1.MĄDROŚĆ LUDOWA IREFLEKSJA MĘDRCÓW ŻRÓDŁAMI DAWNEJ WIEDZY O JEDNOSTCE, SPOŁECZEŃSTWIE I PAŃSTWIE Prawdy dotyczące społeczeństwa : Poznawanie społeczeństwa (zrozumienie człowieka) przeszłość odciska się na funkcjonowaniu i strukturze współczesnych zbiorowości. Obserwacje starożytnych historyków mniej się zdezaktualizowały aktualnie niż wiedza przyrodnicza. Historia myśli socjologicznej jest składnikiem socjologii wykształcenia Etapy i źródła rozwoju socjologii: Przednaukowy – obejmuje początki formowania się podstaw socjologii Naukowy – rozpoczęty formalnym powstaniem socjologii jako nauki (hybrydyzacja socjologii) Socjologia jest empiryczna i teoretyczna
2.ODRODZENIOWA MYŚL SOCJOLOGICZNA 1.N.Machizvelli 1469-1527 Według Machizvellego motywem ludzkich działań jest rządza poznania i władzy. Osiągnięcie takich przywilejów jest możliwe dzięki przemocy podstępu i obłudy. Machizvelli jest twórcą teorii mówiącej o wartościach i metodach efektywnego działania prowadzącego jednostkę. „Poszukiwanie lepszego świata” Popper 2.Tomasz Morus 1478-1535 „Utopia” Nawiązał do platońskiej koncepcji idealnego państwa. Skrytykował współczesne państwo feudalne3.Modrzewski Opowiedział się za silną władzą wykonawczą. Postulował za podniesieniem poziomu oświaty. Bez tolerancji religijnej niemożliwy jest rozwój społeczny.
3.GŁÓWNI PREKURSORZY SOCJOLOGII 1.J Battista Vico 1726 r. w swoim dziele „Nauka nowa „ przedstawił teorię rozwoju społecznego . Rozwój społeczny przebiega według stałych praw. Ten rozwój dostosowany jest do procesu historycznego . 2.Hebrecjusz „O umyśle” Człowiek ma niezbadane właściwości rozwoju intelektualnego .Człowiek jest wytworem środowiska społecznego i własnej aktywności. Główny motyw działania to osobisty interes . Interes indywidualny ma się przekładać na interes społeczeństwa. Conderse Postęp społeczny jest możliwy tylko dzięki rozwojowi ducha społeczeństwa .Proces dziejów ludzkich to przechodzenie od stadiów niższych do stadiów wyższych. 3.Simoign Rozwój klasy robotniczej . Klasę tą można było porównać do klasy niewolniczej .Rozwój społeczny niemożliwy jest bez właściwego wypełniania roli przez obywatela. Przełom XIX i XX wieku to okres syntez społecznych które mają wyjaśnić co to jest społeczeństwo jak go badać i jak przebiega jego rozwój . Spencer ewolucja to przechodzenie form prostych do złożonych od nieuporządkowanych do uporządkowanych od jednorodnych do wielorodnych
4.COMTE-TWÓRCA SOCJOLOGII Uważał że ludzkość w całym swoim życiu przechodzi 3 fazy : - teologiczną - metafizyczną - pozytywną Przedmiotem studiów socjologicznych ma być społeczeństwo (organizm społeczeństwo ludzkość)Ład i postęp społeczeństwa to interesowało Camte’a w społeczeństwie. Camte’a skonstruował teorię postępu społecznego (teorię zmiany społeczeństwa) Analizując społeczeństwo należy przede wszystkim analizować dlaczego się zmienia i jak się zmienia . Dla Camte’a rozwój to rozwój społeczeństwa rozwój myśli ludzkiej. W fazie teologicznej dominuje podbój ,uporządkowanie . W fazie metafizycznej kształtują się państwa , które dominują. W fazie pozytywnej tworzy się rozwój industrializacji. Układy biologiczne to klasy społeczne. Gatunki biologiczne to narodowości. Organy to państwa. Tkanka społeczeństwa to siły społeczne. Komórka biologiczna to podstawa organizmu czyli rodzina .
5.KIERUNKI I BADANIA SOCJOLOGICZNE NA PRZEŁOMIE XIX I XX WIEKU Zapoczątkował badania nad sytuacją życiową klasy robotniczej .Le Pley posługiwał się obserwacją i wywiadami .Posługiwał się metodami jakościowymi .Podkreślał że klasa robotnicza to ważna siła społeczeństwa która może doprowadzić do rewolucji. Charles Bot zainicjował badania dotyczące sytuacji socjalno-bytowej Londynu. Podstawowym źródłem do tych badań były spisy ludności miasta i ich obserwacje. Zapoczątkował w socjologii kierunek ekologiczny – ukazuje wpływ środowiska geograficznego na zjawiska i procesy społeczne. Koncepcja Pareto Teoria krążenia elit – chciał uzasadnić nierówności społeczne które wynikają z kapitału kulturowego. Według Pareto władza nie może pozostać cały czas w jednej klasie .Występuje ciągła wymiana elit. Ta wymiana jest efektem walki i zwycięża ta klasa która jest bardziej bezwzględna .
6.DURTHEIZM TWÓRCA SOCJOLOGII UNIWERSYTECKIEJ Durtheizm postrzegał i opisywał na wzór zjawisk przyrodniczych Uważał że socjologia nie jest nauką o społeczeństwie lecz o faktach społecznych. Badanie tych faktów umożliwia poznanie rzeczywistości społecznej. Dla niego najważniejszym zagadnieniem jest badanie więzi społecznej. Wydzielił ważne tematy : rodzinę, religię, dewiację i patologię społeczną. Uważał że przez badania tych faktów można badać teorię więzi społecznych. Zorganizował katedrę socjologii we Francji. „Rocznik socjologiczny” czasopismo stworzone przez Dortheima to i czasopismo zainicjowało proces socjologii Subdyscypliny (na łamach pisma): -socjologia ogólna metodologii -socjologia religii -socjologia prawa i administracji-socjologia przestępczości -socjologia ekonomiczna (gospodarki) Założeniem socjologizmu było to ze jednostkowe zjawiska psychiczne w USA całkowicie zdeterminowane przez społeczeństwo. Rzeczywistość psychiczna i cały świat materialny są wytworem rzeczywistości społecznej. Najwybitniejszy uczeń Durkheima – Stefan Czarnowski wybitny socjolog który rejestrował fakty społeczne wyjaśniał te fakty metodą durkeimowską .
7.WKŁAD DO SOCJOLOGII MAX WEBER(1824-1920) Przedmiotem badań socjologii są fakty społeczne i działania społeczne . Fakt społeczny- elementy statyczne Działania społeczne – elementy dynamiki Nie badać społeczeństwa jako całości Interesowały go działania społeczeństwa sensownie(logicznie)zorientowane, skierowanymi na działania ludzi . Nie każde działanie zasługuje na to by się nim zajmował .Zjawiska przypadkowe nie powinny zaprzątać badań socjologów. Weber wyszedł z założenia jaki jest sens działań społecznych . Aby zrozumieć sens działań społecznych należy skonstruować idealny typ działania społecznego lub indywiduum historyczne. W tym typie idealnym działania wydzielić można 2 odmiany : - działanie społeczne które ma zawsze określony cel -odpowiednie środki realizacji Ten idealny model zakładał jak przebiegało by działanie gdyby było zorientowane wyłącznie celowo i racjonalnie . Drugi typ odnosi się do uwarunkowania historycznego. Badacz konstruując ten typ idealny porównuje go ze stanem faktycznym. Socjolog porównuje żeby ustalić kierunek zachodzących zmian. Weber rozwinął teorię charyzmatycznego przywódcy o nadzwyczajnych przywilejach. Jego pojawienie uniemożliwia ustalenie kierunku zmian gdyż wyzwala tajone siły rewolucyjne. Weber opracował zhierarchizowanie społeczne : -klasowe –stanowe -polityczno-partyjne Podział na klasy wynika ze stosunku nabywania dóbr. Podział na stany to efekt konsumpcji czyli stylu życia. Interesy uwarunkowane sytuacja klasowa tworzą grupy polityczne. Struktura społeczna ma 3 wymiary: -ekonomiczny-klasowy -kulturowy-stanowy -polityczny-partyjny Zapoczątkował badania nad stratyfikacją społeczną . W jego koncepcji dominowały 2 wymiary : -klasowy –ekonomiczny Podstawa społeczeństwa jest gospodarka. Weber opracował system idealnego modelu biurokracji .Według niego biurokracja posiada następujące cechy: -podporządkowanie zachowania członków bezosobowym przepisom -ścisły podział bowiązków i kompetencji -hierarchiczny podział pozycji –profesjonalizacja -dostępność stanowisk dla wszystkich osób posiadających odpowiednie kompetencje -wymienialność usług Oryginalność tej koncepcji polega na jej uniwersalności. Istotne jest prowadzenie odpowiedniej dokumentacji. Dobrze funkcjonująca biurokracja umożliwia prowadzenie dokumentacji i przekazywania jej następnym pokoleniom. Idealny model zapewnia racjonalizację działania. Alienacja to zjawisko które wytwarza człowiek. Idealny model biurokracji może doprowadzić do alienacji.
8.GŁÓWNI TWÓRCY I REPREZENTANCI NA PRZEŁOMIE XIX I XX WIEKU Frycz Modrzewski Józef Supiński-prawnik zajmował się ekonomia socjologii wzajemnym uwarunkowaniem działań ekonomicznych. „Myśl ogólna filozofii wszechświata” gdzie zapoczątkował system filozoficzny nawiązał do Comte’a ,Spencera. Władysław Pilat – prawnik stworzył nowy zarys socjologii zajmował się socjologią sztuki Bolesław Limanowski – wydał 3 rozprawy „marzyciele” „kwestia robotnicza” „Platon i jego Rzeczpospolita” Jego dzieła : „historia ruchu społ.” „naród i państwo” Ludwik Szynicki – znawca marksizmu nawiązywał do ewolucjonizmu Bronisław Piłsudski Kazimierz Klaus Bronisław Malinowski – czołowy przedstawiciel antropologii społecznej twórca i główny przedstawiciel kierunku funkcjonalnego. Dzieła : „ogrody koralowe i ich magia” „argonauci zachodniego Pacyfiku” „Zycie seksualne dzikich” Leon Winiarski – działał na uniwersytecie w Genewie, reprezentował kierunek energetyczno-machanistyczny Florian Znaniecki – prowadził badania w USA reprezentował nurt humanistyczny metoda badania analiza dokumentów osobistych Edward Abramowski – filozof psycholog socjolog Stanisław Kurasiński Leon Petrarzycki – twórca socjologii prawa Julian Marchlewski , Róża Luksemburg – badali położenie klasy robotniczej na ziemiach Polskich Brożek „Ślązacy w Teksasie”
9.ROZWÓJ INSTYTUCJONALNY S – nauka przedm ogół zjawisk i procesów życia społ Tradycje : - nauki o państwie i sztuce rządzenia socjologia polityki i ekonomiczna - historiografia uogólnienie oparte na F.Znaniecki mat. historyczny : listy pamiętniki - nauki o gospodarce ekonomii S ekonomicznej W.Morawski - nauka o obcych źr.etnograficzne B.Malinowski - nauki o człowieku fizjologii i filologii oraz koncentrują się na społ. jako całości obejmującej życie ludzi oraz problemy ludzi. Kategorie praw S : - prawa stwierdz stałe współwystęp fakt społ - prawa stwierdz zalezności funkcji lub zmienności faktów społecznych - prawa stwierdz prawidł rozwoju i regular tendencje - prawa stwierdz podobieństw lub stat prawdopod zw z fakt społ - p stw lub suger zw przyczyn miedzy f społ. Teor S śred zasięgu - rola społ – biurokrac - dysonans społ - anomi społ
12.WYBRANE KIERUNKI I SZKOŁY NAUKOWE WE WSPÓŁCZESNEJ S Neopozytywizm – cechują empiryzm, pozytywizm i fizykalizm. Założenia: - źródłem wiedzy o społ jest doświadczenie (empiryzm) - neopozytywizm uznawał tylko taką wiedzę o społ dotyczącą faktów - wiedza naukowa dot społ powinna upodobniać się do fizyki z terminów socjol do terminów abstrakcyjnych. W neopozytywiźmie narzucono pojęcia matematyzacji. Behawioryzm – badał zachowanie - jedn jako aktora działań społ - przedmiotem badanie zachowań ludzkich - w zach uczestniczy wielu aktorów - zachowanie ludzkie zrozumieć strukturę - o zach ludzkich informuje nas postawa człowieka - gł zainteresowania - socjologowi wystarczy odpowiednia próba reprezentatywna. S analityczna – orientacja nawiązuję do socjolog niemieckich. Gł założ było kładzenie nacisku na zrozumienie Zach ludz. Nie stosują statystyki. Największe wkl w S rozumiejącej F Znaniecki. Funkcjonalizm- najbardziej konsekwentny system teoret prezent zwarta i origilnalna wizjie społeczeństwa (Malinowski, Browne) neofunkcjonalizm Parsons Merton Kozer ) Stworzył koncepcje do spencerowskiego organicyzmu.Był kierunkiem holistycznym – cał ujecie społ jako systemu. Instytucjonalizm - gł zał to hipoteza ze najbardziej skuteczne oddział ma jedn to stosow przymus oraz władzy. Ważna jest met hist- porow. Istot prefer. Dynamiki. Interakcjonizm symboliczny - internakcja (ważny kierunek zw z psych spol – dynamiczna ...
misiu850405