Pełna dokumentacja wraz z kalibracją.pdf

3/99

Grza³ka lutownicy mieci siê w cien-

kiej dwuciennej rurce, do której wpro-

wadzony jest grot lutownicy. W tylnej

czêci grota umieszczony jest czujnik tem-

peratury wykonany ze specjalnego stopu,

który poni¿ej cile okrelonej temperatu-

ry, zwanej punktem Curie, posiada w³a-

ciwoci ferromagnetyczne. Stop ten po

przekroczeniu temperatury punktu Curie

staje siê paramagnetykiem. Bezporednio

za czujnikiem umieszczony jest rdzeñ wy-

konany z materia³u magnetycznie miêk-

kiego, a za nim silny magnes sta³y. Rdzeñ

po³¹czony jest ciêgnem z kotwic¹, która

zmieniaj¹c po³o¿enie mo¿e zwieraæ styki

elektryczne w³¹czone szeregowo z grza³k¹

lutownicy. Kotwica odci¹gana jest w pra-

w¹ stronê przez delikatn¹ sprê¿ynkê po-

wrotn¹.

W chwili w³¹czenia lutownicy czujnik

temperatury znajduje siê poni¿ej punktu

Curie i rdzeñ z magnesem pokonuj¹c

opór sprê¿yny przyci¹gane s¹ w kierunku

grota (w lew¹ stronê) zwieraj¹c styki. Tak

wiêc grza³ka lutownicy jest zasilana. Gdy

grot osi¹gnie temperaturê punktu Curie

czujnik traci w³aciwoci magnetyczne

i sprê¿ynka powrotna cofnie rdzeñ

(w praw¹ stronê) rozwieraj¹c styki. Zasila-

nie grza³ki zostanie wy³¹czone. Kiedy

temperatura grota opadnie poni¿ej punk-

tu Curie czujnik ponownie przejdzie do

stanu ferromagnetyka i przyci¹gnie rdzeñ

zwieraj¹c styki. Temperatura grota lutow-

nicy bêdzie wiêc oscylowaæ w pobli¿u

temperatury punktu Curie czujnika tem-

peratury umieszczonego w grocie.

Histereza zwi¹zana ze zmianami w³a-

ciwoci czujnika temperatury wynosi ok.

±10°C, natomiast wahania temperatury

na czubku grota wynosz¹ ok. ±15°C.

Wiêksze zmiany temperatury na czubku

grota wynikaj¹ z bezw³adnoci cieplnej

grza³ki i samego grota. Mimo wy³¹czenia

zasilania przez czujnik, ciep³o z grza³ki

jest jeszcze przez pewien czas doprowa-

dzane do grota powoduj¹c jego nagrze-

wanie. Tak samo w chwili w³¹czenia zasi-

lania grot stygnie dalej, gdy¿ musi up³y-

n¹æ pewien czas gdy grza³ka i obudowa

rozgrzej¹ siê. Wahania rzêdu 30°C s¹

w sumie niewielkie i wynosz¹ ok. 8%

w stosunku do temperatury nominalnej.

Chc¹c zmieniæ temperaturê grota na-

le¿y go wymieniæ na inny, posiadaj¹cy

czujnik z punktem Curie przy innej tem-

peraturze. Zalet¹ lutownic z regulacj¹

mechaniczn¹ jest prosta i niezawodna

konstrukcja, oraz ni¿sza cena. Natomiast

wad¹ jest k³opotliwe zmienianie tempe-

Stacja lutownicza regulator

temperatury grota lutownicy

grza³kowej

Podstawowym narzêdziem pracy elektronika jest lutownica. Bez

niej nie sposób zmontowaæ najprostszego nawet uk³adu. W prze-

sz³oci du¿¹ popularnoci¹ cieszy³y siê lutownice transformatoro-

we. Do dzi s¹ one chêtnie stosowane w serwisie. Przy pracach

warsztatowych zaczynaj¹ zdobywaæ popularnoæ lutownice grza³-

kowe ze stabilizacj¹ temperatury grota. Przyczyn¹ tego trendu

jest stosunkowo niska cena samej lutownicy i wygoda pos³ugiwa-

nia siê ni¹, na co ma wp³yw niska waga. W poni¿szym artykule

przedstawiono uk³ad stacji lutowniczej przeznaczonej do wspó³-

pracy z lutownic¹ grza³kow¹ o mocy 50÷60 W, termoparê pe³ni¹-

c¹ rolê czujnika temperatury. Stacja wyposa¿ona jest w p³ynn¹

regulacjê temperatury grota od 150°C do 450°C i cyfrowy mier-

nik temperatury.

Lutownice grza³kowe (zwane dalej

lutownicami) znane s¹ od dawna. Gene-

ralnie mo¿na podzieliæ je na dwa typy

w zale¿noci od napiêcia zasilania. Pierw-

szy typ to kolby przystosowane do zasila-

nia bezporednio z sieci 220 V, najczêciej

stosowane do lutowania wiêkszych ele-

mentów, niekoniecznie elektronicznych.

Drugi typ to stacje lutownicze sk³adaj¹ce

siê z lutownicy i zasilacza. Lutownica zasi-

lana jest z regu³y przemiennym napiê-

ciem bezpiecznym 24 V dostarczanym

przez zewnêtrzny transformator. W grupie

tej mo¿na wyró¿niæ dwa rodzaje lutow-

nic: ze stabilizacj¹ temperatury grota

i bez stabilizacji.

Do monta¿u wiêkszoci drobnych

elementów elektronicznych mo¿na stoso-

waæ lutownice bez stabilizacji temperatu-

ry grota o mocy 17÷20 W. Wad¹ takiej

lutownicy jest zamarzanie lutowia przy

próbie przylutowania wiêkszego elemen-

tu. Lutowie to stop cyny z o³owiem i do-

mieszk¹ innych metali (mied, srebro),

popularnie nazywany cyn¹.

Najwygodniejsza jest jednak lutowni-

ca posiadaj¹ca stabilizacjê temperatury.

Dla wiêkszoci zastosowañ (99%) wystar-

czy lutownica o mocy 50÷60 W. W lu-

townicach ze stabilizacj¹ temperatury

najczêciej spotyka siê dwa rozwi¹zania

techniczne stabilizacji. Pierwsze z nich to

mechaniczna stabilizacja temperatury

w wykorzystuj¹ca zjawisko punktu Curie.

Budowê takiej lutownicy przedstawiono

na rysunku 1a.

3/99

gna³ z paso¿ytniczych termopar. Taki spo-

sób pomiaru charakteryzuje siê jednak

mniejsz¹ dok³adnoci¹.

W drugim przypadku (rys. 2c) stosu-

je siê dwie identyczne termopary: pomia-

row¹ i odniesienia. Termopara odniesie-

nia umieszczona jest najczêciej w termo-

stacie w którym utrzymywana jest sta³a

temperatura 50°C. W tym przypadku nie

ma potrzeby wprowadzania kompensacji

temperaturowej, a otrzymywany pomiar

obarczony jest mniejszym b³êdem.

W obu metodach pomiarowych mie-

rzy siê ró¿nicê temperatur pomiêdzy spo-

in¹ pomiarow¹ i spoin¹ odniesienia, lub

tzw. wolnymi koñcami. Wymaga to wpro-

wadzenia sta³ego przesuniêcia ( offsetu )

na skali przyrz¹du pomiarowego, gdy¿

sygna³ wyjciowy jest równy zeru w sy-

tuacji kiedy obie termopary s¹ w jed-

nakowej temperaturze. Wartoæ offsetu

zale¿y od temperatury spoiny odniesie-

nia, lub wolnych koñców. Dok³adnoæ po-

miaru w du¿ej mierze zale¿y od sta³oci

temperatury punktu odniesienia, gdy¿

stanowi ona wzorzec, tak samo jak wyso-

kostabilna dioda Zenera w woltomierzu

cyfrowym.

Z uwagi na to, ¿e zasada dzia³ania

termopary wynika z po³¹czenia dwóch

grot

grza³ka

rdzeñ

magnes

sta³y

styki

kotwica

24V/50W

czujnik temperatury

grot

grza³ka

termopara

(czujnik temperatury)

Uk³ad regulacji

temperatury

~220V

STACJA LUTOWNICZA

Rys. 1 Budowa lutownicy grza³kowej ze stabilizacj¹ temperatury:

a) mechaniczn¹, b) elektroniczn¹

znajduj¹ siê w niejednakowych tempera-

turach. W obwodzie termoelementu,

przedstawionym na rysunku 2a powstaj¹

dwa napiêcia kontaktowe skierowane

przeciwnie. Przy jednakowej temperatu-

rze obu z³¹cz (T x =T o ) napiêcia te kom-

pensuj¹ siê. Natomiast przy ró¿nych tem-

peraturach pojawia siê ró¿nica potencja-

³ów, zwana napiêciem termoelektrycz-

nym. Napiêcie to jest proporcjonalne do

ró¿nicy temperatur obu z³¹cz i wynosi ok.

30÷50 mV/°C. Zatem wartoæ tego na-

piêcia jest bardzo ma³a. Czu³oæ termopar

zale¿y od materia³ów z których wykonana

jest termopara. Zakres temperatur pracy

jest bardzo szeroki pocz¹wszy od 200°C,

a skoñczywszy na +1.600°C. Najczêciej

stosowane termopary wykonane s¹ z ¿e-

laza i konstantanu (Fe-Ko), miedzi i kon-

stantanu (Cu-Ko), platynorodu i platyny

(PtRh-Pt). Konstantan to stop 60% miedzi

i 40% niklu, a platynorod to stop 90%

platyny i 10% rodu.

Chc¹c zmierzyæ napiêcie termoelek-

tryczne mo¿na rozci¹æ termoelement

w spoinie (rys. 2b), lub pomiêdzy spoina-

mi (rys. 2c). W pierwszym przypadku po-

wstaj¹ dwie dodatkowe termopary na

styku materia³ów A i B, z których wy-

konana jest termopara pomiarowa, z ma-

teria³em przewodów miliwoltomierza

(miernika). Dodatkowe dwie termopary

maj¹ ró¿ne czu³oci. Znajduj¹ siê one

w temperaturze otoczenia, która mo¿e

zmieniaæ siê. Z powy¿szych wzglêdów ko-

nieczne jest wprowadzanie uk³adu kom-

pensacji temperaturowej eliminuj¹cej sy-

ratury grota, polegaj¹ce na jego wymia-

nie, co wymaga czasu niezbêdnego na

ostygniêcie lutownicy. Kolejn¹ wad¹ lu-

townic tego typu jest wy¿sza cena grotów

które musz¹ posiadaæ czujnik temperatu-

ry wykonany ze specjalnego stopu.

Drugi rodzaj lutownic pozbawiony

jest powy¿szych wad. Niestety nie ma nic

za darmo, lutownice te ze wzglêdu na

elektroniczny uk³ad regulacji temperatury

s¹ dro¿sze. Budowê takiej lutownicy

przedstawiono na rysunku 1b. Jest ona

w zasadzie podobna do poprzedniej, z t¹

tylko ró¿nic¹, ¿e grot nie posiada czujnika

temperatury. Do pomiaru temperatury

grota przeznaczona jest termopara, umie-

szczona przy jego koñcu. Sygna³ z termo-

pary doprowadzany jest do stacji lutow-

niczej, która steruje w³¹czaniem i wy³¹-

czaniem grza³ki. Uk³ad taki umo¿liwia

tak¿e pomiar temperatury grota.

Pojawia siê pytanie dlaczego jako

czujnik temperatury stosuje siê termopa-

rê. Odpowied jest bardzo prosta. Lutow-

nica pracuje w stosunkowo wyso-

kich temperaturach ok. 300÷400°C,

w których pó³przewodniki niestety ju¿ nie

dzia³aj¹. Poza tym termopara jest czujni-

kiem bardzo tanim.

Czym zatem jest termopara? Termo-

para jest czujnikiem temperatury sk³ada-

j¹cym siê z dwóch ró¿nych, po³¹czonych

ze sob¹ metali. Dzia³anie termopary opie-

ra siê na zjawisku termoelektrycznym Se-

ebecka, polegaj¹cym na powstawaniu

napiêcia elektrycznego w obwodzie za-

wieraj¹cym ró¿ne metale, których z³¹cza

T x

T o

U BAx

U ABo

T o

wolne

koñce

T x

termopara

spoina

pomiarowa

T x

T o

spoina

odniesienia

spoina

pomiarowa

U(T)= a (T x T o )

a» 30÷50 m V/K

Rys. 2 Termoelement: a) zasada dzia³ania,

b) uk³ad pomiarowy z wolnymi koñcami,

c) uk³ad pomiarowy z termopar¹ odniesienia

3/99

ró¿nych metali, kabel pomiêdzy czujni-

kiem, a przyrz¹dem pomiarowym musi

byæ wykonany z tych samych metali, co

termopara. Taki typ kabla nazywa siê ka-

blem kompensacyjnym. Nale¿y zwróciæ

uwagê na koniecznoæ prawid³owej pola-

ryzacji czujników, kabli kompensacyjnych

i z³¹cz. Przy zastosowaniu zwyk³ego

przewodu powstaje szereg ró¿nych ter-

mopar o ró¿nych czu³ociach i dodatkowo

znajduj¹cych siê w ró¿nych temperatu-

rach. Pomiar temperatury prowadzony

jest wtedy w wielu punktach, co prowadzi

do powstania du¿ych b³êdów.

W lutownicach nie jest wymagany

bardzo dok³adny pomiar temperatury.

Dlatego te¿ stosuje siê tam z regu³y uk³ad

pomiarowy z jedn¹ termopar¹ i wolnymi

koñcami (rys. 2b), dla których przyjmuje

siê temperaturê otoczenia, bez wprowa-

dzania kompensacji temperaturowej. Ca³-

kowity b³¹d pomiaru w takim uk³adzie

nie przekracza z regu³y 10°C, co w zupe³-

noci wystarcza. Wolne koñce umieszczo-

ne s¹ w rêkojeci lutownicy, a dalej sygna³

prowadzony jest zwyk³ymi przewodami

miedzianymi, co pozwala na obni¿enie

kosztów ca³ego urz¹dzenia.

tliwoci 50 Hz, który mo¿e przenikaæ

z przewodów zasilaj¹cych grza³kê lutow-

nicy. Wzmocnienie tego stopnia jest regu-

lowane potencjometrem P2 w zakresie od

16 V/V do 26 V/V. Umo¿liwia to uzyskanie

czu³oci 1 mV/°C na wyjciu wzmacniacza

US1 dla wiêkszoci termopar stosowa-

nych w lutownicach.

Pomiar przy pomocy termopary jest

pomiarem wzglêdnym. Dlatego te¿ gdy

lutownica jest wy³¹czona (grot znajduje

siê w temperaturze pokojowej) napiêcie

wejciowe bêdzie wynosi³o 0 V. Do wpro-

wadzenia offsetu, o którym pisano wcze-

niej, s³u¿y uk³ad R3, P1, R4, R7. Nie by-

³o mo¿liwe wykorzystanie typowej kom-

pensacji napiêcia niezrównowa¿enia

z uwagi na zbyt ma³y zakres regulacji

otrzymywany t¹ drog¹. Potencjometrem

P1 ustawia siê wartoæ napiêcia wyjcio-

wego wzmacniacza US1 (przy zimnym

grocie lutownicy) na wartoæ aktualnej

temperatury pokojowej wyra¿onej w mi-

Opis uk³adu

Jak ju¿ wczeniej powiedziano czu-

³oæ termopary jest bardzo ma³a i wynosi

30÷50 mV/°C. Daje to sygna³ o wartoci

oko³o 10÷20 mV przy temperaturze

350°C. Przy tak ma³ych poziomach sy-

gna³u konieczne jest zastosowanie na

wejciu precyzyjnego wzmacniacza ope-

racyjnego o bardzo ma³ym temperaturo-

wym dryfcie napiêcia niezrównowa¿enia.

Z uwagi na doæ du¿¹ popularnoæ i nisk¹

cenê w stacji lutowniczej zastosowano

wzmacniacz operacyjny OP 07 (US1). Na

wejciu wzmacniacza umieszczony zosta³

filtr dolnoprzepustowy R1, C1, którego

zadaniem jest t³umienie sygna³u o czêsto-

W£1

R 9 10M

~12V

+5V

5 1k

2 ×10 m F

510mA

OP 07

+5V

T+

BC557B

~220V

U S1

R13

1 m F

U S2

10k

1 M

22k

OP 07

~12V

R14

220n

+5V

TR1

TST 50/004

2,2k

4,7k

39k

R11

15k

Pk1

R 10

22k

US4

1k-A

10k

GB008

1 m F

10 m F

100k

R12

+5V

7805

100n

1 00 W

510 W

C15

C19

470 m F

C17

47n

100 m F

GND

PR1

C18

C16

100 m F

C20

47n

W 1

W 2

W 3

220 m F

3×CQVP31

7905

US5

R20

R19

91k

US3

C14

R21

10k

ICL 7107

100n

3 9

2 8

R15

C10

C11

C12

R16

C13

100k

100p

100n

220n

47k

470n

R17

R18

+5V

10k

10 m F

1,2V

LM 385

Rys. 3 Schemat ideowy stacji lutowniczej z p³ynn¹ regulacj¹ temperatury

3/99

liwoltach. Dla przyk³adu, przy temperatu-

rze otoczenia 20°C na wyjciu wzmacnia-

cza ustawia siê napiêcie 20 mV.

Napiêcie wyjciowe wzmacniacza

US1 doprowadzone jest do komparatora

US2, w którym tak¿e zastosowano precy-

zyjny wzmacniacz operacyjny OP 07.

Komparator posiada pêtlê histerezy o sze-

rokoci 8 mV, co odpowiada 8°C.

Do drugiego wejcia komparatora

doprowadzono sygna³ z potencjometru

P3, którym ustawia siê ¿¹dan¹ tempera-

turê pracy lutownicy. Zakres napiêcia do-

prowadzanego do wejcia odwracaj¹cego

wzmacniacza wynosi od 150 do 450 mV.

Tak wiêc po prze³o¿eniu tego na stopnie,

zakres regulacji temperatur lutownicy za-

wiera siê w przedziale 150÷450°C.

Wyjcie komparatora steruje tranzy-

storem T1 i za jego porednictwem prze-

kanikiem Pk1. Cewka przekanika zasila-

na jest napiêciem ujemnym pobieranym

z przed stabilizatora napiêcia. Zasilanie

napiêciem ujemnym mia³o na celu

zmniejszenie zak³óceñ wprowadzanych

przez przekanik do dodatniego napiêcia

zasilania, które s³u¿y do zasilania diody

referencyjnej w mierniku temperatury.

Dioda D1 sygnalizuje w³¹czenie grza³ki

lutownicy.

Uk³ad zasilany jest napiêciem sy-

metrycznym dostarczanym przez mo-

nolityczne stabilizatory US4 i US5. Do

zasilania wykorzystano transformator

sieciowy dostarczaj¹cy napiêcia do zasi-

lania grza³ki lutownicy (2×12 V). Na

tym mo¿na ju¿ zakoñczyæ opis regulato-

ra temperatury grota. Ten fragment

uk³adu bêdzie dzia³a³ sam. Temperaturê

mo¿na ustawiaæ potencjometrem P3,

który jest wyskalowany w

Dodatkowo uk³ad wzbogacono o po-

miar rzeczywistej temperatury grota. Za-

stosowany tu zosta³ scalony miliwolto-

mierz ICL 7107, w którym wykorzystano

trzy mniej znacz¹ce cyfry. Zakres pomiaru

napiêcia takiego uk³adu wynosi 99,9 mV.

Nie bêdê tu opisywa³ samego woltomie-

rza, gdy¿ opisy te mo¿na spotkaæ w wielu

miesiêcznikach (np. PE 12/95, PE 12/96).

Czu³oæ woltomierza wymaga zastosowa-

nia wstêpnego dzielnika R20, R21 o stop-

niu podzia³u 10. Wywietlany wynik po-

miaru jest bezporednio wyra¿ony

w stopniach Celsjusza.

Dociekliwi Czytelnicy zauwa¿yli za-

pewne, ¿e najpierw bardzo ma³y sygna³

z termopary jest wzmacniany, a nastêpnie

podlega on t³umieniu. Przyczyn¹ tego jest

koniecznoæ zapewnienia dostatecznie

du¿ej czu³oci dla poprawnej pracy kom-

paratora, gdy¿ znacznie wiêksze proble-

stopniach

Celsjusza.

C12

C13

C 11

C 1 0

R17

R18

+ W E

c 1

US4

RADIATOR

C19

C15

C 1 7

US5

Pk1

PR1

D 2

C20

C18

C1 6

US2

R11

+ WY

OP07

R10

T+

R1 3

R12

R 3

OP07

US1

ARTKELE 459

Rys. 4 P³ytka drukowana i rozmieszczenie elementów

3/99

my sprawia porównywanie sygna³ów

przy czu³oci 100 mV/°C ni¿ przy

1 mV/°C. Minimalna szerokoæ pêtli hi-

sterezy komparatora nie powinna byæ

w zasadzie ni¿sza ni¿ 5 mV, co w przypad-

ku czu³oci 100 mV/°C dawa³oby wartoæ

50°C. Drugim aspektem wynikaj¹cym ze

zbyt ma³ej czu³oci jest problem regulacji

napiêcia referencyjnego komparatora,

które tak¿e mia³oby ma³¹ wartoæ.

Do zasilania stacji wykorzystano

transformator toroidalny posiadaj¹cy

dwa uzwojenia 12 V. Mo¿na zastosowaæ

inny transformator, ale wymagane s¹ dwa

odrêbne uzwojenia 12 V, gdy¿ wykorzy-

stuje siê je do zasilania czêci elektronicz-

nej stacji.

Po rozciêciu p³ytek drukowanych na-

le¿y powiêkszyæ otwory mocuj¹ce w p³yt-

ce regulatora, oraz powiêkszyæ otwory do

mocowania potencjometru P3 w p³ytce

wywietlaczy. Potencjometr P3 powinien

posiadaæ odpowiedniej d³ugoci o

(25÷35 mm).

Stabilizator napiêcia dodatniego US4

nale¿y wyposa¿yæ w radiator z blaszki

aluminiowej, gdy¿ tracona jest w nim

doæ du¿a moc.

Wiêkszoæ lutownic grza³kowych po-

siada wtyk z piêcioma ko³kami typu DIN.

Do rozpoznania wyprowadzeñ grza³ki

i termopary niezbêdny jest omomierz.

Obwody grza³ki i termopary oddzielone

s¹ od siebie galwanicznie. Mierz¹c rezy-

stancjê mo¿na znaleæ wyprowadzenia

grza³ki pomiêdzy którymi wystêpuje rezy-

stancja ok. 12 W. Natomiast rezystancja

termopary jest bardzo ma³a i wynosi ok.

1 W. Biegunowoæ

pod³¹czenia grza³-

ki nie ma naj-

mniejszego zna-

czenia. Natomiast

termopara musi

byæ pod³¹czona

zgodnie z jej pola-

ryzacj¹. Aby okre-

liæ polaryzacjê

termopary do jej

zacisków pod³¹cza

siê miliwoltomierz

o zakresie 200 mV.

Po pod³¹czeniu

woltomierz poka-

¿e napiêcie 0 mV,

gdy¿ temperatura

termopary i wol-

nych koñców bêd¹

jednakowe. Wy-

starczy jednak

podgrzaæ grot lu-

townicy zapalnicz-

k¹, lub zapa³k¹,

aby napiêcie wzro-

s³o do kilku mV. Je-

¿eli wskazania s¹

dodatnie to prze-

wód po³¹czony

z mas¹ woltomie-

rza (COM) jest

przewodem ujemnym termopary (T),

w przeciwnym wypadku jest odwrotnie.

Przed po³¹czeniem ze sob¹ p³ytek dru-

kowanych wygodnie jest uruchomiæ sam

regulator. Trzeba go oczywicie po³¹czyæ

z transformatorem i gniazdem, do którego

do³¹cza siê lutownicê. W pierwszej fazie nie

pod³¹cza siê grza³ki lutownicy. Po w³¹cze-

niu napiêcia zasilania pierwsz¹ czynnoci¹

jest ustawienie napiêcia offsetu potencjo-

metrem P1. Podczas tej regulacji lutownica

powinna byæ zimna, tzn znajdowaæ siê

w temperaturze pokojowej. Je¿eli wczeniej

trzyma³o siê lutownicê w rêce za grza³kê

lub grot trzeba odczekaæ minimum 10 mi-

nut, dla wyrównania siê temperatur. Do

wyjcia wzmacniacza US1 (nó¿ka 6) pod³¹-

cza siê miliwoltomierz, którego masê ³¹czy

siê z punktem masy znajduj¹cym siê obok

kondensatorów C2 i C3. Reguluj¹c poten-

cjometrem P1 ustawia siê napiêcie wyjcio-

we równe temperaturze otoczenia mierzo-

nej zwyk³ym termometrem (np. tempera-

turze 20°C odpowiada napiêcie 20 mV).

Gdy zakres regulacji bêdzie zbyt ma³y mo¿-

na zmniejszyæ wartoæ rezystora R4.

Nastêpnie sprawdza siê zakres regula-

cji potencjometru P3. W lewym skrajnym

po³o¿eniu napiêcie na suwaku potencjo-

metru powinno wynosiæ 150 mV, a w pra-

wym skrajnym po³o¿eniu 450 mV. Gdy za-

kres regulacji nie pokrywa siê z podanym

powy¿ej, co mo¿e byæ przyczyn¹ rozrzutu

wartoci potencjometru (tolerancja wyko-

nania 20%) nale¿y dobraæ wartoæ rezysto-

ra R11. Mo¿na te¿ zmieniæ nieco rezystor

R12, ale ma on znacznie mniejszy wp³yw

na zakres regulacji.

Nastêpnie przystêpuje siê do regulacji

wzmocnienia wzmacniacza US1. Je¿eli po-

siadamy termometr elektroniczny z termo-

par¹ sprawa jest prosta. Termoparê przy-

k³adamy do czubka grota lutownicy, a do

grza³ki doprowadzamy napiêcie oko³o

8 V z laboratoryjnego zasilacza stabilizowa-

nego. Po ustabilizowaniu siê wskazañ ter-

mometru elektronicznego ustawiamy po-

tencjometr P2 w takiej pozycji, aby napiê-

cie na wyjciu wzmacniacza US1 (nó¿ka 6)

by³o równe temperaturze wskazanej przez

termometr (np. 300°C powinno dawaæ

300 mV na wyjciu wzmacniacza).

Regulacja ta ma zasadniczy wp³yw na

dok³adnoæ wskazañ. Pomiar powinien byæ

przeprowadzany przy sta³ej temperaturze

nie ulegaj¹cej wahaniom. Termopara z ter-

mometru kontrolnego musi dobrze przyle-

gaæ do czubka grota, najlepiej, ¿eby doty-

ka³a kropli stopionej cyny, co zapewnia do-

bry kontakt termiczny. Zdjêcie na ok³adce

Monta¿ i uruchomienie

Uk³ad stacji lutowniczej zosta³ zapro-

jektowany pod konkretn¹ obudowê pla-

stikow¹, typ Z-VB. Nic nie stoi na prze-

szkodzie, aby umieciæ urz¹dzenie w innej

obudowie. P³ytka drukowana sk³ada siê

z trzech odrêbnych fragmentów: miliwol-

tomierza, wywietlacza i regulatora tem-

peratury.

Obok p³ytki miliwoltomierza pozosta-

³o trochê wolnego miejsca i dodatkowo

umieszczono tam p³ytkê zasilacza stabilizo-

wanego zbudowanego na uk³adzie

LM 78XX. P³ytka ta nie jest wykorzystywa-

na w stacji lutowniczej, a na pewno bêdzie

pomocna przy innych urz¹dzeniach.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: