Metateza.pdf
(
119 KB
)
Pobierz
Metateza
Metateza
http://xpicto.republika.pl/slavonia/zagadnienia/metateza.html
Metateza
Pewne grupy głosek uległy przestawieniu i pojawiają się one dziś w
odwrotnym kierunku. Proces ten nazwano
przestawką,
czyli
metatezą
.
Poniżej opisałem pewne przestawki słowiańskie. Proszę pamiętać, że
T
oznacza spółgłoskę.
ărT, ălT
→
1.
na
zachodzie
i
wschodzie:
brak wydłużenia samogłoski pod intonacją cirkumfleksową
roT-, loT-
POL:
róść, równy
DŁU:
rosć rowny
GŁU:
rosć
CZE:
růst, rovný
SŁA:
→
roT-, loT-:
rovný, robiť,
raT-, laT-:
rásť, lakeť, ražeň
ROS:
локоть
NB!
czasami
raT-, laT-
(wpływ języka
staro-cerkiewno-słowiańskiego), np.:
разум, работать, равный, рало.
a.
b.
wydłużenie samogłoski pod intonacją samogłoskową
raT-, laT-
POL:
ramię, radło
DŁU:
ramje, radło
GŁU:
ramjo, radło
CZE:
rameno, rádlo
SŁA:
rameno, radlo
2.
na
południu:
wydłużenie:
raT-, laT-
, np:
SCS:
ravьnъ, rabъ, rasti, ramo, ralo, lakъtь, ladii, lani
TărT
→
1.
w PŁB brak wydłużenia i brak przestawki
TorT
PŁB:
chornə, stornə, gord
2.
w KSZ:
wydłużenie samogłoski (bez przestawki)
KSZ:
warna, barda, gard, starna, Starogard
a.
1 z 4
2008-06-10 16:48
Metateza
http://xpicto.republika.pl/slavonia/zagadnienia/metateza.html
b.
przestawka i brak wydłużenia samogłoski
TroT
KSZ:
broda, krowa, droga
3.
w POL, DŁU, GŁU:
przestawka + brak wydłużenia samogłoski
POL:
krowa, brona, gród
DŁU:
broda, strona, grod
GŁU:
wróna, broda, strona, hród
4.
na
wschodzie:
pełnogłos + brak wydłużenia samogłoski (tj. ă
→
o)
ROS, UKR:
корова, борона, город
BIA:
карова, горад
5.
na
południe
od Karpat i Sudetów (tj. języki południowosłowiańskie + CZE
i SŁA)
przestawka + wydłużenie samogłoski (tj. ă
→
a)
CZE:
strana, kráva, hrad, brada
SŁA:
strana, krava, hrad, brada
SCH:
grad, strana, krava, brada
BUŁ, MAC:
град, страна, крава, брада
SCS:
brada, strana, vrata
TĕrT
→
1.
na
wschodzie:
pełnogłos + brak wydłużenia samogłoski (tj. ĕ
→
e)
ROS:
берёза, дерево, берег
UKR:
береза, дерево, берег
BIA:
бяроза, бераг
2.
w POL, DŁU, GŁU:
przestawka + brak wydłużenia samogłoski
POL:
brzezina, drzewo, brzeg
(dodatkowo przejście
r'
w
ž, š
zapisywane jako
rz
)
GŁU:
brěza, drjewo, brjóh
DŁU:
drjewo, brjog
3.
na
południe
od Karpat i Sudetów (tj. języki południowosłowiańskie + CZE
i SŁA)
przestawka + wydłużenie samogłoski (tj. ĕ
→
e, ě)
SCH:
brijeg, brijeza
SCS:
brěgъ
TălT
→
2 z 4
2008-06-10 16:48
Metateza
http://xpicto.republika.pl/slavonia/zagadnienia/metateza.html
1.
na
wchodzie:
→
tolot
ROS:
голова, золота, молодой, полотно
2.
na
zachodzie:
→
tłot
POL:
głowa, płótno, złoto, młody
GŁU:
hłowa, płótno, złoto, młody
3.
na
południe
od Karpat i Sudetów:
→
tlat
(metateza + wydłużenie)
CZE:
mladý, hlava, zlato
TĕlT
→
1.
na
wchodzie:
TołoT
(większość)
ROS:
молоко, полоба
UKR:
полон
a.
b.
TeleT
ROS:
селёдка, селезень, пелена
UKR:
ожеледь, челен
2.
w języku
polskim
:
TleT
mleko, plewy, śledź, śledziona, pleć, mleć, wlec
a.
b.
TłoT
(rzadko)
młokos, młodziwo
3.
górnołużycki:
TlóT, TloT
GŁU:
mloko
[-ó-]
, mlóč, čłónk, płowy, žłob, čłowjek
a.
b.
TleT
GŁU:
wlec
4.
dolnołużycki:
TloT
DŁU:
mloko, płowy, cłonk, cłowjek, žłob
a.
b.
TlaT
DŁU:
wlac
5.
czeski i słowacki:
metateza + wzdłużenie:
TleT
CZE: po
č, ž, š
różnie:
člen : článek, žleb
SŁA:
mlieko
6.
na
południu:
metateza + wzdłużenie
TleT
SCS:
mlěko, plěva, plěnъ
BUŁ:
мляко, плява
SCH:
mlijeko, plijeva, mlijeti
3 z 4
2008-06-10 16:48
Metateza
http://xpicto.republika.pl/slavonia/zagadnienia/metateza.html
po
č, ž, š: TlaT
SCS:
član, žlijeb
BUŁ:
член, шлем
SŁE:
član, žleb
Wstecz Spis treści Wstęp Na początek strony
4 z 4
2008-06-10 16:48
Plik z chomika:
lezynski1
Inne pliki z tego folderu:
Slovnik_jazyka_staroslovenskeho.rar
(56408 KB)
The_geographic_distribution_of_Proto_Slavic_dialectisms_and_the_genesis_of_the_South_Slavic_languages.pdf
(7730 KB)
Case and Aspect in Slavic(1).pdf
(1451 KB)
Case and Aspect in Slavic.jpg
(9 KB)
Руны славян и глаголица.jpg
(29 KB)
Inne foldery tego chomika:
! Lektorat języka czeskiego - notatki (skany)
!!! Tiffany Thompson !!!
• Zbiór książek o INFORMATYCE
(1999) Old Man and the Sea PL
[1962] Zabić Drozda (To Kill a Mockingbird)
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin