Motoryczność aktywność ruchowa człowieka, która jest warunkowana dwojakiego rodzaju czynnikami, jest to zasób możliwości ruchowych, który obejmuje zewnętrzne dostrzegalne formy aktywności ruchowej oraz formy wewnętrzne organizmu, uwarunkowania psychiczne
Czynniki biologiczne budowa somatyczna, sprawność układu ruchu i układów
Czynniki psychospołeczne wegetatywne
Zależna od wielu czynników- strona potencjalna-predyspozycje, zdolności motoryczne-/kondycyjne/ to siła, wytrzymałość, zwinność, siłowe, wytrzymałościowe, zwinnościowe, zdolności motoryczne niekondycyjne /koordynacyjne/, to koordynacja i zwinność /sprawność układu nerwowego/-zwinnościowe, Szybkość i gibkość, to otoczka powyższych zdolności motorycznych, gibkość nie zależy od zdolności motorycznych
2 strony motoryczności- Potencjalna- na, którą składają się predyspozycje i zdolności motoryczne /siła, szybkość, wytrzymałość, zwinność/, Efektywna- stanowią ją sprawność fizyczna i ruchowa
Schemat współzależności cech motorycznych / Związek między zdolnościami motorycznymi/ Wytrzymałość, zwinność, siła, szybkość
Cechy motoryczności- siła mięśni, szybkość, koordynacja, wytrzymałość
Cechy jakościowe Motoryczne- przewidywanie ruchu, harmonia ruchu, rytm
Cechy ilościowe Motoryczne- Adaptacja do zmęczenia, siła, wytrzymałość
ZDOLNOŚCI MOTORYCZNE-KONDYCYJNE
2.SIŁA
Siła mięśniowa-zdolność do wykonywania oporu zewnętrznego lub przeciwdziałania mu kosztem wysiłku fizycznego, iloczyn masy i przyspieszenia F=m*a
Siła Absolutna-wartość siły do rozwinięcia w wybranym Ruchu.
Siła względna-iloraz siły absolutnej do masy ciała zawodnika
Siła bezwzględna-wartość siły rozwijanej przez 1 metr przekroju Fizjologicznego Mięśnia.
Gradient siły-rozwiniecie w minimalnym czasie maxymalnej siły
OPORY ZEWNĘTRZNE-siła jest, szybkość jest ,nie ma się od czego odbic
Metody kształtowania siły-statyczna, dynamiczna-trening-ciężkoatletyczy,typu dobybuilding,wytrzymałościowo-siłowy, obwodowy,mieszana
Od czego zależy siła-od dynamiki i możliwości fizycznych człowieka/2 zasadaDynamiki Newtona/
SIŁA IZOTONICZNA-praca statyczna, zmienia się napięcie, bez zmiany długości,
SIŁA IZOTOMICZNA- praca Dynamiczna, nie zmienia się napięcie ale zmienia się długość,
SIŁA OKSOFONICZNA- zmienia się długość i napięcie
SKURCZ-skurczenie się mięśnia, tkanki żywej organizuje się wskutek ściągnięcia się włókien Mięśniowych pod wpływem jakiś bodzców,
NAPIĘCIE-stan naprężenia, stan silnego Naciągnięcia czegoś elastycznego Stan napięcia Mięśni Gładkich Narządów Wewnętrznych Jest Regulowany przez zmianę Częstości Impulsów w unerwieniu Współczulnym i przywspółczulnym (autonomiczny Układ nerwowy), zmiana Stopnia Mechanicznego Rozciągnięcia Narządów i przez czynności. humoralne
Siła zrywowa – podczas pokonywania oporów nie osiąga wartości krańcowych przy jednoczesnym max. przyspieszeniu P < Pmax a = a max
Siła szybka – wysiłek o tym charakterze występuje podczas pokonywania oporów nie dochodzących do wartości granicznej, z przyspieszeniem nie dochodzącym do wartości granicznej P < P max a < a max
Siła wolna – występuje w przypadku pokonywania max. oporów z prawie stałą prędkością
P = Pmax a = O
Siła pasywna – to napięcia, w których nie zachodzi zjawisko rozciągania mięsni
Siła aktywna – to napięcia w których siły zewnętrzne działają na pracujący miesień rozciągająco
Wytrzymałość- zdolność do wykonywania intensywnej pracy bez obniżenia jej wydajności,
Wytrzymałość jest jedną ze zdolności motorycznych
Wytrzymałość specjalna- zdolność organizmu do efektywnego wykonywania specyficznego obciążenia w czasie uwarunkowanym wymogami danej specjalizacji ruchowej
Formy wytrzymałości- ogólna, specjalna
CZYNNIKI WARUNKUJĄCE WYTRZYMAŁOŚĆ- Fizjologiczne- pozwalają na realizacje pracy w dłuższym czasie wykonania, zródła wytwarzania energii, Somatyczne- wzrost, masa ciała, skład ciała, Koordynacyje- związane ze stopniem opanowania techniki ruchowej, wydolność fizyczna, Psychiczne- to siła woli, motywacja, chęć do osiągnięcia sukcesu, odporność na stres Czynniki te decydują o biologicznym potencjale wysiłkowym człowieka /wydolności fizycznej/
Wytrzymałość zmienia się wraz ze wzrostem organizmu, na wytrzymałość ma wpływ wiek i płeć, podejście do wysiłku /uwarunkowania psycho-społeczne/
Podział wytrzymałości według kryterium czasu trwania pracy- wytrzymałość sprinterska do 15 s, wytrzymałość szybkościowa 15-50 s, wytrzymałość krótkiego czasu 50 s-2 m, wytrzymałość średniego czasu 2-10 m, wytrzymałość długiego czasu ponad 10 m
Dobra wytrzymałość- późno do zmęczenia, Wytrzymały zawodowiec może szybciej zmęczyć się niż amator
Metody kontroli poziomu wytrzymałości- Zawody i sprawdziany, to METODY
Wskaźniki poziomu wytrzymałości- względne, bezwzględne
Podział wytrzymałości według kryterium zmian fizjologicznych zachodzących w organizmie
TLENOAW /AEROBOWA/
-ogólna -statyczna
-dynamiczna
-lokalna-statyczna
-BEZTLENOWA /ANAEROBOWA/
-ogólna-statyczna
Podział wytrzymałości według kryterium metodycznego /metodykę kształcenia/
METODYCZNE-niespecyficzna- ogólna
SPECYFICZNE- ukierunkowana
SPECJALNA- startowa- przy najwyższych obrotach- krótki dystans
Wytrzymałość w ontogenezie- Ontogeneza- okres od zapłodnienia jaja do końca, -Dzieci przedszkolne- bardzo wytrzymałe /ruchy/, -8-9 letnie dzieci 9 km bez rewelacji ,od 8-10 roku wytrzymałość wzrasta,-Wytrzymałość fizyczna rośnie, 7-13 dziewczęta, 7 -14 chłopcy, -12-13 rok życia wzrost wytrzymałości stabilny, 11-letni chłopcy mogą przebiec maraton bez żadnych skutków negatywnie wpływających na ich organizm, -po 13-14 roku życia stabilizacja-Dziewczyny 14-15 letnie mają mniejszą wytrzymałość niż 9-latki /dorastanie/
-18 roczna dziewczyna mniejsza wytrzymałość od 14-letniej, -Wejście w okres dojrzewania chłopców powoduje stopniowy wzrost zdolności motorycznej, -Wejście w okres dojrzewania dziewcząt powoduje stopniowe zahamowanie zdolności motorycznej, a po 16-17 roku życia wytrzymałość motoryczna jest jeszcze mniejsza / u chłopców jest regres- wtedy rosną 20-23 cm/, -A po 21 roku życia następuje stabilizacja, -regres po 33 roku życia, - Mężczyźni MAX wytrzymałość 25-25 lat-10 LAT, -50 lat- 70%,-60 lat- 60-55%, 70lat- 50%
Fosfokreatyna 5-7 sek./ zapas fosfokreatyny w organizmie starcza na 5-7 sek./ -Procesy przemian energetycznych /poziom wysokoenergetycznych związków fosforowych ATP, CP, wybaczanie energii, zasób substratów energetycznych/,Funkcje neuromięśniowe /koordynacja nerwowo-mięśniowa
Sprawność zaopatrzenia tlenowego /funkcje oddechowe, krążeniowe, wykorzystanie tlenu/
ZDOLNOŚĆI MOTORYCZNE NIEKONDYCYJNE KOORDYNACYJNE
4.KOORDYNACJA
KOORDYNACJA wrodzona, nabyta-ogólna, -szczegółowa /jednostronne wyćwiczenie., wielostronne wyćwiczenie/. SkładNIKI koordYNACJI: Wskaźniki wyznaczające koordynacje- przestrzeń, czas, warunki-standardowe lub zmienne.
POziomy koordYNACJI- ćwiczenia, w których ważny jest ruch w przestrzeni /nie ważny jest czas/, oceniana Dokładność ruchu w przestrzeni i w jak najkrótszym Czas. (skok w dal), ocenia się przestrzeń, czas i zmieniające się war. (tyczka, gry).
Koordynacja ruchowa- wykonywane w określonym czasie i przestrzeni I poziom oceniany jest ruch w przestrzeni – dokładność nie czas
II poziom – oceniana jest dokładność ruchu w jak najkrótszym czasie III poziom – oceniana jest dokładność ruchu w jak najkrótszym czasie i przy zmieniających się warunkach
Koordynacja ruchowa- def. Gilewicz- zdolność człowieka do wykonywania złożonych aktów ruchowych .Zdolność człowieka do przestawienia się z 1 ściśle skoordynowanych ruchów na 2 . Zdolność szybkiej realizacji nowych aktów ruchowych.
Koordynacja ruchowa zależy od stanu centralnego systemu nerwowego.
Szybkość- zdolność do wykonywania ruchów w jak najmniejszych odcinkach czasu
Trzy składowe szybkości-czas reakcji - od momentu zadziałania bodźca do zapoczątkowania ruchu, - przemieszczanie w przestrzeni całego ciała lub jego części np: cios czas pojedynczego ruchu - w boksie,pchnięcie kulą,-częstotliwość ruchu - ilość ruchów wykonywana w określonym czasie (dyscypliny cykliczne)
Wyróżniamy dwa rodzaje reakcji-reakcja prosta - jeden bodziec jedna reakcja (start w pływaniu, lekkoatletyce itp reakcja złożona - większa liczba bodźców. Następuje tu wybieranie właściwej odpowiedzi na bodziec co wydłuża czas reagowania (gry zespołowe, sporty walki)
Rozwój szybkości w rozwoju osobniczym-jest zróżnicowany
Między 7-12 rokiem życia u dzieci przejawiają się duże dyspozycje szybkościowe. Spowodowane jest to rozrostem mięśni i doskonaleniem układu nerwowego, na wyższym poziomie znajdują się również zdolności koordynacyjne. W tym okresie rozwój biologiczny ma decydujący wpływ na poprawę szybkości, Niekorzystnym okresem do kształtowania szybkości jest wiek między 12-14 rokiem życia. Spowodowane jest to szybkim wzrastaniem i dojrzewaniem organizmu. Rozwój mięśni nie jest równomierny dla poszczególnych układów, co ma ujemny wpływ na koordynację ruchową,Najlepszym okresem do trenowania szybkości jest wiek między 14-18 rokiem życia. W tym okresie następuje doskonalenie układu mięśniowego, nerwowego, krążeniowego i oddychania, W wieku 14-18lat następuje rozwój mięsni i dyspozycje szybkościowe podnoszą się,Okres młodzieńczy /18-22 lata/ występuje najkrótszy czas pojedyńczego ruchu. W tym wieku uzyskuje się najlepsze wyniki szybkosciowe.Do 30 roku zycia podtrzymuje się te predyspozycje, ale warunkiem są ćwiczenia fizyczne
Metodyka treningu szybkości- kztałtowanie szybkości dzieli się na trzy działy: kształtowanie czasu reakcji, właściwy trening szybkości,trening wspomagający, Zanim rozpoczniemy trening szybkości należy pamiętać o tym, że najpierw zawodnik musi mieć w stopniu dobrym opanowaną technikę danego ruchu w celu uniknięcia nauki złych nawyków Najbardziej znaną metodą kształtowania szybkości jest metoda powtórzeniowa. Aby trening prowadzony tą metodą przyniósł oczekiwane efekty musi spełniać następujące warunki wykonywanie ruchów z maksymalną prędkością nie może zaburzać techniki jego wykonania czas trwania ćwiczenia powinien być na tyle długi aby nie ulegała zmniejszeniu intensywność ćwiczenia. Przy metodzie powtórzeniowej intensywność wynosi ok. 95-100%, a liczba powtórzeń waha się od 1 do 6. Przerwa wypoczynkowa powinna trwać na tyle długo aby następne ćwiczenie wykonywane było również z maksymalną intensywnością, nie dłużej jednak niż 4 min W treningu początkujących stosuje się tzw. metodę kontrolowanych prędkości. Metoda ta charakteryzuje się submaksymalną intensywnością (85-95%), liczba powtórzeń wynosi ok. 12, odpoczynek pełny nie dłuższy niż 4 min. Zwraca się tu dużą uwagę na to aby dany ruch był wykonywany prawidłowo pod względem technicznym. W treningu szybkości stosuje się również trening wspomagający, który polega na kształtowaniu innych zdolności motorycznych takich jak: siła - podnoszenie jej poziomu w ruchach zrywowych i szybkich, gibkość - nie można przesadzić z treningiem gibkości. Nadmierna ruchomość w stawach może przeszkadzać w treningu szybkości, wytrzymałość - pomaga w szybkiej regeneracji organizmu, koordynacja.
przyniósł oczekiwane efekty musi spełniać następujące warunki wykonywanie ruchów z maksymalną prędkością nie może zaburzać techniki
BARIERA SZYBKOŚCI-Podczas treningu szybkości może dochodzić do powstawania tzw. "bariery szybkości" czyli stanu w rozwoju szybkości charakteryzującym się ustabilizowaniem na pewnym poziomie nie będącym maksymalnym dla danego zawodnika. Rozróżnia się dwa sposoby usuwania tej bariery: wygasanie bariery szybkości (u początkujących) - polega na czasowym zaprzestaniu treningu z maksymalną intensywnością ok. 3-4 tygodnie rozbijanie bariery szybkości (zaawansowani) - stwarza się ułatwione warunki do przewyższenia osiągniętego do tej pory poziomu szybkości np. bieg z wiatrem, stosowanie lżejszego sprzętu itp. Należy pamiętać iż zbyt monotonny trening powoduje powstawanie bariery
METODY KSZTAŁTOWANIA SZYBKOŚCI
Metoda powtórzeniowa- krótkie odcinki biegów, krótkie serie ćwiczeń, pełne serie wypoczynkowe, polega ona na powtarzaniu krótkich odcinków biegu lub krótkich serii ćwiczeń z pełnymi seriami wypoczynkowymi
Odmianą metody powtórzeniowej jest metoda z maksymalną intensywnością ćwiczeń- polega ona na tym, że wysiłek szybkościowy odbywa się w strefie beztlenowej, czyli występuje krótki czas trwania wysiłku /6-8 s./ i pełne przerwy wypoczynkowe /przerwy w ruchu/
Submaksymalna kontrolowana prędkość- ćwiczenia wykorzystuje się w 80-90% swoich możliwości i zwraca się uwagę na technikę wykonywanego ruchu.
Metoda zmienna- np.20 metrów rozpędzania, 20 metrów gazu, 20 metrów odpoczywania
Metoda handikapowa- polega na zwiększaniu motywacji ćwiczącego
Stosowanie różnych obciążeń- np. bieg z obciążeniem
Metoda powtórzeniowa- krótkie odcinki biegów, krótkie serie ćwiczeń, pełne serie wypoczynkowe, polega ona na powtarzaniu krótkich
Ćwiczenia specjalistyczne w kształtowaniu szybkości-
ćwiczenia ogólnorozwojowe- wszechstronnie wpływające na organizm
ćwiczenia ukierunkowane- zbliżone w charakterze ruchu do konkurencji, którą się uprawia
ćwiczenia specjalne- środki treningowe, które rozwijają przynajmniej 2 ze zdolności motorycznych, przy jednoczesnym zachowaniu struktury ruchu konkurencji jaką uprawiamy.
Ćwiczenia specjalne w kształtowaniu szybkości- dzielimy na
ukierunkowane- zbliżone w charakterystyce ruchu do konkurencji, którą się uprawia,
Ćwiczenia specjalne dla sprintera- przebieżki, bieg z górki, bieg z wiatrem, skipy, przebieżki sprinterskie, marsze Pozycja w rozkroku. Energiczna naprzemianstronna praca RR połączona z uginaniem NN w stawach kolanowych, Ustawienie przodem do drabinek, opad T w przód. Energiczna naprzemianstronna praca RR z oporem gum przymocowanych do drabinek, Bieg tyłem, Bieg po schodach, Bieg pod górę pod różnym kątem nachylenia, Wspięcia na palce na podwyższeniu, Bieg z oporem ciągniętej opony, Ustawienie tyłem do drabinek. Bieg w miejscu z wysokim unoszeniem kolan z oporem gum przymocowanych do drabinek, Ustawienie przodem do drabinek. Wymachy nóg, Starty z różnych pozycji na sygnał /start z leżenia na brzuchu tyłem do kierunku biegu, start z leżenia na plecach tyłem do kierunku biegu, start z opadu tułowia, start z siadu z wyprostowanymi nogami/, Leżenie tyłem. Unoszenie uda do klatki piersiowej z oporem gumy przymocowanej do kozła, Imitacja kroku biegowego w podporze na poręczach, bieg z górki, bieg z wiatrem, marsze
Klasyczną drogą kształtowania szybkości jest powtarzanie ćwiczonych ruchów z maksymalna prędkością 3 warunki tego rodzaju treningu hnika ćwiczenia winna zapewniać wykonanie ruchu z prędkością krańcową, Ćwiczenia muszą być na tyle przyzwoite, by podczas ich wykonywania zwracać uwagę jedynie na prędkość nie zaś na sposób, Czas ćwiczeń należy dobrać w taki sposób, by prędkość nie ulegała zahamowaniu pod wpływem zmęczenia.
podstawową metoda treningu szybkości jest metoda powtórzeniowa, naczelnym zadaniem jest dążenie przez ćwiczącego do przekroczenia jego maksymalnej dotychczas prędkości ruchu. Celowi temu podporządkowuje się cały trening-
czas trwania ćwiczenia /, gdzie intensywność pracy była do końca jednakowa/,
ilość powtórzeń / , gdzie zawodnik w każdym powtórzeniu odcinków dążył do osiągnięcia najlepszego wyniku /,
czas i charakter przerw wypoczynkowych / , gdzie odgrywają one tu istotną rolę /,
Czas ich trwania winien zabezpieczyć optymalny poziom odnowy i gotowości do podjęcia następnego zadania.
as ich trwania winien zabezpieczyć optymalny poziom odnowy i gotowości do podjęcia następnego zadania.
Czas przerw wyznaczają dwa procesy-zmiana pobudliwości ośrodkowego układu nerwowego, regeneracja funkcji wegetatywnych związanych z wyrównaniem długu tlenowego, Pobudliwość ośrodków nerwowych bezpośrednio po wykonaniu ćwiczenia szybkościowego wzrasta, następnie stopniowo maleje. Przerwy nie powinny więc być zbyt długie, tak by zawodnik mógł rozpocząć następne ćwiczenie jeszcze w momencie podwyższonej pobudliwości / tzw. Faza egzaltacji/. Z drugiej strony na likwidację długu tlenowego niezbędny jest stosunkowo długi czas, min. Kilkadziesiąt sekund.
Przerwy w treningu szybkości-zbyt krótkie są niekorzystne dla pełnej odnowy ponieważ powodują zmęczenie, a tym samym obniżenie prędkości.Podstawowy wymóg przy kształtowaniu szybkości, to optymalne pobudzenie układu nerwowego, które osiąga się jedynie w stanie świeżości organizmu.Ćwiczenia na rozwój szybkości powinno się przeprowadzać po rozgrzewce na początku zajęć.W mikrocyklach trening szybkości powinno się przeprowadzić 1 lub 2 dzień po dniu przerwy lub po dniu zajęć o małej intensywności. W etapie treningu wszechstronnego i ukierunkowanego na szybkość kształtuje się przede wszystkim ćwiczenia o submaksymalnej intensywności /tzw. Metoda prędkości kontrolowanych/, w wymiarze 85-90% aktualnych możliwości zawodnika. Należy również zwrócić uwagę na poprawne wykonanie ćwiczenia technicznie, nawet akcentowanie pewnych jego faz. W ten sposób następuje kompleksowe kształtowanie szybkości i techniki, formowanie prawidłowej struktury ruchu, kształtowanie właściwej koordynacji nerwowo-mięśniowej. Odbywa się to poprzez stosunkowo dużą objętość pracy, gdyż dzięki obniżeniu intensywności ćwiczeń może wzrosnąć czas pracy /np. długość odcinka/, zwiększyć się ilość powtórzeń i serii, przy jednoczesnym skróceniu czasu przerw wypoczynkowych.
W treningu szybkości główny akcent kładzie się na ćwiczenia specjalne i wspomagające oraz na ćwiczenia o charakterze siłowo-szybkościowym z obciążeniem oraz bez obciążenia oraz na różnorodne formy skoków.W okresie startowym maksymalny trening szybkościowy wykonuje się w zasadzie 1-2 razy w tygodniu, główny nacisk kładąc na ćwiczenia specjalne w ramach przygotowania siłowo-szybkościowego, pracę siłową, skoczność, elementy gibkości i koordynacji, a także doskonalenie techniki kształtowanej na odcinkach przebiegających z prędkością nieco mniejszą od maksymalnych możliwości.
Wprowadzenie do treningu szybkości 2 grup środków: trening uzupełniający, zawierający zadania kształtowania skoczności i siły, gibkości, koordynacji i czasu reakcji., trening wspomagający, mieści w sobie m.in. zbieganie po pochyłościach, ćwiczenia w warunkach ułatwionych oraz zastosowanie wszelkiego rodzaju trenażerów do ćwiczeń specjalnych.Na tej dopiero podstawie następuje realizacja właściwego treningu szybkości. Różne formy treningu uzupełniającego i wspomagającego zaleca się stosować nawet w sezonie startowym 3 razy w tygodniu.
Gibkość-Jest to zdolność do wykonywania dużej amplitudy w wykonywanym ruchu
Na poziom gibkości wpływa Metody rozwijania gibkości mięśnie człowieka są trudno rozciągliwe dozowanie ćwiczeń dla poszczególnych stawów powinno być zróżnicowane st.barkowy i kolanowy 30ruchów, st. biodrowy 40 ruchów, kręgosłup 70 ruchów
8.ZRĘCZNOŚĆ
Zręczność- Gilewicz- te ruchy które odbywają się w płynnym rytmie i są w swoim wykonywaniu ekomomiczne.
9.SKOCZNOŚĆ
Skoczność-zdolność do chwilowego poruszenia masy ciala w celu przemieszczenia jej jak najdalej lub jak najwyżej.
Skoczność-wynik Sportowy Zależyod treningu Siłowo-wytrzmałościowego
Rodzaje skoczości- Skoczność ogólna-poziom skoczności nie ma bezpośredniego wpływu na wynik sportowy /ciężarowcy/, skoczność specjalna-poziom skoczności ma bezpośredni. Wpływ na wynik sportowy,od niej zależy Wynik sportowo-lekkoatletyczny, głównie skoki ,sprinterzy–muszą mieć duży Poziom skoczności/skocznośćogólna/
Sprawdziany pomiaru skoczności-wyskok dosiężny do góry obunóż, skok w dal z miejsca
10.AMPLITUDA
Aplituda – uzależniona jest od budowy stawów, elastyczności więzadeł i mięśni
Przez systematyczne ćwiczenie można znacznie zwiększyć amplitudę ruchu – zmniejszyć opór więzadeł i mięśni antagonistycznych temperatura otoczenia, pora dnia, stan pobudzenia centralnego układu nerwowego, mięśnie człowieka są trudno rozciągliwe,
11.SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA
Sprawność fizyczna- to suma sprawności motorycznej i ruchowej. Sprawnością fizyczna charakteryzuje się człowiek posiadający szereg nawyków ruchowy...
Czikusio