WODA W ŻYCIU CZŁOWIEKA.doc

WODA W  ŻYCIU  CZŁOWIEKA

                   Woda jest substancją niezbędną do życia. Zawartość wody w cytoplazmie roślin wynosi około 75%, a u niektórych zwierząt dochodzi nawet do 90%. Woda jest najbardziej rozpowszechnionym w przyrodzie związkiem chemicznym i odgrywa ważną rolę jako rozpuszczalnik wielu substancji. Przez ludzi jest używana do spożycia, do celów higienicznych i w gospodarstwie domowym. W większości procesów przemysłowych zużywane są duże ilości wody. Poza tym używa się jej do przenoszenia ciepła zarówno w chłodnictwie, jak i w ogrzewnictwie. Dzięki wodzie zamienia się energia cieplna, poprzez  parę wodną , w energię mechaniczną .

                  Nie wszystkie wody kuli ziemskiej są  wodami obiegowymi. Część ich jest zmagazynowana w lodowcach, wiecznych śniegach i na dużych głębokościach w Ziemi, w postaci wód głębinowych.  Człowiek wykorzystuje głównie wody słodkie, które stanowią około 6% całych zasobów wodnych. Wody słodkie dzieli się na opadowe, powierzchniowe i podziemne. Nie wszystkie one są dostępne dla człowieka. Ze względu na olbrzymią  powierzchnię mórz i oceanów większość wód opadowych spada do nich, stając się wodami zasolonymi . Do wód powierzchniowych zalicza się wody stojące ( jeziora, stawy ) i płynące ( rzeki , strumienie ). Do tych ostatnich należą wody spływające po powierzchni gleb lub w warstwie gleby. Wody podziemne występujące do 3 metrów głębokości, noszą nazwę wód zaskórnych, a występujące poniżej 3 m określa się jako wody gruntowe.

Przeciętny bilans wodny ziem Polski ( czyli zestawienia ilościowego przychodu i rozchodu wody w ciągu roku ), obliczone na podstawie wieloletnich danych, przedstawia poniższe zestawienie:

1. Przychód wody z opadów atmosferycznych i rzek

    płynących z zagranicy                                                                       +191,4 km3

2. Powrót do atmosfery przez parowanie powierzchni

    ziemi i transpiracji  roślin                                                                        -132,8 km3

3. Odpływ powierzchniowy i podziemnych                                             +58,6 km3

4. Nie dający się pozyskać odpływ wezbraniowy

    i konieczny odpływ biologiczno-sanitarny                                              -36,6 km3

5. Możliwy do pozyskania zasób dyspozycyjny                              +22,0 km3

                                                                                           1

Zasób dyspozycyjny wód w Polsce nie jest duży. Na jednego mieszkańca przypada _średnio 1700 m3 wody, co odpowiada 4,5 m3 na dobę. Stawia to nasz kraj na 22 miejscu wśród państw europejskich. W związku z dewastacją przyrody i niszczeniem naturalnych zbiorników retencyjnych w przyszłości woda stanie się_ najbardziej deficytowym surowcem w Polsce. Obecnie największym odbiorcą_ w Polsce są zakłady produkcyjne , dysponujące własnymi ujęciami wody ( 67% ). Na drugim miejscu znajduje się gospodarka komunalna (21%), a na trzecim - rolnictwo i leśnictwo (12%). Zasoby wodne w Polsce charakteryzują się bardzo nierównomiernym rozmieszczeniem.

RODZAJE ZANIECZYSZCZENIA WÓD

Woda jest podstawowym elementem utrzymania równowagi w _środowisku  przyrodniczym.Zanieczyszczenie wód wpływa niekorzystnie na równowagę_ _środowiska przyrodniczego a także pozbawia człowieka zasobów dyspozycyjnych.  Niemal wszystkie zanieczyszczenia atmosfery i gleb poprzez spływ powierzchniowy trafiają w końcu do jezior, rzek a następnie mórz i oceanów, powodując w nich różnorodne niekorzystne zmiany. W morzach i oceanach z  powodu ich olbrzymiej pojemności liczącej około 1370 mln km3 przejawy zanieczyszczenia długo nie były widoczne, traktowano je długo jako światowy śmietnik mogący pomieścić  wszystkie odpady. Gromadzące się przez lata odpady dały się zauważyć dopiero w połowie dwudziestego wieku.

Zanieczyszczenia wód w zależności od ich pochodzenia i sposobu dziabania dzielimy na:

1. Zanieczyszczenia komunalne- są to przede wszystkim ścieki miejskie, powstające na skutek działalności człowieka ,oraz ścieki przemysłu spożywczego. Charakteryzuje je wysokie BZT5 (pięciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie na tlen), jak równie duża liczba bakterii i wirusów często chorobotwórczych. Wysoka zawartość biogenów  jak wnoszą, powodować mogą  eutrofizację wód przybrzeżnych .Zawierają także detergenty, które są zabójcze dla organizmów żywych.

2. Zanieczyszczenia przemysłowe- mogą dostawać się do wód bezpośrednio, w postaci ścieków przemysłowych, lub z atmosfery, jako zanieczyszczenia powietrza. Są to różnego rodzaju pyły oraz związki chemiczne organiczne i nieorganiczne. Do nieorganicznych zanieczyszczeń rozpuszczalnych należą sole mineralne. Jednym z głównych źródeł zasolenia wód są emisje dwutlenku siarki do atmosfery, skąd wraca w postaci tzw.. kwaśnych deszczów. Inne sole pochodzą z przemysłu chemicznego i górnictwa, są to sole metali ciężkich: ołowiu, miedzi, rtęci które działają zabójczo na organizm ludzki. Zanieczyszczenia organiczne to głównie węglowodory ( głównie ropa naftowa i jej pochodne), fenole ( substancje silnie toksyczne i wywołujące oparzenia skóry).

3.  Zanieczyszczenia rolne- są to z jednej strony nawozy naturalne i _środki ochrony roślin które przez wody opadowe są spłukiwane do zbiorników wodnych (nawozy azotowe, fosforowe, potasowe które przyspieszają wzrost i rozwój roślin wodnych oraz pestycydy działające toksycznie), z drugiej strony- ścieki z intensywnej hodowli zwierząt.

4. Zanieczyszczenia  wojskowe- najczęściej nieznany jest rodzaj odpadów i miejsce ich zrzutu. Często charakteryzują się one dużą toksycznością.

5. Zanieczyszczenia stałe- np: wraki samochodów, statków. Te zanieczyszczenia utrudniają żeglugę oraz rybołówstwo.

6. Zanieczyszczenia termiczne- są związane ze spuszczaniem do zbiorników wodnych wód ciepłych lub gorących. Powoduje to podniesienie temperatury w zbiornikach wodnych i prowadzi do poważnych zmian we florze i faunie.

7. Substancje bagrowane i osadowe- wydobywanie minerów z dna morskiego powoduje tworzenie się osadów zmieniających charakter dna.

OCHRONA WÓD

Woda należy do zasobów niewyczerpywalnych. Można wprawdzie spowodować, że określone zasoby wodne stają się w wyniku zanieczyszczenia nieprzydatne dla człowieka lub nawet szkodliwe, ale zarówno w procesach naturalnych, jak i sztucznych możliwe jest oczyszczenie tej wody i powtórne jej użycie. Procesy samooczyszczania się wód zachodzą w przyrodzie stale. Polegają one na sedymentacji, czyli opadaniu na dno zawiesin. Cząstki organiczne są następnie rozkładane przy udziale mikroorganizmów. Końcowym produktem takiego rozkładu są związki nieorganiczne które w postaci soli mogą być pobierane przez rośliny- jest to mineralizacja. W przypadku kwasów i zasad następuje ich neutralizacja, czyli doprowadzenie do odczynów obojętnych, a w końcowym efekcie także mineralizacja. Dzięki tym procesom, im dalej od źródła zanieczyszczenia, tym bardziej woda jest czysta . Zanieczyszczone wody rzek ograniczają rozwój wielu organizmów, a w krańcowych wypadkach, przy bardzo dużej ilości ścieków lub wysokiej ich toksyczności dochodzi do zupełnego zaniku życia w rzece. Zanieczyszczone wody traktuje się jako ścieki i nieuwzględnia się w klasyfikacji czystości wód. Obecnie prawie 1/3 naszych rzek należy do tej kategorii.

Klasy czystości wód:

-wody III klasy nadają się do nawadniania pól oraz do użytku przemysłowego z wyjątkiem przemysłu spożywczego.

- wody II klasy nadają się na kąpieliska , sporty wodne oraz do hodowli  ryb, z wyjątkiem ryb łososiowatych.

- wody I klasy to wody całkowicie czyste, które mogą być wykorzystywane jako wody pitne, dla przemysłu spożywczego oraz do hodowli wielu ryb.

Normy  czystości  źródłowych  wód  powierzchniowych  według  rozporządzenia  Ministra  Ochrony               środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5  listopad 1991r.             

Wody silnie zanieczyszczone tracą

...