Carter Angela -Towarzystwo wików.pdf

ANGELA CARTER

Przełożyła ALEKSANDRA AMBROS

TOWARZYSTWO WILKÓW

Jedno tylko jedyne zwierzę wyje po lasach nocami.

Wilk to wcielony mięsożerca, równie przebiegły, jak okrutny, kiedy raz pokosztuje mięsa,

niczym innym już się nie zadowoli.

W nocy oczy wilków migocą jak płomienie świec, żółtawo, czerwonawo, ale to dlatego że ich

źrenice tuczą się ciemnością i przechwytują światło twojej latarki, by ci je odesłać z

powrotem — czerwony sygnał niebezpieczeństwa. Jeśli oczy wilka odbijają tylko światło

księżyca, to lśnią zimną, nienaturalną zielenią, barwą minerału, przebijającą mrok. Gdy

zapóźniony podróżny wypatrzy te połyskujące, straszliwe cekiny, zawisłe nagle w czarnych

chaszczach, wie, że musi uciekać — byle tylko strach nie przykuł go do ziemi.

Ale te oczy to wszystko, co pozwolą ci dostrzec leśni mordercy, kiedy gromadzić się zaczną

niewidzialni wokół twojego zapachu, zapachu mięsa, jeśli nieroztropnie zapuścisz się w las

późną porą. Będą jak cienie, będą jak widma, szarzy członkowie kongregacji z nocnego

koszmaru... Posłuchaj: jego długi, załamujący się skowyt... Aria strachu, który stał się

słyszalny.

Wilcza pieśń to zapowiedź losu, jaki cię czeka, sama w sobie jest zabijaniem.

Nadeszła zima i mroźna pogoda. W tej krainie gór i lasów wilki nie mają teraz nic do

jedzenia. Kozy i owce zamknięto w oborze, jelenie powędrowały na południowe stoki w

poszukiwaniu paszy — wilki są chude i wygłodzone. Mają na sobie tak mało ciała, że

mógłbyś policzyć przez sierść ich wynędzniałe żebra, gdyby dały ci czas, zanim się rzucą. Te

ociekające wilgocią szczęki, wywieszony język, szron śliny na siwych podgardlach —

spośród wszystkich niezliczonych niebezpieczeństw, jakie czyhają w lesie nocą: duchów,

straszydeł, olbrzymów przypiekających niemowlęta na ruszcie, czarownic trzymających

porwane ofiary w klatkach i tuczących je na ludożercze stoły, wilk jest najgorszy, nie potrafi

bowiem słuchać głosu rozsądku.

Zawsze grozi ci niebezpieczeństwo w lesie, w którym nie ma ludzi. Wstępuj pomiędzy

obramienie wielkich sosen, gdzie zmierzwione gałęzie splatają się z sobą, chwytając

nieuważnego podróżnika w sieć, jakby sama roślinność była w zmowie z wilkami, które tu

żyją, jak gdyby niedobre drzewa urządzały połów dla swoich przyjaciół — wstępuj pomiędzy

słupy leśnych wrót z najwyższą obawą i nieskończoną ostrożnością, bo jeśli zboczysz ze

ścieżki choć na chwilę, wilki cię zjedzą. Są szare jak głód, są bezlitosne jak zaraza.

Spoglądające z powagą dzieci z nielicznych wiosek zawsze mają przy sobie nóż, kiedy idą

wypasać małe stadka kóz, które dostarczają gospodarstwom kwaskowatego mleka i

zjełczałego, robaczywego sera. Noże są ledwie o połowę mniejsze niż dzieci, a ostrza ostrzy

się co dzień.

Ale wilki potrafią znaleźć sposób, żeby zjawić się u twojego ogniska. Robimy, co możemy,

bywa jednak, że nie da się utrzymać ich za progiem. Każdego zimowego wieczora bez

wyjątku wieśniak boi się, że zaraz zobaczy szary, wynędzniały pysk węszący pod drzwiami,

pewnego razu kobieta została ugryziona we własnej kuchni, kiedy odcedzała makaron.

Lękaj się wilka i uciekaj przed nim, ponieważ, co najgorsze, wilk może okazać się czymś

więcej, niż się wydaje.

Żył niegdyś myśliwy niedaleko stąd, który schwytał wilka w wilczy dół. Ten wilk

rozszarpywał owce i kozy, pożarł obłąkanego starca, który mieszkał sam w chacie na zboczu

w pół drogi do szczytu i po całych dniach śpiewał Jezusowi; rzucił się na dziewczynę

doglądającą owiec, ale ta podniosła taki krzyk, że nadbiegli mężczyźni ze strzelbami i go

spłoszyli. Próbowali tropić go w lesie, ale był sprytny i łatwo im się wymknął. Tak więc ów

myśliwy wykopał dół i włożył weń kaczkę, żywą-żywiusieńką-hej!, a dół przykrył słomą

wysmarowaną wilczymi odchodami. Kwa! kwa! — kwakała kaczka. Wilk nadszedł chyłkiem

z lasu, duży był, ciężki, ważył tyle, co dorosły mężczyzna, i słoma się pod nim zapadła —

wpadł do dołu. Myśliwy skoczył za nim, poderżnął mu gardło, odciął wszystkie cztery łapy

jako trofeum.

Jednak wcale nie wilk leżał przed myśliwym, tylko okrwawiony ludzki tułów, bez głowy, bez

stóp, umierający, martwy.

Kiedyś czarownica z doliny przemieniła wszystkich gości weselnych w wilki, bo pan młody

wybrał inną dziewczynę. Kazała im przychodzić do siebie nocą, przez złość, a oni siadywali

wokół jej chatki i wyli, urządzając dla niej serenadę ze swojej boleści.

Nie tak dawno kobieta z naszej wioski poślubiła mężczyznę, który zniknął bez śladu w noc

weselną. Łóżko było zasłane czystą pościelą i panna młoda w nim spoczywała, kiedy pan

młody oświadczył, że musi wyjść za potrzebą, nalegał na to przez wzgląd na przyzwoitość,

naciągnęła więc kołdrę pod brodę i leżała. Czekała i czekała, i nie przestawała czekać —

chyba go coś długo nie ma? Aż podskoczyła na łóżku i krzyknęła wniebogłosy, słysząc wycie

niesione wiatrem z głębi lasu.

Owo przeciągłe, załamujące się wycie, choć tak przeraźliwie groźne, zawiera też w sobie

jakiś nieodłączny smutek — jakby bestie chciały być mniej zwierzęce, gdyby tylko wiedziały

jak, i nigdy nie przestawały opłakiwać swej doli. W wilczych kantykach słychać przepastną

melancholię, bezkresną jak bór, trwającą bez końca, jak długie zimowe noce, a jednak ten

straszliwy smutek, ów lament nad własnymi wilczymi apetytami nigdy nie porusza serca,

gdyż ani jedna fraza nie napomyka o możliwości pokuty; łaska nie spłynie na wilka dzięki

jego własnej rozpaczy, tylko przy pomocy jakiegoś pośrednika z zewnątrz, tak że czasem

wydaje się, iż zwierzę błogosławi nóż, który pozbawia je życia.

Bracia młodej kobiety przeszukali szopy i stogi siana, ale nie znaleźli żadnych szczątków,

zatem roztropna niewiasta otarła oczy i znalazła sobie innego męża, który nie wstydził się

sikać do nocnika i noce spędzał pod dachem. Obdarzyła go parką ślicznych dzieci i wszystko

szło jak z płatka, dopóki pewnej mroźnej nocy, nocy, kiedy następuje przesilenie, kiedy rok

chwieje się w zawiasach, a rzeczy nie pasują do siebie tak, jak powinny, najdłuższej nocy,

pierwszy oblubieniec znów nie zawitał do domu.

Łomot do drzwi zapowiedział jego przybycie. Mieszała właśnie zupę dla ojca swych dzieci,

ale tamtego rozpoznała od razu, jak tylko uchyliła zapadkę, żeby mu otworzyć, choć lata

minęły, odkąd nosiła po nim żałobę, a on był teraz w łachmanach i włosy, które nigdy nie

widziały grzebienia i roiły się od wszy, spływały mu na plecy.

— Wróciłem, żonko — rzekł. Daj mi moją miskę kapusty, a żywo.

Wtedy nadszedł jej drugi mąż, niosąc bierwiona na ogień, a kiedy pierwszy zobaczył, że spała

z innym mężczyzną, i co gorsza, kiedy jego czerwone oczy dostrzegły małe dzieci, które

cichutko weszły do kuchni, żeby zobaczyć, co to za harmider, wykrzyknął: — Chciałbym z

powrotem być wilkiem, żeby dać nauczkę tej wszetecznicy! — l natychmiast stał się wilkiem,

i odgryzł starszemu chłopcu lewą stopę, zanim dosięgła go siekiera, której używali do rąbania

drew. Ale gdy okrwawiony wilk wydawał z siebie ostatnie tchnienie, futro z niego znowu

opadło i wyglądał jak wówczas, kiedy uciekł ze ślubnej łożnicy. Rozpłakała się więc, a drugi

mąż ją zbił.

Powiadają, że istnieje maść, którą daje diabeł, a która przemieni cię w wilka natychmiast, jak

tylko się nią nasmarujesz. A także że urodził się nogami do przodu, miał wilka za ojca i ma

tors człowieka, ale wilcze łapy i genitalia. Ma także wilcze serce.

Naturalna długość egzystencji wilkołaka to siedem lat, ale jeśli spali się jego ludzką odzież,

będzie musiał pozostać wilkiem do końca życia. Stare kobiety w tych stronach uważają

nawet, że rzucenie w wilkołaka kapeluszem albo fartuchem zapewnia swego rodzaju ochronę,

jakby to suknia zdobiła człowieka. Jednak po oczach, tych fosforyzujących oczach, poznasz

go w każdym wcieleniu — tylko oczy nie ulegają metamorfozie.

Zanim stanie się wilkiem, lykantrop rozbiera się do nagusieńka. Jeśli dostrzeżesz nagiego

mężczyznę między sosnami, uciekaj, jakby cię sam diabeł gonił.

Jest środek zimy. Paszka, przyjaciel człowieka, przysiadła na stylisku ogrodniczej łopaty i

śpiewa. Najgorszy to czas w całym roku, jeśli chodzi o wilki, ale rezolutna dziewczynka

uparła się, że pójdzie przez las. Jest absolutnie pewna, że dzikie bestie nie zdołają zrobić jej

krzywdy, choć ostrzeżona kładzie długi nóż do koszyka, w którym matka ułożyła już sery. W

koszyku znajduje się też flaszka cierpkiej nalewki z jeżyn, stos płaskich owsianych placków,

upieczonych na palenisku, parę słoików dżemu. Lnianowłose dziewczę zaniesie te smakołyki

samotnie mieszkającej babci, tak starej, że ciężar lat przygniata ją do ziemi. Do babcinej

chatki trzeba brnąć dwie godziny przez zimowy las, dziewczyna otula się ciepłym szalem,

naciąga go na głowę. Wsuwa stopy w mocne drewniane chodaki, jest już ubrana i gotowa, a

mamy wieczór wigilijny. Złowróżbne wrota przesilenia wciąż chwieją się w swoich

zawiasach, ją jednak zbyt kochano, by mogła poznać, co to strach.

W tym surowym kraju dzieci nie pozostają długo młode. Nie mają zabawek, więc ciężko

pracują i szybko mądrzeją, ale tę dziewczynkę, tak ładną, najmłodszą w rodzinie, urodzoną

późno, rozpieszczają matka i babka. To babka zrobiła dla niej na drutach czerwony szal, który

dzisiaj złowieszczo odbija się jaskrawym kolorem krwi od śniegu. Piersi dziewczyny dopiero

co zaczęły się zaokrąglać, włosy ma jak konopie, tak jasne, że ledwo odróżniają się od

bladego czoła, jej policzki to przysłowiowa krew z mlekiem. Właśnie rozpoczęły się u niej

kobiece krwawienia, wewnętrzny zegar odtąd uderzać będzie raz w miesiącu.

Tkwi i porusza się w niewidzialnym magicznym pięciokącie własnej dziewiczości. Jest jak

nie naruszone jajko, jak zaplombowane naczynie, ma w sobie czarodziejską przestrzeń, do

której wejście szczelnie pieczętuje błona; jest zamkniętym systemem, nie wie, co to dreszcz.

Ma swój nóż i nie boi się niczego.

Oj ciec może by j ej nie puścił, gdyby był w domu, ale daleko w lesie zbiera drewno na opał,

a matka niczego nie potrafi jej odmówić.

Las zamknął się za nią niby para szczęk.

W lesie jest zawsze na co popatrzeć, nawet w środku zimy: nastroszone kulki ptaków w

zimowym letargu, zbite w gromadkę na skrzypiących gałęziach i zbyt nieszczęśliwe, by

śpiewać; jaskrawe frędzle zimowych grzybów na popękanych pniach, klinowe ślady królików

i jeleni, odbicia ptasich łapek, przypominające w rysunku rybi kręgosłup, zając, chudy jak

plasterek bekonu, śmigający przez ścieżkę, tam gdzie blade słońce nakrapia rdzawe liście

zeszłorocznych paproci.

Na dźwięk mrożącego krew w żyłach wycia wilka chwyciła za rękojeść noża wprawną dłonią,

ale wilka nie było ani śladu, ani też nagiego mężczyzny nigdzie, raptem jednak w zaroślach

rozległo się tupanie i na ścieżkę wyskoczył w pełni ubrany, niezwykle urodziwy młodzian, w

zielonym kaftanie i myśliwskim kapeluszu z szerokim rondem, obładowany ustrzelonymi

ptakami. Położyła dłoń na rękojeści, kiedy tylko dobiegł ją trzask pierwszej gałązki, lecz on

ujrzawszy ją roześmiał się, błyskając białymi zębami, i złożył jej żartobliwy, acz pochlebny

ukłon. Nigdy przedtem nie widziała tak eleganckiego kawalera, na pewno nie wśród młodych

gburów z rodzinnej wioski. Powędrowali więc razem w gasnącym świetle popołudnia.

Niebawem żartowali i śmiali się jak starzy znajomi. Kiedy zaproponował, że poniesie jej

koszyk, zgodziła się, w koszyku miała wprawdzie nóż, ale on powiedział, że jego strzelba ich

obroni. Wraz z zapadaniem zmierzchu zaczął znowu prószyć śnieg, poczuła, jak pierwsze

płatki osiadają jej na rzęsach, lecz zostało już tylko pół mili do przebycia, a w perspektywie

ogień na kominku, gorąca herbata i powitanie, bez wątpienia serdeczne, nie tylko dla niej, ale

także dla szykownego myśliwego.

Młodzieniec miał w kieszeni niezwykły przedmiot: kompas. Patrzyła na małą szklaną tarczę

w jego dłoni i obserwowała drgającą wskazówkę z nieopisanym zdziwieniem. Zapewniał ją,

że kompas bezpiecznie przeprowadził go przez las podczas tego polowania, ponieważ

wskazówka z bezbłędną dokładnością pokazuje, gdzie jest północ. Nie uwierzyła, wiedziała,

że pod żadnym pozorem nie wolno jej zboczyć ze ścieżki podczas leśnej wędrówki, gdyż

natychmiast zabłądzi. Znów ją wyśmiał, błyszczące smużki śliny przylgnęły mu do zębów.

Oświadczył, że, jeśli zejdzie z drogi i zapuści się w otaczający ich bór, gwarantuje, że

przybędzie do chatki babci na dobry kwadrans przed nią, kierując się przez zarośla według

kompasu, podczas gdy ona nałoży drogi, posuwając się krętą ścieżką.

Nie wierzę ci. Poza tym, czy nie obawiasz się wilków?

Poklepał tylko błyszczącą kolbę i wyszczerzył zęby w uśmiechu.

Czy to zakład? — spytał. Mamy sobie urządzić zabawę? Co mi dasz, jeśli dotrę do domku

babci przed tobą?

A co byś chciał? — zapytała obłudnie.

Całusa.

Banalne wiejskie zalecanki. Spuściła oczy i zarumieniła się. Ruszył przez chaszcze, biorąc ze

sobą koszyk,

ale jej do głowy nie przyszło obawiać się dzikich zwierząt, bo chociaż wzeszedł już księżyc,

zamierzała iść powoli, aby mieć pewność, że przystojny młodzian wygra zakład.

Chatka babci stała samotnie w pewnej odległości od wioski. Padający śnieg wirował nad

warzywnikiem. Młody człowiek stąpał ostrożnie po ośnieżonej ścieżce wiodącej ku drzwiom,

jak gdyby obawiał się zamoczyć nogi, a idąc kołysał upolowanym ptactwem oraz koszykiem

dziewczyny i nucił cicho pod nosem.

Na jego brodzie widnieje nikły ślad krwi, pożywiał się swoją zdobyczą. Zastukał w okiennice

kłykciami.

Wiekowa i krucha babcia w trzech czwartych poddała się już śmiertelności, którą zapowiada

rwanie w kościach, a prawie gotowa jest ulec do końca. Godzinę temu chłopak z wioski

rozpalił jej ogień pod l kuchnią, który trzaska i oświetla izbę. Stara pobożna I kobieta ma za

towarzystwo Biblie. Leży wsparta na | kilku poduszkach w łóżku chłopskim zwyczajem

przytwierdzonym do ściany, otulona zszytą z kawałków l kołdrą, którą zrobiła jeszcze przed

ślubem, lat temu i więcej, niż miałaby ochotę pamiętać. Dwa porcelano-; we wyżły z sierścią

w wątrobianych plamach i czarnymi nosami siedzą po obu stronach kominka. Chodnik z

kolorowych gałganów leży na ceglanych płytkach.

Stojący zegar odmierza uciekający czas. Żyjąc wygodnie, trzymamy wilki za progiem.

Zastukał w okiennice włochatymi kłykciami.

To twoja wnuczka, naśladował wysoki sopran.

Podnieś zapadkę i wejdź, moje kochanie. Poznasz ich po oczach, oczach drapieżnej bestii,

nocnych, przerażających oczach, czerwonych jak rana, możesz rzucać w niego Biblią i

jeszcze swoim fartuchem, babciu, myślałaś, że to skuteczne zabezpieczenie przed tą wieczną

plagą... wzywaj teraz Chrystusa i jego matkę, i wszystkich aniołów w niebiosach na pomoc,

ale to cię nie uratuje.

Jego dziki pysk jest ostry jak nóż; gość upuszcza na stół zmiażdżonego złocistego bażanta.

Stawia także koszyk twojej kochanej dziewczynki. O Boże mój, co z nią zrobiłeś?

On zrzuca przebranie, ów kaftan w leśnych barwach, kapelusz z piórem zatkniętym za

wstążkę, zmierzwione włosy spływają na białą koszulę, stara kobieta widzi ruszające się w

nich wszy. Chrust w palenisku przesuwa się i syczy, noc i las nawiedziły kuchnię wraz z

ciemnością wplątaną w jego włosy.

Zrywa ze siebie koszulę. Jego skóra ma kolor i teksturę pergaminu. Sztywne pasmo włosów

przecina brzuch, sutki ma dojrzałe i ciemne jak trujący owoc, ale jest tak chudy, że można by

policzyć mu żebra, gdyby dał na to czas. Zrywa ze siebie spodnie. Można teraz zobaczyć, jak

bardzo owłosione są jego nogi. A przyrodzenie — olbrzymie. Ach, jak olbrzymie.

Ostatnie, co stara kobieta zobaczyła na tym świecie, to młody człowiek o oczach jak żagwie,

nagi jak posąg, zbliżający się do jej łóżka.

Wilk to wcielony mięsożerca.

Kiedy z nią skończył, oblizał się i szybko ubrał na powrót aż wyglądał tak, jak kiedy wszedł

w drzwi. Spalił niejadalne włosy, a kości owinął w serwetę, którą ukrył pod łóżkiem w

drewnianej skrzyni, gdzie znalazł czyste prześcieradła. Rozłożył je starannie na łóżku w

miejsce tamtych zdradziecko poplamionych, które wrzucił do kosza z brudną bielizną.

Poprawił poduszki, wytrząsnął łaciatą kołdrę, podniósł Biblię z podłogi, zamknął i położył na

stole. Wszystko było jak przedtem oprócz tego, że zabrakło babci. Chrust trzaskał na

palenisku, zegar tykał, a młody człowiek siedział cierpliwie koło łóżka, w babcinym czepku

na głowie dla niepoznaki.

Stuk-puk stuk-puk stuk-puk.

Kto tam, odpowiada on drżącym starczym falsetem babci.

Tylko twoja wnuczka.

Weszła więc, wnosząc kłąb śniegu, który stopniał łzami na płytkach, i może odczuła pewne

rozczarowanie, widząc tylko babkę siedzącą przy ogniu. Ale wtedy on odrzucił pled i skoczył

do drzwi, i przywarł do nich plecami, tak że nie mogła już wyjść.

Dziewczyna rozejrzała się po izbie i zobaczyła, że nie ma nawet śladu odciśnięcia głowy na

gładkiej poduszce, a także, co widziała po raz pierwszy — że Biblia leży zamknięta na stole.

Tykanie zegara było jak trzask bicza. Chciała wziąć nóż ze swego koszyka, ale nie ośmieliła

się po niego sięgnąć, ponieważ on nie spuszczał z niej oczu — oczu olbrzymich, które wyda-

wały się gorzeć niezwykłym wewnętrznym światłem, oczu wielkości spodków, spodków

napełnionych ogniem greckim, diabelską fosforencją.

Jakie masz wielkie oczy.

Żeby cię lepiej widzieć.

Ani śladu staruszki poza kosmykiem białych włosów, który uwiązł w korze niestrawionego

ogniem bierwiona. Kiedy dziewczyna to dostrzegła, zrozumiała, że znajduje się w

śmiertelnym niebezpieczeństwie.

Gdzie jest moja babcia?

Nie ma tu nikogo oprócz nas dwojga, moje kochanie.

Wtem rozległo się wokół potężne wycie, blisko, bardzo blisko, nie dalej niż w warzywniku,

wycie całego stada wilków, wiedziała, że najgorsze są wilki włochate w środku, i zadrżała

mimo szkarłatnego szala, otulając się nim szczelniej, jakby mógł stanowić osłonę, choć był

czerwony jak jej krew, która musi popłynąć. Któż to przyszedł śpiewać nam kolędy, powie-

działa.

To głosy moich braci, kochanie, lubię towarzystwo wilków. Wyjrzyj oknem, a je zobaczysz.

Śnieg zasypał do połowy okno, które teraz otworzyła, by popatrzeć na ogród. Noc była jasna

od księżyca i śniegu, w szalejącej zadymce wychudłe szare bestie przysiadły na tylnych

łapach pośród rzędów zimowej kapusty, zwracając spiczaste pyski do księżyca i wyjąc, jakby

serca miały im pęknąć. Dziesięć wilków, dwadzieścia wilków, tyle wilków, że straciła

rachubę, wyjących chórem jak oszalałe, jak obłąkane. Ich oczy odbijały światło z kuchni i

świeciły jak sto świec.

Jest bardzo zimno, biedactwa, powiedziała. Nic dziwnego, że tak wyją.

Zamknęła okno i nie było już słychać wilczych trenów, zdjęła szkarłatny szal — koloru

maków, koloru poświęceń, koloru swoich miesiączek, a ponieważ strach jej nie pomógł,

przestała się bać.

Co mam zrobić z moim szalem?

Wrzuć go w ogień, najdroższa. Nie będzie ci już potrzebny.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: