Garrido_Antonio_-_Skryba.pdf

ANTONIO GARRIDO

SKRYBA

Z hiszpańskiego przełożyła: ANNA JĘCZMYK

Rok 799 Naszego Pana Jezusa Chrystusa. Cytadela Wurzburg. Górna Frankonia.

I zjawił się diabeł, i zagościł wśród ludzi.

Nie wiem już sam, po co piszę: wczoraj umarła Theresa i być może wkrótce do niej

dołączę. Dziś nic nie jedliśmy. To, co dostaję w skryptorium, ledwie nam starcza. Głód sieje

spustoszenie. Miasto umiera.

Gorgias odłożył woskową tabliczkę na ziemię i położył się na ubogim łożu. Nim

zamknął powieki, odmówił modlitwę za duszę córki i przed oczami stanęły mu straszne dni

poprzedzające nadejście wielkiego głodu.

LISTOPAD

ROZDZIAŁ 1

W dniu Wszystkich Świętych w Wurzburgu nie wstało słońce. W półmroku pierwsi

parobkowie wyszli z domów i ruszyli na pola, patrząc w niebo, brudne i obrzmiałe niczym

brzuch ogromnej krowy. Psy wyczuły nadciągającą burzę i zaczęły ostrzegawczo szczekać,

ale mężczyźni, kobiety i dzieci kontynuowali marszrutę niczym bezwolne wojsko. Jednak

wkrótce nawałnica ciężkich czarnych chmur przysłoniła firmament i po chwili z nieba lunęły

takie strumienie wody, że nawet najstarsi chłopi zadrżeli, przepowiadając nadejście końca

świata.

Theresa jeszcze spała, kiedy jej macocha podniosła alarm. Półprzytomna dziewczyna

usłyszała, jak grad wali w kryty strzechą dach, grożąc jego zawaleniem, i natychmiast pojęła,

że musi się pospieszyć. W mgnieniu oka zebrały ze stołu chleb i ser i dorzuciły do naprędce

zawiązanego tobołka trochę ubrań. Następnie zabezpieczyły drzwi i okna, po czym dołączyły

do przerażonej ciżby. Ludzie biegli, by skryć się w wyżej położonej części miasta.

Kiedy szły w górę ulicą Łuczniczą, Theresa uświadomiła sobie, że zapomniała zabrać

woskowe tabliczki.

- Idźcie, matko. Zaraz wrócę.

Mimo protestów Rutgardy Theresa zniknęła w tłumie przemoczonych do suchej nitki

chłopów biegnących w przeciwnym kierunku. Wiele uliczek zamieniło się już w rzeki,

którymi płynęły dziurawe kosze, kawałki drewna na opał, martwe kury i strzępy ubrań.

Pokonała uliczkę Garbarską, przeskakując przez wózek zaklinowany między dwoma

podtopionymi domami, i zeszła w dół ulicą Starą na tyły swojego domu. Tam nakryła

złodzieja, który usiłował włamać się do środka. Ledwie się zbliżyła, wymierzyła mu

solidnego kopniaka, ale chłopak, zamiast uciec, pobiegł do sąsiedniego domu i wskoczył

przez okno. Theresa obrzuciła go wyzwiskami, po czym weszła do siebie i czym prędzej

skierowała się w stronę skrzyni, z której wyjęła przybory do pisania, woskowe tabliczki i

Biblię w szmaragdowej oprawie. Przeżegnała się, schowała wszystko pod płaszczem i wróciła

tak szybko, jak tylko pozwoliła jej na to wezbrana woda, do miejsca, gdzie czekała na nią

macocha.

Kiedy szły do katedry, wiele uliczek tonęło w błocie, a nad ich głowami przeleciały

dwa dachy, które porwał wiatr niczym zwiędłe liście. Wkrótce potem gwałtownie wezbrana

woda wtargnęła w labirynt chałupek na przedmieściach, siejąc prawdziwe spustoszenie.

Modlitwy mieszkańców niewiele pomogły i w kolejnych dniach deszcze i zawieje

nachodziły pola, zamieniając je w bajora. Potem nadeszły śniegi. Men zamarzł,

unieruchamiając czółna rybaków, zamiecie śnieżne zamknęły drogi łączące Wurzburg z

równinami Frankfurtu, a dostawy żywności i innych towarów zostały całkiem przerwane.

Mrozy zdziesiątkowały zbiory i dokonały spustoszeń wśród trzody. Powoli znikały zapasy i

głód zaczął się rozprzestrzeniać niczym wielka plama oliwy. Niektórzy chłopi sprzedali za

bezcen swoje ziemie, a ci, którzy nie mieli nic, musieli sprzedać własne rodziny. O

szaleńcach, którzy opuścili bezpieczne mury i uciekli do lasów, wszelki słuch zaginął. Inni w

rozpaczy polecali dusze Bogu i rzucali się w przepaść.

Z dnia na dzień poruszanie się ulicami Wurzburga zamieniło się w koszmar. Łatwo

było poślizgnąć się w błocie, a domy groziły zawaleniem, więc trzeba było trzymać się środka

drogi. Ludzie pozamykali się w domach w oczekiwaniu cudu, ale dzieci niepomne

matczynych przestróg nadal zbierały się na gnojowiskach za murami, w nadziei złapania

jakiegoś szczura, którego można by upiec. Kiedy im się udawało, wtykały złapane sztuki na

żerdzie i fetowały swój wyczyn śpiewem i okrzykami, maszerując główną ulicą z wysoko

uniesionymi trofeami.

Po dwu tygodniach na ulicach cytadeli pojawiły się pierwsze trupy. Ci spośród

zmarłych, którym dopisało więcej szczęścia, zostali pochowani na maleńkim cmentarzu przy

drewnianym kościele Świętej Adeli, ale wkrótce ochotnicy opadli z sił i trupy słały się gęsto

na brzegach rzeki, tak jakby miasto dotknęła zaraza. Czasem trupy puchły jak ropuchy, ale

zazwyczaj szczury pożerały ciała, nim do tego doszło. Wiele dzieci chorowało z

niedożywienia, a ich zrozpaczone matki nadaremnie szukały czegoś, co mogłyby wrzucić do

garnka. Pod koniec miesiąca miasto spowił zapach śmierci, a dzwony katedry stale

intonowały swą ponurą syntonię.

Na szczęście dla Theresy katedra miała stałe, choć niewielkie zapotrzebowanie na

pracowników, zatem świeccy, którzy świadczyli usługi w diecezjalnych warsztatach,

otrzymywali jako wynagrodzenie jeden modius ziarna tygodniowo. Dotyczyło to również

nielicznych kobiet usługujących mężczyznom albo pracujących w kuchniach.

Być może z tego powodu praca w warsztacie pergamenariuszy wzbudzała w Theresie

sprzeczne uczucia. Owszem, musiała znosić bezwstydne spojrzenia rymarzy, komentarze na

temat rozmiaru jej piersi, a nawet czasem dotyk ukradkiem, ale te nieprzyjemności

rekompensował jej czas, gdy wreszcie pod koniec dnia zostawała sama w warsztacie.

Układała wtedy pergaminy, które przyniesiono ze skryptorium, i zamiast zszywać karty

kodeksów, wykorzystywała czas na lekturę. Poliptychy, psałterze, teksty patrystyczne, a

nawet pogańskie kodeksy wynagradzały ciężkie warunki pracy i budziły nadzieję, że być

może któregoś dnia przyda się do czegoś więcej niż tylko robienie wypieków i szorowanie

kociołków.

Jej ojciec, Gorgias, pracował jako kopista w biskupim skryptorium, w pobliżu

warsztatu, w którym ona sama terminowała. Theresa otrzymała to stanowisko dzięki

nieszczęściu, jakie spotkało Ferrucia, poprzedniego terminatora, który zmarnował swą szansę,

kiedy w chwili nieuwagi przeciął sobie ścięgna jednej ręki. To wówczas Gorgias

zaproponował w zastępstwie kandydaturę swej córki. Jednak od samego początku sprzeciwiał

się temu Korne, mistrz pergamenarius, który rozwodził się na temat zmienności kobiecego

charakteru, naturalnej skłonności kobiet do kłótni i plotek, ich niezdolności do noszenia

ciężarów, częstości występowania menstruacji.

Wszystko to w jego mniemaniu było nie do pogodzenia z pracą wymagającą w

równych częściach mądrości i zręczności. Ale Theresa potrafiła biegle czytać i pisać, co było

umiejętnością niewątpliwie cenną w miejscu, w którym nie brak było siły mięśni, talent zaś

zdarzał się rzadko. Dzięki temu, a także za sprawą wstawiennictwa ojca, otrzymała tę pracę.

Rutgarda, gdy tylko się o tym dowiedziała, krzyknęła i załamała ręce. Gdyby Theresa

była opóźniona w rozwoju albo chora, może zrozumiałaby tę decyzję, ale przecież

dziewczyna była zgrabna, może nieco za chuda jak na gusta frankońskich chłopców, ale

biodra miała szerokie, a piersi obfite, nie wspominając już o uzębieniu, pełnym i lśniącym,

jakim niewiele dziewcząt mogło się pochwalić. Każda inna na jej miejscu poszukałaby sobie

dobrego męża, który uczyniłby ją brzemienną i utrzymywał, ale nie: Theresa musiała

marnować swą młodość zamknięta w starym warsztacie księży, wykonując bezużyteczne

prace właściwe dla księży i znosząc obmowy, którymi zawsze obrzucano kobiety pracujące u

duchownych. I co najgorsze: Rutgarda była przekonana, że winnym tej sytuacji jest nie kto

inny jak ojciec Theresy. Koniec końców dziewczyna poddała się absurdalnym pomysłom

Gorgiasa, zawsze zanurzonego myślami w przeszłości, tęskniącego za swym rodzinnym

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: