Gogacz Mieczysław, Mądrość buduje państwo.pdf

(934 KB) Pobierz
Microsoft Word - M. Gogacz - M¹droœæ buduje pañstwo
MIECZYSŁAW GOGACZ
MĄDROŚĆ BUDUJE PAŃSTWO
CZŁOWIEK I POLITYKA.
ROZWAŻANIA FILOZOFICZNE I RELIGIJNE
Niepokalanów 1993
© Mieczysław Gogacz
SPIS TREŚCI
2
3
WSTĘP
Tytuł książki Mądrość buduje państwo jest zmienioną wersją zdania wyjętego z
Księgi Starego Testamentu pod tytułem Mądrość Syracha. W tej Księdze zdanie to
brzmi następująco: „mądrość władców zbuduje miasto”.
Zauważmy najpierw, że miasto i państwo są często tym samym na starożytnym
Wschodzie, a także w starożytnej Grecji. Po prostu obszar miasta był obszarem
państwa. Ze względu na tę tożsamość to, co w Księdze Syracha odnosi się do miasta,
odnosi się także do państwa, a zarazem do władców, do narodu lub ludu, do ustroju i
sposobu rządzenia. Potwierdźmy te stwierdzenia szerszym cytatem:
„Mądry władca dobrze swój lud prowadzi,
a rządy rozumnego będą dobrze uporządkowane.
Jaki władca ludu, tacy i jego ministrowie,
jaki władca miasta, tacy i jego mieszkańcy.
Król bez nauki zgubi swój lud,
a mądrość władców zbuduje miasto.
W ręku Pana są rządy na ziemi”.
(Syr 10,1-4. Biblia Tysiąclecia, wyd. III, Poznań-Warszawa 1980).
Zacytowany fragment Starego Testamentu nie wyznaczał problematyki książki
Mądrość buduje państwo . W książce został podjęty jednak zespół tematów, na które
zwraca uwagę cytowany fragment Mądrości Syracha. O tematach tych informuje spis
treści. W tym miejscu, a więc na wstępie, wymagają wyraźnego podkreślenia jedynie
główne tendencje książki lub raczej stawiane w niej akcenty.
Tendencja książki to tyle, co kierunek rozważań lub prowadzenie myśli. Zmierza
się tu do analizy bytowej struktury człowieka i rozwinięcia tematu osoby w celu
określenia jej działań, zgodnych z naturą osób. Skutki tych działań stanowią
wewnętrzną i zewnętrzną kulturę ludzi, a w niej struktury, tworzone przez człowieka,
takie jak wiedza, polityka, państwo, ustroje państw, sposoby rządzenia, stanowione
prawa. Wymienione tu struktury należą do kultury zewnętrznej. Kulturę wewnętrzną
stanowią usprawnienia intelektu i woli człowieka, uzyskiwane przez wierność prawdzie
i dobru osób. Ta wierność pozwala na uzyskanie mądrości.
4
Głównym akcentem stawianym w książce jest właśnie mądrość. Akcent ten
znalazł swój wyraz także w tytule książki.
Zauważmy więc z kolei, że należy odróżnić uzyskiwaną przez nas, poprzez
wierność prawdzie i dobru, mądrość naturalną od mądrości nadnaturalnej lub
nadprzyrodzonej, udzielanej ludziom przez Ducha Świętego jako Jego dar, gdy
ukochamy Chrystusa. Mądrość naturalna jest usprawnieniem intelektu człowieka. Jest
wynikiem naszej pracy, polegającej na uważnym wiązaniu skutków z właściwymi im
przyczynami. Gdy w sposób sprawny łączymy skutek z przyczyną, a tym samym dobro
z prawdą, ukazywaną woli przez intelekt, nabywamy takiego odniesienia do osób i»
rzeczy, które nazywa się mądrością naturalną. Mądrość nadnaturalna, jako udzielony
nam dar Ducha Świętego, nie sytuuje się w intelekcie, lecz w relacji miłości, w której
stanowi warstwę nadprzyrodzoną, wiążącą człowieka jako osobę z Bogiem jako osobą.
Dzięki darowi mądrości miłość nadprzyrodzona zaczyna istnieć, pogłębiać się i
utrwalać. Tą miłością Duch Święty wiąże nas z Bogiem w Osobie Chrystusa.
Stawianym w książce drugim i podobnie głównym akcentem jest Chrystus. Jest
On swoistym „miejscem”, w którym człowiek może powiązać się miłością z Bogiem.
Zarazem miłość staje się, jako najważniejsza relacja wiążąca osoby, podstawową zasadą
wszystkich działań człowieka, także jego działań politycznych. Jest to zasada, którą
odkrywamy dzięki kierowaniu się mądrością i dobrem osób, zarazem więc dzięki
wierności Chrystusowi. Badania nad kulturą, referowane w tej książce, ujawniają, że
zasadą lub nawet przyczyną kultury, tworzonej prawidłowo, a więc dla dobra osób, jest
posługiwanie się mądrością i wierność Chrystusowi. W takiej kulturze mogą pogłębiać
się i utrwalać relacje człowieka do wszystkich osób, do ludzi i do Boga. Dominuje
wtedy w kulturze humanizm i religia, dwa nurty wyznaczone naturą osób.
Tak stawiane w książce akcenty skłaniają do uzupełnienia jej tytułu. Tym
uzupełnieniem jest podtytuł: „Człowiek i polityka. Rozważania filozoficzne i religijne”.
Nie ulega wątpliwości, że chodzi tu przede wszystkim o religię chrześcijańską w jej
wersji katolickiej. Inaczej mówiąc, podstawową tendencją książki lub propozycją
rozwiązywania podejmowanych w niej zagadnień jest katolicyzm. Wynika to może z
faktu, że znam i rozumiem katolicyzm, a ponadto cenię tę wersję chrześcijaństwa. Po
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin