1. Zan – Chodźko, Wilno 1815
Zan przyjechał do Wilna, tęskni, porównuje ten wyjazd do zesłania na sybir. Zatrzymuje się w pałacu „Łopacińskich”, smuci się i nudzi bez przyjaciela. Podpisuje się jako Biedny Apollo.
2. Mickiewicz- Czeczot, Wilno 1817
Pisze, że mu ciężko, jest nieszczęśliwy, nie ma komu się zwierzyć, bo Czeczot jest daleko. Wspomina o zadanej pracy domowej, której nie mógł odrobić. Zwolniony z egzaminów chciał iść do Anieli, lecz jej nie zastał w domu. Poszedł do niej następnego dnia, rozmawiali o swoich uczuciach. Chcą się rozmówić z matką Anieli. Podpisuje się jako Adam Napoleon.
3. Mickiewicz- Jeżowski, Nowogródek 1818
M. jest w Nowogródku, dobrze się bawi. Chce, aby w „Wiadomościach brukowych” ukazał się jego artykuł (nie doszło do tego). Podpisuje się jako Napoleon z nowogródka.
4. Pietraszkiewicz - Jeżowski, Szczuczyn, 1818
Przebywa na wsi, oddaje się różnym rozrywkom, ubiera to wszystko w wiersz. Nie wiem czy dobrze zrozumiałam, ale chyba z jakąś dziewczyną się fajnie bawił, gdyż „po deszczu sucho wrocili” ekhm…
5. Malewski – Mickiewicz, Szczorse, 1818
Wyjeżdżą niedługo do Wilna, raduję się z powstania Związku, nie może doczekać się spotkania, pyta kiedy M. wróci. Zarzuca mu, ze się już miesiąc nie odzywa.
6. Chodźko – Zan, Puzel 1818
Przeprasza za brak odpowiedzi. Zapewnia, ze dalej jest jego przyjacielem, są mozno związani ze sobą. Ciągle znajduje się na wsi, zajmuje się interesami ojca. Czyta Molskiego „Staniślaidę”, chce czytać dzieła narodowe. Wyjeżdza do Oszmiany niedługo w interesach.
7. Zan – Jeżowski, Mickiewicz, Malewski, Wilno 1819
Potwierdza swoje przywiązanie do przyjaciół, wspomina Towarzystwo, to jak zaraz po przyjezdziezabrał się do nauki, jak znalazł się wśród filoma™ów, pracował nad „Tabakierą”, obiecuje, że będzie jeszcze mocniej działał.
8. Mickiewicz – Czeczot, Miłaszewo 1819
Bawi w rożnych stronach, teraz jest na stancji. Pracuje nad ważniejszą poezją – sonetami, piosenkami, troleciczkami etc. Proponuje poprawę stosunków między nimi.
9. Jeżowski – Mickiewicz, Świniarka 1819
Przebywa w swym domu rodzinnym, odpoczywa od cierpień wileńskich, nachodzą go wspomnienia. Czuje się zagubiony, ucieka do metafizyki w poszukiwaniu samego siebie, ma filozoficzne podejście do zycia. Aby wyrwac się z odrętwienia stroni od rzeczy smutnych, szuka tych, które go bawią. List zawiera jego wiersz. Tęskni za towarzyszem.
10. Mickiewicz – Jeżowski, Pietraszkiewicz, Nowogródek 1819
Pisze, że zaraz jedzie do Wereszczaków. Pokrótce opisuje jak się bawił (polowania, rozmowy, granie, jeżdzenie, smucił się po liście Jeża). Prosi, by przyjaciele poszukali miejsca dla obywatela Aleksandra – brata Adama.
11. Malewski – Mickiewicz, Wilno 1819
Pociesza Adama, radzi, by zachował pogodny umysł, unikał wspomnień. Mówi o pracach, które wykonał z Onufrym i Zanem. Ma wątpliwości co do nowych członków. mają ustawę o sądownictwie. Szukają nowych stancji, są biedni. M. przetrzymał książki z biblioteki, ścigają go :P Malewski wszystko weźmie na swój rewers ;)
12. Malewski – Mickiewicz, Wilno 1819
Członkowie rozpoczęli czytanie ustaw dla czynnych członków. wszystko idzie zgodnie z terminami, przyjmą nowych członków: sobolewskiego, domejko, Piasecki Łukaszewski. Dostał od Nowickiego informację o niedołężności Uniwersytetu warszawskiego. Wspomina swoją rozmowę z Ołdakowskim. Zan i Czeczot atakują Onufrego, kłócą się o sprawy filomackie. Spory na posiedzeniach. Każe mu spalić ten list po przeczytaniu, bo narobiłby szkody.
13. Łoziński – Mickiewicz, Wilno 1819
Pyta gdzie jest Adam, wspomina ich wspólne chwile. Opowiada o swoich bójkach, chciałby, by Adam opisał je w wierszach, bo tylko on to potrafi najlepiej.
14. sobolewski- Mickiewicz, Wilno 1819
Aleksander ma miejsce, o które się starał. Sobolewski trzyma się z Zanem i Onufrym, nie za bardzo z Malewskim i Hanusowiczem. Uczy się matematyki, astronomii, architektury, botaniki, zoologii, historii, lit. Rosyjskiej,francuskiego, niemieckiego i nagielskiego.
15. Jeżowski – Mickiewicz, Wilno 1819
Dziękuje za słowa krytyki na temat komentarzy, które J. zrobił do Ód Horacego. Wspomina jakąś imprezę filomacką, ze śpiewami i poezją, tańcami. Zapewnia Adama, że ma tu wciąż przyjaciół. „Nauka i cnota bóstwa nasze”.
16. Jeżowski – Mickiewicz, Wilno 1819
Gani go za to, że w ogóle nie pisze do domu. Radzi Adamowi, by przyciął skrzydła imaginacji – wtedy uspokoi burzę mysli i uczuć. Uważą, że trzeba w towarzystwie zacząć inaczej dzialać, bardziej na zewnątrz. Mówi, że poprawia komentarze do Ód Horacego.
17. Czeczot - mickiewicz Wilno 1819
Apoteoza Adama, opis ich wspaniałej przyjaźni. Czeczot przysięga, ze kocha tylko Adama, jest on mu najdroższy etc. Daje dowody swojej przyjaźni – nikomu nie wyjawił sprawy Anieli – obiekt uczuć Adama. Prosi Adama o napisanie jambu z okazji imienin Zana, które chca wyprawić.
18. Mickiewicz – Czeczot, Kowno 1819
Martwi się o stan zdrowia przyjaciela. Uwaza, że Czeczot go niesprawiedliwie chwali, ze mysli o nim, jak o kimś lepszym. Zapewnienie o łączącej ich przyjaźni.
19. Michał Rutkiewicz – Mickiewicz, Wilno 1820
Informuje, że zapadła Uchwała Związku, aby posiedzenia nie odbywały się w tym samym dniu tygodniu, lecz różnie, aby nie zostali zdekonspirowani. Na każdym posiedzeniu mają wyznaczać datę i godzinę następnego.
20. Mickiewicz- Czeczot. Kowno 1820
Nudzi się w Kownie, tęskni za Wilnem. Wspomina o pięknej kobiecie, zamężnej. Romans już się zakończył. Dołącza odę, prosi, by Jan przysłał mu swoje elegie.
21. Malewski – Mickiewicz, Wilno 1820
Pisze o swoich poczynaniach literackich, usprawiedliwia swoje lenistwo. Pyta o zdanie na temat Schillera.
22. Zan – Mickiewicz, Wilno 1820
Opisuje zorganizowaną 6 maja majówkę przez filomatów. Były recytacje, pocałowania głów i picie mleka w murowanej chatce za Rosą. Wszyscy rozmawiają o Promienistych.
Dopisek Malewskiego: Wydział chce wprowadzić moralnośc promienistą. Chciałby dalej organizować majówki, spotkania w plenerze latem, a zimą w Sali. Wybory na rektora – zwyciężył Szymon Malewski.
23. jeżowski – Mickiewicz, Wilno 1820
Promieniści zorganizowali kolejną majówkę. Ze spotkania wyproszono Ordyńca.
Organizacja: Arcy – naczelny zgromadzenia, ma 5 szambelanów; marszałek wielki – Łoziński, podskarbi wielki – Piasecki, kanclerz wielki – Pietraszkiewicz – utrzymuje archiwum. Cały lud podzielony na 6 województw, każde woj. Ma 6 urzędników: wojewodę, stolnika, referendarza, podkanclerzego. Były zabawy, czytania. Ogiński czytał projekt o porządku, przebijała przez niego jakaś praktyka agendowska. Po spotkaniu prawie wszyscy poszli do kościołaśw. Jana – rektora ucieszył ten fakt. Ogiński podejrzany o bycie agentem, chce ich połączyć z Wrocławiem i Dorpatem. Jeżowski prosi Adama o 8 lub 9 rubli, bo nie ma na nowy frak.
24. Czeczot – Mickiewicz, Wilno 1820
120 obecnych na ostatnim spotkaniu Promienistych. Franciszek Mickiewicz ma pracować w poczcie Prokuratorii w Wilnie.
25. Malewski – Jeżowski, Szczorse 1820
Opisuje niespodziewaną wizytę u niego 6 dam i 1 mężczyzny. Odwiedził go też Mickiewicz, a później Zan.
26. Mickiewicz – Pietraszkiewicz, Kowno 1820
Pyta jak tam w Warszawie, czy Onufry wie o Promienistych i Filaretach, jak stoi z finansami. U niego standardowo bieda. Prosi o wypytywanie się o Ogińskiego.
27. Zan – Michał i Jan Wereszczakowie, Wilno 1820
Pisze omieszkaniu na stancji u Deblów – po kolei wyrzucali lokatorów, jego także, zamieszkał u D’Abrowej. Wszyscy na nowo muszą się magistrować.
28. Malewski- Jeżowski, Wilno 1820
Przeprasza, że nie pisał. Jest bardzo zajęty lekturą. Zan bardzo chory. Odwołane spotkania Towarzystwa.
29. Czeczot – Mickiewicz. Wilno 1820
Zachwycony mickiewiczowskim tłumaczeniem sielanki Schillera bodajże.
30. Mickiewicz – Jeżowski, Kowno 1821
Tęskni za Wilnem. Napisał „Romantyczność”. Męczy go choroba.
31. jeżowski – Mickiewicz, Wilno 1821
Trapi go bezsenność. Niezadowolony z działalności towarzystwa, obawia się upadku, nie ma rozwoju. Pyta czy u Adama nie ma jego prześcieradła.
32. Mickiewicz – Jeżowski,Kowno 1821
Pociesza Jeża, broni Towarzystwa. Twierdzi, że wkrótce wszystko ruszy. Pyta czy Jeż nie ma jego przedsionka.
33. Jeżowski- Mickiewicz, Grabiały 1821
„Brutusów na trzeba, nie Antoniuszów”. Odstawić należy sofy, wezgłowia, kobierce, zasłonki, pieszczoty, a zająć się przyjaźnią, współpracą, krajem i ojczyzną. Ogólnie chyba Adam dostaje po uszach, za jakiś romansik.
34. jeżowski – Mickiewicz, Grabiały 1821
Czuje chęć pisania, poezja daje mu ukojenie. Radzi Adamowi zająć się tłumaczeniami.
35. Zan – Czeczot, Tuhanowicze 1821
Spotkał u Śliznów piękne kobiety, ale były nieczułe. Wszystko generalnie wydaje mu się nieczułe i zimne albo on sam taki jest. Prosi o poszukanie kwatery w Wilnie na 5 osób z jadłodajnią blisko.
36. F. Malewski – Sz. Malewski, Szczorse 1821
Prosi ojca o zaufanie, dziękuje za wychowanie, zapewnia o swojej miłości. Prosi o pomoc dla Adama i Jeżowskiego.
37. F. Malewski – Sz. Malewski, Warszawa 1822
Chory na ropień dziąsła, opowiada o wizycie w Puławach i Kazimierzu. Prosi ojca o przesłanie mu książek.
38. Czeczot – Pietraszkiewicz, Wilno 1822
Opisuje wykłady Lelewela – wielu słuchaczy (do 800), zachwycony nim.
40.Malewski – Maria Malewska (siostra jego), Wa-wa 1820
Narzeka na jedzenie i herbatę, wcale nie je kolacji. Był na 2 balach karnawałowych.
41. Maria Wereszczakówna – Zan, Unichów 1822
Umarła Tekla Stypułkowsk – Maria zasmucona tym faktem. Prosi Zana o przyjazd do Płużyn.
Maryla bardzo często pisała z Zanem, widać w tych listach wiele życzliwości i serdeczności, zwierzała mu się, darzyli się zaufaniem i przyjaźnią; wymieniali się opiniami o dzielach, Zan często wysyłał jej fragmenty swej twórczości, dostarczał też informacji o Adamie.
47. Maria (już) Puttkamerowa do Adama
Prosi o to, by Adam zapomniał o swej miłości. Czuje, że jest przyczyną jego nieszczęść, ma wyrzuty sumienia.
48. Maria – Zan, Bolcieniki 1822
Załamana, samotna, myśli o śmierci, mało szczęśliwych chwil w jej życiu.
49. Zan – Maria, Wilno 1822
Zmartwiony jej stanem, utożsamia się z jej bólem. Wszędzie powtarza „Niechaj sobie!” – znosi jakoś obecny stan.
55. Adam – Maria, Kowno 1822
Wyznaje jej miłość, ubóstwia ją, wychwala, prosi o wybaczenie (wcześniej powiedział jej w gniewie kulka gorzkich słów).
71. Zan – Mickiewicz, Wilno 1823
Wspomina o napisie z okazji święta 3 maja [dokładniej o tym we wstępie] i rozpoczęciu śledztwa.
Następują listy z informacjami o śledztwie Nowosilcowa i aresztowaniach
78- 96:
Rewizje w celach, zabierano im wszystkie dzieła. Stróże to bałwany, nie wiedzą, że istnieje swobodna wymiana listów. Częste odwiedziny, zwłaszcza w święta. Sołdaci są przychylni więźniom (przekupieni).
Cela Zana: długa na 9 kroków, szeroka na 4; stolik, dzbanek, łózko, miotła, zwierciadełko, grzebień. Ciemność, jedyne światło daje księżyc. Do jedzenia polewanek sporysza – garnek z jedzeniem z mąki zanieczyszczonej sporyszem – pasożytem gł. lłosów żyta.
Zan bierze całą winę na siebie, informuje o tym towarzyszy. Ostrzeżenia dla filadelfistów, by się nie przyznawali do niczego. Bajkow dokonuje przesłuchań – jest podchwytliwy, łapie za słówka i przekręca je na niekorzyść przesłuchiwanego.
Malewski trafił z więzienia pruskiego do Pałacu Brühlowskiego, był też kilka godzin w Belwederze, przesłuchiwany przy księciu Konstantym. Nie znał taktyki Filomatów, dlatego opowiedział o Towarzystwie i wydał wszystkich.
97-156:
Tęsknota za ojczyzną. Zyją w ciężkich warunkach, pod nadzorem. Okropnie zimno. W obwachce mieli zakaz pisania do bliskich.
15 rubli co miesiąc na wyżywienie. Chorują, tracą ducha poetyckiego.
Malewski pisze do siostry o koronacji cara Mikołaja I – koronę włożył mu na głowę ks. Konstanty.
Szymon Malewski do Franciszka – potępia organizacje młodzieżowe, wychwala zmarłego cara Aleksandra, każe pisać synowi tylko po rosyjsku, nazywa go Rosjaninem.
Filomaci wciąż są na bieżąco z własną twórczością, dzielą się wrażeniami i opiniami, np. o Sonetach Mickiewicza i o Konradzie Wallenrodzie.
Utrzymują się z tłumaczenia dzieł europejskich i uczenia dzieci.
Kułakowski rezygnuje ze studiów na językami wschodnimi w Uniwersytecie Kazańskim.
Pietraszkiewicz zgodnie z wolą w testamencie Daszkiewicza, sprowadza jego zwłoki do Wilna (1830).
W marcu 1830 umiera Piotruś Ciołkowski – ukochany uczeń Zana.
Spaliły się przez fajkę „Bajki” Mickiewicza, „Badania” Lelewela, „Jeometrija” Legenda, „Gramatyka” Kopczyńskiego – pisze o tym Budrewicz do Onufrego.
„Lepiej późno niż wcale” – ulubione listowne powiedzenie Maryli.
Pietraszkiewicz oskarżony o ułożenie projekty wyjazdu do Litwy żołnierzy z korpusu litewskiego. Gdy udowodnił niewinność w tej sprawie, oskarżono go o to, że nie doniósł rządowi o planowanej ucieczce tychże żołnierzy. Znaleziono u niego wiersze zmarłego Daszkiewicza obrażające naród rosyjski. Oskarżony o ich napisanie.
17.11.1831 – wysłuchał dekretu na śmierć
13.01.- Cesarskie zatwierdzenie pozbawienia szlachectwa, stopnia magistra, osadzenie na Syberii
04.07 stawił się w Tobolsku.
Nie streściłam wszystkich listów tak, jak to z początku zaczęłam robić, gdyż okazało się, że ich treść pokrywa się z informacjami zawartymi we wstępie. Dlatego zaczęłam wypisywać tylko najważniejsze informacje. Większość listów posiada bardzo rozbudowane powitania, główną ich tematyką są więzy między korespondentami, których opis (w kółko o jedym, czyli, że bardzo się wszyscy kochają i tęsknią za sobą) zajmuje najwięcej miejsca. ;)
portland007