PrzeglÄ…d WLOP - Problemy przeszkolenia personelu latajÄ…cego i technicznego [Lotnictwo].pdf - Przegląd WLiOP - damiano031

SZKOLENIE I BEZPIECZEŃSTWO LOT¶W

Pþk dypl. pil. Ryszard Grzeliıski

Mjr dr inŇ. Zbigniew Cioþek

Dowdztwo Siþ Powietrznych

F-16 w polskich Siþach Powietrznych

Problemy przeszkolenia personelu latajĢcego i technicznego

roku o ustanowieniu programu wielolet-

niego wyposaŇenia Siþ Zbrojnych Rzeczypo-

spolitej Polskiej w samoloty wielozadaniowe

i zapewnieniu warunkw jego realizacji 1 oraz

podpisanym w dniu 18 kwietnia 2003 roku

w WyŇszej Szkole Oficerskiej Siþ Powietrz-

nych w Dħblinie pakietem umw PL-D-SAC

zwiĢzanych z zakupem 48 samolotw wielo-

zadaniowych F-16 C/D Block 52+ ( Advan-

ced ) 2 , zainicjowano nie tylko narodowy pro-

gram wymiany przestarzaþych samolotw bo-

jowych (okres eksploatacji kilkudziesiħciu

sztuk tych samolotw zakoıczy siħ w roku

2012), ale zapoczĢtkowano rwnieŇ nowy nurt

szkolenia lotniczego 3 .

Czynnikiem przyspieszajĢcym podjħcie

decyzji o zakupie nowego samolotu byþo przy-

stĢpienie Polski do NATO w kwietniu 1999

roku i przyjħcie licznych zobowiĢzaı sojusz-

niczych 4 , z ktrych jedno Î Cel Siþ Zbrojnych

EA 1560 Î bezpoĻrednio wiĢzaþo siħ z pozy-

skaniem nowoczesnego samolotu wielozada-

niowego. Z celem tym powiĢzane sĢ rŇne

wymagania dotyczĢce uzbrojenia, szkolenia

i rozpoznania, niemoŇliwe do speþnienia bez

nowoczesnego samolotu. Wymagania opera-

cyjne, techniczne i szkoleniowe okreĻlone

w dokumentach NATO oraz zobowiĢzania

praskie PCC 5 (PL-CE 4) dotyczĢ zastosowa-

nia procedur i podjħcia przedsiħwziħę nie-

zbħdnych do uŇytkowania platformy samolo-

tu wielozadaniowego F-16 w peþnym zakre-

sie. Samolot F-16 C/D Block 52+ ( Advanced )

jest w NATO jednym z najnowoczeĻniejszych

z wymienionej rodziny samolotw wieloza-

daniowych pod wzglħdem interoperacyjnoĻci,

kompatybilnoĻci, zamiennoĻci i jednolitoĻci

(uzgodnionych procedur taktycznych i tech-

nicznych), speþnia rwnieŇ wszystkie wyma-

gania Siþ Powietrznych dotyczĢce wykonywa-

nia zadaı bojowych. Samolot F-16 Fighting

1 Dziennik Ustaw nr 89 z 2001 r., pozycja 972.

2 M. Ęwiek: Kontrakt stulecia. Umowy podpisane . áPrzeglĢd WLOPÑ 2003, nr 6, s. 99 - 103.

3 BezpoĻredni nadzr nad realizacjĢ umowy ze strony polskiej sprawuje Peþnomocnik Ministra Obrony Narodo-

wej Î Dyrektor Programu WdraŇania Do WyposaŇenia SZ RP Samolotu Wielozadaniowego, a gþwnym wykonawcĢ

umowy sĢ Siþy Powietrzne.

4 Zgodnie z naszĢ deklaracjĢ po 2008 roku Siþy Powietrzne muszĢ oddaę do dyspozycji NATO w wydzielonej

liczbie statki powietrzne i personel lotniczy przygotowany do autonomicznego czy teŇ koalicyjnego dziaþania (w

myĻl artykuþu V traktatu waszyngtoıskiego).

Zob. E. Zabþocki: Sojusze i koalicje polityczno-militarne, nowe uwarunkowania i wyzwania . áMyĻl WojskowaÑ

2004, nr 4, s. 20 - 34.

5 ZobowiĢzania praskie na rzecz zdolnoĻci obronnych (The Prague Capabilities Commitment Î PCC) podpisano

podczas szczytu NATO w Pradze w dniach 21 - 22 listopada 2002 roku. Nastħpstwem tych postanowieı byþ miħdzy

innymi wydany przez Dowdcħ WLOP rozkaz nr 42 z dnia 3 kwietnia 2003 roku w sprawie realizacji zadaı wyni-

kajĢcych ze zobowiĢzaı praskich na rzecz zdolnoĻci obronnych.

Sierpieı 2005

Z godnie z UstawĢ z dnia 22 czerwca 2001

Fot. 1. Tak bħdzie wyglĢdaþ polski F-16 . Na zdjħciu widoczne dodatkowe zbiorniki paliwa

(ang. Conformal Fuel Tank Î CFT)

Falcon w konfiguracji, w jakiej zostaþ zam-

wiony przez Polskħ, nie jest eksploatowany

w Ňadnym innym paıstwie (fot. 1).

WaŇne byþy teŇ ustalenia zawarte w doku-

mencie Letter of Offer and Acceptance (LOA)

oraz poprawki uzgodnione podczas kilku spo-

tkaı poĻwiħconych przedsiħwziħciu áProgram

Management ReviewÑ (PMR) 6 , ktre pozwo-

liþy wypracowaę optymalny harmonogram do-

staw samolotw, tak by byþ on zbieŇny w cza-

sie z planowanym, stopniowym wycofywa-

niem samolotw Su-22 oraz osiĢganiem go-

towoĻci bojowej przez pierwsze dostarczone

samoloty wielozadaniowe F-16 .

Proces wdraŇania samolotu wielozadanio-

wego wymaga realizacji wielu przedsiħwziħę,

miħdzy innymi takich jak:

przygotowanie nowej infrastruktury lotni-

skowej oraz modernizacja infrastruktury ist-

niejĢcej,

przygotowanie nowych systemw dowo-

dzenia, þĢcznoĻci i ubezpieczenia lotw,

przeszkolenie personelu latajĢcego i tech-

nicznego,

dostosowanie struktur organizacyjnych tak,

aby speþniaþy wymogi eksploatacyjne samo-

lotu F-16 ,

przygotowanie wþaĻciwej bazy szkoleniowej.

Realizowane od momentu podpisania umo-

wy przedsiħwziħcia uwidoczniþy wiele proble-

mw, ktre mogĢ mieę negatywny wpþyw na

proces wdroŇenia samolotw F-16 , a w nie-

ktrych przypadkach nawet zaburzyę jego ter-

minowy przebieg.

6 áProgram Management ReviewÑ jest przedsiħwziħciem cyklicznym, poĻwiħconym problematyce F-16 . Do tej

pory odbyþy siħ cztery takie przedsiħwziħcia (PMR-I Î w dniach 28 - 30 czerwca 2003 roku, PMR-II Î w dniach 2 -

- 6 lutego 2004 roku, PMR-III Î w dniach 18 - 24 czerwca 2004 roku i PMR-IV Î w dniach 15 - 19 listopada 2004

roku).

PrzeglĢd Siþ Powietrznych

Nabr i szkolenie lotnicze Î

Î stan aktualny

oraz propozycje zmian

tw wyþoniono pierwszĢ grupħ 39 pilotw 7 .

Nastħpnie w WSOSP w Dħblinie w ramach

Studium Jħzykw Obcych przeprowadzono

3-miesiħczny specjalistyczny kurs jħzyka an-

gielskiego oraz specjalistyczny kurs termino-

logii lotniczej w jħzyku angielskim. Kurs koı-

czyþ siħ egzaminem z jħzyka angielskiego

wedþug standardw ECL. Ostatecznie zatwier-

dzono kandydatury 6 pilotw-instruktorw do

szkolenia w USA (rys. 1).

W ramach programu áGuest PilotÑ 8 pierw-

szego pilota na szkolenie jħzykowe i spe-

cjalistyczne do USA skierowano 13 lutego

2004 roku. DoĻwiadczenia wyniesione ze

szkolenia i pobytu w USA pozwoliþy na

wprowadzenie zmian w programie szkole-

nia jħzykowego i specjalistycznego pierw-

szych szeĻciu pilotw, ktrzy do Stanw

Zjednoczonych udali siħ 13 paŅdziernika

2004 roku 9 . Zmian tych dokonano w poro-

zumieniu z Peþnomocnikiem Ministra Obro-

ny Narodowej Î Dyrektorem Programu

WdraŇania Do WyposaŇenia Siþ Zbrojnych

RP Samolotu Wielozadaniowego. Pilotom-

-instruktorom zapewniono dodatkowo 60

godzin lotw na samolocie T-38C Talon , aby

mogli lepiej przygotowaę siħ do szkolenia

na samolocie wielozadaniowym oraz dosko-

nalię w posþugiwaniu siħ w powietrzu fra-

zeologiĢ lotniczĢ w jħzyku angielskim. Tak

zmodyfikowany program szkolenia ma za-

pewnię polskim pilotom odpowiednie wy-

Zgodnie z Rozkazem Dowdcy Siþ Powietrz-

nych nr 10 z dnia 19 stycznia 2004 roku w spra-

wie przygotowania personelu latajĢcego i tech-

nicznego do przeszkolenia na samolot wielo-

zadaniowy F-16 C/D Block 52+ ( Advanced )

podjħto dziaþania majĢce zminimalizowaę

koszty przeszkolenia personelu latajĢcego

w USA. OkreĻlono Ļcisþe kryteria selekcji kan-

dydatw do przeszkolenia, mianowicie:

¡ znajomoĻę jħzyka angielskiego na pozio-

mie 3, 3, 3, 3 wg STANAG 6001,

¡ uzyskanie na egzaminie z jħzyka angielskie-

go przeprowadzanego wedþug standardw

English Comprehension Level (ECL) mi-

nimum 85 punktw,

¡ pozytywne wyniki badaı lotniczo-lekar-

skich,

¡ wykazanie siħ 320-godzinnym nalotem na

samolocie naddŅwiħkowym,

¡ posiadanie uprawnieı instruktorskich oraz

uprawnieı do dowodzenia ugrupowaniami

lotniczymi Î do klucza wþĢcznie,

¡ wiek do 38 lat.

Wedþug tak okreĻlonych kryteriw wybra-

no kandydatw, ktrych pŅniej poddano ba-

daniom lotniczo-lekarskim w Wojskowym

Instytucie Medycyny Lotniczej (WIML)

w Warszawie. Z przebadanych 126 kandyda-

7 Statystycznie ujmujĢc, 46,15% zakwalifikowanych (w pierwszym okresie naboru) pilotw to absolwenci WSOSP

z promocji 1995, 1996 i 2001 roku. Z grupy kandydatw niezdolnych do przeszkolenia piloci w stopniu podporucz-

nika (a wiħc bardzo mþodzi ludzie) stanowili aŇ 72,4% ogþu, z czego 60,3% to piloci rekrutujĢcy siħ z OĻrodkw

Szkolenia Lotniczego WSOSP. Ponadto wyþoniono rezerwowĢ grupħ 12 pilotw w wieku 24 - 29 lat, ktrych oglny

nalot wynosiþ 200 - 500 godzin (z reguþy na samolotach TS-11 Iskra i PZL-130 Orlik ) Î 45% pilotw tej grupy miaþo

wymagane uprawnienia do dowodzenia w ugrupowaniu lotniczym. Podczas drugiego naboru liczba kandydatw

wzrosþa do 156 i z tej grupy wyþoniono 47 pilotw.

8 W ramach programu áGuest PilotÑ na szkolenie do USA pierwszy wyjechaþ mjr pil. RoĻcisþaw Stepaniuk (fot. 2).

Po ukoıczeniu szkolenia jħzykowego ppþk R. Stepaniuk odbyþ szkolenie na samolocie szkolno-bojowym T-38C

Talon w bazie lotniczej Randolph w San Antonio, w stanie Teksas. Nauka polegaþa na szkoleniu naziemnym, samo-

ksztaþceniu CBT (computer based training), wykonywaniu lotw na symulatorze UTD (Unit Training Device) oraz

szkoleniu w powietrzu (loty wg przyrzĢdw, loty na poziomie przejĻciowym, loty szykiem, loty nawigacyjne i loty

egzaminacyjne). ýĢcznie na szkolenie przeznaczono 65 godzin. W drugiej poþowie marca 2005 roku ppþk Stepaniuk

rozpoczĢþ przeszkolenie na samolocie F-16 w bazie lotniczej Tucson w stanie Arizona. Zob. R. Rotkiewicz: Wielo-

zadaniowa Pestka . áPolska ZbrojnaÑ nr 21(383) z 23 maja 2004 roku, s. 13.

9 Szkolenie jħzykowe prowadzone jest w Defense Language Institute w Lackland, natomiast specjalistyczne

(lotnicze) w bazach lotniczych: Tucson, Randolph i Holloman.

Sierpieı 2005

szkolenie wymagane do rozpoczħcia prze-

szkolenia na samolocie F-16 .

Siþy Powietrzne zgodnie z kontraktem

otrzymajĢ 48 wielozadaniowych samolotw

F-16 C/D Block 52+ ( Advanced ); uwzglħd-

niajĢc wspþczynnik 1,5 pilota na samolot,

przed naszym lotnictwem stoi zadanie prze-

szkolenia 72 pilotw 10 . Zadanie to jest bar-

dzo trudne do wykonania ze wzglħdu na:

¨ brak w Siþach Powietrznych odpowiednie-

go samolotu szkolno-bojowego, na ktrym

moŇna by przygotowywaę pilotw do prze-

szkolenia na samolot F-16 ,

¨ niewystarczajĢcĢ znajomoĻę frazeologii lot-

niczej w jħzyku angielskim (w powietrzu)

pozostaþych pilotw przewidzianych do

przeszkolenia na samolot F-16 w kraju.

WaŇne jest, aby jak najszybciej okreĻlię

sposb i miejsce szkolenia pozostaþego per-

sonelu latajĢcego. PoniewaŇ proces szkole-

nia pilotw jest dþugotrwaþy, istniejĢ obawy

przed niedoborem personelu latajĢcego

w stosunku do liczby dostarczanych w kolej-

nych latach samolotw. Zgodnie z harmono-

gramem dostaw Siþy Powietrzne bħdĢ miaþy

pod koniec 2007 roku 32 samoloty F-16 11 .

MoŇe siħ wiħc zdarzyę, Ňe nie bħdzie dosta-

tecznie wielu kandydatw do przeszkolenia

na samolot F-16 (wymagany jest nalot 320

godzin na samolocie odrzutowym). Dlatego

teŇ przygotowanie kandydatw do przeszko-

lenia na samolot F-16 C/D Block 52+ ( Ad-

vanced ) musi uwzglħdnię wczeĻniejsze szko-

lenie w kraju na odpowiednim samolocie

szkolno-bojowym (szkolenia zaawansowane-

go) wedþug procedur stosowanych w paı-

stwach NATO. Wymaga to jednak nie tylko

wypracowania racjonalnych, systemowych

rozwiĢzaı, ale przede wszystkim daleko idĢ-

cych zmian wojskowego systemu szkolenia

lotniczego i nadawania licencji.

Wobec tego naleŇaþoby podjĢę intensyw-

niejsze dziaþania zmierzajĢce do utworzenia

na bazie WyŇszej Szkoþy Oficerskiej Siþ Po-

wietrznych w Dħblinie Miħdzynarodowego

OĻrodka Szkolenia Lotniczego (MOSL), kt-

ry Î w zaþoŇeniu Î stanowiþby podstawħ sys-

temu szkolenia lotniczego pilotw Siþ Po-

wietrznych. MoŇliwy byþby wiħc dalszy roz-

wj uczelni, a tym samym zagwarantowane

jej dalsze istnienie 12 . Jednak bez pozyskania

nowego samolotu szkolenia zaawansowane-

go Miħdzynarodowy OĻrodek Szkolenia Lot-

niczego nie bħdzie w stanie przygotowaę kan-

dydatw do szkolenia na wspþczesnych sa-

molotach wielozadaniowych 13 . Miħdzynaro-

dowy OĻrodek Szkolenia Lotniczego w Dħ-

blinie, bħdĢcy podstawĢ szkolenia personelu

Siþ Powietrznych w kraju, powinien w peþni

zabezpieczyę szkolenie lotnicze kandydatw

na samoloty F-16 wedþug procedur IFR 14 oraz

ICAO 15 . Niezbħdne do opanowania i podtrzy-

mania nawykw pilotaŇu bħdĢ tu nowoczesne

symulatory lotu: Full Mission Trainer oraz

Squadron Level Trainer 16 . Aby zaspokoię po-

trzeby szkoleniowe, oĻrodek musi rozpoczĢę

10 J. Bartoszcze: Nowy samolot Î nowe wyzwania . áPrzeglĢd WLOPÑ 2002, nr 9, s. 52 - 60.

11 Pierwsze 5 samolotw w wersji F-16C oraz 3 samoloty w wersji F-16D dostarczone bħdĢ w IV kwartale 2006

roku. Analogiczna dostawa zaplanowana zostaþa teŇ na I kwartaþ 2007 roku.

12 IstniejĢ ku temu pewne przesþanki. Po pierwsze, w áSzkole OrlĢtÑ przez kilka dekad szkolono personel latajĢcy

z innych paıstw, a wiħc sĢ juŇ pewne doĻwiadczenia. Po drugie, w latach dziewiħędziesiĢtych XX wieku wczesny

komendant áSzkoþy OrlĢtÑ gen. bryg. pil. dr Edward Hyra podjĢþ udanĢ prbħ wymiany doĻwiadczeı w dziedzinie

teorii i praktyki szkolenia lotniczego, organizujĢc w WSOSP Zlot Szkþ Lotniczych áInstruktor 92Ñ. Udziaþ wziħþy

w nim szkoþy lotnicze ze Szwecji, Francji, Wielkiej Brytanii oraz delegacje z Kanady i Wħgier. Po trzecie, obecnie

szkolenie lotnicze staje siħ problemem siþ powietrznych wielu paıstw, poniewaŇ wymaga bardzo duŇych nakþadw

finansowych. Dlatego dĢŇy siħ do centralizacji takiego szkolenia. Realizacja projektu MOSL w Dħblinie rokowaþa-

by nadziejħ na obniŇenie kosztw przygotowania odpowiedniej bazy szkoleniowej i logistycznej zwiĢzanej z zaku-

pem lub dzierŇawĢ samolotu do szkolenia zaawansowanego.

13 Zob. Z. Wydra, M. WoŅniak: Kurs na Dħblin . áWiraŇeÑ 2005, nr 5, s. 2 - 4.

14 IFR (Instrument Flight Rules) Î warunki okreĻlajĢce wykonywanie lotw wg wskazaı przyrzĢdw.

15 ICAO (International Civil Aviation Organisation) Î Miħdzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego.

16 Por. Graham Warwick : Wave of attack . áFlight InternationalÑ nr 4962/166, s. 35 - 45.

PrzeglĢd Siþ Powietrznych

Rys. 1. Harmonogram selekcji i szkolenia pilotw na samoloty F-16

dziaþalnoĻę najpŅniej z poczĢtkiem 2007

roku.

W wypadku opŅnienia rozpoczħcia dzia-

þalnoĻci Miħdzynarodowego OĻrodka Szko-

lenia Lotniczego zaistnieje koniecznoĻę szko-

lenia kolejnych grup pilotw za granicĢ, co

w znacznej mierze moŇe przyczynię siħ do

zwiħkszenia oglnych kosztw szkolenia lot-

niczego 17 .

W innej koncepcji mwi siħ o doraŅnym

przeszkoleniu pilotw na samolot wielozada-

niowy zarwno w Stanach Zjednoczonych, jak

i w Polsce, co pozwoliþoby na koniec 2008

roku objĢę szkoleniem 37 pilotw na samolo-

cie F-16 w Polsce oraz 12 pilotw na samolo-

cie szkolenia zaawansowanego T-38C Talon

w Stanach Zjednoczonych.

Fot. 2. Ppþk pil. RoĻcisþaw Stepaniuk przed pierw-

szym lotem F-16 Black 42E ze 152. FS. Fot. ze zbioru

autorw

17 Z przeprowadzonej analizy propozycji szkolenia przygotowawczego do przeszkolenia na samolot wielozada-

niowy F-16 poza granicami kraju (np. w Turcji, Grecji, Kanadzie, Finlandii, Belgii, USA, Hiszpanii i Wielkiej

Brytanii) najbardziej korzystne zarwno cenowo, jak i specjalistycznie byþoby szkolenie w USA, poniewaŇ wyma-

gaþoby jedynie opracowania aneksu do istniejĢcej juŇ umowy zakupu samolotu wielozadaniowego (Ļrodki finanso-

we z programu LOA F-16 ). Takie rozwiĢzanie pozwoliþoby pþynnie wyszkolię 72 pilotw samolotw F-16 do 2010

roku oraz skrcię czas szkolenia. Jednak ujħcie szkolenia przygotowawczego w ramach przeszkolenia na samolot

wielozadaniowy podwaŇa celowoĻę istnienia narodowego oĻrodka szkolenia podstawowego i zaawansowanego

w WSOSP Dħblin.

Sierpieı 2005

PrzeglÄ…d WLOP - Problemy przeszkolenia personelu latajÄ…cego i technicznego [Lotnictwo].pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: