Tytu oryginau: Fit Foreuer. One-a-day Detiotionals for Body, Mind, and Spint. Tumacz: lek. med. Wojciech Chmiel Korektorki: Alicja Pieszka, Katarzyna Krok, Lidia ochowska, Klaudia Gowacka Projektantka okadki: Daria Gil-Zidalska (ziedalskayahoo.com) Typograf: Jarosaw Kauc Redaktor: Mirosaw Chmiel Jeeli nie zaznaczono inaczej, wszystkie cytaty biblijne pochodz z Biblii warszawskiej. Review and Herald Publishing Association (2005). ISBN 978-83-7295-171-7 Zamwienia na publikacje prosimy kierowa pod adresem: Dzia Handlowy ChIWZC (Chrzecijaskiego Instytutu Wydawniczego "Znaki Czasu" ul. Foksal 8/5 00-366 Warszawa tel.: 022-331-98-00 faks: 022-331-98-01 e-mail: zamawiajznakiczasu.pl sklep internetowy: www.znakiczasu.pl/sklep DEDYKACJA Przed czterdziestoma dwoma laty niesychanie utalentowany mczyzna, ktrego polubiam, zachci mnie do napisania artykuu do czasopisma Adventist Review. Zrobiam to, m dokona poprawek i tekst zosta opublikowany. Gdy zobaczyam jego ostateczn wydrukowan wersj, stao si co niesamowitego, tak jakbym usyszaa gos Boga: Pisz! Ksztat twojej wiedzy i dowiadczenia po chodzi ode Mnie. Dziel si z innymi tym, czego si nauczya. Nie ustawaam wic w subie pisania, a mj m w dziele redagowania, a do czasu, gdy dotkna go choroba, z ktr zmaga si przez kilka lat. Podczas gdy ja zawodowo zajmowaam si sprawami rodzinnymi, jego po lem dziaalnoci byo szeroko pojmowane zdrowie. Posiadajc doktorat w dzie dzinie biostatystyki, wraz z dr. Rolandem Phillipsem, bdcym jego koleg ze szkoy redniej i jednoczenie wsppracownikiem w Szkole Zdrowia Publicz nego, otrzymali fundusze na pionierskie badania powicone kwestiom zdrowot nym wrd populacji adwentystw. Mj m powici swe ycie zdobyciu wiedzy pomocnej ludziom w uczynieniu ycia zdrowszym. Przez 27 lat by nauczycielem i pracownikiem naukowym Uniwersytetu Loma Linda. Napisa podrcznik bio statystyki medycznej oraz popularnonaukow ksik pt. Lwe 10 Healthy Years Longer {yj w zdrowiu 10 lat duej). Przez 5 lat sponsorowa i wsptworzy audycj radiow pt. Got a Minut for Your Health (Powi minut swemu zdro wiu). W roku 1997 zredagowa we wsppracy ze mn i DeWittem Williamsem ksik powicon zdrowiu pt. ycie w obfitoci, ktra zostaa wydana (w jzy ku polskim w 2002 roku) w formie czytanek do codziennego osobistego nabo estwa. Tak wic nadszed czas uznania zasug tego czowieka, ktry zrobi tak wie le dla mnie i dla promocji zdrowego stylu ycia. Ksik t powicam Janowi W. Kuzmie mioci mojego ycia, mojemu natchnieniu i wiatrowi w moje agle. SPIS TRECI WstP .......................................................... 9 Czytanki: l stycznia 31 grudnia ................................. 11 Dodatek I: Miniszkice biograficzne ................................ 377 Dodatek II: Indeks tekstw Pisma witego ......................... 389 Dodatek III: Indeks tematyczny ................................... 395 . WSTP Dlaczego wydalimy ksik do codziennego osobistego naboestwa, sku piajc si na zdrowiu? Bg caego stworzenia moe nauczy nas tak wiele na temat tego, czego nasze ciaa i umysy potrzebuj, aby mc dowiadczy caego bogactwa ycia, ktre ofiarowa nam Jezus. Pierwsza adwentystyczna ksika do codziennego osobistego naboestwa, skupiajc si na zdrowiu, pt. ycie w obfitoci ukazaa si w jzyku angiel skim w 1997 roku. W przedmowie do tej publikacji DeWitt S. Williams, zajmu jcy si z racji piastowanego stanowiska zdrowiem w Wydziale Pnocnoamery kaskim Kocioa Adwentystw Dnia Sidmego, napisa: "Potrzebujemy przypo mnienia, i istnieje nierozerwalna wi midzy fizycznym, umysowym i ducho wym zdrowiem. Nasze ciaa s wityni Ducha witego (zob. I Kor. 6,19), jed nak czasami potrzebuj nieco oczyszczenia i odnowy, zanim bd spenia t funk cj naleycie". Sowa te nie straciy na znaczeniu. Raz jeszcze nadszed czas wczenia si w obfito ycia, ktr Bg nam przyrzek. Dr Kay Kuzma zaoycielka i prelegentka prorodzinnej organizacji Family Matters . l stycznia Dobre ycie "O, jak dobrze i mio, gdy bracia w zgodzie mieszkaj! " (Ps. 133,1). Oto mj pogld na istot bycia czowiekiem oraz na to, jak podarowany czas przey dobrze. Wszyscy popeniamy bdy, obraamy si nawzajem, a na sze wysiki na yciowej drodze okazuj si bezowocne. Wszystko to ley w natu rze czowieka. Czynniki genetyczne, temperament, rodowisko i nawyki mog negatywnie wpywa na nasze zachowanie. Faktem niepodwaalnym jest jednak to, i jestemy istotami ludzkimi i powoani zostalimy do penego czowiecze stwa. To wanie nasze rdzenne ja, ktre porwna mona do samochodu kupo wanego w opcji podstawowej. Dobre ycie wymaga czego szczeglnego. Jest to jedno zdrowia fizyczne go, emocjonalnego i duchowego. Nie mona go po prostu kupi jak samochodu w opcji luksusowej. Zwizane jest to z naszym pragnieniem wzniesienia si po nad paskie ycie i jednowymiarow egzystencj. Wymaga to pewnej miary fi zycznej sprawnoci, utrzymywania uczuciowo zdrowych zwizkw, poczucia bli skoci z innymi oraz szczerej woli przebaczania. Wyrasta owa jedno z pocze nia z Bogiem, ktry mwi: Oto jestem. Zaufaj Mi. Potrzebujemy si nawzajem i mam nadziej, ze Mnie zaakceptujesz, pozwalajc Mi by czci swego ycia. Mdry i kochajcy Bg stworzy nas wraz z darem zwyciania i moli woci poraki. Jako ludzie dowiadczamy czsto obydwu tych rzeczy. Bilans suk cesw i upadkw ksztatuje nasz charakter, nasz skromno oraz integralno umysu i ducha. Dotyka nas zarwno rado, jak i smutek. Dobre ycie nie ska da si tylko z sukcesw i osigni, nie definiuje go te brak ponienia i smut ku, jako e potrzebujemy pozna wszystkie te uczucia. ycie zdrowe duchowo, emocjonalnie, a nawet fizycznie spenia si w jego biegu. Dobre ycie polega na naprawianiu wasnych bdw i niedopuszczaniu do ich powtrzenia. Polega na przepraszaniu tych, ktrych urazilimy, i unika niu podobnie przykrych zachowa. Dobre ycie to dokonywanie wyborw, ktre zmniejszaj rozmiar, czstotliwo i nastpstwa poraek. y dobrze znaczy postrzega, traktowa i szanowa innych tak, jakbymy chcieli by przez nich postrzegani, traktowani i szanowani. Oto prosta i jasna zota zasada zdrowego i penego istnienia. To ycie Chrystusa, ktre odzwiercie dla si w naszym losie. Dziki Ci, Panie, za stworzenie nas ludmi i za otwart drog do dobrego ycia. Leonard L. Bailey 11 . 2 stycznia Cudowny proces stworzenia "adna ko moja nie bya ukryta przed tob, cho powstaem w ukryciu, utkany w gbiach ziemi. Oczy twoje widziay czyny moje" (Ps. 139,15-16). Boy proces stworzenia czowieka jest prawdopodobnie najwikszym cu dem we wszechwiecie. Wszystko zaczyna si od kilku milionw kijankowatych plemnikw pyncych w kierunku komrki jajowej uwolnionej do jajowodu. Po jedynczy pywak dociera do celu tu przed ca reszt. Przebija on przejrzyst, okrywajc komrk osonk i wprowadza do rodka poow iloci nici DNA nie zbdn do poczcia dziecka. Skutkiem penetracji jaja jest byskawiczna kaskada reakcji chemicznych, blokujca dostp pozostaym plemnikom, co zapewnia pra widowy rozwj zarodka. W przecigu kilku godzin zapodnione jajo zagnieda si w cianie macicy i zaczyna si dzieli, tworzc komrki macierzyste. Wszystkie z nich s klona mi, doskonaymi kopiami pierwotnej komrki. Kilka kolejnych godzin zdecyduje o kierunku rnicowania si komrek i o wybraniu przez kad z nich okrelo nej specjalizacji. Rozwa przez chwil fakt, e jedna z komrek decyduje si zosta jakim organem by moe stworzy serce. Przez kilka godzin wydaje si po prostu bezadnie dzieli, ale czujne wpatrywanie si, na przykad z uyciem mikrosko pu, ujawnioby w kocu ksztatujcy si wczesny zarys serca. Komrki nie prze staj si dzieli, przeksztacajc si w minie, naczynia krwionone ttnice i yy, zastawki serca i nici cigniste czce minie brodawkowate serca z za stawkami, a take struktur sieci neuronowej wszystko w cudownie dosko naym porzdku. Po dwch tygodniach tkanka miniowa zaczyna by pobudli wa. Pojawia si rodzaj drenia, ktre po trzech kolejnych tygodniach przekszta ci si w moliwy do usyszenia przez ginekologa rytm serca dziecka. Co prawda, nie pompuje ono jeszcze krwi, ale ju bije. Inna z komrek macierzystych decyduje si zosta okiem. Formuje jedyn, cakowicie przejrzyst tkank ciaa rogwk i soczewk. Tworzy te tczw k, ktra reaguje automatycznie na zmiany w nateniu i jasnoci wiata dziki zmianom napicia miniaturowych mini. Powstaj minie, cigna, prciki, czop ki, naczynia i ostatecznie pikny kolor oczu wszystko we waciwym wymia rze i na swoim miejscu. By moe najbardziej zadziwiajc struktur jest pczek nerwowy wyrastajcy z tylnej czci gaki ocznej, ktrego wkna kocz si w tylnej czci mzgu. Zawija si on, zakrca i koczy swj wowaty szlak, czc si z kilkoma miliardami precyzyjnie wybranych komrek nerwowych, tak aby my mogli widzie! Dokadnie w tym samym czasie niesychanie zoone procesy prowadz do powstania pozostaych narzdw. Niesamowite, prawda? Jeszcze raz. Panie, czuj potrzeb zawoania tak jak psalmista: Naprawd cudownie mnie stworzye! Jim Brackett 12 3 stycznia Intrygujcy ukad komunikacyjny "Takiego bdcie wzgldem siebie usposobienia, jakie byo w Chrystu sie Jezusie" (Filip. 2,5). Kluczem do sprawnego i jasnego umysu jest zdrowa komunikacja pomi dzy miliardami neuronw (komrek nerwowych), ktre przewodz impulsy elek tryczne z jednej czci ciaa do drugiej. Pozwl, e udziel ci maego wykadu na temat niezwykej zoonoci tego procesu. Kady neuron twojego mzgu prowadzi kilka milionw rozmw jedno czenie. Jest to normalne i wcale nie wpadasz...
alessa333