grzyby.pdf
(
631 KB
)
Pobierz
(anonymous)
Grzyby
1
Grzyby
Grzyby
Systematyka
Domena
:
jądrowce
Supergrupa
:
Opisthokonta
Królestwo
:
grzyby
Nazwa systematyczna
Fungi
T. L. Jahn & F. F. Jahn ex R. T. Moore
Bot. Mar.
23: 371 (1980)
Zdjęcia i grafiki w Commons
Grzyby
(
Fungi
T. L. Jahn & F. F. Jahn ex R. T. Moore) -
królestwo n
ależące do
domeny
jądrowców (
Eucaryota
).
Dawniej, w zależności od ujęcia
systematycznego
takson t
en miał rangę
podkrólestwa
(
Fungi
R.T. Moore, 1971),
podtypu
, (
Fungi
Engl. 1889) i
klasy (
Fungi
Bartling, 1830).
Istnienie grzybów zaobserwowano we wszystkich strefach klimatycznych, przede wszystkim na lądach, rzadziej w
wodach.Do tej pory opisano ok. 120 tysięcy gatunków grzybów. Szacuje się, że co roku charakteryzuje się średnio
1700 nowych gatunków grzybów. Korzystając z danych uzyskanych z obszarów, na których rozpoznano większość
organizmów żywych, przypuszcza się, że istnieje ok. 1,5 miliona gatunków grzybów (5 razy więcej niż
roślin
nasiennych)
.
Tło historyczne pozycji w żywym świecie
Ze względu na ograniczone zdolności ruchu, typ wzrostu i odmienność morfologiczną od zwierząt, w tradycyjnych
podziałach uwzględniających tylko dwie domeny świata ożywionego (systemy
Arystotelesa
,
Linneusza
i in.), grzyby
zaliczane były do
roślin,
np. do niewydzielanej we współczesnych systemach grupy
plechowców.
W świadomości
potocznej tak jest nadal. Także w uproszczonych wykazach mających zastosowanie praktyczne (np. listach
gatunków chronionych)
grzyby bywają łączone z roślinami. Podobnie - w programach nauczania nauka o grzybach
(
mykologia)
bywa włączana do
botaniki,
a ogół grzybów zasiedlających dane środowisko bywa nazywany
florą l
ub
od jakiegoś czasu
mykoflorą.
Obecnie taki status jest uważany za niewłaściwy. Grzyby są uznawane za jedną z linii
rozwojowych w obrębie
supergrupy
Opisthokonta (
jednej z sześciu, na które podzielono
jądrowce)
, do której zalicza
się także m.in.
zwierzęta
. Poświadczeniem wspólnego pochodzenia grzybów, zwierząt i wiciowców
kołnierzykowych są pewne cechy anatomiczne i biochemiczne (obecność
wici
umieszczonej na tylnym biegunie
komórki, obecność
chityny
,
glikogenu
i in.) Z kolei pewne cechy niegdyś uważane za łączące grzyby z roślinami
(np. obecność
celulozy
) obecne są jedynie u
lęgniowców
, które współcześnie odłączone zostały od grzybów i
ulokowane w obrębie supergrupy siostrzanej dla
roślin -
Chromalveolata.
Większość cech wspólnych dla całej
supergrupy występuje u
skoczkowców.
Prawdopodobnie jest to
takson parafiletyczny.
Jednokomórkowi i
posiadający
wici
kuzyni grzybów wielokomórkowych. Zaliczani czasem do (pod-)królestwa
Protista
[
1]
.
Grzyby
2
Charakterystyka
W zasadzie grzyby to
wielokomórkowe lub
komórczak
owe
organizmy
cudzożywne
(głównie
osmotroficzne), niezdolne do
aktywnego ruchu, o
ścian
ach
komórkowych
zbudowanych z
chityny
.
W definicji tej są jednak pewne
nieścisłości. Prymitywne grzyby
wielokomórkowe wytwarzają zdolne
do ruchu, jednokomórkowe, uwicione
zarodniki pływkowe,
mają też niekiedy
bliskich, jednokomórkowych
kuzynów. Ponadto do grzybów
zaliczano dawniej także
śluzowc
e
będące zdolnymi do ruchu
ameboidalnego
komórczak
ami oraz
lęgniowce
Oomycetes
- organizmy o trybie życia typowo grzybowym, ale o
ścianie komórkowej zbudowanej z
celulozy
[
2]
i zaliczane obecnie grupy
Stramenopiles
.
Budowa owocnika grzyba.
Odżywianie
•
Saprofity (
rozkładają martwe szczątki)
•
Pasożyty (
pasożytują na roślinach i zwierzętach)
•
Symbionty
-
Symbioza z
organizmami
autotroficznymi
(
Helotyzm
i
Mikoryza)
Rozmnażanie
Grzyby rozmnażają się:
•
wegetatywnie
• przez podział
•
pączkowanie
•
fragmentacje plechy
•
płciowo
•
izogamia
•
anizogamia
•
oogamia
•
gametangiogamia
•
somatogamia
• przez
zarodniki
• ruchliwie (
zoospory)
• nieruchliwie (
aplanospory)
•
endospory -
zarodniki workowe
⇒
(
askospory)
, zarodniki sporangialne
•
egzospory -
konidia
, zarodniki podstawkowe
⇒
(
bazydiospory)
Grzyby
3
Systematyka
Królestwo
Fungi
jest zaliczane do domeny
Eucaryota
i według
"Catalogue of Life: 2009 Annual Checklist"
[3]
należą
do niego:
• gromady:
woreczniaki (
Ascomycota
),
podstawczaki (
Basidiomycota
),
Blastocladiomycota
,
skoczkowce
(
Chytridiomycota
),
Glomeromycota
,
Microspora
,
Neocallimastigomycota
,
sprzężniaki (
Zygomycota
);
• rodzaje
incertae sedis
:
Rozella
,
Variolaria
.
Podział nieformalny
Z punktu widzenia laika (tj. nie-biologa) daje się zaobserwować następujące (
nieformalne!
) grupy grzybów:
•
grzyby kapeluszowe
- czyli makroskopowi przedstawiciele
podstawczaków n
p.
pieczarkowate,
drobnołuszczakowate,
borowiki i
workowców
np.
smardz
,
trufla.
•
grzyby jadalne -
czyli wybrane gatunki grzybów kapeluszowych, uznane za smaczne, a przynajmniej nietrujące.
Ponadto "jadalne" są też
drożdże i
niektóre gatunki pleśni związane z produkcją
seró
w.
•
grzyby trujące -
grzyby, zwłaszcza kapeluszowe zawierające
substancje trujące
w ilości toksycznej dla człowieka
np.
muchomor sromotnikowy.
•
pleśnie -
czyli organizmy w postaci drobnego, zwykle włóknistego nalotu pojawiające się na różnych
"materiałach biologicznych". Są to zazwyczaj przedstawiciele
Zygomycota
lub
Deuteromycota
•
grzyby pasożytnicze
- przedstawiciele wszystkich taksonów grzybowych
pasożytu
jący na innych organizmach, w
szczególności
kręgowcach i
roślinach naczyniowych
(bo to łatwo zauważyć).
•
grzyby wodne
- rozpowszechniona grupa organizmów, występująca w wodach słodkich, zasolonych, w wodach
bieżących i stojących w szerokim zakresie warunków fizycznych, chemicznych i biologicznych.
Znaczenie grzybów
Grzyby jako jedyne organizmy mają zdolność do rozkładu
ligniny
oraz
mają duże znaczenie przy rozkładzie
celulozy
. Są
reducent
ami -
ostatnim ogniwem w
łańcuchu pokarmowym
. Pozwala to na poprawny
obieg materii w przyrodzie. Bez nich większość ekosystemów
lądowych pokryłaby gruba warstwa nierozłożonych liści czy gałęzi, a
zawarte w nich związki nie wróciłyby do ekosystemu, aby stać się
ponownie dostępnymi dla rosnących organizmów. Duże znaczenie w
przyrodzie mają
porosty
jako pionierzy w zasiedlaniu niegościnnych
siedlisk, jak skały czy piasek. Są one także wyznacznikiem czystości powietrza na danym terenie. Grzyby z wieloma
roślinami tworzą
mikoryzę -
szacuje się, że od grzybów mikoryzowych zależy sprawne działanie około 90% roślin.
Pewne gatunki grzybów są wykorzystywane w produkcji
żywności.
Niektóre z nich są przyczyną jej rozkładu
prowadząc do skażenia jej szkodliwymi dla ludzi
toksyna
mi. Inne, takie jak
Penicillum
, są wykorzystywane do
produkcji leków. Grzyby konserwuje się np. przez
suszenie,
marynowanie
, kiszenie i zamrażanie.
Grzyby suszone
Grzyby
4
Grzyby w twórczości artystycznej
Grzyby były natchnieniem dla wielu artystów, np.:
• w poezji -
Adam Mickiewicz -
Pan Tadeusz
[4]
• w malarstwie -
Franciszek Kostrzewski (
Grzybobranie-1860)
[5]
Linki zewnętrzne
• Grzyby
[6]
w katalogu
Open Directory Project
Przypisy
[1] Alastair G. B. Simpson, Andrew J. Roger.
The real
‘
kingdoms
’
of eukaryotes
.
„
Current Biology
”
. 14 (17), ss. R693-R696 (7 września 2004).
doi:10.1016/j.cub.2004.08.038
(http:/
/
dx.
doi.
org/
10.
1016/
j.
cub.
2004.
08.
038)
.
ISSN
0960-9822
(http:/
/
worldcat.
org/
issn/
0960-9822)
.
PMID 15341755.
[2] [2.2.4 Ściana komórkowa]. W: Hans G Schlegel:
Mikrobiologia ogólna
. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2000, ss. 71-82. ISBN
8301132906.
[3] Bisby, Roskov, Orrell, Nicolson, Paglinawan, Bailly, Kirk, Bourgoin, Baillargeon: 2009 Annual Checklist
(http:/
/
www.
catalogueoflife.
org/
annual-checklist/
2009/
)
(
ang.
)
. W:
Species 2000 & ITIS Catalogue of Life
[on-line]. [dostęp 8 stycznia 2010].
[4]
http:/
/
www.
grzybobranie.
org.
pl/
viewtopic.
php?p=911&
sid=ec228d0d18117688f71d412ec518335e
[5]
http:/
/
pl.
wikipedia.
org/
wiki/
Grafika:KostrzewskiFranciszek.
Grzybobranie.
1860.
jpg
[6]
http:/
/
www.
dmoz.
org/
World/
Polska/
Nauka_i_edukacja/
Biologia/
Grzyby
Źródła i autorzy artykułu
5
Źródła i autorzy artykułu
Grzyby
Źródło
: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=20471131
Autorzy
: A., Aajanek, Acia, Aki, Ala z, AlexKazakhov, Arek1979, Astromp, BartekChom, Basik07, Bastian, BatiX, Beau,
Borch3kawki, Borkowsk, Bukaj, Burchix, Chrumps, CiaPan, Cień, CommonsDelinker, Czapel, EMeczKa, Emkaffe, EwelinaB85, Galileo01, Gdarin, Grotesque, Grzegorz Wysocki, Grzegorzspl,
Gładka, Heisenberg, Herr Kriss, Hulek, JKT, Jankiel, Jedyooo, Jersz, Julo, Karol007, Kenraiz, Koń, Kpjas, Kskowron, Lajsikonik, Lord Ag.Ent, Louve, Ludmiła Pilecka, LukKot, Lukas3, Lukasz
Lukomski, Macieja987, Maciek6666, Maikking, Maire, Malarz pl, Marck39, Margoz, Misiorek, Mix321, Monika, Monopol, Montek, Mroman, Mucha RoBaCzYcA, Nowy2, Odder, Orem,
Orlica, PS., Pablo000, Panek, Paweł ze Szczecina, Pimke, Piotr967, Pjahr, Pleple2000, Proktor86, Radomil, Raz1el, Reytan, RoclorD, Roo72, Rozek19, Rumun999, S.Czachorowski, Selena von
Eichendorf, Selso, Siedlaro, Smat, Sobol2222, Soth3d, Spike78, Staszek99, Stopperan, Superborsuk, Szoltys, Szwejk, Tdc6502, Topory, Tsca, Vinne2, WM, WTM, Wikipek, Wpedzich, Wxp123,
Xx236, Zachary26021994, 172 anonimowych edycji
Źródła, licencje i autorzy grafik
Plik:Fungi collage.jpg
Źródło
: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Fungi_collage.jpg
Licencja
: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5
Autorzy
: BorgQueen
Plik:Commons-logo.svg
Źródło
: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Commons-logo.svg
Licencja
: logo
Autorzy
: User:3247, User:Grunt
Plik:Budowa owocnika grzyba.jpg
Źródło
: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Budowa_owocnika_grzyba.jpg
Licencja
: Creative Commons Attribution 3.0
Autorzy
: Tomasz
Świdziński
Plik:Dried mushrooms.jpg
Źródło
: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Dried_mushrooms.jpg
Licencja
: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5
Autorzy
: user:Aka
Licencja
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/
/
creativecommons.
org/
licenses/
by-sa/
3.
0/
Plik z chomika:
kociak1986
Inne pliki z tego folderu:
Wirusy.pdf
(345 KB)
RNA.pdf
(634 KB)
Protisty.pdf
(541 KB)
grzyby.pdf
(631 KB)
Bakterie.pdf
(4416 KB)
Inne foldery tego chomika:
Chemia
Historia Polski
Inne
Matemetyka
Prawo
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin