ŻYCIE CODZIENNE W XIX I NA POCZĄTKU XX WIEKU
ZIEMIE POLSKIE W XIX I W POCZĄTKACH XX WIEKU
Po 1795 , czyli po trzecim rozbiorze część społeczeństwa przebywała na emigracji, część została wywieziona na Syberię, a ci co pozostali albo chcieli nadal walczyć , albo stawali się przychylni zaborcy.
Tak samo działo się po powstaniach ( 1831, 1846, 1848,1864), kiedy nadal zastanawiano się czy dalsza walka może przynieść jakieś efekty.
Grupą społeczną , którą spotkały najsilniejsze represje była szlachta. Horyzonty myślowe szlachty uległy zawężeniu. Stawała się ona bardziej prymitywna, zajmowała się handlem, rzemiosłem, co do niedawna uznawane było za coś hańbiącego.
Pewne ożywienie nastąpiło w epoce napoleońskiej, kiedy to pojawiła się nadzieja, że Polska zostanie odbudowana.. Niestety Napoleon ostatecznie przegrał ponosząc klęski pod Lipskiem, pod Waterloo .
W pierwszej połowie XIX wieku na ziemiach polskich karierę robiła prasa. Spowodowane było to pojawiającym się głodem informacji.
W drugiej połowie XIX w. wzrosła rola inteligencji , wywodzącej się od szlachty, wykonującej wolne zawody jak : lekarze, prawnicy, urzędnicy, naukowcy ( wśród naukowców dominowali mężczyźni, kobiety były guwernantkami, czyli nauczycielkami w bogatych domach, zajmowały się głównie edukacją w dziedzinie języków obcych).
Po powstaniu styczniowym szlachta została wysadzona z dziejowego siodła , uległa zdeklasowaniu, albo zaczęła się kształcić , tworząc inteligencję . Ci, którzy ulegli jednak całkowitemu zdeklasowaniu pełnili nieraz funkcję ekonomów, nadzorców majątków, lub też udawali się do miast, szukając tam pracy w przemyśle.
Mieszczanie żyli przeważnie na wysokim poziomie, w odróżnieniu od zdeklasowanej szlachty. Byli to często bogaci właściciele kamienic. * W takiej kamienicy na najniższym poziomie znajdowało się zaplecze – sklepy, salony, na wyższej kondygnacji mieszkanie właściciela, a najwyżej mieszkania czynszowe, wynajmowane często przez studentów , którzy płacili za nie regularny czynsz.
W miastach pojawiły się budowle użytku publicznego jak hotele , salony. Powstawały zielone płuca miast – piękne ogrody ( Łazienki, ogród saski), miejsca, gdzie można wypocząć. Jeśli chodzi o kwestię higieny , to była ona na prymitywnym poziomie. Większość miast nie miała wodociągów ( 1851 – Warszawa – wodociąg), w wielu miastach nie było nawet kanalizacji, dalej istniały rynsztoki. Mówiąc o miastach z II połowy XIX w. używano nawet określenia , że „ odór miesza się z dymem kominów fabrycznych”. Fabryki rzeczywiście znajdowały się w centrum , a takim miastem istniejącym typowo na potrzeby przemysłu była Łódź. Klasa robotnicza mieszkała na obrzeżach miast.
W kwestii transportu, istniały tramwaje konne, dorożki, a prawdziwą rewolucją było pojawienie się samochodu.
Na wsi polskiej zmiany następowały najwolniej. Było to spowodowane niskim poziomem intelektualnym chłopów. Przez to, że późno miało miejsce uwłaszczenie, chłop późno stał się elementem rynku wewnętrznego.
Zabudowy wiejskie były drewniane, nie posiadały kominów, a jedynie otwory w dachu. Cegła była bowiem dość droga. Chaty kryte były strzechą. Na ziemiach północnych i zachodnich stosowano metodę szachulcową ( = mur pruski). Polegało to na tym, że szkielet budowano z drewnianych bali, a pomiędzy nimi znajdował się mur z cegły. Powstały wówczas wyjątkowo trwałe budynki, z których niektóre przetrwały nawet do czasów nam współczesnych.
SYTUACJA NA ŚWIECIE W XIX I NA POCZĄTKU XX WIEKU
Po 1789, czyli po rewolucji francuskiej, we Francji, ale także w całej Europie zaszły istotne zmiany. Ludzie wobec prawa stali się równi, zniknęły przywileje stanowe, nastąpił awans społeczny kobiet . Olimpia de Gouges napisała nawet „ Deklarację praw kobiety i obywatelki”, w której domagała się równouprawnienia i prawa wyborczego dla kobiet.
Rewolucja francuska spowodowała także laicyzację. Pojawiły się rozwody, małżeństwa świecki, zawierane przed urzędnikiem stanu cywilnego .W czasie rewolucji francuskiej wzrosła liczba związków małżeńskich, bowiem mężczyznę żonatego nie pobierano do wojska. Pojawiły się świeckie święta jak na przykład we Francji święto republiki.
Jeśli chodzi o szkolnictwo, to szkoły nie były już tylko instytucjami kościelnymi, teraz prowadzone były także przez osoby świecki.
W tym okresie miała miejsce również rewolucja nauki i techniki. Świat zaczął się łączyć poprzez radio, telegram, telefon, prasę . Zmiany zaszły w transporcie, powstały połączenia transatlantyckie , czy później samoloty.
W Europie jak również i w Polsce w najgorszej sytuacji znaleźli się chłopi.. Właściwie im bardziej na wschód , tym zacofanie było większe. Wielka własność ziemska, jak landlordowie w Wielkiej Brytanii, czy junkrzy , z których wywodził się na przykład Bismarck byli z kolei wolni od biedy.
Inną grupą społeczną, której również nie żyło się dobrze byli robotnicy. Ich czas pracy był wyjątkowo długi, zatrudniano kobiety, dzieci, warunki socjalne były fatalne, szerzyły się choroby jak na przykład gruźlica , nazywana chorobą nędzy, biedy.
Na wysokim poziomie żyła także burżuazja, która mogła sobie pozwolić na posyłanie dzieci do różnych szkół europejskich.
Sport
W 1896 z inicjatywy Pierra de Coubertin miały miejsce pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie . Miały one miejsce w Atenach , w miejscu, gdzie w 776 r. p.n.e rozegrały się one po raz pierwszy . Coraz większym zainteresowaniem cieszyła się idea rywalizacji, co spowodowało awans sportu, propagowanie zdrowego trybu życia. Coubertin stworzył także flagę olimpijską , składającą się z 5 kół, co symbolizuje jedność 5 kontynentów.
Pozycja kobiety
W życiu kobiety zaszły wówczas duże zmiany. Działania sufrażystek w Wielkiej Brytanii spowodowały, że kobiety zyskały prawo wyborcze, mogły dysponować własnym majątkiem, wnosić o sprawy rozwodowe. Jednak to dopiero I wojna spowodowała, że kobiety zyskały pełnię praw na równi z mężczyznami.
roofi54