze. Wszystko to powoduje, ¿e na-

bywca zestawu z zamieszczonych

komponentów mo¿e z³o¿yæ kom-

pletny odbiornik FM. Zmontowa-

nie kitu nie jest k³opotliwe, tote¿

poradzi sobie z t¹ czynnoci¹ na-

wet rednio zaawansowany elekt-

ronik, nale¿y jednak bezwzglêdnie

przestrzegaæ poprawnoci i zasad

monta¿u.

Zanim przyst¹pimy do monto-

wania tunera nale¿y zaopatrzyæ siê

w dobrej jakoci lutownicê, najle-

piej 40..60W typu Elwik lub Wel-

ler oraz, co nie mniej wa¿ne, w od-

powiedni topnik, najlepiej wielo-

rdzeniowy o rednicy 0,8 mm.

Opis monta¿u, choæ zredagowa-

ny w jêzyku angielskim, niemiec-

kim i francuskim, zawiera bardzo

po¿yteczne rysunki pokazuj¹ce ko-

lejnoæ montowania poszczególnych

elementów wraz z ich oznaczenia-

mi. U³atwi to z pewnoci¹ monta¿

osobom nie znaj¹cym tych jêzyków.

Wszystkie elementy o ma³ych ga-

barytach, tzn. rezystory, diody ma-

³osygna³owe i zwory zosta³y u-

mieszczone w kolejnoci na jednej

tamie, tote¿ odszukanie w³aciwe-

go elementu nie jest trudne nawet

dla osób maj¹cych k³opoty z kodem

paskowym.

Monta¿ rozpoczynamy od zmon-

towania p³ytki cyfrowej oznaczonej

P4500B. W pierwszej kolejnoci

montujemy wszystki zwory J. Na-

le¿y zwróciæ przy tym szczególn¹

uwagê, czy na pewno wlutowali-

my wszystkie. Naniesiona doæ gru-

b¹ kresk¹ warstwa opisowa elemen-

tów na p³ytce drukowanej oraz

zmniejszony jej rysunek w doku-

mentacji mo¿e byæ przyczyn¹ omi-

niêcia którego z po³¹czeñ. Nie bez

kozery tak mocno przypominamy

o tym, bowiem w testowanym eg-

zemplarzu tunera pomimo kilku-

krotnego sprawdzenia p³ytki dru-

kowanej po pe³nym jej zmontowa-

niu, uruchomienie urz¹dzenia nie

by³o mo¿liwe w³anie ze wzglêdu

na brak jednej ze zwór, akurat

ma³o widocznej na p³ytce druko-

wanej.

Nastêpnie montujemy: rezystory,

d³awiki, rezonator kwarcowy, któ-

Elektronika Praktyczna 2/97

8 5

R A P O R T E P

ry nale¿y po³o¿yæ na p³ytce i do-

datkowo wzmocniæ kawa³kiem

srebrzanki. W dalszej kolejnoci

montujemy diody, kondensatory

sta³e i elektrolityczne, podstawki

pod wywietlacze 14-segmentowe:

jedn¹ 24-pinow¹ i jedn¹ 40-pino-

w¹.

Szczególnie starannie nale¿y

wlutowaæ diody LED, ze wzglêdu

na fakt, i¿ po przykrêceniu p³ytki

do czo³a obudowy tunera musz¹

siê one stykaæ z foli¹ p³yty czo³o-

wej. Aby wykonaæ tê czynnoæ po-

prawnie nale¿y umieciæ wywiet-

lacze DY1..DY3 w podstawkach, po

czym wlutowaæ diody tak, aby ich

powierzchnia znajdowa³a siê na

wysokoci czo³a wywietlaczy.

W zestawie znajduj¹ siê: 2 diody

5x5mm w kolorze czerwonym, któ-

re nale¿y wlutowaæ jako wskanik

STEREO, 2 diody 5x5mm ¿ó³te -

wskanik MONO oraz 8 diod

2x5mm, które pos³u¿¹ jako wska-

nik poziomu odbieranego sygna³u.

Nie mniej uwagi nale¿y powiê-

ciæ podczas umieszczenia diody

odbiornika podczerwieni i umiesz-

czonej tu¿ obok niej diody LED,

która sygnalizuje tryb stand-by

urz¹dzenia oraz odbiór rozkazu

z opcjonalnego pilota. W dokumen-

tacji przedstawiony jest doæ do-

k³adny rysunek, dziêki któremu

czynnoæ ta nie powinna sprawiæ

wiêkszego problemu.

Po zmontowaniu wszystkich ele-

mentów na p³ytce, pozostaje jesz-

cze zamocowanie z³¹cza przezna-

czonego do pod³¹czenia klawiatu-

ry. Z³¹cze montujemy od strony

druku, uwa¿aj¹c aby dok³adnie

wlutowaæ wszystki jego wyprowa-

dzenia i aby nie uszkodziæ kolb¹

lutownicy plastykowego korpusu

konektora. Z³¹cze po wlutowaniu

nale¿y odgi¹æ ku górze o oko³o 45

stopni, co umo¿liwi prawid³owe

w³o¿enie i zamocowanie tamy syg-

na³owej klawiatury. Ostatni¹ czyn-

noci¹ jest umieszczenie uk³adów

scalonych w podstawkach.

Teraz mo¿na zabraæ siê do

zmontowania p³yty g³ównej tunera

- czêci analogowej. Kolejnoæ jest

podobna jak w poprzednim przy-

padku, jedynie podczas monta¿u

zwór nie mo¿na zapomnieæ o jed-

nej - oznaczonej jako JSTP. Ponie-

wa¿ zwora ta bêdzie przydatna tyl-

ko podczas strojenia odbiornika,

warto zamocowaæ j¹ nieco ponad

powierzchni¹ p³ytki drukowanej, co

u³atwi póniejsze jej usuniêcie.

Filtry 10,7MHz mog¹ byæ wlu-

towane w dowolnym kierunku.

Przed wlutowaniem stabilizatora

7805 nale¿y pod³o¿yæ radiator

przykrêcaj¹c ca³oæ do p³ytki ru-

b¹ M3.

W zestawie znajduj¹ siê dwa

z³ocone gniazda wyjciowe typu

chinch. Nie nale¿y jednak siê

zdziwiæ, kiedy podczas lutowania

ich w p³ytkê drukowan¹ niezbêd-

ne oka¿e siê d³u¿sze nagrzanie ich

wyprowadzeñ. Wszystko to za spra-

w¹ pokrycia powierzchni z³¹cz

cienka warstw¹ lakieru, który zale-

ca siê usun¹æ za pomoc¹ zwyk³e-

go acetonu przed wlutowaniem ich

w p³ytkê.

Na samym koñcu ostro¿nie na-

le¿y umieciæ i przylutowaæ g³owi-

cê FM oraz w³o¿yæ w podstawki

uk³ady scalone. W testowanym ze-

stawie producent zamiast uk³adu

IC11 - U4270 u¿y³ zamiennika

w postaci U4210. Funkcjonalnie

oba uk³adu s¹ identyczne, ró¿ni¹

siê jedynie rozk³adem wyprowa-

dzeñ i poziomem jednego z napiêæ

strojenia, dlatego w zestawie zna-

jduje siê dodatkowa p³ytka druko-

wana - adapter, w któr¹ nale¿y

wlutowaæ podstawkê pod uk³ad za-

stêpczy oraz z drugiej strony dwie

listwy goldpinów, dziêki którym

mo¿liwe jest umieszczenie zamien-

nika w miejsce uk³adu IC11, bez

przeróbek p³ytki drukowanej. W do-

kumentacji znajduj¹ siê niezbêdne

rysunki oraz komplet dodatkowych

elementów, tote¿ operacja ta nie

przysporzy k³opotów nabywcy tu-

nera.

Po z³o¿eniu obu p³ytek druko-

wanych nale¿y jeszcze raz spraw-

dziæ jakoæ monta¿u. Czynnoæ tê

dobrze jest wykonaæ kilkakrotnie,

zwracaj¹c uwagê na umieszczenie

wszystkich elementów zestawu, po-

laryzacje niektórych z nich, oraz

wartoci rezystorów i kondensato-

rów sta³ych.

Monta¿ elementów mechanicz-

nych rozpoczynamy od przykrêce-

nia metalowych tulejek dystanso-

wych do spodu obudowy zgodnie

z dokumentacj¹ producenta. Zanim

to nast¹pi, nale¿y obowi¹zkowo

usun¹æ (np. ostrym narzêdziem)

warstwê lakieru, w miejscach ze-

tkniêcia siê tulejek z powierzchni¹

obudowy. Zapewni to odpowiednie

i wymagane przez producenta kitu

po³¹czenie galwaniczne p³ytki dru-

kowanej z chassis urz¹dzenia.

Kolejn¹ czynnoci¹ jest nakleje-

nie na tylnej ciance nalepki z opi-

sem gniazd wyjciowych oraz ele-

mentów regulacyjnych tunera. Na-

stêpnie za pomoc¹ rub M3 nale¿y

przykrêciæ gniazdo sieciowe tune-

ra oraz dwa gniazda antenowe.

Z lewej dolnej strony spodu

obudowy znajduj¹ siê dwa otwory

do zamocowania transformatora sie-

ciowego, który przykrêcamy ruba-

mi M3, korzystaj¹c z otworów

w rdzeniu trafo znajduj¹cych siê po

jego przek¹tnej. Niezbêdne po³¹cze-

nia miêdzy p³ytkami i tym elemen-

tem wykonane bêd¹ za pomoc¹

przewodów w izolacji, tote¿ punk-

ty lutownicze transformatora po-

winny znajdowaæ siê na jego gór-

nej stronie.

Do p³ytki bazowej - analogowej

nale¿y przylutowaæ p³askie kable

po³¹czeniowe, pozostawiaj¹c ich

drugie koñce wolne. Teraz mo¿na

przykrêciæ tê p³ytkê do obudowy,

zwracaj¹c uwagê na usytuowanie

jej wzglêdem gniazd wyjciowych

przykrêconych wczeniej do tylnej

cianki chassis.

Wolne koñce kabli tamowych

nale¿y zarobiæ i po³¹czyæ zgod-

nie z rysunkiem w dokumentacji

z p³yt¹ cyfrowa tunera, zwracaj¹c

uwagê na kolejnoæ po³¹czeñ. Po-

zostawiamy na chwilê p³ytkê czê-

ci cyfrowej tunera aby przykleiæ fo-

liê p³yty czo³owej odbiornika do

obudowy. Operacjê tê nale¿y prze-

prowadziæ szczególnie starannie,

bowiem folia ma znaczne rozmia-

ry. Najprostszym sposobem jest na-

ciêcie w rodkowej czêci folii pa-

pieru ochronnego, tak aby nie

uszkodziæ samej folii! Nastêpnie

przyk³adamy foliê do obudowy -

nie zrywaj¹c papieru, jedn¹ rêk¹

przytrzymujemy foliê z jednej stro-

ny, drug¹ delikatnie usuwamy war-

stwê ochronn¹ z drugiej, a po przy-

klejeniu podobnie postêpujemy

z drug¹ stron¹ folii. Warto przy

tym poprosiæ druga osobê o przy-

trzymanie obudowy tunera w po-

zycji pionowej.

Elektronika Praktyczna 2/97

R A P O R T E P

Przed przykrêceniem p³ytki dru-

kowanej do frontu obudowy nale-

¿y wykonaæ po³¹czenia miêdzy

transformatorem a p³ytk¹ bazow¹

u¿ywaj¹c do tego celu przewodu

w izolacji, który znajduje siê w ze-

stawie. Bezwzglêdnie konieczne jest

u¿ycie przy tym kawa³ków rurek

termokurczliwych, którymi nale¿y

odizolowaæ wszystkie wystaj¹ce

metalowe czêci po³¹czeñ. Rurki ta-

kie nie znajduj¹ siê w kicie, tote¿

w ostatecznoci mo¿na pos³u¿yæ siê

tam¹ izolacyjn¹.

Po³¹czenia obwodu pierwotnego

transformatora musz¹ byæ bardzo

dok³adnie odizolowane ze wzglê-

du na wystêpuj¹ce w nich napiê-

cie sieci, nawet przy wy³¹czeniu

tunera (tryb stand-by). Dlatego

wszystkie operacje pocz¹wszy od

zdjêcia pokrywy urz¹dzenia nale¿y

wykonywaæ przy wyjêtym kablu za-

silaj¹cym.

Przykrêcenie p³ytki czêci cyf-

rowej tunera nie powinno byæ k³o-

potliwe, nale¿y jedynie zadbaæ o to,

aby elementy wskanikowe styka³y

siê z powierzchni¹ folii p³yty czo-

³owej, co poprawi wyrazistoæ ich

wskazañ.

Ostatni¹ czynnoci¹ jest po³¹cze-

nie klawiatury z wlutowanym

wczeniej od strony druku gniaz-

dem na p³ytce cyfrowej tunera.

silniejszej stacji w okolicach czês-

totliwoci 97.00 MHz (rodek skali

zakresu CCIR). Ca³y tuner jest wstêp-

nie zestrojony, tote¿ nie bêdzie to

trudne, a odbierany sygna³ bêdzie wy-

rany i czysty. Za pomoc¹ niewiel-

kiego rubokrêta nale¿y wkrêciæ

maksymalnie rdzeñ cewki LC2. Do

tego celu najlepiej u¿yæ rubokrêtu

wykonanego z tworzywa - specjal-

nego do strojenia obwodów w.cz.

Mierz¹c napiêcie miêdzy punk-

tami TP1 i TP2 umieszczonymi na

p³ytce bazowej tunera, nale¿y ob-

racaæ rdzeniem cewki LC1 do mo-

mentu a¿ woltomierz, na mo¿liwie

najdok³adniejszym zakresie, wska-

¿e 0V, w tym czasie dioda LD15

powinna wieciæ.

Teraz nale¿y przeci¹æ zworê

JSTP. Nastêpnie wykrêcamy rdzeñ

cewki LC2 do momentu a¿ dioda

LD15 zganie, kontynuujemy wy-

krêcanie do chwili, gdy dioda ta

zapali siê ponownie a woltomierz

wska¿e 0V. Na tym koñczy siê

strojenie obwodu w.cz. odbiornika.

W razie rozbie¿noci wskazañ na

skali tunera od znanej nam czês-

totliwoci odbieranej stacji radio-

wej czynnoæ tê nale¿y powtórzyæ.

W testowanym egzemplarzu nie by-

³o to konieczne, a ca³y uk³ad za-

chowywa³ siê zgodnie z instrukcj¹

i przewidywaniami producenta.

Drug¹ czynnoci¹ wymagaj¹c¹

regulacji jest zestrojenie dekodera

sygna³u stereo. W tym celu nale¿y

obróciæ potencjometr monta¿owy

RV2 maksymalnie w prawo oraz

dostroiæ tuner do znanej stacji ra-

diowej, która emituje sygna³ w wer-

sji stereo. Nastêpnie naciskamy kla-

wisz AUTO tak aby wskanik

MONO zgas³ (wskanik STE-

REO mo¿e siê lekko wieciæ). Ob-

racamy potencjometr RV2 do mo-

mentu gdy zapali siê wskanik

STEREO. O³ówkiem zaznaczamy

pozycjê suwaka RV2 na korpusie

potencjometru, po czym czynnoæ

powtarzamy jeszcze raz, ponownie

zaznaczaj¹c miejsce zapalenia siê

wskanika sygna³u stereo. Ustawia-

my RV2 w pozycji miêdzy zazna-

czonymi punktami podczas stroje-

nia. Dekoder jest zestrojony.

Na tym koñczymy uruchomie-

nie tunera. Nale¿y teraz zamkn¹æ

obudowê, urz¹dzenie jest gotowe

do pracy.

Uwagi koñcowe

1.Poprawnie zmontowany uk³ad

dzia³a od razu a strojenie prze-

biega dok³adnie jak przedstawio-

no w artykule.

2.Wstêpne zestrojenie g³owicy w.cz.

zapewnia poprawn¹ pracê uk³a-

du po w³¹czeniu zasilania i mo¿-

liwoæ dok³adnego dostrojenia ob-

wodu p.cz. i dekodera stereo.

3.Nieco k³opotliwe mo¿e okazaæ siê

wykonanie adaptera dla uk³adu

U4210, dlatego w oferowanych

przez nas zestawach taki adapter

jest ju¿ zmontowany.

4.Zastosowanie du¿ej obudowy

oraz umieszczenie transformatora

w doæ du¿ej odleg³oci od p³yty

analogowej tunera wyeliminowa-

³o przydwiêk sieciowy.

5.Odbierany sygna³ w testowanym

tunerze by³ wysokiej jakoci,

a niektóre - zmierzone jego para-

metry pokrywa³y siê z danymi

technicznymi urz¹dzenia.

Ogólne wra¿enia z testu to prze-

de wszystkim podziw dla produ-

centa zestawu za dopracowanie

szczegó³ów konstrukcyjnych doæ

skomplikowanego jak na kit urz¹-

dzenia, ³atwoæ zestrojenia uk³adu

przy u¿yciu najprostszego multi-

metru cyfrowego z pominiêciem

specjalistycznych urz¹dzeñ pomia-

rowych, oraz staranne, wrêcz wzor-

cowe, wykonanie obudowy i p³yty

czo³owej tunera. Ca³oæ, poparta

wysokiej jakoci odbiorem szczegól-

nie stacji stereofonicznych, predys-

tynuje urz¹dzenie do klasy wy¿szej

domowego sprzêtu audio. Dodatko-

w¹ zalet¹ urz¹dzenia jest mo¿li-

woæ nadania nazw poszczególnym

stacjom radiowym, co umo¿liwia

³atwiejsz¹ ich lokalizacjê.

Z oferowanych na rynku tune-

rów FM w tej samej klasie ceno-

wej (doliczaj¹c do ceny kitu 20%

ze wzglêdu na monta¿) propozycja

Vellemana jest z pewnoci¹ produk-

tem konkurencyjnym dostêpnym

niestety, a mo¿e w³anie

elektronikom amatorom. Decydu-

j¹c siê na zakup zestawu mo¿na

byæ pewnym, i¿ otrzymujemy pro-

dukt o najwy¿szej w swej klasie ja-

koci, popartej doskona³ymi para-

metrami technicznymi jak i wra¿e-

niami ods³uchowymi przeprowa-

dzonego testu.

S³awomir Surowiñski, AVT

Uruchomienie i strojenie

odbiornika

Po do³¹czeniu zasilania 220V,

dioda LED znajduj¹ca siê tu¿ obok

odbiornika podczerwieni powinna

siê zawieciæ. Nastêpnie po naci-

niêciu klawisza POWER na wy-

wietlaczach powinny pojawiæ siê

wskazania wstêpnie dostrojonej

czêstotliwoci, w naszym przypad-

ku jest to 97.00 MHz. Do gniazda

antenowego nale¿y do³¹czyæ ante-

nê 75

Elektronika Praktyczna 2/97

8 7

, w praktyce wystarczy od-

cinek przewodu w izolacji o d³u-

goci oko³o 2 m. Prze³¹cznikiem

wyboru ród³a sygna³u nale¿y wy-

braæ w³aciwe wejcie, do którego

do³¹czona jest prowizoryczna ante-

na. Potencjometr RV1 nale¿y obró-

ciæ do oporu w prawo (patrz¹c

z ty³u), a nastêpnie nale¿y nacisn¹æ

klawisz AUTO, aby zapali³ siê

wskanik MONO. Nastêpnie za

pomoc¹ klawiszy SEEK nale¿y do-

stroiæ odbiornik do mo¿liwie naj-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: