Zagadnienia do egzaminu inżynierskiego- ogolne.docx

Składnik

Występowanie i funkcje w organizmie

główne źródła pokarmowe

konsekwencje nieprawidłowego spożycia

białka

-  niezbędny materiał do budowy, odbudowy i regeneracji komórek,

-  stanowi źródło energii,

-  składnik płynów ustrojowych, śródtkankowych, składników wydzielin-mleko i wydalin-mocz,

-  odpowiedzialne są za utrzymanie ciśnienia osmotycznego,

-  transportery związków biorących udział w krzepnięciu krwi (fibrynogen), biorą udział w równowadze kwasowo-zasadowej, dzięki amfoteryczności, nadają krwi odczyn obojętny, odpornościowa,

-  z białek tworzą się białkowe części enzymów,

- w organizmie przekształcają się w białkowe enzymy trawienne i tkankowe,

- usuwanie toksyn – białka znajdują się w komórkach przenoszących różne subst. Przez błony kom. (rola transportowa)

Źródłem białka zwierzęcego jest jajo kurze, mięso cielęce, drób-piersi, ryby-średnio, mleko i jego przetwory

Nasiona roślin strączkowych, zboża- jęczmień, żyto, pszenica

Niedobory białka:

-          niedowaga, zanik mięśni,

-          osłabienie organizmu,

-          brak odporności,

-          odwodnienie organizmu,

-          zachwianie równowagi kwasowo-zasadowej,

-          zahamowanie wzrostu i rozwoju młodego organizmu.

Nadmiar białka:

-          niepotrzebnie obciąża wątrobę,

-          podwyższony metabolizm wątroby,

-          może dojść do zniszczenia nefronów,

-          podwyższenie ciśnienia krwi,

-          zakwaszenie organizmu (białka zwierzęce),

-          zatrzymanie płynów w organizmie.

tłuszcze

- najbardziej skoncentrowane źródło energii (nie wykorzystywane w enterocytach i tkankach nerwowych),

- wygodna i główna forma zapasowa energii,

- składnik błon komórkowych i białej substancji mózgu,

- nagromadzony w tkance podskórnej bierze udział w procesach termoregulacyjnych,

- są źródłem NNKT.

Wszystkie tłuszcze, w tym również tłuszcze nasycone, dostarczają skoncentrowanej formy energii. Tłuszcze są też niezbędne dla transportu w organizmie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E i K. Zdeponowane jako zapasy tłuszczu, wyściełają one i chronią ważne dla życia narządy. 

Nowe wyniki badań sugerują, że poszczególne nasycone kwasy tłuszczowe mogą spełniać dodatkowo odrębne, ważne biologicznie funkcje w organizmie: 

·                      Kwas masłowy reguluje ekspresję kilku genów i może mieć znaczenie w zapobieganiu występowania raka poprzez zahamowanie rozwoju komórek nowotworowych;

·                      Kwas palmitynowy bierze udział w regulacji wydzielania hormonów;

·                      Kwasy palmitynowy i mirystynowy biorą udział w komórkowym przekazywaniu sygnałów i reakcjach odpornościowych.

tłuszcze jadalne: masło, smalec, słonica. Śmietana, żółte sery, żółtko jaja, mięso- baranina, wieprzowina, drób- gęś i kaczka; ryby.

Niski poziom tłuszczów w diecie może przyczyniać się do:

·                      zahamowanie wzrostu i rozwoju,

·                      problemów skórnych,

·                      zaburzeń lipidowych,

·                      osłabienia odporności,

·                      bezpłodności.

Nadmiar tłuszczów w diecie prowadzi do nadwagi i otyłości, zbytniego otłuszczenia narządów wewnętrznych, chorób układu krążenia ( miażdżyca, zawał, udar), kamicy żółciowej, zwiększa zachorowalność na cukrzyce typu 2, choroby stawów, a tym samym do obniżenia jakości i długości życia

węglowodany

-  glukoza jest jedynym źródłem energii dla enterocytów i mózgu,

-  wzmaga wchłanianie wapnia w jelitach,

-  są substratem energetycznym stanowiącym w procesie utleniania komórkowego źródłem energii swobodnej do syntezy ATP,

-  odgrywa dużą rolę w gospodarce wodnej i mineralnej, zmniejszając wydalanie tych składników,

-  materiał budulcowy do wytwarzania elementów strukturalnych komórki,

-  umożliwiają oszczędną gospodarkę białkami i lipidami,

-  warunkują prawidłowy przebieg spalania związków ketonowych.

Funkcje błonnika pokarmowego:

- poprawa gospodarki węglowodanowej
- zwalczanie otyłości,
- poprawa profilu lipidowego: obniżenie cholesterolu całkowitego i frakcji LDL oraz podwyższenie cholesterolu HDL,
- wspomaganie pracy przewodu pokarmowego: przyspieszanie pasażu jelitowego i zapobieganie zaleganiu treści pokarmowej,
- naturalna detoksykacja organizmu z związków szkodliwych i zbędnych metabolitów.

produkty zbożowe – chleb, makaron, ryż, warzywa, owoce, ziemniaki, mleko i ich przetwory, miód i cukier i wyroby cukiernicze

Objawy kliniczne hiperglikemi:                                                       

-          wzmożone pragnienie (polidypsja),                                         

-          wielomocz (polinuria),

-          chudnięcie,

-          oddawanie moczu w ciągu nocy,

-          często wzmożone łaknienie,

-          ogólne zmęczenie,

-          grzybica skóry i błon śluzowych,

Nadmiar węglowodanów przyswajalnych, a szczególnie przewaga cukrów prostych prowadzi do znanych wszystkim schorzeń, jak otyłość i cukrzyca typu 2. W dalszej kolejności hiperglikemia i hiperinsulinemia zwiększają ryzyko zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe, miażdżycę, nadciśnienie i wiele innych

Nadmiar błonnika pokarmowego, szczególnie lignin, może powodować trwałe wiązanie takich pierwiastków (lub ich jonów), jak: Ca, Fe, Cu i Zn. Może dojść w takiej sytuacji do niedoboru wymienionych związków.

Niedobór przyswajalnych węglowodanów:
- rozpad białek, 
- utrata jonów, w szczególności kationów sodu,
- odwodnienie organizmu.

Niedobór błonnika pokarmowego:
- zaparcia,
- miażdżyca,
- otyłość,
- zwiększone ryzyko kamicy żółciowej,
- powstawanie uchyłkowatości jelita,
- prawdopodobnie polipy i nowotwory jelita grubego,
- zwiększona predyspozycja do wystąpienia raka sutka.