Transport Lotniczy
Piotr Zalewski i Igor Tarasewicz
Spis treści
Transport Lotniczy - definicja 3
Ogólna charakterystyka 3
Podział transportu lotniczego 5
Transport pasażerski 5
Transport towarowy 6
Transport mieszany 8
Infrastruktura transportu lotniczego 8
Infrastruktura liniowa 8
Infrastruktura punktowa transportu lotniczego 10
Lotniska w Polsce 14
Podział portów lotniczych 16
Ruch lotniczy w Polsce 17
Ruch pasażerów w polskich portach lotniczych w 2011 roku 17
Przeładunek ładunków w polskich portach lotniczych w 2011 roku 18
Rodzaje przychodów przedsiębiorstw lotniczych 20
Wydatki przedsiębiorstw lotniczych 21
Środki transportu lotniczego 22
Klasyfikacjia samoltów 23
Samoloty pasażerskie 24
Samoloty towarowe 28
Samoloty Kombi 31
Samoloty wojskowe 32
Samoloty cywilne i osobiste 32
Podział samolotów ze względu na ilość płatów 33
Podział samolotów ze względu na sposób napędu 34
Podział samolotów ze względu na umocowanie głównego płatu 35
Inne podziały 36
Śmigłowce 37
Śmigłowce lotnictwa cywilnego – stan na rok 2010 i 2011 38
Transport lotniczy w Europie i na świecie 39
Transport lotniczy - przemieszczanie drogą powietrzną osób lub towarów.
Jest najnowocześniejszą i najbardziej dynamicznie rozwijającą się gałęzią transportu. Opiera się na skomplikowanych środkach lokomocji, nawigacji i obsługi naziemnej oraz wymaga dużych nakładów kapitałowych i wysoko wykwalifikowanych kadr. Transport lotniczy pozwala na bardzo szybkie dotarcie do wyznaczonego celu i jest jednym z najbezpieczniejszych środków transportu.
Ogólną charakterystykę transportu lotniczego pasażerskiego i towarowego można przedstawić w kilku punktach:
1. Szybkość - jest to niewątpliwie najszybsza gałąź transportu na średnie i duże odległości. Wynika ona z prędkości, jaką osiągają samoloty, coraz większej dostępności i niezawodności transportu lotniczego oraz lepszej obsługi techniczno-organizacyjnej całego procesu przewozowego.
2. Bezpieczeństwo - przewozy lotnicze są jednym z najbezpieczniejszych sposobów przewozu ładunku, biorąc pod uwagę takie czynniki jak wilgoć, wstrząsy oraz wypadki losowe.
3. Częstotliwość przewozów - transport lotniczy wciąż rozwija się bardzo dynamicznie. Przewoźnicy oferują nowe połączenia w najodleglejsze miejsca świata. Związane jest to z rozwojem środków transportu i możliwościami technicznymi (samolot może pokonać coraz większe odległości podczas jednego lotu) oraz z coraz większą potrzebą i ochotą ludzi do poznawania nowych miejsc.
4. Przejrzystość dróg transportowych - korytarze powietrzne są jasno wydzielone w przestrzeni powietrznej. To obszar, który przeznaczony jest do lotów wykonywanych przez statki powietrzne. Korytarze powietrzne mają szerokość 10 NM (mil morskich) dla ruchu lotniczego krajowego oraz 20 NM dla lotów międzynarodowych. Wysokość korytarza mieści się w granicach od 900 do 12 000 m.
5. Najmniej wszechstronna gałąź transportu - prawie każdy samolot oferuje podobny rodzaj przestrzeni ładunkowej.
6. Wysokie koszty przewozu - dotyczą one głównie transportu towarowego
-są one najwyższe wśród wszystkich gałęzi transportu, zależy to również od wymagań jakościowych i czasowych. Transport pasażerski jest coraz tańszy - w niektórych przypadkach to najtańsze źródło przewozu - szczególnie na dalekich trasach. Ceny biletów na samoloty pasażerskie zależą od wielu czynników, m.in. od przewoźnika, terminu wylotu, czasu rezerwacji - cena biletu w tej samej klasie w zależności od momentu rezerwacji może się różnić nawet o kilkadziesiąt procent. Bilety lotnicze na tych samych trasach realizowanych przez różnych przewoźników - w tym samym dniu mogą różnić się nawet kilkukrotnie.
7. Duża rozległość przestrzenna obsługiwanego rynku.
8. Niewielka częstość przeładunkowa
9. Korzystanie podczas przewozów lotniczych z innych, pomocniczych w całym procesie przewozowym środków transportu, które dostarczą ładunek na lotnisko i następnie przewiozą je z lotniska docelowego na miejsce przeznaczenia. W tym przypadku najczęściej wykorzystywane są środki transportu samochodowego i kolejowego.
10. Najczęściej transport lotniczy, zarówno pasażerski, towarowy, jak i mieszany realizowany jest na arenie międzynarodowej. Często - głównie dotyczy to przewozu ładunków - przewóz towaru w ramach jednego kraju bywa nieopłacalny (chyba że są ku temu zupełnie inne przesłanki, np. czas dostarczenia). Wyjątek mogą stanowić kraje o rozległym terenie, np. Stany Zjednoczone, Indie. Przewozy pasażerskie są znacznie droższe niż przewozy innymi środkami transportu - jednak w tym przypadku często o wyborze decyduje czas i wygoda.
Transport lotniczy można podzielić w najprostszy sposób, biorąc pod uwagę jego przeznaczenie. Można więc wyszczególnić trzy podstawowe grupy:
Transport lotniczy:
1. pasażerski
2. towarowy
3. mieszany
Transport pasażerski - realizowany jest przy użyciu samolotów pasażerskich, poczynając od niewielkich samolotów przewożących kilka - kilkanaście osób aż po kolosy dzisiejszych czasów, które mogą zabrać na pokład prawie dziewięciuset pasażerów. Do największych firm zajmujących się produkcją samolotów pasażerskich należą: Boeing, Airbus, Embraer
Przewozy pasażerów w latach 2008 – 2011 w Polsce . Od roku 2009 do 2011 można zauważyć wyraźną tendencję wzrostową.
Transport towarowy - realizowany jest przez samoloty towarowe. Są to maszyny mogące przewozić jednorazowo do 250 ton ładunku. W ruchu towarowym nie jest to może imponująca ilość, w stosunku do transportu morskiego czy kolejowego. Należy jednak pamiętać o szybkości przewozu szczególnie na średnie i duże odległości. Jest to również najdroższy środek transportu -stąd w ogólnej skali ruchu towarowego - niezbyt znaczący, jednak posiada on takie zalety, jakimi nie dysponuje żadna inna gałąź transportu. Najważniejsze firmy produkujące samoloty do przewozu ładunków to Boeing, Airbus oraz produkująca największe samoloty transportowe Antonów.
Na wykresie widoczny jest spadek w transporcie krajowym, natomiast systematyczny wzrost w transporcie międzynarodowym.
Przewozy towarowe przy wykorzystaniu środków transportu lotniczego nie należą do popularnych. Wynika to z właściwości tego typu przewozów, z wysokiej ceny (w porównaniu z innymi środkami przewozowymi) oraz przede wszystkim z ograniczeń, jakie są związane bezpośrednio ze środkiem transportowym (w tym przypadku z samolotem).
Transport mieszany - realizowany jest przy wykorzystaniu tzw. samolotów typu „kombi". Można go określić jako transport pasażersko-towarowy. Wykorzystywane środki transportowe przewożą jednocześnie pasażerów i ładunki. Szczegółowo tego rodzaju samoloty zostały opisane w następnym rozdziale. Podczas jednego przelotu mogą one zabrać na pokład nawet 30 ton ładunku. Wśród tych samolotów można wymienić Boeinga 747-400 Combi. Pasażerowie korzystający z transportu mieszanego są uwzględniani w ogólnej liczbie osób określanych jako transport pasażerski, podobnie z ładunkami - są one wliczane do ogólnej liczby transportu towarowego.
Podobnie jak w poprzednio omawianych rodzajach transportu, można wyróżnić w transporcie lotniczym dwie składowe infrastruktury: liniową i punktową.
Infrastruktura liniowa transportu lotniczego to przede wszystkim drogi znajdujące się w przestrzeni powietrznej. Należą do nich tzw. korytarze powietrzne, którymi przemieszczają się środki transportu lotniczego. Znajdują się one na wysokości od 900 do 12000 m nad poziomem morza. Szerokość dróg powietrznych dla dróg krajowych wynosi 10 mil morskich, dla tras międzynarodowych - 20 mil morskich.
Bezpieczeństwem żeglugi powietrznej, a tym samym m.in. wyznaczaniem, planowaniem tras i dróg powietrznych, zajmuje się organizacja Eurocontrol - Polska należy do tej organizacji od 1 września 2004 roku. W chwili obecnej w jej szeregach jest zrzeszonych 39 państw.
Do infrastruktury liniowej można również zaliczyć teren (przeważnie jest to kilkadziesiąt kilometrów wokół lotniska), na którym znajdują się elementy infrastruktury liniowej. Teren ten na bieżąco jest zabezpieczany i kontrolowany przez służby ochrony lotniska.
Drogi lotnicze na mapie świata.
Infrastruktura punktowa transportu lotniczego to przede wszystkim lądowiska, lotniska i porty lotnicze.
Lądowisko - jest to wydzielony teren (np. pole, łąka, cześć akwenu), który może zostać wykorzystany do bezpiecznego startu lub lądowania statków powietrznych. Z tego typu lądowisk mogą korzystać małe samoloty lekkie (sportowe, rolnicze, sanitarne). Nie są one wyposażone w żadne obiekty ani urządzenia stałe. Ogólnie, lądowiska można podzielić na dwie grupy: stałe i tymczasowe.
Lotnisko - jest to wydzielona powierzchnia obejmująca przynależne do niej obiekty (magazyny, hangary, wieże itd.) oraz urządzenia. Lotnisko przeznaczone jest w części lub całości do ruchu powietrznego obejmującego starty, lądowania i manewrowanie statkami powietrznymi.
Na płycie postojowej lotniska odbywa się:
· postój samolotów
· wsiadanie i wysiadanie pasażerów
· załadunek i wyładunek bagażu
· tankowanie paliwa
· czynności obsługowe
Port lotniczy
Port lotniczy - to lotnisko, które przeznaczone jest do użytku publicznego, wykorzystywane w celach usługowo-handlowych. Według założeń określających porty lotnicze w dokumentach Unii Europejskiej, są to porty cywilne, na których w ciągu roku wykonuje się przynajmniej 50 tys. operacji w formie przylotów i odlotów samolotów cywilnych. Porty lotnicze, w większości przypadków obsługują ruch pasażersko-towarowy.
Składowe portu lotniczego to:
· budynki usługowe i techniczne
· zaplecze naziemne
· dworzec pasażerski
· dworzec towarowy
· magazyny towarowe
· urządzenia do startów i lądowań
Dworzec pasażerski - odbywają się w nim odprawy celne i paszportowe. To na nim mają swoją siedzibę służby ochrony i kontroli lotniska. Dworce to m.in.:
· punkty informacyjne
· hale odlotów i przylotów
· poczekalnie
·...
zzaless