RENESANS:
Cechy:
-HUMANIZM-> zainteresowanie człowiekiem
- powrót do ANTYKU (starożytności)
- krytyka kościoła katolickiego (reformacja)
ERAZM Z ROTERDAMU (pierwszy myśliciel renesansowy)
- „Pochwała głupoty”
- „O sposobie studiów”
Czynniki warunkujące rozwój umysłowy każdego dziecka:
- natura (geny)
- ćwiczenia
- praktyka
Zwolennik oświaty dla wszystkich (dla biednych i dla bogatych)
- bicie jest sprzeczne z zasadami wychowawczymi
Wychowanie dziewcząt:
- roboty ręczne by zapracować na siebie w ciężkich warunkach
- kształcenie
JUAN LUIS VIVES
- „traktat o naukach”
Wybór miejsca na szkołę:
- szkołę umieścić najlepiej poza miastem
- zbudowana tam gdzie jest dobry klimat
- otoczenie szkoły nie może być zbyt urocze
- szkoła musi znajdować się w miejscu zasobnym w żywność, aby uczeń nie uciekał z głodu
- szkoła powinna być w każdej gminie, mieście, wiosce (rodzice wydadzą mniej pieniędzy; społeczeństwo będzie mniej demoralizujące)
- wychowanie moralne należy do rodziny; dom rodzinny
- szkoła określa, kto i jak długo i czego ma się w niej uczyć
- nauczyciel powinien znać język ojczysty uczniów
- każdy uczeń, początkowo jest przyjęty na próbę
TOMASZ MORE
- kanclerz Króla Henryka VIII w Anglii
- „Utopia” -> wyspa na której mieszkała społeczność idealna, dobra. Uprawa roli najważniejsza, każdy kształci się w jakimś rzemiośle:
Tkactwo, murarz, kowal, cieśla. Odzież jednakowa, oprócz dzieci. Okres pracy 6h. 3h do południa, 3 popołudniu. Kładą się spać o 8 i śpią 8 h.
W czasie wolnym do pracy powinni się dokształcać.
MICHEL DE MONTAIGNE
-„Próby” 25 rozdział -> uczyć od ogółu do szczegółu
- podkreślał wagę, nauki historii, aby uczeń, nauczył się krytycznego myślenia; osąd
-najważniejszą czynnością w nauce powinno być rozbudzenie zainteresowania i chęci.
„Dla naszego uczenia wszystko, czy to gabinet, stół, ogród czy łóżka, samotność czy kompania, ranek czy wieczór, wszystkie godziny niech będą równe, każde miejsce będzie mu miejscem nauki,”
FRANCISZEK RABELAIS
- mnich, później wystąpił z zakonu
- „Gergantula i Pentagruel” - >krytyka kościoła
4 szkoły RENESANSOWE::
I. SZKOŁA RADOŚCI w MANTUI
- zał. VITTORINO DA FELTRE
- po jego śmierci wydano medal: „Był ojcem wszystkiego co ludzkie”
2 zasady w jego szkole:
-ojcowska życzliwość
- przyjacielska opieka
- był dla swoich uczniów „ojcem”; jadał z nimi obiady, ale utrzymywał dystans; wyjeżdżał z dziećmi na wycieczki etc
- bardzo rzadko stosował kary fizyczne (albo wyrzucenie ze szkoły, albo kara fizyczna)
- gimnastyka (szlachetne zajęcie)
II SZKOŁA BRACI WSPÓLNEGO ŻYCIA w ZWOLLE
- dyrektor: JOHN CELE
- szkoła z internatem
- chodził do tej szkoły ERAZM Z ROTERDAMU
-należeli do szkoły: robotnicy, bogacze itp., każdy mógł się uczyć
- bezpłatne podręczniki
- bogaci- czesne, biedni- stancje u wdowy. Szukano im pracy, wymogli być samowystarczalni.
- wyrzucono astronomię, medycynę; pozostawiono: gramatykę łacińską, logikę, etykę.
- w XVII w w Holandii KAŻDE dziecko uczęszczało do szkoły, każdy obywatel umiał czytać i pisać, każdy mieszczanin znał matematykę, łacinę i języki nowożytne.
III. GIMNAZJUM HUMANISTYCZNE w STRASBURGU (Francja)
- założyciel: JOHNES STURM
- szkoła od 6 do 16 lat (trwała 10lat)
- najpierw: nauczanie elementarne: czytanie, pisanie po łacinie (klasy 1-2)
- później: gramatyka, literatura klasyczna (klasy 3-6)
- klasy 7-10: retoryka
- podział na sekcje; po 10 uczniów każda, na czele z najzdolniejszym uczniem-> DEKURJON
- nagrody za pilność
- każda klasa miała swój program i metody nauczania
- nie uczono rzeczy praktycznych
- nie przygotowywała do życia
IV. GIMNAZJUM ARIAŃSKIE w PIŃCZOWIE
Arianie= bracia polscy, odłam protestantyzmu, występujący tylko w POLSCE
- przeciwnicy wojny; drewniane miecze; nie uznawali TRÓJCY ŚWIĘTEJ; wszyscy ludzie są równi.
-zał. PIOTR STATORIUS STOJEŃSKI -> stworzył pierwszą polską gramatykę
- gimnazjum miało 4 klasy, w każdej uczył inny nauczyciel
- 4 (najniższa), 1 (najwyższa)
- najpierw poznawanie liter, sylab (klasa 4)
W klasie 4-> chłopcom wykładano religię.
W klasie 3 -> podstawy łaciny; pierwsze utwory umoralniające
W klasie 2 -> wyższe działy gramatyki, czytano lektury, dialektyka, retoryka, greka
7.06.2008
MIKOŁAJ REJ
- każdy młody szlachcic powinien ukończyć szkołę, by stać się obywatelem (szkoła ma kształcić obywateli)
- WAŻNE PRZEDMIOTY: historia ojczysta, prawo, geografia krajów sąsiednich
- WYKLUCZAŁ: dogłębna znajomość łaciny
ANDRZEJ FRYCZ- MODRZEWSKI
"O poprawie Rzeczypospolitej" -> 7 tomów. 5 ksiąg wydanych w PL (cenzura)
I KSIĘGA "O szkole"
- "rodzice tak powinni wychowywać swoje dzieci by wiedział co jest dobre, a co złe..."
- w wychowaniu moralnym dziecka ważna jest praca, od najmłodszych lat
- sprawdzanie efektów pracy dziecka
- nauka rzemiosła bez względu na status społeczny
- przy dziecku mówić prostym, poprawnym językiem ojczystym
- uczeń miał być do szkoły przyjmowany na próbę (kilka miesięcy)
- 2 stopnie nauki szkolnej:
I. TRYWIUM
II. SZKOŁA ŚREDNIA -> nauka dwóch języków: łacina, greka. Nauka języka ojczystego
- wymyślił samorząd uczniowski, który zajmował się: żalami, skargami, badaniem spraw itp
Księga nie ukazała się, bo chciał by szkoły założył biskup.
SZYMON MARYCJUSZ z PILZNA (inne nazwiska: CZYSTOCHLEBSKI, KOCIOŁEK)
-"O szkołach czyli o akademiach" (pierwsza Pl książka o organizacji, dydaktyce szkoły)
- skoro szkoła przyczynia się do dobrobytu, to powinien wspierać ją władca i władze państwowe
- właściwy dobór nauczyciel -> ludzie o wzorowych obyczajach, posiadający średnie wykształcenie, przyjazny stosunek do dzieci, znajomość psychologii młodzieży
SEBASTIAN PETRYCZY z PILZNA
- prof. w Akademii Krakowskiej
- "Przydatki" -> poglądy o wychowaniu: państwo ma łożyć na szkołę,
podzielił kształcenie chłopców na 3 poziomy:
I. ELEMENTARNY (7-14 lat)
- TRYWIUM, nie lekcje, tylko zabawy
II. ŚREDNIE (dla szlachty i mieszczan)
- historia, prawo, retoryka, język hiszpański, język włoski
- dbało wykształcenie estetyczne u chłopców: muzyka, malarstwo
III. WYŻSZY (tylko dla mieszczan)
2 kierunki: prawo, medycyna
ERAZM GLICZNER
- "Książka o wychowaniu dzieci"
- matki mają obowiązek karmić i opiekować się swoimi dziećmi
- dzieci powinny rodzić się w legalnych związkach
- na nauce rodzice nie mogą oszczędzać
- uczniowie nie powinni być kształceni przez prywatnych nauczycieli
- nie powinno się wysyłać dzieci na dwór magnacki
- sugerował, że należy uczyć zawodu bo zabezpiecza przyszłość
- od 4 roku życia, dzieci mają się uczyć bo łatwo nabywają umiejętności
- młody chłopak nie powinien poświęcać zbyt wiele czasu na naukę
REFORMACJA
MARCIN LUTER
- zakonnik
- proboszcz w Wittenberdze
- wg. Legendy w 1517r przybił do drzwi kościoła 95 tez -> początek reformacji
TEZY:
(przeciwko)
- zniesienie handlu odpustami
- nepotyzm (faworyzowanie krewnych na urzędach)
- symonia (kupowanie urzędów)
- łamanie celibatu
- ściąganie podatków (dziesięcina)
- świętopietrze (do dziś) -> na papieża
MELANCHTON FILIP
(bliski współpracownik Lutra)
- 3 letnia szkoła; uczyły się tam dzieci protestanckie
I klasa: nauka czytania i pisania w języku ojczystym
II klasa: gramatyka łacińska +bajki, utwory starożytnych Greków
III klasa: retoryka, klasyka dzieł, greka, hebrajski, matematyka, filozofia
1528r -> pierwszy UNIWERSYTET PROTESTANCKI -> Uniwersytet w Wittenberdze
KONTREFORMACJA
1540r - IGNACY LOYOLA -> założyciel nowego zakonu -> TOWARZYSTWO JEZUSOWE = JEZUICI
szkolenie nauczyciela u Jezuitów
- 12 lat -> szkoła średnia (przez 6 lat)
- 18 lat -> przystępowanie do NOWICJATU (okres próby 2 lata)
- później 3 lata studiów filozoficznych
- 3 letnia praktyka w szkole (szedł na praktyki do konkretnego nauczyciela -> JEZUITY). Uczyłs ie tam psychologii, metod nauczania. Musiał lubić dzieci.
- po praktyce wracał do szkoły i 3 lata teologii
- wyświęcenie na kapłana
- zostawał nauczycielem
Jezuici zakładają szkoły:
WZORZEC JEZUICKI - kolegium 5 klasowe (6letni program nauczania)
klasa 1-3 -> uczyły czytania, pisania, modlitwy, trochę łaciny
klasa 4 -> poetica: lektura poetów
klasa 5 (2letnia) -> retorica: nauka wymowy
Kolegia te bardzo szybko się rozwijały. 70 lat od założenia było ich 700
PIOTR SKARGA
JAKUB WUJEK (Jezuici w PL)
Wujek przetłumaczył Biblię z łaciny na PL
UNIWERSYTET w WILNIE -> założyciel S. Batory 1578r (z 3 szkół jezuickich)
1773r- > jezuici zostali rozwiązani
RACJONALIZM I REALIZM
Franciszek Bacon:
"Wiedza jest potęgą..."
Kartezjusz:
- żył 92 lata
- "Rozprawa o metodzie" -> 4 postulaty do badań naukowych:
- nie uznawać żadnej rzeczy za prawdziwą bez sprawdzenia, że tak jest
- dzielić każdy trudny problem na tyle części ile wymaga jego całkowite rozwiązanie
- rozwijać myśli od rzeczy prostych do bardziej złożonych
- robić na każdym kroku obliczenia i sprawdzenia, aby być stale pewnym, że się czegoś nie opuściło
21.06.2008
JAN AMOS KOMEŃSKI
- ojciec pedagogiki nowożytnej (nauczyciel narodów)
- 250 dzieł m.in:
-"Drzwi języków otworzone" (Januła) -> podręcznik do nauczania łaciny, przetłumaczony na wszystkie języki europejskie i kilka azjatyckich
- "labirynt świata i raj serca"
- "Świat w obrazach " -> ulepszona wersja Januły
- "Wielka dydaktyka" !
Cytaty:
"szkoła bez wychowania jest jak młyn bez wody..."
"dziecko jest klejnotem droższym niż złoto, ale bardziej kruchym niż szkło..."
- należał do braci czeskich w Lesznie
- pojawia się naturalizm. Wg niego okres nauczania to okres 24 lat życia.
4 okresy 6 letnie:
I. OKRES MACIERZYŃSKI (szkoła macierzyńska) -> pierwsze 6 lat życia, matka wychowuje, jest nauczycielem. Opanowanie pierwszych wiadomości, obudzenie chęci do nauki
II. OKRES CHŁOPIECY (7-12)
szkoła języka ojczystego, rachunki, rzemiosło, historia
III. SZKOŁA JĘZYKA ŁACIŃSKIEGO= GIMNAZJUM
- etap ten przechodzą inteligentni, nie ma przymusu, łacina, matematyka, fizyka
IV. (19-24) AKADEMIA (STUDIA)
System Komeńskiego: bezpłatny, powszechny, jednolity
"młodzież będzie się uczyła wszystkiego tego, co może ludzi uczynić naprawdę ludźmi..."
- pedagog powinien się liczyć z wiekiem ucznia i stanem umysłowym
- uczeń nie powinien siedzieć biernie na lekcji
- wg. Komeńskiego za to, że uczeń nie ma chęci, winę ponosi nauczyciel, który albo tego nie umie, lub się nie stara
ZABAWY:
a). właściwe -> te, które wiązały się z ruchem
b). niewłaściwe -> szermierka, pływanie, zapasy, gra w karty, chodzenie po drzewach
Nauczyciel w trakcie zabawy powinien:
- dozorować zabawę by nie dochodził do wykluczeń; koordynator
"jeżeli będziemy szanować dzieci, jak osoby nauczą się szanować nawzajem..."
4.10.08r.
1. KARTEZJUSZ- "Rozprawa o metodzie"
4 zasady badań naukowych.
Szkolnictwo i nauczanie w Niemczech.
WOLFGANG RATKE - nauka jest sprawą powszechną (K i M dopóki nie nauczą się czytać i pisać)
1).- nauka w języku narodowym
- należy uczyć bez przymusu (uczniowie nie powinni być bici, za to że nie rozumieją, tylko za lenistwo)
- być w szkole jak najczęściej i jak najlepiej się uczyć
- osobne szkoły dla dziewcząt i chłopców lub przynajmniej osobne sale
- 4 tygodnie wolnego (podczas żniw) - reszta szkoła
- 4 godziny szkoły dziennie, 0,5h przerwy
2).cięgle powtarzać
3). nie ma cichego uczenia, bo nauczanie powinno być żywym głosem i w ciągłym mówieniu
- nauczyciele nie mogą krzyczeć na chłopców
4). uczniowie bierni
5). nie można niczego żądać, czego wcześniej nie nauczono
6). od łatwego, do trudnego
-pedagog, osiedlił się w Leśnie, brat czeski, "Wielka dydaktyka"
WIELKA DYDAKTYKA
1). cała młodzież chodzi do szkoły; nie ważny jest stan majątkowy
2). w szkole mają się uczyć głupi i tępi!
3). dziewczyny (Babięta) maja chodzić do szkoły
4). szkoły są- "kuźnią prawdziwego człowieka"
5). ! kształtowanie ma mieć koniec przed wiekiem dojrzewania
6). ! bez bicia, surowości, przymusu
7). ! kształcenie prawdziwe, niepowierzchniowe
8). ! kształtowanie nie może być mozolne
9 ZASAD KOMEŃSKIEGO
1).natura dba o odpowiedni czas
2). natura najpierw przygotowuje materiał nim zacznie nadawać mu kształt
a). książki i inne pomoce powinny być w pogotowiu
b). najpierw rozwijać umysł, a potem język
3). natura wybiera przedmiot odpowiedni dla swego działania
a). każdy kto chodzi do szkoły powinien chodzić tam stale
b). ucznia należny przygotowywać do następnego progu
4). natura nie gubi się w chaosie swoich dzieł:
a). uczniowie w odpowiednim czasie powinni zajmować się 1 przedmiotem
5). natura rozpoczyna każde swoje działanie od strony wewnętrznej
a). nauczyciel najpierw powinien nauczyć zdolności rozumienia, potem pamiętania, a potem czytania i pisania
6). natura tworząc wychodzi od ogółu a kończy na szczególe
a). najpierw elementarne wiadomości
7). natura nie czyni skoków lecz stopniowo postępuje
a). nauka podzielona na klasy
b). wcześniejsza nauka ma torować drogę późniejszych
8). gdy natura coś rozpocznie, nie przerywa aż do ukończenia
a). kogo się odda do szkoły, niech wyjdzie jako człowiek wykształcony
9). natura unika rzeczy sprzecznych i szkodliwych
a). uczniowie nie powinni dostawać innych książek niż te, które są przeznaczone dla ich klasy
b). nie wolno tolerować wyuzdanych stosunków towarzyskich w szkole i w jej obrębie
JOHN LOOCKE
- twórca liberalizmu "myśli o wychowaniu"
1). wychowanie moralne, fizyczne i umysłowe idą ze sobą w parze
2). umysł dziecka w chwili narodzenia to tabula rasa (czysta karta, niezapisana tablica)
3). główny cel wychowania, to nauczanie chłopca kierowania się rozumem i kontrola nad czynami i pragnieniami
4). wychowanie fizyczne: w zdrowym ciele, zdrowy duch (nauki higieniczne)
! 5). wychowanie umysłowe (zadanie wychowawcy wg, Loocka to rozwój osobowości i myślenia
metody nauczania wg. Loocka
- usunięcie przymusu
- nauka języka bezpośrednio metodą konwersacji
- podawanie wiedzy stopniowo, zgodnie z zainteresowaniem dziecka
- wyrobienie form zewnętrznego obcowania z ludźmi
15.11.08r
JAN JAKUB ROUSSEAU
- urodzony w ubogiej rodzinie, chorowity, słaby -> bogata, wyobraźnia, 2 lata u wuja i praktyki prawnicze, rzemieślnicze, w wieku 16 lat uciekł, błąkał się, przygarnęła go 30 letnia Pani i skierowała do Turynu. Ogólnie bogate życie i wiele doświadczeń ;D ;)
napisał książkę - "Emil- czyli o wychowaniu"
- nakreślił nowy nurt wychowania: NATURALIZM PEDAGOGICZNY
dzieli rozwój człowieka na 4 okresy:
1). niemowlęctwo 0-2
2). dzieciństwo 2-12
3). chłopięctwo 12-15
4). młodzieńczość 16-20
pierwsze 2 okresy rozwijają zdrowie u umysły, 3 kształci umysł, a 4 wychowuje moralnie.
OKRES 1. do 2 roku życia (od narodzin do 2 roku życia, wychowują rodzice) opiekują się nim, pozwalają się mu rozwijać. Dziecko swobodnie się rusza. Rousseau jest za naturalizmem, nei należy przyzwyczajać dziecka do rzeczy, które w przyszłości będą nam przeszkadzać, np. noszenie, dokarmianie, spanie kiedy chce. Nie należy przyzwyczajać dziecka do tego, ze nie może zostać samo w dzień czy w nocy (czyli przyzwyczajać go do pozostania samemu)
OKRES 2.
dziecięctwo ? (2-12)
dziecko musi wszystko odczuć na własnej skórze. nie ma obowiązku posłuszeństwa, samo się na swoich błędach uczy, że ma być posłuszne. Przystosowuje się, do życia w "terenie"
OKRES 3.
...
jarek22233