PROCESY POZNAWCZE – PROCESY SPOSTRZEGANIA
Bodziec – jest to takie zdarzenie w środowisku fizycznym receptorycznej powierzchni organizmu, na które organizm potrafi zareagować w sposób specyficzny. Powierzchnia receptoryczna organizmu to wszystkie receptory niezależnie od tego, gdzie się znajdują – na zewnątrz czy wewnątrz organizmu.
Receptor – jest to układ o jednym wejściu i jednym wyjściu informacyjnym. Stanowi go wyspecjalizowane do odbioru określonego wymiaru sensorycznego zakończenia wypustki komórki nerowowej zwanej neuronem obwodowym.
Klasyfikacja receptorów :
1. Eksteroreceptory – receptory znajdujące się na powierzchni organizmu i odbierające bodźce z jego otoczenia.
a. Telereceptory ) receptory wzrokowe i słuchowe)– odbierają bodźce oddalone od organizmu
b. Kontaktoreceptory ( receptory smakowe, dotykowe, temperatury i bólu) – odbierają bodźce w zetknięciu z receptoryczną powierzchnią organizmu
2. Interoreceptory – receptory znajdujące się wewnątrz naszego organizmu i odbierające bodźce z jego wnętrza
a. Proprioreceptory ( receptory równowagi, stawowe, mięśniowe, ścięgniowe) – receptory znajdujące się w narządach ruchu i odbierające bodźce związane z ruchem i położeniem poszczególnych części ciała i organizmu jako całość
b. Wisceroreceptory ( zróżnicowane i funkcjonalnie wyspecjalizowane zakończenia nerwowe znajdujące się w narządach ciała)– receptory znajdujące się w narządach wewnętrznych i odbierające bodźce ze stanem tych narządów.
Organizacja procesów spostrzegania :
· Sensoryczno – motoryczny
· Sematyczno- operacyjny
Efekt spostrzegania na poziomie sematyczno – motorycznym zależy od :
· kontekstów w jakich spostrzegamy
· posiadanej wiedzy
· systemu wartości
· języka, którym się posługujemy
· sytuacji materialnej
· różnic kulturowych i środowiskowych
To bywa przyczyną deformacji procesu spostrzegania, często dokonujemy nadinterpretacji i wyciągamy fałszywe wnioski.
Złudzenie optyczne – błędna interpretacja obrazu przez mózg pod wpływem kontrastu, cieni, użycia kolorów, które automatycznie wprowadzają mózg w błędny tok myślenia. Złudzenie wynika z mechanizmów działania percepcji, które zazwyczaj pomagają w postrzeganiu w określonych warunkach jednak mogą powodować pozornie tylko prawdziwe wrażenie. Wyróżniamy kilka rodzajów złudzeń :
1. geometryczne - błędna ocena odległości, kątów, kierunków i kształtów
2. barwne : związane z jasnością i barwą tła
3. jasności : pojawiające się wówczas gdy przedmiot oglądany na jasnym tle wydaje się ciemniejszy niż ten sam przedmiot na ciemnym tle
4. trójwymiarowości : w wyniku posiadania dwojga oczu do mózgu docierają dwa obrazy tego samego przedmiotu
Deformacje w postrzeganiu obiektów społecznych
Obiekty społeczne ( inni ludzie) również są spostrzegani przez nas często w sposób zdeformowany tz. spostrzeganie społeczne jest obarczone wieloma błędami. Błedy w spostrzeganiu ludzi :
1. logiczny : polega na tym, że w sposób nieświadomy łączymy cechy pozytywne z cechami pozytywnymi, a negatywne z negatywnymi => zakładamy, że niektóre cechy występują wspólnie ( najczęściej działa to w pierwszym kontakcie z osobą) przykład : na obrazach diabeł przedstawiany jest jako brzydka postać ( ponieważ jest zły)
2. pierwszego wrażenia : polega na tym, że mamy tendencję do oceniania danej osoby zgodnie z pierwszym wrażeniem jakie na nas wywarła. To wrażenie może się utrzymywać.
3. Efekt aureoli : polega na tym, że oceniamy daną osobę przez pryzmat cechy, które ona ujawniła, a która jest dla nas ważna
4. Stałości : jest to przekonanie o tym, że ludzie nie zmieniają się, czyli są stali / niezmienni.
Przyczyny popełniania błędów stałości :
1. Przekonanie, że stałość jest bardziej wartościowa niż zmienność
2. Posługiwanie się językiem cech ( wszystkie określenia)
3. Posługiwanie się atrybucjami dyspozycyjnymi ( przypisywanie zachowań cechom jakie człowiek posiada), a nie używanie atrybucji sytuacyjnych ( przypisywanie przyczyn ludzkich zachowań sytuacjom w których człowiek się znalazł.
Atrybucje – są to przyczyny zachowań ludzkich, których nie widzimy, ale o których wnioskujemy.
wyrocznia100