DYKTANDA DLA KLAS I–III 14
Dyktanda
dla klas I–III
do podręczników Joanny Białobrzeskiej
pt. „Ja, Ty – My. Poznaję świat i wyrażam siebie”
Beata Sowa
Szanowni Nauczyciele!
Prezentowana praca przeznaczona jest dla uczniów klas I–III szkoły podstawowej pracujących z podręcznikami Joanny Białobrzeskiej „Ja, Ty – My” wydawnictwa Didasko. Jej głównym celem jest pomoc nauczycielom we właściwym doborze tekstów pozwalających wyrobić w uczniach poprawność pisania i nawyki ortograficzne. Praca zawiera dyktanda, które skupiają się na poszczególnych trudnościach ortograficznych, zawartych w programie kształcenia zintegrowanego. Dyktanda zostały podzielone według klas: I, II, III. Zasób słownictwa dla poszczególnych grup został dobrany zgodnie z wymaganiami programowymi oraz na bazie tekstów zawartych w podręcznikach „Ja, Ty – My”. Od samego początku zakładałyśmy, że nasza praca będzie zawierała tylko jeden rodzaj dyktand – dyktanda sprawdzające. Według poradnika dla nauczycieli Anny Jedut i Anny Pleskot pt. „Nauczanie ortografii w klasach I–III” dyktando sprawdzające obejmuje tylko materiał ortograficzny, który został uprzednio opracowany i utrwalony. Ten rodzaj kontroli nie może stanowić jednak wyłącznego czy najważniejszego sposobu sprawdzania poprawnej pisowni. Sprawdzanie musi być wynikiem kontroli wszystkich prac pisemnych.
Według wyżej wymienionych autorek przeprowadzanie dyktand sprawdzających należałoby poprzedzać ćwiczeniami mającymi charakter zapobiegawczo-sprawdzający. Polegają one na dyktowaniu tekstu, z którym uczniowie zapoznali się wcześniej indywidualnie, tzn. dokonali analizy ortograficznej według wskazówek nauczyciela. Po kilku ćwiczeniach zapobiegawczo-sprawdzających można dyktować teksty bez udzielania dodatkowych wyjaśnień. Wyjątki stanowią wyrazy nowe, których pisownia wymaga omówienia i uzasadnienia.
Dyktando sprawdzające ma następujący przebieg:
- odczytanie tekstu przez nauczyciela,
- sprawdzenie stopnia zrozumienia treści (zadanie pytań),
- dyktowanie,
- czytanie sprawdzające,
- zebranie, sprawdzenie i ocena prac przez nauczyciela.
Po oddaniu prac uczniowie pod kierunkiem nauczyciela powinny omówić pisownię tych wyrazów, które sprawiały trudności w pisaniu. Celowe wydaje się wspólne ustalenie sposobów utrwalania ich poprawnego zapisu, np. umieszczenie wyrazów w kąciku ortograficznym, ułożenie rebusu czy krzyżówki lub zagadki, a także dokonanie indywidualnego wyboru ćwiczeń utrwalających.
Izabela Paluch
Danuta Piechota
Klasa I
BLOK TEMATYCZNY
Problem ortograficzny
Zestaw dyktand
„JAK TO MIŁO
BYĆ MIŁYM”
6 dni
Utrwalenie obrazu graficznego liter
Maciek jest bardzo pochmurny. Z naburmuszoną miną rozpoczyna śniadanie. Do ręki wziął kubek z mlekiem i wtedy zły nastrój prysnął.
Czasami wstajemy z łóżka lewą nogą i wszystko nas drażni. Jesteśmy na wszystkich obrażeni.
Nie zapominaj nigdy o trzech magicznych słowach: proszę, przepraszam, dziękuję. Załatwią wiele trudnych spraw.
Krzyś, Zośka i Jacek to przyjaciele. Lubią żartować i płatać innym figle. Nie zawsze są one przyjemne dla koleżanek i kolegów.
„PAMIĘTNIKI, KRONIKI, DZIENNIKI”
4 dni
Wpisuję się do Twego pamiętnika, bo jesteś piękna, grzeczna i cicha. Nie zapomnę Cię nigdy.
Lubię Cię ogromnie, nie zapomnij o mnie.
Na morzu często szaleje sztorm. Załoga jednak nie narzeka. Kapitan wszystkiego pilnuje i dogląda. Pisze dziennik pokładowy.
Czy lubisz morze? Zbyszek bardzo chce popłynąć w rejs. Uwaga, sztorm!
„Z ŻYCIA SZKOŁY – GAZETKA SZKOLNA”
3 dni
Zasady pisowni wyrazów z „ó”
Zasady pisowni wyrazów z „ż”
Jedziemy na wycieczkę w góry. Wiedzą już o tym wiewiórki, jaskółki i wróble. Zabiorę ze sobą ulubioną bajkę o królu ogrodów i jego córce Róży.
Już wiosna. Na spacerach można spotkać wiele ciekawych zwierząt: żabę, jeża czy żuka. W zoo czekają na nas żyrafy, żółwie, słonie i lwy.
„PORY ROKU”
Prawidłowy zapis pór roku
Prawidłowy zapis nazw miesięcy
Prawidłowy zapis dni tygodnia
Wiosna, lato, jesień, zima
- w różnych porach się zaczyna.
Bądź gotowy na ich psoty,
noś parasol, czapkę w grochy.
Styczeń, luty, marzec, kwiecień
to miesiące zimne przecież.
Maj i czerwiec, lipiec, sierpień
lubią słońce i wakacje.
Potem wrzesień ciepły jeszcze,
lecz do szkoły każe chodzić.
W październiku, listopadzie
chłodem wieje od początku.
Za to w grudniu święta będą
i zapomnisz o swym smutku.
Dni tygodnia gonią jeden za drugim. Najpierw poniedziałek, wtorek, środa ciągną się długo, bez końca. Potem czwartek goni piątek, by w sobotę odpoczywać. A w niedzielę każdy znowu chce zaczynać od początku.
„CZY LUBIMY KSIĄŻKI?”
4 DNI
Zasady pisowni wyrazów z „rz”
Tekst mieszany
Po burzy i grzmotach nastaje cisza. W lesie pojawiają się grzyby, a krzaki i drzewa przystrajają się w nowe liście. Nad rzeką spotkamy może Krzysia łowiącego ryby.
Książka to nasz przyjaciel. Warto odwiedzać bibliotekę szkolną. W niej znajdziesz bajki, baśnie, wiersze i czasopisma. W książkach możesz przeczytać o wielu ciekawych przygodach, a nawet o dzielnych rycerzach.
„LUDZIE LISTY PISZĄ”
Zasady pisowni wyrazów z „h”
Zasady pisowni wyrazów z „ch”
Lubię pisać listy i wysyłać je do swoich przyjaciół. Ostatnio pisałam do Haneczki. Opisywałam jej historię o hipopotamie i chorej hienie, którą opowiedziała mi babcia. Na koniec zaprosiłam ją do siebie na herbatę i herbatniki.
Do lekarza przyszła chora mucha. Była bardzo smutna. Bolało ją ucho i przeszkadzał jej hałas. Chyba będzie musiała położyć się do łóżka.
5 dni
Wielka litera w nazwach państw
Wielka litera w nazwach miejscowości, rzek, gór i regionów
Polska to kraj, w którym mieszkam. Leży w Europie. Sąsiadujemy z Rosją, Litwą, Białorusią, Ukrainą, Słowacją, Czechami i Niemcami.
Stolicą Polski jest Warszawa. Największą rzeką jest Wisła, która wpływa do Morza Bałtyckiego. Na południu kraju mamy piękne góry Tatry. Godłem Polski jest biały orzeł w koronie na czerwonym tle.
Mieszkam na Dolnym Śląsku, w Dobrzeniu Wielkim. Przez moją miejscowość przepływa rzeka Odra. Mamy też piękne lasy i jeziora. To jest moja mała ojczyzna.
Klasa II
„WAKACYJNE POWROTY”
Wielka litera w nazwach osób i nazwach geograficznych
W czasie wakacji Jacek Kotański był w Tatrach. Staś i Ania spotkali się w Krakowie, gdy spacerowali nad Wisłą. Michał zwiedził Gdynię i pływał statkiem po Bałtyku.
„ROŚNIEMY JAK GRZYBY PO DESZCZU”
Pisownia wyrazów z „ó”
Dzisiaj w szkole mamy klasówkę. Pani dyktuje trudne słówka: pióro, wiózł, skrót. Nowakówna siódmy raz poprawia wyraz skuwka. Nie wie, jak napisać stołówka. Spogląda w górę i w dół. Trudna jest klasówka, gdy nie myśli główka.
Córka wójta smutna wróciła ze szkoły. Idąc na skróty do domu, zgubiła pióro i ołówek. Zbiegała z pagórka i przeskakiwała rów z wodą. Kasia Nowakówna pomagała jej w poszukiwaniach. Wszystko na próżno.
„DBAJMY O ZĘBY”
Spółgłoski miękkie
Jest już jesień. Skończyło się ciepłe lato. Słońce słabiej świeci. W ogrodzie opadły liście jabłoni, wiśni i czereśni. Oleńka i Kazio jedzą u cioci ciasto ze śliwkami.
„JEDEN ZA WSZYSTKICH, WSZYSCY ZA JEDNEGO”
Pisownia wyrazów z „ż”
Grażyna i Bożena to koleżanki. Czytają dużo książek o zwierzętach. Poznają życie i zwyczaje żółwia, węża i żyrafy. Dziś idą nad rzekę szukać żaby. W środę będą ważyć jeża. Uważajcie na kolce!
W piątek o szóstej rano, królewnę Józefinę rozbolał ząb. Król Józef i królowa Kinga nie potrafili pomóc córce. O ósmej wezwali lekarza. Józefina dostała tabletkę i ból minął. Medyk wrócił do domu zadowolony.
„OGRODY JAK ZACZAROWANE”
8 dni
Pisownia wyrazów z „rz” po spółgłoskach
We wrześniu przyszła do nas jesień. Na drzewach dojrzały owoce. Babcia Krzysia robi dżemy porzeczkowe i brzoskwiniowe oraz przetwory warzywne. Grześ znalazł w lesie grzyby, piękne wrzosy i kilka żołędzi. Niestety, burza wygoniła go do domu.
marzi81