HISTORIA REHABILITACJI
Literatura:
1. M Migała – Wybrane zagadnienia z historii rozwoju rehabilitacji i fizjoterapii
2. J. Orzech – Rozwój technik i metod fizjoterapii w okresie od 1801 do 2001 r.
3. J. Orzech – Rozwój koncepcji technik i metod fizjoterapii
Pojęcia: rehabilitacja, fizjoterapia, kinezyterapia
Najstarszą metodą rehabilitacji jest masaż.
Rehabilitacja jako pierwsza została zastosowana w ortopedii.
Kultura fizyczna – ogólne pojęcie sposobu życia społeczeństwa uwzględniając aktywność
fizyczną, sport.
Wychowanie fizyczne – kształcenie prawidłowego rozwoju nawyków ruchowych jednego
organizmu. Odnosi się przede wszystkim do dzieci i młodzieży.
W każdej lekcji wychowania fizycznego powinny się znajdować elementy korekcji. W związku z tym gimnastyka korekcyjna składa się na wychowanie fizyczne.
Pojęcia: sprawność fizyczna, ćwiczenia fizyczne, trening, musztra, gimnastyka
Okresy rozwoju rehabilitacji:
- „zaranie dziejów” – praczłowiek
- regiony starożytnej cywilizacji (Egipt, Chiny, Indie)
- starożytna Grecja i Rzym
- średniowiecze
- odrodzenie (renesans)
- okres po 1800 roku
REGIONY STAROŻYTNEJ CYWILIZACJI
CHINY (Państwo Środka), JAPONIA
- 5000 – 3000 l.p.n.e.
· „turnieje zdrowotne”
- 1200 l.p.n.e.
· ćwiczenia fizyczne – taniec, piłka nożna, strzelanie z łuku
· ćwiczenia oddechowe, relaks
- System TAJ-TSY
· ćwiczenia terapeutyczne – określone natężenie, kolejność, rytmika
- System SZENGA
· dla ludzi starszych, pozycje – siedząca i leżąca
· połączenie z masażem i akupunkturą
INDIE
- 3000 l.p.n.e.
· ćwiczenia fizyczne i czystość
- Księgi WEDY
· lecznicza wartość ruchu w zależności od wieku i stanu zdrowia
- System JOGA
· wprowadzona koncentracja, medytacja i specjalne ćwiczenia oddechowe
Joga to owoc ducha i filozofii hinduskiej.
Inne pojęcie i odrębność medycyny hinduskiej i chińskiej.
EGIPT
- leczenie prowadzą kapłani
- kąpiele, ćwiczenia, zioła, maści i RELIGIA!!!
- Stosowano kule (?!)
(hieroglif na grobowcu)
GRECJA
- pionier ASKLEPIOS – w wielu chorobach zalecał ćwiczenia, kąpiele, masaże
- ojciec naukowej medycyny – HIPOKRATES
· klimat, woda, ćwiczenia fizyczne
· próba usystematyzowania ćwiczeń
· obuwie korygujące wady stopy
· odłączył medycynę od religii
· opieka nad dziećmi i kobietami ciężarnymi
· zalecał troskę o chorego
· obserwował chorego, wyciągał logiczne i mądre wnioski
„Cała wiedza medyczna ma dwa potężne słupy, na których się wspiera. Są nimi ćwiczenia gimnastyczne i dietetyka”
Hipokrates
RZYM
- filozofie: Platon, Arystoteles
- przejmują tradycje Grecji
- GALEN (II w.n.e.)
· badał, eksperymentował
· dokładnie poznał anatomię – mięśnie, stawy, kości
· wprowadził nazwy – skolioza, kifoza, lordoza
· dzieło „O zachowaniu zdrowia”
· ćwiczenia szybkie, mocne, gwałtowne
· ćwiczenia wolne i z ciężarkami
· gimnastyka
o właściwa (zdrowotna)
o wojskowa (wojenna)
o atletyczna (sportowa)
„Największy wpływ na zdrowie człowieka ma gimnastyka, bowiem ruch jest warunkiem życia”
Galen
„Najlepszym lekarzem jest ten, który jest zarazem nauczycielem gimnastyki”
ŚREDNIOWIECZE
- dno!!!
- religia – opieka nad chorymi
– szpitale
– intensywna opieka w okresach epidemii
- lekarze bizantyjscy przejęli wiedzę i tradycje Greków
- AVICENNA – Arab – poleca ruch w leczeniu, w zależności od wieku, ogólnej sprawności i od choroby
W średniowieczu wynaleziono prototyp protez (drewniane). Takie protezy robiono do XX wieku jako wstępne, zastępcze protezy przed ostatecznym zaprotegowaniem. Te wstępne protezy kształtowały kikut. Protezy zastępcze robiono w latach 60 – 70 – 80 – tych z gipsu.
Pylon – proteza zastępcza – nazwa pochodzi z języka angielskiego
ODRODZENIE (= RENESANS)
- AMBROŻY PARE (1510 – 1590)
· chirurg i ortopeda
· ćwiczenia gimnastyczne dobrane (!!!) do stanu po zabiegu operacyjnym
· masaż
· aparaty ortopedyczne, protezy, obuwie
- FRANCIS GLISSON (1597 – 1677)
· Ruch jako metoda leczenia w zniekształceniach klatki piersiowej
Ukazały się książki o gimnastyce
- 1553 r. – CHRISTOBAL MENDEZ
· „Książka o gimnastyce i jej leczniczym wpływie”
· leczenie starszych i kalekich
- 1569 r. – MERCULIARE
· „O sztuce gimnastycznej”
· encyklopedia ćwiczeń fizycznych
· 3 typy gimnastyki – właściwa (lecznicza)
– wojskowa
– atletyczna
· gimnastyka lekarska – profilaktyka
– leczenie
· zasada stopniowania trudności
· różnorodne ćwiczenia
W Polsce:
- „coś” dzieje się na dworze królewskim
- WOJCIECH OCZKO (lekarz Stefana Batorego)
· ogólne zalecenia do stosowania ruchu – biegi, skoki, jazda konna
- STEFAN PETRYCY (1556 – 1626)
· wychowanie fizyczne dzieci
· gimnastyka dla: – zdrowia
– usprawnienia fizycznego
– służby wojskowej
– dorodności osoby
- CLEMENT TISSOT
· „Gimnastyka medyczna i chirurgiczna” (1780)
· ćwiczenia : – lecznicze
– korektywne
– profilaktyczne w wadach klatki piersiowej
„Ruch jest w stanie zastąpić prawie każdy lek, ale wszystkie leki razem wzięte nie zastąpią ruchu”
W. Oczko
- STANISŁAW KONARSKI (1700 - 1773)
· „Szkoła Rycerska”
- KOMISJA EDUKACJI NARODOWEJ
· Rola i znaczenie wychowania fizycznego
Do tej pory gimnastyką i wychowaniem fizycznym zajmowali się lekarze, medycy.
OKRES PO 1800 r.
- JOHANN GUTS – MUTH
· absolwent studiów teologicznych
· nauczyciel
· główne dzieło „Gimnastyka dla młodzieży”
· podział ćwiczeń cielesnych według kryteriów anatomiczno – fizjologicznych
· ruch naturalny, praktycznie użyteczny, głównie – ruchy „lekkoatletyczne”
· ćwiczenia: – skok na odległość o tyczce i bez
– biegi i skok towarzyski
– rzut kamieniem, dyskiem, oszczepem, strzelanie z łuku
– wszystkie rodzaje zapasów
– wspinaczka po drabinie, linach
– trzymanie równowagi
– pędzenie obręczy i inne młodzieńcze zabawy
– kąpiel i pływanie
- PER HENRIK LING (przełom XVIII – XIX w.)
· Szwed
· pedagog, poeta, znawca sztuki
· zauważył wpływ ćwiczeń I treningu na swoje zdrowie i sylwetkę
· 1813 r. – nauczyciel gimnastyki w Królewskiej Akademii Wojskowej w utworzonym przez siebie Centralnym Instytucie Gimnastycznym
· uważany za twórcę szwedzkiego systemu wychowania fizycznego, ale bardziej za twórcę podstaw rozwoju rehabilitacji ruchowej
· ćwiczenia miały być:
– zgodne z anatomią i fizjologią
– 3 grupy: aktywne, pasywne, oporowe
· w 1831 r. został członkiem Szwedzkiego Towarzystwa Lekarskiego
- HJALMER LING (syn Henryka Linga)
· wprowadził gimnastykę leczniczą do szkół
· stworzył podstawy do gimnastyki wyrównawczej i korektywnej
· opracował wzory osnów lekcyjnych
· zaprojektował salę gimnastyczną
- METODA SCHEREBERA
· lekarz, Niemiec
· zasady leczniczych ćwiczeń gimnastycznych i pomocy wykonywanych, dla każdego ćwiczenia
· dla każdego potrzeba ruchu
- METODA GUSTAWA ZANDERA – mechanoterapia
· lekarz, Szwed
· zasady, metody i stopniowe obciążanie, pomiar siły mięśni, dobieranie obciążenia, ilość powtórzeń, postrzeganie higieny
...
ohiyesa