Pierwsze wzmianki o Tatrach w literaturze – poezja renesansowa.
Seweryn Goszczyński – dzięki niemu Tatry weszły do literatury na stałe
· opisy:
o strojów
o instrumentów muzycznych
· wyższość kultury ludowej nad miejską
Wincenty Pol, Obrazy z życia i podróży
· prace w kuźniach
· górnictwo
· strajk
Juliusz Słowacki
· góry, skały, Podkarpacie Wschodnie – opis na podstawie znajomości Alp (nie widział Tatr) – Beniowski
Aleksander Fredro, Pan Jowialski
· pierwotna natura
· zamki na szczytach
· czarne świerki
· rwące potoki
L. Siemieński, Wieczornice
· szkic Rysy górali tatrzańskich, m.in. o Janosiku
· Ballada zbójnicka o Napierskim (1846)
Baśń tatrzańska o królu wężów – etymologia nazw miejscowych
Władysław Wolski – libretto do Halki Stanisława Moniuszki
F. Faleński, Odgłosy z gór (1871) – poezja
Adam Asnyk, Liryki tatrzańskie
· podmiot liryczny – myśliciel-przyrodnik
Henryk Sienkiewicz
· Potop
o motyw uratowania króla w wąwozie przez górali
· Krzyżacy
o stylizacja językowa (dużo elementów gwary góralskiej)
Witkacy, Na przełęczy
· Sabała – jak Homer
Kazimierz Przerwa-Tetmajer
· Na Skalnym Podhalu
o gwara podhalańska
o łańcuchy obrazów
· Legenda Tatr
Jan Kasprowicz
Stefan Żeromski
Antybebok