Księga I 25
Boski Juliusz
1. W szesnastym roku życia stracił ojca '.W następnym został wyznaczony na kapłana Jowisza. Wówczas zerwał narzeczeństwo z Kosucją, z którą był zaręczony od lat pacholęcych. Pochodziła ona wprawdzie tylko z rodu rycerskiego, lecz była bardzo bogata. Ożenił się z Kornelią, córką Cynny 2, czterokrotnego konsula. Ta w niedługim czasie dała mu córkę Julię. Żadną miarą nie mógł go skłonić dyktator Sulla do porzucenia małżonki. Dlatego za karę pozbawił go urzędu kapłańskiego, posagu żony i rodowych dziedzicznych majętności oraz uznał za wroga. Doszło nawet do tego, że nie mógł się Cezar publicznie pokazać. Mimo coraz gwałtowniejszych ataków febry, powtarzających się co czwarty dzień, prawie każdej nocy musiał zmieniać kryjówkę, a także pieniędzmi okupywał się prześladowcom. Wreszcie dzięki wstawiennictwu kapłanek Westy oraz Mamerka Emiliusza i Aureliusza Kotty, swych krewnych i powinowatych, uzyskał ułaskawienie. Niewątpliwie wiadomo, że Sulla wobec usilnych próśb najbliższych swych przyjaciół, i to osobistości w ogóle wówczas najznakomitszych, ustąpił wreszcie, gdy mimo wielokrotnej jego odmowy uparcie walczyli o Cezara. Wówczas zawołał, czy to głosem bożym natchniony, czy w jakimś przeczuciu: „niech się stanie wedle ich woli, niech go sobie biorą, lecz niech wiedzą, że ten, którego ocalenia tak bardzo pragną, kiedyś zgotuje zgubę stronnictwu optymatów, które wspólnymi siłami dotychczas zdołali ocalić od klęski; w tym Cezarze drzemie wielu Mariuszów 3.
2. Służbę wojskową zaczął w Azji u boku pretora, Marka Termusa. Wysłany przezeń do Bitynii celem ściągnięcia floty, zabawił nieco dłużej u Nikomedesa4. Nie obeszło się nawet bez pogłoski, jakoby został jego kochankiem. Tę umocnił jego powtórny przyjazd do Bitynii, i to po kilku
1 C. lulius Caesar urodził się 13 lipca 100 r. przed n.e. (według Mommsena w r. 102), z matki Aurelii. Ojciec jego, także C. Julius Cezar, umarł w r. 85 przed n.e.
2 L. Cornelius Cinna, gorliwy zwolennik Mariusza, czterokrotny konsul: w r. 87. w r. 86. w r. 85 i w r. 84 przed n.e., w tymże roku został zamordowany.
' Ciotka Cezara, siostra ojca, Julia, była żoną Gajusa Mariusza. Łączyły więc Cezara z Mariuszem także związki rodzinne.
4 Tu chodzi o Nikomedesa IV Filopatora, króla Bitynii, położonej w pół-nocno-zachodniej części Azji Mniejszej, nad brzegiem Morza Czarnego. Panował w latach 94-74 przed n.e. Wypędzony przez Mitrydatesa VI Eupatora ze swego królestwa w r. 91. wprowadzony został powtórnie przez Rzymian. Umarł około r. 74, pozostawiwszy w testamencie, wzorem Attalosa III (133 r.), kraj swój do rozporządzenia Rzymu.
26 BOSKI JULIUSZ
zaledwie dniach, pod pozorem ściągnięcia pieniędzy, stanowiących należność jego klienta, jakiegoś wyzwoleńca. Resztą służby wojskowej zyskał sobie chwalebniejszy rozgłos, gdyż podczas zdobywania Mytylen5 otrzymał nawet wieniec obywatelski6 od Termusa.
3. Służył również pod rozkazami Serwiliusza Izauryckiego7 w Cylicji8, lecz krótko. Na wieść o śmierci Sulli9 oraz licząc na nowe rozterki polityczne, do których już hasło rzucił Marek Lepidus 10, pospiesznie powraca do Rzymu, lecz nie przystąpił do ścisłego porozumienia z Lepidusem, choć ten zachęcał go świetnymi warunkami. Nie przystąpił zaś dlatego, że nie zaufał z jednej strony bystrości Lepidusa, z drugiej momentowi historycznemu, który uznał za zbyt błahy w stosunku do tego, jakiego oczekiwał.
4. Lecz gdy wewnętrzne zamieszki nieco się uspokoiły, wytoczył proces o nadużycia pieniężne Korneliuszowi Dolabelli 11, byłemu konsulowi, zaszczyconemu nawet triumfem. Jednak Dolabella z zarzutu tego zdołał się oczyścić. Postanowił więc Cezar oddalić się na Rodos zarówno w tym celu, aby uniknąć nienawiści wywołanej niesłusznym oskarżeniem, jak również aby wśród zupełnej bezczynności i wypoczynku ćwiczyć się pod kierunkiem Apolloniusza Molona12, najsławniejszego wówczas mistrza wymowy. W czasie tej podróży na Rodos, odbywanej już w miesiącach zimowych, koło wyspy Farmakussy 13 schwytali go piraci i ku najwyższemu swemu oburzeniu musiał znosić u nich niewolę prawie przez czterdzieści dni, pozostając z jednym tylko lekarzem i dwoma pokojowcami. Resztę świty i niewolników rozes...
spiniaa