Przeglad WLOP - Kabina i system opuszczania samolotu samolot F-16CD[Lotnictwo].pdf - Przegląd WLiOP - damiano031

TECHNIKA I EKSPLOATACJA

Płk w st. sp. pil. dr inż. Antoni Milkiewicz

Samolot F-16C/D

Kabina i system opuszczania samolotu

Kabina

tem sterowania środowiskiem (environmental

control system Î ECS). ECS spełnia następu-

jące funkcje:

utrzymuje właściwe ciśnienie w kabinie,

utrzymuje temperaturę zgodnie z życzeniem

pilota,

uszczelnia ruchomą część osłony kabiny,

wentyluje kabinę i likwiduje zaparowanie

osłony,

Kabina stanowi zamkniętą przestrzeń, w kt-

rej pracuje pilot. Warunki pracy w kabinie muszą

umożliwiać pilotowi sprawne sterowanie samo-

lotem podczas lotu na rżnych wysokościach,

z rżnymi prędkościami i przeciążeniami.

W samolocie F-16 nad utrzymywaniem do-

godnych warunkw pracy pilota czuwa sys-

Rys. 1. Uproszczony schemat blokowy klimatyzacji kabiny: 1 Î ujęcie powietrza ze sprężarki wysokiego

ciśnienia silnika, 2 Î reduktor, 3, 6 Î chłodnica powietrze-powietrze, 4, 5 Î sprężarka-turbina, 7 Î zawr

modulujący, 8 Î ręcznie uruchamiany zawr do likwidowania zaparowania osłony

MARZEC 2004

Rys. 2. Tabliczka systemu sterowania środowiskiem Î ECS (a) i sterowanie likwidowaniem zaparowania

osłony (b)

doprowadza powietrze pod ciśnieniem do

ubioru przeciwprzeciążeniowego i do od-

dychania pod nadciśnieniem oraz powietrze

do pokładowej instalacji generującej tlen

(on board oxygen generating system Î

OBOGS),

doprowadza odpowiednie ciśnienie powie-

trza do zbiornikw instalacji paliwowej sa-

molotu i powietrze potrzebne do chłodze-

nia pokładowych urządzeń elektronicznych.

Uproszczony schemat blokowy instalacji

klimatyzacji kabiny z elementami ECS przed-

stawiony jest na rys. 1.

Gorące powietrze pod dużym ciśnieniem

pobierane jest ze sprężarki wysokiego ciśnie-

nia silnika (1), po czym ciśnienie powietrza

jest odpowiednio zmniejszane za pomocą re-

duktora (2). Następnie powietrze jest wstęp-

nie ochładzane w chłodnicy powietrze-powie-

trze (3). Właściwą cyrkulację powietrza w in-

stalacji zapewnia układ sprężarka-turbina (4,

5). Potem powietrze zostaje schłodzone w dru-

Rys. 3. Zależność wysokości w kabinie od wysokości lotu samolotu

Przegląd WLOP

giej chłodnicy (6). Do kabiny dostaje się po-

wietrze o właściwościach ustalonych przez

urządzenia automatyczne i pilota (rys. 2).

Ciśnienie w kabinie zmienia się wraz ze

zmianą wysokości lotu. Proces ten obrazuje

rys. 3. Do wysokości lotu 2400 m (3000 ft)

kabina jest áotwartaÑ Î to znaczy, że ciśnienie

w kabinie ma taką samą wartość jak ciśnienie

atmosferyczne. Od wysokości lotu 2400 m do

6900 m (23 000 ft) w kabinie utrzymuje się

stałe ciśnienie, odpowiadające ciśnieniu at-

mosferycznemu na wysokości 2400 m. Od wy-

sokości lotu 6900 m do 18 000 m (60 000 ft)

utrzymywana jest stała rżnica ciśnień mię-

dzy ciśnieniem atmosferycznym i ciśnieniem

w kabinie, wynosząca 0,35 kG/cm 2 (5 psi). Na

wysokości lotu 18 000 m w kabinie panuje

ciśnienie odpowiadające ciśnieniu atmosfe-

rycznemu na wysokości 6600 m (24 000 ft).

Pracę instalacji klimatyzacji kabiny, rw-

nież pracę ECS, kontroluje się na podstawie

wskaźnika wysokości w kabinie (áCABIN

PRESS ALTÑ) i lampki ostrzegającej áCABIN

PRESSÑ. Lampka ta zaświeca się wtedy, kie-

dy áwysokośćÑ w kabinie wzrasta powyżej

8100 m (27 000 ft).

System opuszczania samolotu

Aby opuścić samolot F-16 , trzeba zrzu-

cić osłonę kabiny i wykatapultować się, po-

dobnie jak z innych samolotw. Osłonę

Rys. 4. Rozmieszczenie urządzeń układu opuszczania samolotu F-16D : 1 Î wyłącznik do otwierania

osłony, 2 Î uchwyt osłony (w pozycji odblokowanej), 3 Î czerwona lampka ostrzegająca áCANOPYÑ (osło-

na niezablokowana), 4 Î uchwyt katapultowania áPULL TO EJECTÑ, 5 Î korba do ręcznego otwierania

i zamykania osłony áMANUAL CANOPY CONTROLÑ, 6 Î uchwyt áTÑ ręcznego zrzutu osłony áCANOPY

JETTISONÑ, 7 Î uchwyt áDÑ zrzutu osłony z zewnątrz samolotu (uchwyty áDÑ znajdują się po obu stronach

kadłuba), 8 Î zaślepka, 9 Î gniazdo korby otwierania osłony, 10 Î zewnętrzny wyłącznik otwierania osłony

MARZEC 2004

Rys. 5. Fotel katapultowy: 1 Î pierścień (wyciągnięcie go uruchamia podawanie tlenu), 2 Î gałka blokowa-

nia uprzęży barkowej (áSHOULDER HARNESSÑ), 3 Î dźwignia blokująca katapultowanie, 4 Î wyłącznik

radiostacji prowadzącej (áRADIO BEACONÑ), 5 Î wyłącznik rozwinięcia awaryjnego zasobnika (áKIT DE-

PLOYMENTÑ), 6 Î uchwyt katapultowania (áPULL TO EJECTÑ), 7 Î uchwyt awaryjnego uwolnienia się od

fotela (áEMERGENCY MANUAL CHUTEÑ), 8 Î linka wyzwalająca awaryjnego zasobnika, 9 Î lampka

ostrzegająca: fotel nieuzbrojony (áSEAT NOT ARMEDÑ) Î włączona blokada (3)

Przegląd WLOP

Rys. 6. Sposoby katapultowania w zależności od prędkości i wysokości lotu samolotu

można zrzucić zarwno w powietrzu, przez

uruchomienie mechanizmu zrzutu w kabi-

nie, jak i na ziemi, przez uruchomienie tego

mechanizmu z zewnątrz samolotu. W kabi-

nie do zrzutu osłony służy uchwyt katapul-

towania (áPULL TO EJECTÑ). Po użyciu

tego uchwytu następuje zrzut osłony kabi-

ny, a potem katapultowanie. Uchwyt áTÑ

(áCANOPY JETTISONÑ) służy jedynie do

zrzutu osłony kabiny (rys. 4). Fotel katapul-

towy jest w pełni zautomatyzowany, umoż-

liwia opuszczenie samolotu w każdej chwi-

li Î na wysokościach i przy prędkościach

od zerowych do największych, jakie może

osiągnąć samolot (rys. 5).

W zależności od warunkw w automatycz-

ny sposb zostaje wybrany jeden z trzech

sposobw katapultowania (rys. 6).

Pierwszy sposb Î małe wartości prędko-

ści i wysokości.

W chwilę po wyrzuceniu fotela rozpoczy-

na się proces rozwijania spadochronu ratow-

niczego (rys. 7).

Drugi sposb Î średnie wartości prędko-

ści i wysokości.

Po wyrzuceniu fotela, przed rozpoczęciem

procesu rozwijania spadochronu ratownicze-

go otwiera się spadochron hamujący prędkość

układu pilot-fotel (rys. 8).

Trzeci sposb Î duże wartości prędkości

i wysokości.

Sposb ten jest podobny do sposobu dru-

giego. Dodatkowo zaprogramowano opźnie-

nie oddzielenia pilota od fotela i w konsekwen-

Rys. 7. Proces katapultowania pierwszym sposobem

MARZEC 2004

Przeglad WLOP - Kabina i system opuszczania samolotu samolot F-16CD[Lotnictwo].pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: