7. Koszty produkcji
Koszty produkcji są istotnym elementem podejmowania racjonalnych decyzji przez producenta.
7.1 Rodzaje kosztów produkcji
n koszty prywatne i społeczne
Producent wytwarzający cement ponosi koszty związane z zakupem surowca, maszyn, energii, siły roboczej, itp. Są to prywatne (indywidualne) koszty producenta
jeżeli podczas produkcji cementu producent wpływa na zdrowie mieszkańców (muszą iść do lekarza, potrzeba więcej zieleni) - to są to koszty społeczne
n koszty alternatywne
Obok faktycznych kosztów wytwarzania dóbr producent ponosi także koszty alternatywne, związane z utratą korzyści zastosowania danych zasobów w innej działalności gospodarczej.
n koszty rachunkowe i ekonomiczne
Wielkość kosztów wynika z pomnożenia ilości kupowanych przez ich cenę wyrażoną w pieniądzu. Tak rozumiane koszty produkcji są zapisywane w rachunkowości przedsiębiorstwa - są to koszty rachunkowe.
Koszty ekonomiczne to wartość wszystkich zasobów (czynników) użytych do produkcji. Wartość tę wyznacza koszt najlepszego, alternatywnego zastosowania zasobów (nakładów na czynniki)
7.2 Zależność pomiędzy kosztami zmiennymi i przychodami przeciętnymi oraz kosztami marginalnymi i przychodami marginalnymi.
W warunkach konkurencyjnego rynku czynników produkcji oraz przy założeniu funkcji produkcji z jednym czynnikiem zmiennym istnieje odwrotna zależność między kosztem zmiennym przeciętnym (KZP) i produktem przeciętnym (PP) oraz między kosztem marginalnym (KM) i produktem marginalnym (PM). Jeżeli rozpatrujemy jeden czynnik zmienny (np. siłę roboczą), wówczas koszt zmienny całkowity równy jest cenie jednostki czynnika zmiennego (cenie jednostki siły roboczej -w) pomnożonej przez ilość wykorzystywanych jednostek czynnika (ilość zatrudnionych pracowników - L)
KZC = w * L
Ponieważ KZP = KZC/Q, stąd:
KZP = w*L/Q = w (L/Q)
wyrażenie w nawiasie jest odwrotnością produktu przeciętnego
(PPL = Q/L)
dlatego koszt zmienny przeciętny zapiszemy następująco:
(PPL) = w(1/PPL)
7.3 Koszty marginalne w krótkim okresie czasu
Koszt marginalny jest ważną kategorią ekonomiczną dla producenta pozwalającą ocenić rentowność decyzji dotyczącej powiększenia produkcji o kolejną dodatkową jednostkę. Koszt marginalny (KM) definiujemy jako zmianę kosztu całkowitego (DKC) wynikającą ze zmiany wielkości produkcji o dodatkową jednostkę (DQ)
7.5 Korzyści skali produkcji
Kształtowanie się długookresowej krzywej kosztów przeciętnych można powiązać ze zjawiskiem korzyści skali produkcji. Początkowo wraz ze wzrostem rozmiarów przedsiębiorstwa osiągane są coraz większe korzyści skali produkcji. Później po przekroczeniu pewnej optymalnej wielkości przedsiębiorstwa, dalsze jego powiększanie prowadzi do malejących korzyści skali.
Jeżeli występują rosnące korzyści skali produkcji, wówczas długookresowa krzywa kosztów przeciętnych (KCP) spada. W przypadku stałych korzyści skali KCP pozostaje nie zmieniona, natomiast w sytuacji malejących korzyści skali KCP wzrasta.
yalishandela90