cw 14.docx

Zatrucia jadem żmii:

·         Żmija zygzakowata Vipera Berus

Występowanie:

·         Wielka Brytania, od Hiszpanii i Włoch, w całej Europie Środkowej, Szwecja, Finlandia, Białoruś, Rosja i Ukraina, na terenie Azji i na Bałkanach (podgatunki)

·         Żmija, jako jedyny gatunek węży może występować poza kołem podbiegunowym

·         W Alpach żmiję zygzakowatą można nawet spotkać na wysokości 2750 metrów nad poziomem morza

·         W Polsce najpospolitsza jest na terenie Bieszczad

·         W Polsce jest gatunkiem chronionym

Kiedy żmija atakuje?

·         Jedynie, gdy czuje się zagrożona – przypadkowe nadepnięcie, próby złapania żmii, czasem zbyt bliskie podejście do niej

·         Za odległość bezpieczną w terenie uważa się jeden metr, choć syta, nieprzestraszona żmija nie atakuje, nawet wtedy, gdy odległość wynosi kilka centymetrów

·         Zazwyczaj przed atakiem żmija zwija się spiralnie, ofiarę dosięga przez gwałtowne wyprostowanie się i wbicie w ofiarę zębów jadowych. Całkowicie wyprostowana żmija atakuje wyjątkowo i jedynie w obronie, a nigdy przy polowaniu

·         Atakuje rzadko w okresie zimy, bo jest w stanie hibernacji

·         Nie wszystkie ukąszenia powodują zatrucie jadem

·         Ponad 95% przypadków dotyczy psów

Toksyczność:

·         Wśród zwierząt domowych zatrucie jadem żmii powoduje znaczną zachorowalność i wysoką śmiertelność, w części spowodowaną trudnościami w zdobyciu surowicy

·         Jad żmii – mieszanina wysokocząsteczkowych białek (głównie proteaz, hydrolaz peptydowych hialuronidazy, fosfolipazy) – wnikająco naczyń limfatycznych – do krążenia ogólnego

·         Hipowolemia i miejscowy obrzęk – na skutek wzrostu przepuszczalności naczyń (uwolnienie histaminy, serotoniny, bradykininy, prostaglandyn oraz w wyniku bezpośredniego działania jadu na serce i naczynia krwionośne)

Objawy kliniczne:

·         Najczęściej psy są kąsane w nos, wargi, język, opuszki palcowe, dolne części kończyn

·         Obrzęk okolicy twarzowej może mieć poważne skutki, bo utrudnia termoregulację

·         Miejscowy bolesny obrzęk – kilka do 30 min od ukąszenia (max. do 2h)

·         Brak obrzęku po 2h wyklucza zatrucie jadem żmii

·         Obrzęk powiększa się, mogą powstawać wylewy krwawe, możliwe utrudnione pobieranie pokarmu i zaburzenia termoregulacji

·         Blade błony śluzowe

·         Siniaki

·         Ślinienie

·         Wymioty, biegunka

·         Odwodnienie

·         Niepokój, ospałość, depresja, senność

·         Kulawizna

·         Punktowe rany

·         U psów ukąszonych w głowę na dziąsłach możliwe punkcikowate wybroczyny i wylewy krwawe

·         Początkowo częstoskurcz, później rzadkoskurcz, niedociśnienie, zapaść, wstrząs

·         Gorączka, dreszcze, konwulsje

·         Ból brzucha, ból klatki piersiowej, zaburzenia oddychania

·         W ciężkich przypadkach silna koagulopatia, niedokrwistość mocznica, trombocytopenia, hipoproteinemia, hipoalbuminemia

·         Zejście śmiertelne 0 zwykle spowodowane niewydolnością nerek lub wątroby, zwykle 5-7 dzień u nieleczonych

Zmiany anatomopatologiczne:

·         Krwotoki, rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe, martwica wątroby, zawał

·         Krwotoczny obrzęk w miejscu ukąszenia, przekrwienie płuc, uogólniona hemoliza, żółtaczka, zwyrodnienie mięśnia sercowego, wybroczyny w korze nerek

Leczenie:

·         Bardzo ważny czas podjęcia leczenia

·         Utrzymać zwierzę w spokoju i w bezruchu tak długo jak to możliwe

·         Jeśli to możliwe, utrzymywać miejsce ukąszenia poniżej poziomu serca

Pierwsza zasada pierwszej pomocy – nie powodować większego uszkodzenia

·         Nie manipulować w miejscu ukąszenia, nie zaleca się nacinania, stosowania opasek uciskowych – można doprowadzić do zakażenia, zwiększyć krwawienie

1.      Agresywna dożylna terapia płynami

2.      Wczesne dożylne podanie antytoksyny

3.      Monitorowanie hemostazy i parametrów biochemicznych

4.      Podanie antybiotyków

Kiedy zastosować antytoksynę przeciw jadowi węży?

·         Ukąszenie w część twarzową

·         We wszystkich przypadkach, kiedy obrzęk jest duży i rozprzestrzenił się poza najbliższy staw za miejscem ukąszenia

·         Jeżeli wystąpi niedociśnienie niereagujące na dożylna terapię płynami, koagulopatia lub zaburzenia EKG

Preparat Zagreb Antivenon

·         1x10 ml lub 2x5,5 ml ampułkę – rozpuścić w 2-3 objętościach roztworu izotonicznego w formie powolnej iniekcji i.v.

·         Poprawa powinna nastąpić szybko, szczególnie jeśli surowica podana jest w ciągu 18h od ukąszenia. Jeżeli brak poprawy po 2h można powtórzyć iniekcję

·         Efekty uboczne:

☞    Wymioty, gorączka, zaburzenia oddychania, skurcz oskrzeli – adrenalina 0,5 1 ml roztworu 1:1000 s.c.

Dalsze leczenie – objawowe i wspomagające:

·         Właściwe nawodnienie, monitorować tętno, ciśnienie krwi, oddychanie, ciepłote ciała

·         Przy dużych obrzękach można podać sterydy, leki przeciwhistaminowe, przeciwbólowe

·         Przy krwawieniach zbadać czy doszło do koagulopatii, czasem niezbędne podanie Wit. K (3-5 mg/kg i.m. lub s.c. dziennie w dawkach podzielonych), i transfuzja krwi

·         Przy drgawkach diazepam (0,5 mg/kg i.v.) lub znieczulenie ogólne

·         W ciężkich przypadkach monitorować czynności wątroby i nerek

Zatrucia czekoladą

·         Metyloksantyny (alkaloidy): teobromina, kofeina

·         Ilość zależy od źródła – najwięcej w proszku kakaowym, gorzkiej czekoladzie, mniej w mlecznej i białej

·         Notowane przypadki zgonu zwierząt po spożyciu czekolady, kakao (proszku i ziaren)

Toksyczna dawka:

·         Teobromina

↪       Psy – LD50 250-500 mg/kg

·         Kofeina

↪       Psy – LD50 110-200 mg/kg

↪       Koty – LD50  80-150 mg/kg, zatruci rzadziej niż u psów

Mechanizm działania toksycznego

·         Antagoniści adenozyny, inhibitory fosfodiesteraz – pobudzenie CUN

Jaka ilość wywoła zatrucie?

·         Masa ciała zwierzęcia (kg) x współczynnik – ilość (g) czekolady

·         Współczynnik zależy od rodzaju czekolady:

↪       Mleczna – 64,9

↪       Pełna półsłodka – 18,9

↪       Gorzka w bloku – 7,3

↪       Np. pies o wadze 10 kg – 73 g czekolady gorzkiej, 649 g czekolady mlecznej

Objawy kliniczne zatrucia:

·         2-4 h po spożyciu

·         Niepokój, dyszenie,

·         Wymioty, biegunka

·         Zwiększone wydalanie moczu

·         Hipertermia

·         Tachykardia, arytmia, przedwczesne skurcze komorowe

·         Sztywność mięśni

·         Wzrost wrażliwości na bodźce, ataksja

·         Drgawki

·         Śpiączka

Śmierć 18-24h (arytmia, niewydolność układu oddechowego), kilkanaście dni (niwydolność serca)

Badania laboratoryjne:

·         Obecność metyloksantyn w zawartości żołądka surowicy, moczu, wątrobie

↪       Np. teobromina w surowicy wykrywalna 3-4 dni od ekspozycji

Leczenie:

1.      Zabezpiecznie podstawowych funkcji życiowych

2.      Zmniejszenie dalsze absorpcji

3.      Zwiększenie wydlania alkaloidu

4.      Leczenie objawowe

Nie ma odtrutek

1.      Sztuczne oddychanie

2.      Płyny dożylnie

3.      Emetyki – max do 2h jeśli nie ma przeciwwskazań (np. objawy nerwowe śpiączka)

4.      Węgiel akt.

5.      Przyspieszenie diurezy – płyny i.v., korekcja zaburzeń elektrolitowych

6.      Drgawki – diazepam, barbiturany

7.      Monitorowaie funkcji serca:

↪       Przedwczesne skurcze komorowe – lidokaina, dawka początkowa 1-2 mg/kg i.v.

↪       Tachykardia beta-blokery – np. metoprolol, dawka początkowa 0,1 mg/kg 3x dz

↪       Bradykardia – atropina 0,04-0,08 mg/kg i.m. lub s.c.

Nie powinno się stosować kortykosteroidów i erytromycyny – niekorzystnie wpływają na wydalanie metyloksantyn

Rokowanie

·         Objawy zwykle trwają 12-36h

·         Rokowanie dobre, jeśli leczenie wcześnie podjęte

·         U pacjentów z arytmią lub drgawkami  - ostrożne

3