1. TEORIA KOSZTÓW ABSOLUTNYCH
Teorię tę, zwaną również teorią przewagi (różnic) absolutnej, sformułował Adam Smith i opublikował w1776 r. w swoim traktacie pod tytułem „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów”.
Główne przesłanie teorii zawarł w następującym stwierdzeniu: „Podstawą rozwoju specjalizacji międzynarodowej, z zarazem źródłem osiągania korzyści z handlu międzynarodowego jest wyposażenie między krajami bezwzględnych różnic kosztów wytwarzania mierzonymi nakładami pracy”.
PRAWIDŁOWOŚCI DZIAŁANIA TEORII
Zdaniem A. Smitha, jeżeli jeden kraj A jest bardziej efektywny (czyli dysponuje absolutną przewagą) w produkcji dobra X, a jednocześnie jest mniej efektywny niż kraj B w produkcji dobra Y, to oba kraje mogą osiągnąć korzyści w skutek rozwoju międzynarodowego podziału pracy (bez względu na stan bilansu handlowego). W takim przypadku kraj A powinien eksportować do kraju B całość lub część produkcji towaru X, w zamian za import z kraju B całości lub części produkcji towaru Y. Przewaga absolutna oznacza tu zdolność kraju do wyprodukowania większej ilości produktów z danych zasobów wytwórczych niż w kraju konkurenta, a więc przewagę w zakresie jednostkowych kosztów produkcji przy wytwarzaniu określonych dóbr.
2. Teoria kosztów komparatywnych Davida Ricardo
Klasyczna teoria kosztów względnych jest rozszerzeniem i zarazem specyficznym uogólnieniem teorii A. Smitha. Zdaniem Ricardo możliwości korzystnej specjalizacji międzynarodowej istnieją również w warunkach utrzymywania się między dwoma krajami absolutnych różnic kosztów produkcji wyrażonych nakładami pracy, także wtedy, kiedy jeden z nich wytwarza wszystkie wyroby taniej (drożej) niż drugi. Wystarczającą przesłanką rozwoju specjalizacji i handlu międzynarodowego jest, jego zdaniem, występowanie względnych różnic kosztów wytwarzania, mierzonych nakładami pracy. Jest to tradycyjnie ujmowana zasada kosztów względnych. Zgodnie z nią, w warunkach dysponowania przez kraj A absolutną przewagą nad krajem B w produkcji obydwu towarów, specjalizował się on w produkcji i eksporcie tego towaru, który może wyprodukować stosunkowo taniej niż kraj B, tj. tego towaru, w przypadku którego jego przewaga nad krajem B, mierzona nakładami pracy, jest stosunkowo największa. Jednocześnie kraj B powinien się specjalizować w produkcji i eksporcie towaru, w przypadku którego niekorzystna pozycja tego kraju ujawnia się w stosunkowo najmniejszym stopniu.
3. Teorię obfitości zasobów sformułowali E. Heckscher i B. Ohlin
Teoremat obfitości zasobów (proporcji w zasobach) obejmuje wiele założeń upraszczających oraz logicznie z nimi związaną zasadę głoszącą, że każdy kraj powinien eksportować towary, których wewnętrzna produkcja wymaga bardziej intensywnego zastosowania relatywnie obfitszego i przez to tańszego czynnika produkcji, a jednocześnie importować towary wymagające bardziej intensywnego zastosowania relatywnie mniej obfitego i w związku z tym droższego czynnika produkcji. Przyjmując za Heckscherem, Ohlinem i Samuesonem tzw. model 2x2x2 (dwa kraje, dwa towary i dwa czynniki wytwórcze w postaci kapitału i pracy), można tę zasadę wyrazić następująco: kraj wyposażony obficie w kapitał powinien eksportować produkty kapitałochłonne, natomiast kraj obfity w pracę - produkty pracochłonne.
misia.x3