BHP a zatrudnienie niepracownicze (1).pdf

(57 KB) Pobierz
B_pracy-2008_01-sklad2.indd
BEZPIECZEŃSTWO PRACY 1/2008
dr BARBARA KRZYŚKÓW
Centralny Instytut Ochrony Pracy
– Pañstwowy Instytut Badawczy
Z atrudnienie niepracownicze
typu cywilnoprawnego
w aspekcie bezpieczeństwa i higieny pracy (1)
W artykule przedstawione zosta³y zagadnie-
nia zwi¹zane z ochron¹ w zakresie bezpie-
czeñstwa i higieny pracy osób pracuj¹cych
w zatrudnieniu niepracowniczym. Poniewa¿
grupa podmiotów wykonuj¹cych pracê w tej
formie jest bardzo du¿a i zró¿nicowana,
w pierwszej czêści publikacji omówione zo-
sta³y problemy ogólne zwi¹zane z zatrudnie-
niem niepracowniczym, jego kwalifikacja oraz
bezpieczeñstwo i higiena pracy w zatrudnie-
niu niepracowniczym typu cywilnoprawnego,
zaś w drugiej zostanie omówiony zakres
ochrony bhp w zatrudnieniu typu admini-
stracyjnoprawnego i ustrojowego oraz osób
wykonuj¹cych pracê w ramach prowadzenia
na w³asny rachunek dzia³alności gospodarczej
i w ramach wolontariatu.
Wstêp
Zgodnie z art. 66 Konstytucji RP ka¿dy
ma prawo do bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy, a sposób realizacji tego
prawa oraz obowi¹zki pracodawcy określa
ustawa. Treśæ tego przepisu mo¿e budziæ
w¹tpliwości wobec sprzeczności zakresu
podmiotów chronionych w zdaniu pierw-
szym tego przepisu (ka¿dy) i podmiotów
zobowi¹zanych określonych w zdaniu
drugim (pracodawca). Wydaje siê, i¿ nale¿y
tu przyj¹æ, ¿e gwarancja konstytucyjna
dotycz¹ca bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy obejmuje ka¿dego, kto
wykonuje pracê, bez wzglêdu na podstawê
jej wykonywania. Konsekwencj¹ tego bêdzie
przyjêcie prezentowanej przez specjalistów
prawa pracy interpretacji, ¿e podmiotem
zobowi¹zanym jest pracodawca nie w sensie
przepisów prawa pracy, a raczej oznacza-
j¹cym osobê, która stwarza mo¿liwośæ
świadczenia pracy, niezale¿nie od podstawy
prawnej, na której siê to dokonuje 1 .
Taka interpretacja tego przepisu daje mo¿li-
wośæ konstytucyjnej gwarancji bezpieczeñstwa
pracy i ochrony zdrowia ka¿demu, kto wyko-
nuje pracê rozumian¹ wed³ug T. Kotarbiñskiego
jako: wszelkie dzia³anie maj¹ce charakter
pokonywania trudności dla zadośæuczynienia
czyimś potrzebom . Ochrona pracy powinna
wiêc rozci¹gaæ siê na wszelkie przejawy pracy
spo³ecznie u¿ytecznej, choæby nieodp³atnej,
w tym równie¿ pracy niedobrowolnej 2 . Przy-
jêcie rozszerzaj¹cej interpretacji przepisów
Konstytucji jest o tyle istotne, ¿e zarówno w Unii
Europejskiej, jak i w Polsce mo¿na zauwa¿yæ
nasilanie siê zjawiska wykonywania pracy
w innych formach ni¿ tradycyjna oparta
na zatrudnieniu pracowniczym w ramach
stosunku pracy. Wynika to przede wszystkim
z konieczności dostosowania siê do potrzeb re-
strukturyzacyjnych, zmniejszenia bezpośrednich
i pośrednich kosztów pracy oraz bardziej ela-
stycznego zarz¹dzania zasobami w odpowiedzi
na nieprzewidywalne warunki ekonomiczne.
Przyk³adem zmian na rynku pracy jest ro-
sn¹ca liczba prac wykonywanych na podsta-
wie umów cywilnoprawnych oraz stosunko-
wo wysoka i ci¹gle rosn¹ca liczba podmiotów
wykonuj¹cych pracê na w³asny rachunek.
Zjawiska te s¹ równie¿ przyczyn¹ bardzo
znacz¹cego rozwoju nietypowych form za-
trudnienia. Chodzi tu g³ównie o zatrudnie-
nie na czas określony oraz w niepe³nym
wymiarze czasu pracy.
Obok ekonomicznych przyczyn wzrostu
liczby osób wykonuj¹cych pracê w zatrudnie-
niu niepracowniczym nale¿y zwróciæ uwagê
na formy zatrudnienia niepracowniczego,
które stosowane by³y od lat, jednak w sto-
sunku do których dopiero w ostatnim okresie
ustanawiane s¹ normy z dziedziny bezpie-
czeñstwa i higieny pracy. Nale¿¹ do nich
takie formy zatrudnienia niepracowniczego,
jak s³u¿ba wojskowa, s³u¿ba w Policji,
w stra¿y po¿arnej, stra¿y granicznej,
s³u¿bach specjalnych. Wykonywanie pracy
w tych formach jest z regu³y uregulowane
poza Kodeksem pracy.
Employment based on civil agreements
other than employment contracts and
occupational safety and health
This article presents some issues concerning
occupational health and safety aspects with
regard to workers with agreements other
than employment contracts. As the number
of entities engaged in this type of employ-
ment is sizeable and considerably varied, the
first part of the article discusses general issues
of employment based on civil law agree-
ments rather than employment contracts
along with its qualification and occupational
safety aspects of this kind of employment.
The second part will discuss the scope of
occupational health and safety protection in
uniformed services and in state constitution-
related employment (politicians) as well as in
self-employed and voluntary workers.
1 L. Florek: Zgodnośæ przepisów prawa pracy
z Konstytucj¹, P i ZS nr 11 z 1997 r., s. 11. Nale¿y jednak
zwróciæ uwagê na zawê¿aj¹c¹ interpretacjê tego prze-
pisu ograniczaj¹c¹ siê do krêgu pracowników, z uwagi
na wskazanie w Konstytucji jako podmiotu obowi¹zków
pracodawcy, przez co gwarancje konstytucyjne do bez-
piecznych i higienicznych warunków pracy ograniczone
zosta³y do stosunku pracy. W. Sanetra: Prawa (wolności)
pracownicze w Konstytucji. „Praca i Zabezpieczenie
Spo³eczne” nr 11 z 1977 r., s.2.
2 E. Mazur: Konstytucyjne problemy prawa pracy
i zabezpieczenia spo³ecznego – sprawozdanie z XV
Zjazdu Katedr i Zak³adów Prawa Pracy i Ubezpieczeñ
Spo³ecznych P i ZS nr 1 z 2006 r., s. 15.
2
175630114.012.png 175630114.013.png 175630114.014.png 175630114.015.png 175630114.001.png 175630114.002.png
BEZPIECZEŃSTWO PRACY 1/2008
Podstawowym kryterium odró¿niaj¹cym
pracownicze i niepracownicze stosunki za-
trudnienia jest określenie, jakim regulacjom
prawnym zosta³y poddane 3 . Spo³eczne
stosunki pracy w pojêciu szerokim, a wiêc
stosunki powstaj¹ce miêdzy podmiotami,
z uwagi na fakt lub obowi¹zek świadczenia
pracy, nie opieraj¹ siê jedynie na prawie
pracy. Stosunki te mog¹ byæ przedmiotem
regulacji prawa cywilnego, administracyj-
nego, karnego czy te¿ penitencjarnego 4 .
St¹d te¿ w niepracowniczym zatrudnieniu,
w literaturze prawa pracy wyró¿nia siê
niepracownicze zatrudnienie typu cywil-
noprawnego, administracyjnoprawnego,
penalnego i ustrojowego 5 .
Przyjêty podzia³ nie obejmuje jednak
wszystkich form realizacji pracy. Trudno
bowiem do przedstawionych typów zatrud-
nienia przypisaæ pracê w ramach prowa-
dzonej dzia³alności gospodarczej na w³asny
rachunek, wykonywanej w ramach praktyk
studenckich i uczniowskich, czy te¿ pracy
wykonywanej w ramach prac spo³ecznie
u¿ytecznych. Podmioty wykonuj¹ce tê pracê
objête s¹ ochron¹ prawn¹ w zakresie bhp
na podstawie przepisów Kodeksu pracy.
W Centralnym Instytucie Ochrony Pracy
– Pañstwowym Instytucie Badawczym
dokonano analizy przepisów dotycz¹cych
bezpieczeñstwa i higieny pracy w aspekcie
podmiotów (osób) wykonuj¹cych pracê
w zatrudnieniu niepracowniczym. Objêcie
badaniami jak najszerszego krêgu podmio-
tów jest o tyle istotne, ¿e celem przepisów
dotycz¹cych bhp jest ochrona ¿ycia i zdrowia
osób wykonuj¹cych pracê. Poza aspektem
prawnym, przepisy te maj¹ te¿ istotny aspekt
humanitarny, a mianowicie ochronê zdrowia
i ¿ycia pracuj¹cych.
Dodatkowo, w przepisach dyrektywy
ramowej 89/391/EWG z dnia 12 czerwca
1989 r. o wprowadzeniu środków w celu
zwiêkszenia bezpieczeñstwa i poprawy zdro-
wia pracowników podczas pracy, w art.2 zo-
sta³o wyraźnie podkreślone, ¿e dotyczy ona
wszystkich sektorów dzia³alności – za-
równo publicznej, jak i prywatnej . Jed-
nak¿e przepisów tych nie stosuje siê bezpo-
średnio do sytuacji, w których specyficzny
charakter dzia³alności publicznej, w sposób
nieunikniony prowadzi do sprzeczności
z postanowieniami tej dyrektywy. Dotyczy
to takich sfer dzia³alności, jak si³y zbrojne,
policja, ochrona cywilna. Jednak¿e w tych
przypadkach, mimo ¿e nie mo¿na stosowaæ
bezpośrednio wymagañ zawartych w dyrek-
tywie, to przepisy nakazuj¹ zapewnienie bez-
pieczeñstwa i ochrony zdrowia osobom wy-
konuj¹cym s³u¿bê przy uwzglêdnieniu zasad
i celów wskazanych w dyrektywie. Stwarza
to obowi¹zek po stronie Polski odpowiednie-
go (z uwzglêdnieniem specyfiki tych s³u¿b)
ustalenia zasad bezpieczeñstwa i ochrony
zdrowia osób w nich pracuj¹cych.
Ze wzglêdu na obszernośæ zagadnieñ
dotycz¹cych niepracowniczego zatrudnienia
oraz chêæ przybli¿enia problemu w jak naj-
szerszym wymiarze, publikacjê podzielono
na dwie czêści. W czêści I zostan¹ omówione
najwa¿niejsze aspekty bezpieczeñstwa i higieny
pracy osób wykonuj¹cych pracê w zatrudnieniu
niepracowniczym typu cywilnoprawnego.
O ile w świetle obowi¹zuj¹cych przepisów
nie budzi w¹tpliwości zakres obowi¹zków
w dziedzinie bezpieczeñstwa i higieny
pracy, o tyle w¹tpliwości mog¹ powstaæ
odnośnie do ustalenia, kto bêdzie po-
nosi³ koszty realizacji wymagañ w za-
kresie bezpieczeñstwa i higieny pracy.
W¹tpliwości te wynikaj¹ przede wszystkim
z faktu, ¿e osoby świadcz¹ce pracê wykonuj¹
j¹ na podstawie umów cywilnoprawnych.
Dodatkowo z treści art. 5 ust. 3 pkt 2 ustawy
o s³u¿bie medycyny pracy 7 wynika, ¿e profi-
laktyczn¹ opiek¹ zdrowotn¹ objête s¹ osoby
wykonuj¹ce pracê na innej podstawie ni¿
stosunek pracy, jedynie na ich wniosek.
Wprawdzie z cytowanych przepisów
nie wynika expressis verbis, ¿e kosztami
badañ obci¹¿one s¹ te osoby, to jednak
bior¹c pod uwagê, ¿e praca w tym przypad-
ku wykonywana jest na podstawie umów
cywilnoprawnych, rozstrzygniêcie o tym, kto
ponosi koszty badañ lekarskich czy te¿ szko-
leñ bhp, powinno wynikaæ nie z przepisów,
a raczej z uzgodnieñ zawartych w umowie.
Pracodawca lub przedsiêbiorca nie mo¿e
wiêc dopuściæ do pracy osoby świadcz¹cej
pracê na podstawie umów cywilnopraw-
nych bez aktualnego zaświadczenia o braku
przeciwwskazañ do wykonywania pracy
czy te¿ szkolenia w zakresie bhp, natomiast
z przepisu nie wynika, ¿e koszty tych badañ
czy te¿ szkoleñ ma ponosiæ podmiot, na rzecz
którego jest świadczona praca.
Tak¹ konkluzjê mo¿na oprzeæ nie tylko
na obowi¹zuj¹cych przepisach, ale równie¿
na tym, ¿e w stosunku do osób świadcz¹cych
pracê na podstawie umów cywilnoprawnych
nie da siê przepisów Kodeksu pracy – odno-
śnie do badañ lekarskich czy te¿ szkoleñ bhp
– stosowaæ bezpośrednio, pomimo ¿e w art.
304 § 1 K.p. nie zosta³o przez ustawodawcê
zawarte polecenie stosowania tych przepisów
w sposób odpowiedni. Dotyczy to przede
wszystkim takich wymagañ, jak wykonywanie
badañ z zakresu profilaktycznej opieki zdro-
wotnej nad pracownikami w miarê mo¿liwości
w godzinach pracy, czy te¿ przeprowadzanie
szkoleñ bhp w godzinach pracy. Przepisów
tych nie mo¿na zastosowaæ bezpośrednio,
gdy¿ w umowach cywilnoprawnych nie ist-
nieje takie pojêcie (specyficzne dla stosunków
pracy), jak czas pracy.
Id¹c dalej, mo¿na równie¿ stwierdziæ,
¿e koszty zwi¹zane z realizacj¹ obowi¹zków
wynikaj¹cych z zapewnienia bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy nie wynikaj¹
bezpośrednio z przepisów, ale w przypad-
Zatrudnienie typu cywilnoprawnego
Praca w zatrudnieniu typu cywilnopraw-
nego mo¿e byæ wykonywana na podstawie
przepisów Kodeksu cywilnego (umowa zle-
cenia, umowa o dzie³o, umowa o wykonanie
us³ug, do której stosuje siê przepisy dotycz¹ce
umowy zlecenia). Mo¿e byæ równie¿ wyko-
nywana jako praca nak³adcza lub umowa
aktywizacyjna określona w ustawie o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy 6 .
Konkretyzuj¹c zasady Konstytucji, które
gwarantuj¹ ka¿demu prawo do bezpiecz-
nych i higienicznych warunków pracy,
ustawodawca w Kodeksie pracy znacz-
nie rozszerzy³ zakres osób objêtych tak¹
ochron¹. Na podstawie art. 304 § 1 K.p.
pracodawca obowi¹zany jest zapewniæ bez-
pieczne i higieniczne warunki pracy, o których
mowa w art. 207 § 2 K.p, osobom fizycznym
wykonuj¹cym pracê na innej podstawie ni¿
stosunek pracy, w zak³adzie pracy lub miejscu
wyznaczonym przez pracodawcê.
Obowi¹zek ten spoczywa nie tylko na pra-
codawcy, ale te¿ na przedsiêbiorcy niebêd¹cym
pracodawc¹. Nawet wiêc w przypadku, gdy
¿adna ze stron stosunku cywilnoprawnego
nie jest podmiotem prawa pracy (pracodawc¹
czy te¿ pracownikiem) osoby świadcz¹ce pracê
na podstawie umów cywilnoprawnych maj¹
gwarancjê bezpiecznych i higienicznych warun-
ków pracy. Z przepisu tego wynika, ¿e osoba
organizuj¹ca pracê na innej podstawie ni¿
stosunek pracy (bez wzglêdu na to czy jest pra-
codawc¹, czy te¿ przedsiêbiorc¹ niebêd¹cym
pracodawc¹) ma obowi¹zek zapewniæ takie
same warunki, jak pracownikom pozostaj¹cym
w stosunku pracy.
3 W. Sanetra: Prawo pracy . Bia³ystok 1994, s. 26.
4 Op.cit. s. 26.
5 Klasyfikacja przyjêta za W. Sanetra: Prawo pracy.....
s. 54.
6 Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji za-
trudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU nr 99, poz.
1001, ze zm.)
7 Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o s³u¿bie medycyny
pracy (T.j. DzU z 2004 r. nr 125, poz. 1317).
3
175630114.003.png 175630114.004.png 175630114.005.png
 
BEZPIECZEŃSTWO PRACY 1/2008
ku realizacji pracy na podstawie umów
cywilnoprawnych, mog¹ byæ dowolnie
kszta³towane przez te umowy, a wiêc prze-
pisy o obowi¹zkach w zakresie zapewnienia
opieki lekarskiej, czy te¿ szkoleñ w zakresie
bezpieczeñstwa i higieny pracy, nale¿y sto-
sowaæ odpowiednio.
Powy¿szy wywód mo¿na równie¿ od-
nieśæ do kosztów wyposa¿enia pracownika
w środki ochrony indywidualnej. Jednak¿e,
o ile w przypadku badañ lekarskich lub szko-
lenia w dziedzinie bhp w Polsce dzia³a wiele
wyspecjalizowanych jednostek świadcz¹-
cych us³ugi w tym zakresie, o tyle je¿eli chodzi
o środki ochrony indywidualnej, ich dobór
i stosowanie nie mo¿e byæ pozostawione
osobie świadcz¹cej pracê na podstawie
umów cywilnoprawnych. Obowi¹zek za-
pewnienia środków ochrony indywidualnej
oraz ich dobór wynika z oceny ryzyka zawo-
dowego zwi¹zanego z wykonywan¹ prac¹.
Obowi¹zek oceny ryzyka zawodowego
spoczywa na pracodawcy (przedsiêbiorcy,
na rzecz którego świadczona jest praca).
W zwi¹zku z tym, to pracodawca (przedsiê-
biorca) bêdzie decydowa³, w jakie i jakiego
rodzaju środki ochrony indywidualnej po-
winna byæ wyposa¿ona osoba świadcz¹ca
pracê na jego rzecz, na podstawie umowy
cywilnoprawnej. Mog¹ to byæ środki ochrony
indywidualnej o skomplikowanej konstrukcji,
ró¿norodne, a czêsto bardzo kosztowne.
Wydaje siê wiêc, i¿ w tym przypadku in-
terpretacja, ¿e wprawdzie to pracodawca
(przedsiêbiorca) bêdzie przydziela³ środki
ochrony indywidualnej, ale w umowie mo¿e
on zastrzec, ¿e bêdzie to robi³ odp³atnie,
jest zbyt daleko id¹ca.
Je¿eli chodzi o umowê aktywizacyjn¹ ,
to przewidziana ona zosta³a w art. 61c ustawy
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy. Jest to umowa, na podstawie której
osoba bezrobotna wykonuje pracê zarobkow¹
w gospodarstwie domowym, na rzecz osób
wspólnie zamieszkuj¹cych i gospodaruj¹cych
w takim gospodarstwie. Podstaw¹ świadcze-
nia pracy jest umowa o świadczenie us³ug,
do której stosuje siê przepisy dotycz¹ce umo-
wy zlecenia. Wyodrêbnienie tego typu umów
z umów cywilnoprawnych by³o podyktowane
przede wszystkim stworzeniem mo¿liwości
odliczenia od podatku od osób fizycznych
określonych sk³adników wynagrodzenia.
Istotne jest zastrze¿enie zawarte w ustawie,
¿e praca zarobkowa w gospodarstwie do-
mowym nie mo¿e polegaæ na powierzeniu
w ramach tej pracy czynności s³u¿¹cych dzia-
³alności gospodarczej, nawet wtedy, gdy praca
taka wykonywana jest w lokalu po³o¿onym
w takim gospodarstwie. Takie sformu³owanie
wskazuje jednoznacznie na wolê ustawo-
dawcy oddzielenia dzia³alności gospodarczej
osoby prowadz¹cej gospodarstwo jako
us³ugodawcy od jej dzia³alności gospodarczej,
czy te¿ zawodowej. Mimo ¿e przepisy ustawy
nie wy³¹czaj¹ osoby wykonuj¹cej tak¹ pracê
z ochrony prawnej w dziedzinie bhp, to nale¿y
przyj¹æ, ¿e nie maj¹ do niej zastosowania prze-
pisy art. 304 K.p., a osoba ta nie jest objêta
tak¹ ochron¹. Taka interpretacja jest zgodna
z treści¹ przepisów dyrektywy 89/391/EWG,
wed³ug której pojêcie „pracownik” nie obej-
muje s³u¿by domowej.
Odmiennie uregulowana zosta³a w prze-
pisach ochrona pracowników wykonu-
j¹cych pracê nak³adcz¹. Praca ta polega
na wykonywaniu przez osobê fizyczn¹
na rzecz przedsiêbiorcy (nak³adcy) pracy
polegaj¹cej na wyrabianiu lub przerabianiu
produktów z materia³ów powierzonych
przez nak³adcê, w domu lub innym miejscu,
w którym tryb pracy nie jest nadzorowany
przez przedsiêbiorcê. Mimo ¿e praca ta zawie-
ra wiele elementów umowy o pracê, to w na-
uce prawa przewa¿a pogl¹d, i¿ jest to praca
nale¿¹ca do niepracowniczego zatrudnienia
o charakterze cywilnoprawnym 8 i jest wy-
konywana na podstawie jednej z umów
o świadczenie us³ug, do której poza przepi-
sami prawa cywilnego maj¹ zastosowanie
przepisy prawa pracy, w zakresie wskazanym
w rozporz¹dzeniu w sprawie uprawnieñ
pracowniczych osób wykonuj¹cych pracê
nak³adcz¹ 9 . Je¿eli chodzi o ochronê osób
wykonuj¹cych pracê nak³adcz¹, to powo³ane
rozporz¹dzenie gwarantuje ochronê wyko-
nawcy w sposób zbli¿aj¹cy j¹ do typowego
stosunku pracy. Paragraf 21 rozporz¹dzenia
nakazuje, aby praca nak³adcza wykonywana
by³a z zachowaniem zasad bezpieczeñstwa
i higieny pracy, a obowi¹zki nak³adcy po-
krywaj¹ siê z podstawowymi obowi¹zkami
pracodawcy zawartymi w art.207 § 2 Ko-
deksu pracy. Jednak¿e nie mo¿na stosowaæ
wprost wymagañ zawartych w Dziale X
Kodeksu pracy, gdy¿ rozporz¹dzenie przewi-
duje wyj¹tki od stosowania tych przepisów.
Obowi¹zki pracodawcy rozró¿nione zosta³y
równie¿ w zale¿ności od tego, czy praca na-
k³adcza wykonywana jest w domu nak³adcy,
czy te¿ w innym lokalu.
Omawiaj¹c zatrudnienie typu cywilno-
prawnego nale¿y równie¿ zaznaczyæ, ¿e obej-
muje ono cz³onków rolniczych spó³dzielni
produkcyjnych . Przepisy dotycz¹ce ochrony
w zakresie bezpieczeñstwa i higieny pracy tej
grupy pracowników ujête zosta³y w Kodeksie
pracy, gdzie w art. 304 2 Kp ustawodawca
nakaza³ stosowanie do cz³onków rolniczych
spó³dzielni produkcyjnych, wspó³pracuj¹-
cych z nimi rodzin i cz³onków spó³dzielni
kó³ek rolniczych przepisów dotycz¹cych
bezpieczeñstwa i higieny pracy zawartych
w Kodeksie pracy. Jednak¿e w tym przypadku
stosuje siê te przepisy, które zosta³y wskazane
w powo³anym przepisie.
Podsumowanie
W artykule zosta³y przedstawione pro-
blemy ogólne zwi¹zane z zatrudnieniem
niepracowniczym oraz zatrudnienie niepra-
cownicze typu cywilnoprawnego w aspekcie
bezpieczeñstwa i higieny pracy. Praca w tego
typu zatrudnieniu mo¿e byæ wykonywana
na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego
(umowa zlecenia, umowa o dzie³o, umowa
o wykonanie us³ug, do której stosuje siê prze-
pisy dotycz¹ce umowy zlecenia). Mo¿e byæ
równie¿ wykonywana jako praca nak³adcza
lub umowa aktywizacyjna określona w usta-
wie o promocji zatrudnienia i instytucjach ryn-
ku pracy. Zatrudnienie niepracownicze typu
cywilnoprawnego obejmuje tak¿e cz³onków
rolniczych spó³dzielni produkcyjnych
Przedstawiona analiza pozwala na stwier-
dzenie, ¿e coraz wiêcej podmiotów objêtych
jest ochron¹ w dziedzinie bezpieczeñstwa
i higieny pracy, jednak o ile ochrona zdrowia
i ¿ycia osób pracuj¹cych w warunkach za-
trudnienia pracowniczego jest komplekso-
wa, o tyle w stosunkach niepracowniczych
jest ona jeszcze czêsto niewystarczaj¹ca.
W drugiej czêści publikacji omówione zo-
stanie zagadnienie bezpieczeñstwa i higieny
pracy osób pozostaj¹cych w zatrudnieniu
typu administracyjnoprawnego i ustrojowe-
go oraz osób wykonuj¹cych pracê w ramach
prowadzenia na w³asny rachunek dzia³alno-
ści gospodarczej i wolontariatu.
8 Por. A. M. Świ¹tkowski: Komentarz do kodeksu pracy,
Kraków 2002, s. 641 i nast.: J. Iwulski, W. Sanetra: Kodeks
pracy. Komentarz. Warszawa 1999, s. 785; Kodeks pracy.
Komentarz, praca zbiorowa pod red. B. Wagner, Gdañsk
2004, s. 927 i nast. To stanowisko zosta³o równie¿
potwierdzone orzeczeniem S¹du Najwy¿szego, który
jednoznacznie wypowiedzia³ siê, ¿e do umowy o pracê
nak³adcz¹ nie mo¿na stosowaæ przepisów Kodeksu
pracy dotycz¹cych rozwi¹zywania umów, w zakresie,
w jakim nie zosta³y uregulowane w rozporz¹dzeniu.
9 Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z dnia 31 grudnia
1975 r. w sprawie uprawnieñ pracowniczych osób
wykonuj¹cych pracê nak³adcz¹ (DzU z 1976 r nr 3,
poz. 19 ze zm.).
Publikacja opracowana na podstawie wy-
ników zadania badawczego nr V – 09 pn.
„Prawna ochrona zdrowia i ¿ycia osób pra-
cuj¹cych w zatrudnieniu niepracowniczym”,
zrealizowanego w ramach dzia³alności sta-
tutowej Centralnego Instytutu Ochrony Pracy
– Pañstwowego Instytutu Badawczego
4
175630114.006.png 175630114.007.png 175630114.008.png 175630114.009.png 175630114.010.png 175630114.011.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin