ementor11.pdf

3 Od redakcji

4 Aktualności

metody, formy i programy kształcenia

5 Czesne, reforma i liberalizacja rynku szkolnictwa wyższego

Łukasz Abramowicz, Piotr Labenz, Michał Miąskiewicz

11 Dynamicznie rozwijające się narzędzia motywowania pracowników

Anna Kępińska-Jakubiec, Iwona Rafaląt

15 Nowe Prawo – szanse i zagrożenia dla szkolnictwa wyższego

Marcin Dąbrowski

17 Stan wiedzy studentów SGH w zakresie możliwości

wykorzystania internetu

Anna Dąbrowska, Mirosława Janoś-Kresło, Jacek Wójcik

22 Perspektywy dalszego rozwoju e-edukacji w świetle

wyników badania korzystania z internetu przez studentów SGH

Anna Folbrier, Agata Zadrożna

e-edukacja w kraju

28 O stylach uczenia się i I-edukacji

R. Robert Gajewski

36 Ewolucja języka edukacji zdalnej

Ewa Lubina

40 E-learning – badanie potrzeb nauczycieli

Elżbieta Gajek

44 e Content plus – lepszy dostęp do treści cyfrowych

Joanna Tabor

zarządzanie wiedzą

47 IC Rating na tle innych metod oceny kapitału intelektualnego

Peder Hofman-Bang, Henrik Martin

55 Akademia korporacyjna – skuteczne narzędzie transferu wiedzy

w organizacji

Beata Mierzejewska

59 Uczelnia oparta na wiedzy

Marcin Dąbrowski

e-biznes

60 GIMP – profesjonalny i bezpłatny

Grzegorz Świderski

64 Tajwańska praktyka zastosowań ICT i zarządzania wiedzą

Zbigniew Pastuszak

67 Przegląd technologii mobilnego dostępu do korporacyjnej

poczty elektronicznej

Jarosław Świderek

71 XX Seminarium z cyklu Prawo komputerowe

„Zmiany w prawie administracyjnym w zakresie

komunikacji elektronicznej”

Dariusz Nojszewski

kształcenie ustawiczne

72 Internetowe zasoby niemieckiej andragogiki

Hanna Solarczyk

74 Edukacja ustawiczna w pracach Wspólnoty Europejskiej

Daniel Korzan

e-edukacja na świecie

80 Better Than Being There – Kiedy e-learning jest najbardziej efektywny

Vlad Wielbut

84 Lifelong E-Learning – EDEN 2005 Annual Conference

Maria Zając

86 E-Learning in the New University

Tom P. Abeles

90 European Citizenship – New Technologies in Adult Education

Maria Zając

felieton

92 Superstudent – szansa czy przekleństwo dydaktyków?

Grzegorz Myśliwiec, Paweł Garczyński

Od redakcji

Z przyjemnością prezentuję po wakacyjnej przerwie nowy numer dwumiesięcznika „e-mentor”.

Mam nadzieję, iż w bieżącym roku akademickim zamieszczane na łamach pisma artykuły naukowe,

relacje z wydarzeń oraz najnowsze informacje z zakresu e-edukacji, zarządzania wiedzą, e-biznesu,

kształcenia ustawicznego i kształcenia na poziomie wyższym będą stanowiły dla Państwa równie

cenną lekturę jak dotychczas.

Chciałbym w szczególności polecić opracowanie Czesne, reforma i liberalizacja rynku szkolnictwa

wyższego , otwierające łamy niniejszego numeru. Choć artykuł może wydać się kontrowersyjny, jego

niewątpliwą wartością jest to, iż wskazuje na istotne i bardzo aktualne problemy szkolnictwa wyż-

szego. Gorąco namawiam Czytelników do podjęcia polemiki i dzielenia się na łamach pisma swoimi

opiniami nt. rozwoju kształcenia na poziomie akademickim, jego przyszłości oraz uwarunkowań,

jakie niesie ze sobą nowe Prawo o szkolnictwie wyższym . Mam nadzieję, iż głos środowiska będzie

miał wpływ m.in. na akty wykonawcze, rozporządzenia uszczegóławiające zapisy tej ustawy.

Pragnę także zarekomendować dwa artykuły poświęcone e-edukacji oraz jeden z zakresu zarzą-

dzania wiedzą. O stylach uczenia się i zastosowaniu wiedzy o nich w procesie kształcenia przez

internet pisze R. Robert Gajewski. Natomiast Vlad Wielbut ze School of Information Uniwersytetu

Michigan analizuje rolę e-learningu we współczesnym szkolnictwie wyższym na świecie. W pierwszej

części opracowania autor nawiązuje do bardzo entuzjastycznych początkowych prognoz dotyczących

wykorzystywania nowoczesnych technologii w dydaktyce i ich potencjalnego wpływu na rozwój

uczelni, jak również budowania przewagi konkurencyjnej. Następnie stara się wykazać, iż pomimo

tylko częściowego urzeczywistnienia prognoz, e-learning odgrywa bardzo ważną rolę w procesie

kształcenia, tworząc unikalne wartości, często niemożliwe do osiągnięcia w edukacji tradycyjnej.

Ostatnim z polecanych w niniejszym numerze, choć zapewne nie ostatnim wartym lektury, jest

artykuł poświęcony pomiarowi kapitału intelektualnego. Autorzy prezentują jedną z metod oceny

tego kapitału – IC Rating. Niebagatelną zaletą opracowania jest wszechstronna prezentacja tego

narzędzia i metodologii, zwłaszcza na tle innych metod oceny.

W okresie letnim miało miejsce wiele wydarzeń istotnych dla środowiska akademickiego. Niektóre

z nich relacjonujemy na łamach obecnego wydania „e-mentora”. W szczególności polecam relacje

z międzynarodowej konferencji zorganizowanej przez EDEN w Helsinkach oraz środowiskowego

seminarium, które we wrześniu br. zorganizowała Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Eko-

nomicznych nt. nowego Prawa o szkolnictwie wyższym .

Spośród wielu minionych wydarzeń, na które, niestety, zabrakło miejsca na łamach bieżącego

wydania pisma, na szczególną uwagę zasługuje jedno, a mianowicie opublikowanie w czerwcu br. na

stronie internetowej Departamentu Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Ministerstwa Edukacji

Narodowej dokumentu zatytułowanego Koncepcja wdrożenia w warunkach polskich systemu kształcenia

na odległość . Przedstawiciele Departamentu zorganizowali w ten sposób konsultacje środowiskowe.

Pomijając czas ich przeprowadzenia, warto wspomnieć, iż głównym środkiem rozpowszechniania

tej wiadomości w środowisku e-edukacyjnym była poczta pantoflowa, a właściwie jej nowoczesna

forma – e-maile rozsyłane osobom z zaprzyjaźnionych ośrodków akademickich przez tych, którzy

przez przypadek natrafili na owy dokument. Koncepcja zawiera szereg kwestii bardzo istotnych dla

kierunku rozwoju kształcenia na odległość w Polsce. Z tego też względu pojawiło się w środowisku

sporo analiz dokumentu oraz opinii i komentarzy na jego temat. Po krótkiej, jednostronnej „de-

bacie społecznej” (przejawiającej się przesłaniem opinii z kilku ośrodków akademickich w Polsce)

ministerialna Koncepcja została zdjęta ze strony. Pomimo podkreślania przez wszystkich potrzeby

znacznego wydłużenia okresu konsultacji środowiskowych i dogłębnego zrewidowania zapisów

Koncepcji , nie są znane dalsze losy tego dokumentu.

Na zakończenie mam przyjemność poinformować, iż nakład obecnego (a także grudniowego) nu-

meru został zwiększony do 1500 egzemplarzy. Dodatkowe 300 egzemplarzy trafi przede wszystkim

do przedstawicieli szkół ponadgimnazjalnych – zależy nam na popularyzacji tematyki prezentowanej

na łamach pisma także wśród młodzieży szkolnej. Warta podkreślenia jest również wysoka popu-

larność wersji internetowej „e-mentora” – zanotowaliśmy dotychczas ponad 220 tys. odwiedzin, co

dobitnie świadczy o potędze tego środka przekazu.

Marcin Dąbrowski

redaktor naczelny

październik 2005 3

aktualności

5 Akademii Ekonomicznych uruchamia wspólnie wykłady w formie e-learningowej

Wirtualna Przestrzeń Współpracy Akademii Ekono-

micznych – econet to projekt mający na celu rozwijanie

działalności e-edukacyjnej przez pięć państwowych uczel-

ni ekonomicznych w Polsce. Projekt koordynuje Fundacja

Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych.

W semestrze zimowym roku akademickiego 2005/2006

zostało uruchomionych pięć wirtualnych wykładów,

w których uczestniczyć będzie po 25 studentów z każdej

uczelni (po 5 studentów w każdym z wykładów). Pilota-

żowe przedmioty online to: Przywództwo w organizacjach

– analiza najlepszych praktyk (prowadzący z SGH), Gra sy-

mulacyjna TEES (prowadzący z AE Kraków), Podejmowanie

decyzji z wykorzystaniem modeli hybrydowych (prowadzący

z AE Katowice), Zarządzanie infrastrukturą informatyczną

(prowadzący z AE Poznań) oraz Strategia kreatywna w re-

klamie (prowadzący z AE Wrocław).

Są to pilotażowe, 15-godzinne wykłady, realizowane

przez studentów w ramach oferty dydaktycznej uczelni

biorących udział w projekcie. Planowane jest rozwijanie

oferty międzyuczelnianych wykładów online.

Zapraszamy na platformę econet – http://www.econet.pl .

Pierwszy międzynarodowy wykład w formie e-learningowej w SGH

Studenci studiów dziennych SGH uczestniczą w bie-

żącym semestrze w pierwszym, międzynarodowym

wykładzie online – Rationality and Moral Choice. Wykład

prowadzony jest w ramach Porozumienia pomiędzy SGH oraz

University of Illinois, Springfield, USA . Amerykańscy i polscy

studenci w jednej grupie uczą się, prowadzą dyskusje

i wspólne projekty. Grupą opiekuje się dwóch nauczycieli

akademickich, reprezentujących macierzyste uczelnie.

Wykład został uruchomiony na nowej, anglojęzycznej

platformie e-learningowej e-sgh – http://www.e-sgh.com.

W następnym semestrze planowane jest uruchomienie

kolejnego wykładu pt. Transformation in Central and Eastern

Europe. Porozumienie zakłada dalsze rozwijanie współ-

pracy. Więcej informacji nt. pierwszego wykładu można

znaleźć na stronie internetowej Centrum Rozwoju Edukacji

Niestacjonarnej SGH http://www.cren.pl/uis/ .

16 pełnych wykładów online na studiach zaocznych w SGH

W ramach Programu Powszechnego Uzupełniania

Studiów Zaocznych w SGH w bieżącym semestrze stu-

denci mają możliwość udziału w jednym z szesnastu

internetowych wykładów.

Każdy student IV, V i VI semestru studiów licencjac-

kich oraz wszystkich semestrów studiów magisterskich

realizuje od bieżącego semestru dodatkowy 20-go-

dzinny przedmiot z gamy 16 przedmiotów w formie

e-learningowej i 10 przedmiotów w formie tradycyjnej.

Przygotowane wykłady online odpowiadają 320 go-

dzinom dydaktycznym. Dzięki tej inicjatywie program

studiów został wzbogacony o kolejne 140 godzin dydak-

tycznych. W ramach tego samego projektu w zeszłym

i obecnym roku akademickim przedmioty podstawowe

na studiach zaocznych zostały wzbogacone materiałami

w formie e-learningowej odpowiadającymi 346 godzi-

nom dydaktycznym.

16 pełnych wykładów online na studiach zaocznych to:

Nadzór korporacyjny w Polsce i na świecie , Rynek nieruchomo-

ści , Negocjowanie i zawieranie umów z partnerem handlowym ,

E-marketing , Społeczne funkcje mediów masowych , Lokalizacja

przedsiębiorstw , Podstawy przedsiębiorczości technologicznej ,

Zarządzanie jakością usług , Finanse międzynarodowe , Wybrane

polityki Unii Europejskiej , Przywództwo w organizacjach – ana-

liza najlepszych praktyk , Konkurencyjność regionów , Rozwój go-

spodarczy , Nowoczesne systemy dystrybucji w przemyśle i handlu ,

Sztuczna inteligencja , E-learning korporacyjny i akademicki .

Więcej informacji na temat wykładów na:

http://www.e-sgh.pl/pwo/ .

Laboratorium e-sgh

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie uruchomiła

laboratorium e-sgh. Jest to sala dla osób pragnących

zdobywać wiedzę przez internet, wyposażona w mul-

timedialne komputery. Studenci mogą w laboratorium

uczyć się i korzystać z zasobów e-learningowych plat-

formy e-sgh.pl. Tu też otrzymają fachową pomoc i wska-

zówki, jak w pełni wykorzystywać funkcje systemu. Sala

otwarta jest codziennie od godz. 8.00 do godz. 20.00.

Laboratorium zostało przygotowane dzięki wsparciu

Banku PKO BP.

Więcej informacji na http://www.e-sgh.pl/laboratorium/ .

4 e-mentor nr 4 (11)

Czesne, reforma i liberalizacja

rynku

szkolnictwa

wyższego

Łukasz

Abramowicz

Michał Miąskiewicz

Piotr Labenz

Od czasu uformowania się z początkiem XIX wieku no-

woczesnych, humboldtowskich uniwersytetów szkolnictwo

wyższe stanowi jedną z centralnych sił rozwoju kulturalnego

i społecznego. W związku z rozwojem badań naukowych

staje się ono również w coraz większej mierze siłą napę-

dową rozwoju gospodarczego. Bez masowego dostępu do

wyższego wykształcenia dobrej jakości nie może być mowy

o nowoczesnej gospodarce opartej na wiedzy. Z tego powodu

szkolnictwo jest nie tylko dobrem kulturowym i społecznym,

ale zarazem dobrem, na które istnieje popyt i podaż. Wy-

kształcenie, choć z pewnością nie jest tylko towarem, jest

nim jednak w sensie ekonomicznym – ci, którzy dyplom

zdobyli, osiągają z tego powodu wymierne zyski na rynku

pracy. Stąd uzasadnionym jest myśleć o rynku szkolnictwa

wyższego, na którym działają konkurencyjne podmioty

oferujące usługi edukacyjne.

niewielkim wysiłkiem utrzymywać prestiż, ograniczając

dostęp do studiów bezpłatnych, a przychodów szukać

zmuszając studentów, którzy nie dostali się na studia

dzienne do płacenia za studia wieczorowe i zaoczne.

Przepisy te z oczywistych względów ograniczają rów-

nież rozwój uczelni prywatnych oraz ograniczają lub

wręcz likwidują konkurencję pomiędzy uczelniami

prywatnymi a uczelniami publicznymi, co sprawia, że

innowacje wprowadzane (lub potencjalnie wprowa-

dzane) przez jedne mają niewielki wpływ na działanie

i ofertę drugich.

Szkodliwa dla polskiego rynku edukacyjnego

regulacja nie ogranicza się jednak do przepisów do-

tyczących odpłatności za studia. Równie ważny jest

fakt, że polskie uczelnie nie mają na przykład swobody

tworzenia motywacyjnych systemów płac i awansów

swoim pracownikom naukowym – pensje naukowców

na uczelniach państwowych są ustalane odgórnie i za-

leżą nie od wkładu danej osoby w dorobek naukowy

i dydaktykę uczelni, ale od jej statusu określanego

tytułem naukowym; również model kariery naukowej

(doktorat, habilitacja, profesura) oraz rodzaje obowiąz-

ków, które uczelnie mogą powierzyć swoim pracowni-

kom są definiowane ustawowo. Uczelnie nie mają także

wolności wyboru modelu, według którego będą zarzą-

dzane – statuty organów zarządzających uczelni czy

też job descriptions dla rektorów nadal pisze państwo.

Istnieje wreszcie niebezpieczeństwo, że nowa Ustawa

o szkolnictwie wyższym , przyznająca ministrowi zadanie

ustalania nazw i ramowych programów kierunków stu-

diów, uniemożliwi najbardziej odważnym wydziałom

czy uczelniom radykalne zerwanie z anachronicznymi

programami nauczania. Można więc pokusić się o tezę,

że polskie uczelnie uzyskały po 1989 roku zbyt dużo

wolności, by uchronić większość z nich przed mier-

nością i patologiami wynikającymi ze słabości etosu

tych organizacji, ulegającego korupcji od wewnątrz,

a niekorygowanego z zewnątrz, ale jednocześnie zbyt

tej wolności mało, by naprawdę pozwolić wyróżniają-

cym się spośród nich na wprowadzenie na własnym

podwórku radykalnie lepszych praktyk i czerpanie

z tego wysiłku pełni korzyści.

Reforma polskiego szkolnictwa wyższego zatrzy-

mała się więc wpół drogi – w jakim kierunku należy ją

kontynuować? Czy należy ograniczać wolność działania

Obecnie w Polsce rynek ten jest skrępowany sztucz-

nymi uwarunkowaniami regulacyjnymi. Po stronie

podaży istnieje uprzywilejowana grupa uczelni pań-

stwowych, nie tylko nieraz posiadających wyrobioną

markę, ale i korzystających z funduszy publicznych

– w przeciwieństwie do nowych uczelni prywatnych

finansujących się z własnych środków. Z kolei po stro-

nie popytu istnieje uprzywilejowana grupa studentów

dziennych na uczelniach państwowych, studiujących

za darmo, w przeciwieństwie do studentów zaocznych

i wieczorowych na uczelniach państwowych i wszyst-

kich na uczelniach prywatnych. Studenci niepłacący

pochodzą przy tym często z bardziej uprzywilejowa-

nych grup społecznych niż płacący, a studia bezpłatne

są, paradoksalnie, lepsze i bardziej wartościowe na

rynku pracy od płatnych.

Przepisy nakazujące bezpłatność studiów dziennych

dzielą więc w sposób sztuczny rynek usług edukacyj-

nych (wielka liczba miejsc oferowanych przez uczelnie

publiczne na studiach wieczorowych i zaocznych wy-

nika przecież nie z rzeczywistego zapotrzebowania

na te formy studiów wśród młodych ludzi, ale z zapo-

trzebowania uczelni na możliwe do uzyskania tą drogą

środki finansowe). Zaburzają też konkurencję na tymże

rynku – uczelnie publiczne, zamiast koncentrować się

na zwiększeniu prestiżu i przychodów poprzez ogólną

poprawę jakości swojej edukacyjnej oferty (co miałoby

miejsce w warunkach otwartej konkurencji), są w stanie

październik 2005 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: