012.doc

(82 KB) Pobierz
Przestępczość zorganizowana

PRZESTĘPCZOŚĆ ZORGANIZOWANA

 

                       Przestępczość zorganizowana to zjawisko kryminalne występujące wskalimiędzynarodowej, którego nie można ściśle ograniczyć stanem faktycznym przestępstwa. Obejmuje ona zbiór poszczególnych przestępstw, złożoną postać (formę) aspołecznych zachowań; nie jest zjawiskiem wcześniej nie znanym; występowała wwielu krajach, wróżnej formie, aprzedmiotem jej zainteresowań były różne obszary życia społeczno-ekonomicznego; najwyższą formę osiągnęła we Włoszech, USA, Japonii, krajach „złotego trójkąta" (Tajlandii, Laosie, Birmie), „złotego półksiężyca" (Afganistanie, Pakistanie, Indiach), krajach bałkańskich, Turcji, Niemczech, na Filipinach, Tajwanie, Półwyspie Koreańskim, krajach Ameryki Środkowej iPołudniowej, WNP. Tego rodzaju powiązania przestępcze występowały wcześniej również wPolsce. Wzrostowi zorganizowanych grup przestępczych, rozszerzeniu się ich bazy iaktywności sprzyjają przemiany społeczno-polityczne igospodarcze wEuropie Środkowej iWschodniej; otwarcie granic, swobodny przepływ osób iidei oraz liberalne prawo isłabość instytucji zwalczających przestępczość - stworzyły nowe możliwości jej rozwoju; gł. przyczynę wzrostu przestępczości zorganizowanej wiąże się zsytuacją społeczną kraju, którą charakteryzuje dezorganizacja izerwanie stosunków międzyludzkich (sprzyja temu nadmierna dążność do materialnych zysków zpominięciem innych wartości, istniejący popyt na nielegalne dobra iusługi; słabości nieformalnej kontroli społecznej); również kontrola lokalnego ipaństwowego aparatu wykazuje słabe strony; wpływ mają też symbole zzakresu subkultury; wartości, wzorce istyle zachowania świata przestępczego są nie tylko tolerowane, ale iafirmowane (przestępca bogaty, posiadający luksusowy samochód, otaczający się pięknymi kobietami - staje się wzorem do naśladowania nie tylko wkręgach aspołecznych) oraz media tworzące mity; podtrzymują bowiem egzystencję organizacji, kreując obraz przestępcy - bohatera. Opisem metod działania iform organizacyjnych przestępczości zorganizowanej zajęły się dopiero wlatach 70. różne komisje wymiaru sprawiedliwości (we Francji, Niemczech, Włoszech iUSA) oraz eksperci Interpolu, chociaż japońska Yakuza, czy też chińskie Triady swymi początkami sięgają XVIIw., amafia sycylijska XIXw. Tego rodzaju związki przestępcze (gangi) oferowały wszystko to, co dotąd było nieosiągalne (warunki bytowania, lekkie życie, poczucie bezpieczeństwa isolidarności, dostęp do różnych dóbr, poczucie ważności). Wcześniej zorganizowane grupy przestępcze stanowiły problem dla państw, na których obszarach działały. Dopiero gdy przestępczość ta nabrała charakteru globalnego zajęto się nią poważniej. Pojęcia przestępczości zorganizowanej nie można dokładnie określić ani pod względem ilościowym ani też jakościowym. Problem definicji przestępczości zorganizowanej jest niezwykle kontrowersyjny iskomplikowany ze względu na różnorodność izmienność form jej występowania wróżnych krajach, dlatego definicji tego rodzaju przestępczości istnieje wiele. W polskiej praktyce organów ścigania iwymiaru sprawiedliwości są wykorzystywane różne definicje wypracowane przez poszczególne państwa iorganizacje międzynarodowe; Biuro do Walki zPrzestępczością Zorganizowaną Komendy Głównej Policji posługuje się własną definicją przestępczości zorganizowanej, na którą składa się kilka elementów: sprawcy działają zchęci zysku lub żądzy władzy; działalność grupy trwa przez dłuższy czas; jest to zorganizowana struktura, wktórej występuje podział zadań między członkami; sposobem zarabiania pieniędzy jest multiprzestępczość; grupa jest hermetyczna, zdyscyplinowana ipoddana kontroli; używa przemocy lub innych środków zastraszania; dąży do wywarcia wpływu na politykę, organy ścigania, sądy lub media, nieraz prowadzi działaność wskali międzynarodowej; „pierze brudne pieniądze". Pojęcie przestępczość zorganizowana do polskiego ustawodawstwa zostało wprowadzone wustawie O ochronie obrotu gospodarczego z12 X 1994 r. do normy prawnej zakazującej „prania brudnych pieniędzy" (jednak bez właściwej interpretacji prawnej); wnowym Kodeksie karnym z1997 r. wprowadzono natomiast pojęcia: zorganizowana grupa oraz związek mający na celu popełnianie przestępstw. W USA przestępczość zorganizowaną określono jako nieprzerwaną, samoistną konspirację przestępczą, wzmaganą lękiem ipobudzoną chciwością; specjalna komisja do spraw badania zjawiska przestępczości zorganizowanej, utworzona w1968 r. przez prezydenta USA, zdefiniowała przestępczość zorganizowaną jako organizację orozbudowanej, wieloczłonowej strukturze, opartą na wewnętrznej hierarchii, dyscyplinie i„żelaznych" regułach postępowania, która prowadzi działalność gospodarczą zmierzającą do opanowania imonopolizacji określonych sfer wekonomii; działania te obejmują zarówno czyny nielegalne, jak również stosowanie nielegalnych środków do osiągnięcia legalnych celów; w1986 r. inna komisja wyróżniła główne cechy przestępczości zorganizowanej, zktórych każda wiąże się zwystępowaniem specyficznych utrudnień wjej zwalczaniu; dostrzegła, że taką działalność prowadzą: grupy kryminalne, których rdzeń zawsze składa się zosób połączonych różnymi związkami - rasowymi, etnicznymi itp.; protektorów strzegących interesów określonej grupy; pojedynczych osób iorganizacji społecznych oraz specjalistów świadczących doraźne usługi wcelu pomnożenia interesów grupy przestępczej. R.D. Cressey określa przestępczość zorganizowaną jako centralistyczny, tajny, monopolistyczny system społeczny, organizm omocnej, biurokratycznej strukturze. G. Keiser akcentował, że przestępczość zorganizowana jest ukierunkowana na osiągnięcie zysku iwładzy przez planowane popełnianie przestępstw przez współdziałających dłuższy czas co najmniej dwóch uczestników; przestępstwa te pojedynczo ijako całość mają znaczny ciężar gatunkowy arealizowane są przez: wykorzystywanie struktur zawodowych lub podobnych; użycie przemocy izastraszenie; wywieranie wpływu na politykę, administrację publiczną, wymiar sprawiedliwości igospodarkę. W 1990 r. Federalny Urząd Kryminalny wWiesbaden stwierdził, że zprzestępczością zorganizowaną mamy do czynienia wówczas, jeżeli co najmniej troje lub więcej sprawców połączy swoje działania wzamiarze dokonania czynów przestępczych ściganych zmocy prawa, które charakteryzują się następującymi cechami: są zaplanowane na dłuższy lub nieokreślony czas; zmierzają do osiągnięcia zysków lub wpływu na władzę; są popełniane przy wykorzystaniu istniejących struktur przemysłowo-gospodarczych, siły, przemocy bądź innych środków zastraszenia albo wpływu na politykę, administrację publiczną, wymiar sprawiedliwości lub gospodarkę. Interpol przedstawił do użytku międzynarodowego własną definicję przestępczości zorganizowanej- tworzy ją każdy związek osób, prowadzący wskali międzynarodowej stale sprzeczne zprawem działania wcelu osiągania zysków. Przyjmuje się, że występują 3 rodzaje organizacji przestępczych: grupa przestępcza (banda mająca luźne związki organizacyjne), zorganizowana grupa przestępcza; mafia - jako najwyższy stopień organizacji przestępczej. Cechą wyróżniającą przestępczość zorganizowaną od przestępczości wogóle jest rozróżnienie skutków działań niezgodnych zprawem. Decydują otym czynniki głównie ocharakterze ekonomicznym imoralnym. Przestępczość zorganizowaną wg H. Abadinsy'ego charakteryzują następujące cechy: zaspokaja zapotrzebowanie części społeczeństwa na nielegalne usługi - zabronione przez ustawę (narkomania, prostytucja); wybiera działalność przestępczą biorąc pod uwagę najmniejsze ryzyko wykrycia iukarania, najmniejszy nakład pracy ikosztów oraz najwyższy łatwo osiągalny zysk; stanowi rdzeń przestępczości, wokół którego powstają inne jej rodzaje (np. wcelu zabezpieczenia przestępnego działania popełnianie przestępstw związanych zzaopatrzeniem czy też „praniem brudnych pieniędzy"); taka grupa kryminalna powstaje wcelu świadczenia nielegalnych usług, produkcji, transportu idystrybucji nielegalnych towarów; stanowi wspólnotę interesów owzajemnej zależności, współdziałającą wcelu osiągania wspólnego zysku iudzielania sobie pomocy; wobrębie każdej grupy istnieje strategiczne itaktyczne planowanie, racjonalne działanie ipodział ról; grupy kryminalne przestrzegają norm subkultury (przestępcze wzorce istyle zachowania), swoistego „niepisanego" kodeksu (od wczesnej młodości późniejszy przestępca uczy się popełniania przestępstw oraz postaw iwartościowania wsystemie podkultury); przemoc jest ostatecznym środkiem zapewnienia przestrzegania norm grupy kryminalnej; przestępczość zorganizowana dąży do zbudowania wzajemnych powiązań, działań legalnych inielegalnych, aby wten sposób maskować nielegalne interesy iwykorzystywać gospodarczą „szarą strefę"; doradcy iprotektorzy wpolicji, wymiarze sprawiedliwości igospodarce tworzą bufor ochronny wokół grup kryminalnych; przestępczość zorganizowana ma charakter międzynarodowy i wyróżnia się dużą ruchliwością ponadregionalną; korzysta znowoczesnych środków komunikowania się ipozyskiwania informacji.

Szczególne  niebezpieczeństwo   związane  z przestępczością  zorganizowaną  polega  na :

a) tzw. efekcie organizacyjnym , pozwalającym  przy  tym  samym  nakładzie  środków  osiągnąć  lepszy  rezultat  albo  osiągnąć  cele  nieosiągalne  dla  niezorganiaowanych  jednostek .Przestępcy  zorganizowani przyczyniają  zatem  nieporównywalnie  więcej  szkód  niż  przestępcy  działający  indywidualnie;                     

b) na  zabezpieczniu  członków  grupy  przed  wykryciem  lub  osądzeniem  (efekt  obronny) , gdyż  organizacja  przestępcza  pozwala  lepiej  zamaskować  wiele  przestępstw , które  popełnione  indywidualnie  zostałyby  natychmiast  wykryte , potrafi lepiej  zapewnić  schronienie ściganemu  przestępcy  , wreszcie  może

łatwiej  legalnie  lub nielegalnie  wpływać  na  przebieg  postępowania  karnego (opłacić  adwokata , zastraszyć  świadka );

c)sile  wpływu  zarówno  na   czlonków  zorganizowanej  grupy  przełamanie  oporu  przed  podjęciem  określonych  działań , poczucia  wspólnoty  itd.), jak

i  na  jednostki  znajdujące  sie  w  sferze  jej oddziaływań  ( presja  na przyłączenie  się  do  grupy  , ekspozycja  wzorow  przestępczych  zachowań  albo tzw."atrakcyjny  styl  życia" , łatwość   tworzenia   legendy itd.), co  składa  się  łącznie na  efekt  demoralizacji;

d)  na  zwiększonej  możliwości  korumpowania  osób  zajmujących  węzłowe  pozycje  w  instytucjach  publicznych  (organy  administracyji , agendy  kontroliu  społecznej , instytucje  gospodarcze ), co powiększa  efekt  demoralizacji  , a   jako  jego  odmiana  może  być  określany  mianem  "efektu  korupcji".

Przestępczość  zorganizowana  może  mieć  charakter :

1.polityczny , 2.ekonomiczny , 3.hedonistyczny

Ta ostatnia  kategoria  obejmuje  przypadki  grup   zorganizowanych  celem  np. popełnienia  przestępstw  seksualnych  lub  też   używania  narkotyków.

rozróżnienia  przestępczości  politycznej  od  ekonomicznej  opiera  się na  kryterium  celów   działania  a  nie  stosowanych  metod.

W  ramach  zorganizowanej  przestępczości  politycznej  wyróżnić  można  następujące  kategorie:

a) organizacje  terrorystyczne  tj.  takie  ktore  dla  osiągnięcia  swych  celów

dopuszczają  się  użycie  przemocy ;

b) organizacje  pacyfistyczne  przewidujące  w  repertuarze  stosowanych  środków  wyłącznie  środki  perswazyjne  oraz  nastawinie  na  walkę  parlamentarą   i  środki  nacisku  ekonomicznego.Działalność  takich  organizacji  choć  w  świetle  prawa przestępna  nie  może  być  uznana  za  społecznie  patologiczną.

Zorganizowana  przestępczość  polityczna  jest  zawsze  wyrazem  konfliktów  przenikajacych  dane  społeczeństwo , a  stopień   poparcia  dla  nich  ze  strony  ludności  może  być  traktowany  jako  wskaźnik  natężenia  tych  konfliktów. Im  bowiem  szersze  kręgi  społeczeństwa  akceptują  cele  takich  organizacji  , tym  większy  nacisk  na  państwo  w  kierunku  wprowadzenia  postulowanych  zmian  oraz tym  silniejsze  środki  stosowane  przez  państwo  , które  nie  chce  do  takich  zmian  dopuścić.Odmienny  obraz  przedstawia  i  na innym  podłoże  wyrasta  zorganizowana przestępczość  ekonomiczna. Bywa ona  wprawdzie  powiązana z polityką  , ale  tylko w  ten  sposób , że  wspiera  działania   korzystne  z  punktu  widzenia  własnych  interesów.Celem  przestępczych  organizacji  o  charakterze  ekonomicznym  jest  zwiększenie   nielegalnego  zysku .

        Wyższą formę zorganizowania wykazuje mafia. Jej nazwa pojawia się po raz pierwszy w1865 r. wdepeszy określającej ją jako zajadłe tajne stowarzyszenie przestępcze. M. Macchiavelli określa ją jako: zakonspirowaną organizację przestępczą opartą na bezwzględnie przestrzeganych zakazach inakazach (nakaz milczenia) zachowania tajemnicy, posłuszeństwa i lojalności wobec szefa; podstawową inieodzowną cechą jej działania jest pozyskanie przedstawicieli sądownictwa, administracji państwowej isamorządowej oraz polityków - korupcją, szantażem iterrorem. Mafia popiera stojące za nią siły polityczne, wymusza od nich korzystne dla siebie decyzje. Pierowowzorem  organizacji  mafijnych  jest  mafia

sycylijska , ukształtowana  w  2. połowie  XIX wieku uzurpując  sobie  prawo  do  zastępowania  instytucji  państwowych.Ludzie  związani   z  mafią  włoską  opanowali  wszystkie  struktury  władzy  na  wyspie , a później  na  znacznym  terytorium  Włoch i  we  władzach  centralnych.Mafia  włoska  rozwinęła  swoją  działalność  także i  w USA  po  gwałtownej  emigracji  zarobkowej  Włochów do  Ameryki  od  początku 

XX w.Na  czele  każdej  rodziny  mafijnej  stoi  capo ("szef") mający  do  dyspozycji  "doradców"(consiglieri) , a na samym  dole  drabiny  znajdują  się "żołnierze"(soldati).Szefowie  tworzą  rodzaj  rady - "kopułę"(copola).Na  czele  całej  organizacji  stoi  capo  di tutti  capi ("szef  wszystkich  szefów").

Terroryzm(łac.) , różnie  umotywowane ideologicznie , planowane i  zorganizownae  działania  pojedynczych  osób  lub  grup  skutkujące  naruszeniem  porządku  prawnego , podjęte  w  celu  wymuszania  od  władz  państwowych  lub  społeczeństw określonych  zachowań i  świadczeń  , często  zaruszające  dobra  osób  postronnych; działania te  są  realizowane  z  całą  bezwzględnością , za  pomocą   różnych  środków  (naciski  psych. , przemoc  fiz. , użycie  broni , ładunków

wybuchowych) w  warunkach  specjalnie  nadanego  im  rozgłosu  i  celowo wytworzonego  w  społeczeństwie  lęku. Obecnie  istnieje  ponad  100  definicji  tego  zjawiska .Kilkadziesiąt  powstało  w  ramach  ONZ  , gł.przy  próbach  określenia  terroryzmu  międzynarodowego.Należy  odróżnić , mimo  wspólnego  źródłosłowu,

terroryzm  od  terroru ( aktów  terroru); terror  to  gwałt  i  przemoc  "silniejszych"

organów  państwa  wobec  "słabszych"  obywateli ,  a  terroryzm   to  gwałt  i  przemoc   "słabszych" obywateli  wobec "silniejszych"  organów  państwa.Akty  terr-

rorystyczne  są  uzasadniane  różnymi  ideami:politycznymi ,  społecznymi , narodowościowymi i  religijnymi, niekiedy   niewyraźnymi  lub  pomieszanymi(np.za-

mach  na  papieża  Jana Pawła II 1981) i mają  również  przyczynę  w  psych. anomaliach  terrorystów.Sprawcy  takich  działań  bywają  zafascynowani  reakcjami

społeczeństwa  na  swoje  czyny  i   charakteryzuje  ich  pewna  teatralność. Zdesperowani  i  nieodpowiedzialni  szukają  w  przemocy  sposobu  rozwiązania  własnych  problemów.

Początki  terroryzmu  wiążą  się  z  powstaniem  w  Persji ok. 1090  tajnego  stowarzyszenia  asasynów  i  z  działalnością   Hassan Ben Sabbaha (zw. starcem z gór); członkowie  jego  sekty  , odurzeni  haszyszem ,  musieli  zabijać   na  rozkaz  rycerzy  krzyżowych.Terroryzmem  była  też  dyktatura  jakobinów  we  Francji (1793-94).W  2  poł.XIX w. , zwłaszcza 1880-1900 , doktryna  i  ruch anarchizmu  stały  się  punktem  wyjścia  działalności  terrorysycznej  , gł.  czynów  Narodnoj  Woli  w  Rosji.

Z  rąk  anarchizujących  terrorystów  zginęło  wielu  ówczesnych  reprezentantów   władzy  państw., m.in. Aleksander II (1881) , prez. Francji  M.Carnot (1884) , premier  Hiszpanii C. de Castillo (1887) , cesarzowa  austr. Elżbieta (1898) , król wł. Humbert

(1900) , prez. Stanów  Zjedn. W. McKinley (1901) , następca  tronu  austr. Ferdynand  i  jego  żona Zofia (1914).Także  w  Polsce  można  się  doszukać  w  niektórych  zbrodniczych  działaniach  znamion  terroryzmu , zwł.  w  zamordowaniu  pierwszego  prez. G Narutowicza (1922). 

Współcześnie terroryzm nabrał nowego charakteru. Od poł. lat 60. liczba aktów terrorystycznych popełnianych przez rządy (tzw. terroryzm państwowy) iprzez pojedyncze osoby lub grupy zaczęła gwałtownie wzrastać. Działania terrorystów były skierowane nie tylko przeciwko przywódcom państw. ipolit., np. A. Moro (1978), ale także zaczęły godzić winne grupy społeczne. Ginęli przedstawiciele sfer finansowych iurzędniczych, m.in. prezes Dresdner Bank J. Ponto, prokurator federalny Niemiec S. Bubach, sportowcy izrael. podczas Igrzysk Olimpijskich wMonachium, przypadkowe osoby wsamolotach iw „samochodach pułapkach" podczas eksplozji podłożonych ładunków wybuchowych. Zjawisko to umiędzynarodowiło się, istnieją ścisłe powiązania między różnymi grupami działającymi wróżnych państwach. Terroryzm stał się jedną zważnych metod walki polit. wielu ugrupowań próbujących rozwiązywać różne problemy społ.-polit., narodowościowe ireligijne. Tradycyjny podział na terroryzm „czerwony" (skrajnie lewicowy) i„czarny" (nacjonalistyczny) już nie wystarcza; wyodrębnia się kilka nurtów terroryzmu: separatystyczno-narodowościowy (IRA wUlsterze, ETA wKraju Basków); anarchistyczno-lewacki („Czerwone Brygady" we Włoszech, ® Frakcja Czerwonej Armii wNiemczech); skrajnie lewicowy ekstremizm (Tupamaros wUrugwaju, Rewol. Armia Ludu wArgentynie, Jap. Armia Czerwona); neofaszystowski (Wł. Partii Społ. iNowego Ładu we Włoszech); narodowowyzwoleńczy (® palestyńskie ugrupowania polityczno-militarne), Front Wyzwolenia Erytrei, marksist. Kurdyjska Partia Robotn. wTurcji; poza tymi grupami funkcjonują terroryści irańscy (® Modżahedini Ludowi), fundamentaliści muzułm., np. ze ® Stowarzyszenia Braci Muzułmanów (gł. wEgipcie iAlgierii) oraz grupy działające wAmeryce Łac. (® Sendero Luminosa wPeru ikilka innych wKolumbii, Nikaragui iWenezueli), też chrześc. fundamentaliści, (np. ugrupowanie Przetrwanie świata wUSA), sekta rel. Najwyższa Prawda wJaponii.

Terroryzm uzewnętrznia się wczynach bezprawnych, jak: zawładywanie iuprowadzanie samolotów, uprowadzanie innych środków komunikacji (statków, pociągów, autobusów) wraz zpasażerami wcharakterze zakładników; akty sabotażu gosp., napady, włamania, żądania okupu (w celu pozyskania środków na własną działalność); zamachy na życie (zabójstwa), zdrowie lub wolność przedstawicieli władz, znanych osób ze sfer gosp. oraz osób podlegających ochronie międzynar.; uprowadzanie iprzetrzymywanie wcharakterze zakładników osób pochodzących zinnych państw niż teren działania terrorystów (np. dziennikarzy, duchownych); użycie ładunków wybuchowych, broni automatycznej irakiet wmiejscach publ. (np. na lotnisku Orly wParyżu 1973) iwywołanie przez to szczególnego zagrożenia ludzi postronnych, skażenie materiałami radioaktywnymi lub trującymi terenu, obiektu iśrodków komunikacji pasażerskiej (np. stacja metra wTokio 1995). Większość działań wiąże się zbraniem zakładników. Ma to na celu nasilenie dramatyzmu zdarzenia, zdobycie rozgłosu dla głoszonej idei oraz umocnienie pozycji terrorystów przy pertraktacjach. Terroryzm wiąże się także zhandlem narkotykami, żywym towarem, bronią imateriałami rozszczepialnymi. Dogodne warunki do dalszego rozwoju idziałania organizacji ocharakterze terrorystycznym stwarzają terroryzm bliskowschodni, fundamentalizm muzułm. (® dżihad), nacjonalizm postsowiecki, tendencje nacjonalistyczne wbyłej NRD irozpad Jugosławii.

Od aktów ściśle terrorystycznych należy odróżnić zwyczajne czyny kryminalne opewnych znamionach terroryzmu, np. obecnie wPolsce anonimowe telefony opodłożeniu materiałów wybuchowych wobiektach użyteczności publ., eksplozje takich ładunków na tle porachunków między gangami przestępczymi czy też zmotywu zemsty lub wcelu zastraszenia urzędników państw. (prokuratorów, sędziów, celników). Do zwalczania terroryzmu oraz quasi-terroryzmu wykorzystuje się we współcz. systemach prawnych: krajowe ustawodawstwo karne, specjalne ustawy antyterrorystyczne (np. RFN, Włochy) oraz konwencje oprac. przez Organizację Międzynar. Lotnictwa Cyw. (ICAO), ONZ iRadę Europy, np.: konwencja tokijska oprzestępstwach iniektórych innych czynach popełnionych na pokładach statków powietrznych (1963), konwencja haska ozwalczaniu bezprawnego zawładnięcia statków powietrznych (1970), konwencja ONZ ozapobieganiu ikaraniu przestępstw przeciwko osobom korzystającym zochrony międzynar., wtym dyplomatom (1973). oradców"(consiglieri) , a  na  samym  dole drabiny  znajdują  się  "żołnierze" (soldati).Szefowie   tworzą  rodzaj  rady  - "kopułę"(copola).Na  czele  całej  organizacji stoi  capo  di  tutti  capi("szef  wszystkich  szefów").

Znane są mafie: włoskie (sycylijska Cosa Nostra, neapolitańska Cammorra, kalabryjska N'drangheta); amerykańskie nieraz w związkach z włoskimi - La Cosa Nostra; azjatyckie (japońska Yakuza, chińska Triada); południwoamerykańskie (kartele meksykańskie, kolumbijskie - z Cali iMedellín); rosyjskie, białoruskie, czeczeńskie, ormiańskie, ukraińskie - działające samodzielnie czy też w związkach zgrupami zachodnioeuropejskimi.

 

Zorganizowane grupy przestępcze koncentrują swą działalność głównie na: produkcji, przemycie idystrybucji narkotyków oraz substancji psychotropowych; przemycie i nielegalnym handlu bronią oraz materiałami wybuchowymi i promieniotwórczymi; przemycie i handlu alkoholem, wyrobami tytoniowymi, sprzętem elektronicznym; kradzieżach i nielegalnym obrocie samochodami; uprowadzaniu samochodów ciężarowych zwartościowymi ładunkami; wymuszeniach zużyciem szantażu  i przemocy; przestępstwach związanych z handlem żywym towarem, prostytucją; hazardzie; fałszerstwach i kolportażu falsyfikatów środków płatniczych, papierów wartościowych, znaków akcyzy oraz dokumentów legalizujących pochodzenie przemycanych towarów; przemycie i handlu dziełami sztuki; rozbojach przy użyciu broni, przestępstwach motywowanych porachunkami (walki o strefy wpływów, uprowadzenie i zabójstwa na zlecenie); wymuszeniach okupu lub opłat za tzw. ochronę; wyłudzeniach na szkodę banków; oszustwach na szkodę programów rządowych i funduszy międzynarodowych; prowadzeniu nielegalnej działalności gospodarczej; przestępstwach celnych, podatkowych i dewizowych; przestępstwach ekologicznych (w tym wwóz szkodliwych odpadów); naruszeniach praw autorskich (gł. wideo- i fonopiractwo, piractwo komputerowe); handlu ludzkimi organami do przeszczepów; organizowaniu nielegalnych przerzutów cudzoziemców do państw Europy Zachodniej; korupcji urzędników iprzedstawicieli władzy. Niektóre z tych przestępstw są dokonywane z udziałem skorumpowanych urzędników, a także są związane zinnym, nowym zjawiskiem - „praniem brudnych pieniędzy" ilokowaniem ich wlegalne inwestycje. Takim działaniom mogą towarzyszyć inne jeszcze czyny - utrudnianie i udaremnianie postępowania karnego, przemoc lub groźba bezprawna wobec świadków, przekupstwo funkcjonariuszy publicznych, przemoc lub groźba użycia broni i ładunków wybuchowych. Centralne położenie Polski, gwałtowny rozwój kontaktów międzynarodowych oraz stosunkowo liberalne prawo - ułatwiają współpracę przestępców zróżnych krajów. Polska znalazła się w kręgu zainteresowania międzynarodowych grup przestępczych poszukujących nowych tras przerzutu narkotyków. Działają tu zorganizowane grupy przestępcze złożone z Polaków, obcokrajowców lub o składzie mieszanym; jedne mają znaczenie lokalne lub regionalne, inne zaś działają wcałym kraju ipoza jego granicami, w związkach zwielkimi organizacjami przestępczymi. Przestępczość zorganizowana uzewnętrznia się wróżnych swych formach na terenie Warszawy, Trójmiasta, Szczecina, Śląska, Krakowa, Poznania, Lublina, Opola, Białegostoku, Legnicy, Wrocławia i Zielonej Góry; nie są od niej wolne również drogi publiczne, zwł. trasy przelotowe od i do granic państwa. Przestępczość zorganizowana wdużym stopniu pozostaje nie ujawniona; brak do niej dostępu i w konkretnych przypadkach (np. przy przestępczości gospodarczej) trudno odróżnić transakcje legalne od tych zpogranicza legalności. Skala potencjalnego zagrożenia dopiero się ujawnia, ale proces kształtowania się zorganizowanych struktur przestępczych jest ciągły i osiąga szybszy postęp organizacyjny itechniczny niż worganach ścigania. Typ sprawcy czynnego, zwł. na eksponowanym stanowisku, za pomocą tradycyjnych metod bywa wykrywany tylko wwyjątkowych przypadkach. Badacze tej problematyki wskazują na różne czynniki sprzyjające rozwojowi przestępczości zorganizowanej: społeczno-ekonomiczne, związane z istotą przestępstwa (poszukiwanie wyższych form - bardziej skutecznego działania przestępczego); wynikające znieefektywności funkcjonowania aparatu ścigania ibędące skutkiem opóźnień w przygotowywaniu trafnych rozwiązań prawnych; psychologiczne (poczucie zagrożenia, bezradność policji, prokuratury iwymiaru sprawiedliwości, czyli słabość państwa). Szczególnie groźny charakter tej przestępczości stwarza konieczność stosowania środków nadzwyczajnych ze strony państwa; jej zwalczaniu powinno sprzyjać odpowiednie ustawodawstwo krajowe, możliwość stosowania technicznych środków kontroli przestępców (m.in. podsłuchów istałej inwigilacji), wykorzystywanie instytucji świadka incognito i świadka koronnego, zakupu kontrolowanego, lepsza profilaktyka przy użyciu najnowocześniejszych urządzeń technicznych uniemożliwiających lub utrudniających popełnienie przestępstwa, ściślejsza współpraca operacyjna pomiędzy państwami oraz lepsza koordynacja działań skierowanych zwł. przeciwko grupom oskładzie międzynarodowym. Na potrzebę zacieśnienia współpracy między państwami wskazano w  licznych umowach międzypaństwowych, apelach, deklaracjach ikonwencjach, np.w Konwencji ozwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi ipsychotropowymi uchwalonej zinicjatywy ONZ w1988 r. (ratyfikowana przez Polskę w1994 r.); konkretne działania podjęto po podpisaniu układu zSchengen (1985 r.) i traktatu z Maastricht (1993 r.); utworzono grupy robocze (TREVI) mające na celu zacieśnienie współpracy w walce z terroryzmem, radykalizmem, ekstremizmem i przemocą. Ważną rolę do odegrania mają Interpol iEuropejski Urząd Policyjny „Europol". Niektóre państwa powołały do zwalczania przestępczości zorganizowanej specjalne jednostki (np. włoska DIA - Investigation Antimafia, FBI i DEA w USA, grupy Federalnego Urzędu Kryminalnego wNiemczech, jednostki szybkiego reagowania w Rosji, Biuro do spraw Walki z Przestępczością Zorganizowaną i jego wydziały terenowe - w Polsce).

 

 

...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin