plutarch- Perykles i Aleksander Wielki.pdf

 Urodziłsięokoło500roku,zmarłokoło429roku.ByłsynemzwycięscyspodMykale-

Ksantyppa.

 Należałdotychbogatycharystokratów,którzyzprzekonaniemprzyjęlinowyprogram

demokratyczny. Jego przeciwnikiem politycznym był Arystydes, podobnie Cymon

(Kimon).

 Przeprowadził szereg reform demokratycznych, oddał ustawodawstwo, wybór

urzędnikówikontrolęnadnimiorazkierownictwocałąpolitykąwszystkimwolnym

obywatelom,zwoływanymczteryrazywmiesiącunazgromadzeniezwane eklezją .

Miało onomiejsce nawzgórzu zwanym Pnyks. Organem administracyjnym owego

zgromadzenia była Rada Pięciuset ( bule ). Sądownictwo powierzono wybieranym

przypadkowo w drodze losowania sędziom przysięgłym, których było sześciuset

(heliaja ). Byli oni rozdzielani na poszczególnetrybunały.

 Sofoklesustanowiłdietyrządowedlawyżejwymienionychurzędników.

 Perykles podporządkowywał widowiska teatralne za środek służący estetycznemu

imoralnemukształceniuobywateli. Opłacałonobywatelomzkasyrządowejwstęp

do teatru. Byłatoswegorodzajuopiekapaństwanadkulturąisztuką.

 Perykleschciał,byobywateleAtenbyliwykształceni,ponadtobardzodbałorozwój

sztuki i kultury.

 WOJNA PEL OPON ESKA

 Przygotowanie do wojny  rozwinięciewszystkichsiłpaństwademokratycznego

izgromadzeniedużegoskarbca wojennego.

 PomysłPeryklesa- ewakuacjamieszkańcówAten.Spartaniezastalipustemiasto.

Mieszkańcyukrylisięmiędzymurami,łączącymistolicęzPireusem.Perykles

postanowił,żenajlepsząstrategiąbędzieunikanieostatecznejrozgrywkinalądzie,póki

nieudasięgdzieśzaskoczyćwroga.AteńczycypustoszyliwybrzeżaSpartan.  wojna

na przetrzymanie.

 AteńczycyniezrozumielistrategiiPeryklesa,ukaraligowysokąkarąiniechcieligo

wybieraćwięcejnastratega,jednakstałosiętorokpóźniej.Perykleszmarłwowym

roku,byłjednązofiarwielkiejzarazy.

o Przykładyzachowaniainnychludzisądlanaswyzwaniem,zachętądo

współzawodnictwa.Jeślicośniemobilizujenasdopracynadsobą,chęcidoścignięcia

poznanegoideału,toniejesttowartenaszejuwagi.Podziwmusiwiązaćsięzchęcią

dorównania postaci.

o To,coszlachetnepobudzanasdodziałania.

Perykles a Fabiusz:

o Łączyichwielecechcharakteru,przedewszystkimłagodnośćisprawiedliwość.

o Obojebylicierpliwi,znosilizgodnościąnaciski zestronyinnychludzi,niepoddawalisię

opinii innych, byli konsekwentni.

Perykles:

 Jego nauczycielemmuzykibyłDamon,byłtakżesofistą.DlaPeryklesabyłonwzorem

tego,jaknależysobieradzićnaareniepolitycznej.

 Kolejnymwzorembyłdla niego Zenon z Elei- filozof przyrody.

 JednaknajwiększymwzorcemdlaPlutarchabyłAnaksagoraszKladzomenaj,który

pomógłmuopanowaćsztukędemagogii.Pomógłmudoskonalićswójcharakter.

Współcześninadalimu(Anaksagoresowi)przydomek Rozum ,gdyżon jako pierwszy

doszukiwałsięwłaśniewrozumieprzyczynyrozdzieleniaposzczególnychskładnikówz

chaosu.

 OdtegofilozofaPerykleszaczerpnąłgórnolotnośći błędne krążenie wśród gwiazd, budził

swoimzachowaniemwielkiszacunekusłuchaczy,byłopanowany,spokojny,mówił

wzniośle,wystrzegałsięwszelkiejpospolitości.

 Peryklespotrafiłzachowaćspokójduchawkażdejsytuacji- pewien błazen obrzucałgo

całydzieńwyzwiskami,bohaterznosiłtowmilczeniu.Wieczoremwracałdodomu,

błazenśledziłgo,aPeryklesrozkazałswemusłudze,byodprowadziłgododomuz

pochodnią.

 PoetaIontwierdzi,żePeryklestraktowałludzizwyższością,czułsięlepszyodinnych,a

wjegomowachdużobyłoosobistejdumy,wynoszeniasięnadinnych.

 Od Anaksagorasanauczyłsiętakżewjakisposóbmożnawyzbyćsięlękuprzed

zjawiskaminiebieskimi,ludzietraktowalijejakocuda.Peryklesuświadomiłsobie,że

takiezjawiskadasięwyjaśnićzapomocąfilozofiiprzyrody,którauwalniaodzabobonów

ilękuprzedbogami.

 Wswoichmowachczęstoopierałsięnanaukachprzyrodniczych,byłbardzodobrym

mówcą,używałgórnolotnegostylu,znaczniewszystkichprzewyższał.

 OtrzymałprzydomekOlimpijski- niektórzytwierdzą,żezawybudowaniewielupięknych

budowli w Atenach,inniuważają,żejesttowyrazwielkiegoznaczenia,jakiemiałw

czasie pokoju i wojny.Komediopisarzeuważali,iżprzydomektenbyłzwiązaneze

sposobem,wjakiprzemawiał,byłondlanichpodobnydorzucania piorunami.

 ZrzeczypisanychpozostałyprojektyustawPeryklesa.

 Tucydydestwierdzi,żerządyPeryklesabyływrzeczywistościarystokratyczne,opierały

sięonenapanowaniujednostkinajwybitniejszej,demokratycznebyłytylkoznazwy.

Inni zauważyli,żeonpierwszyprzekonałluddopodziaługruntównaziemiach

zdobytych,dopobieraniazwrotówkosztówzawstępwteatrzeiwynagrodzeńzasłużbę

dlapaństwa.

 Napoczątkuswejdziałalnościpolitycznejprzyłączyłsiędopartiidemokratycznej,by

przeciwstawićsięCymonowi.Jednakniemiałonnatylebogactwa,byzjednaćsobie

ubogich,pomagaćimfinansowo. PeryklesspróbowałsztuczkiCymonaizacząłfundować

wstępydoteatru,wydawaćwynagrodzeniazaudziałwsądach,przyznawałteżinne

honoraria. Wykorzystałzjednany lud przeciwkoRadzie.PodważyłznaczenieAreopagu i

skazałCymonaprzez ostracyzm na wygnanie, ustawowoliczyłoono10lat.



ArystokraciszukalinowegoprzeciwnikadlaPeryklesa,gdyżzauważyli,żezbytniosię

wywyższa,chcieliosłabićjegowpływyisiłę. DlaprzeciwwagiwysunęliTucydydesa,

którybyłbliskimkrewnymCymona.TucydydesrywalizowałzPeryklesemidoprowadził

dorównowagiwpolitycepaństwa,doprowadziłotodorozłamunapartięoligarchiczną,

ludowąidemokratyczną,mniejszościową.

 PerykleszaopatrzyłAtenywsprzętwojennyirozpocząłbudowęwspaniałychświątyni,

któremiałypomócmiastuwzdobyciuwiecznejsławy.Ożywiłotowieledziedzin

rzemiosła. JednymzkierownikówtegoprzedsięwzięciabyłFidiasz.

 Słynnebudowle- świątyniamisteriówwEleuzis,Propyleje(bramydowejściana

Akropol).

 DoszłodorozprawymiędzyTucydydesemaPeryklesem,miałjąrozstrzygnąćsąd

skorupkowy.WygrałPerykles,jegoprzeciwnikzostałwygnany,apartiaprzeciwna

upadła.

 PeryklesprzejąłwswojeręcewszystkiesprawyAten.Zmieniłswoje zachowanie i nie

byłjużtakipodatnynawpływyzestronyludu.

 Byłczłowiekiem,któryzostałzapamiętanyjakoosoba,którapotrafiłazachowaćspokój

wwielusytuacjach,pośródlicznychobowiązków.PośmiercimieszkańcyAtenbardzo

dotkliwieodczulijegobrak,wrogowietakżedocenilijegowielkieczyny.

 Plutarch przedstawiagowsposóbwyidealizowany, jest to swoiste studium charakteru.

 Byłwychowankiem Arystotelesa, w wieku 22 lat przyznano mu stanowisko wodza w

walceGrekówzPersami.

 Wyruszyłnajpierwnapołudnie,przeciwAzjimniejszej.Następniedo Fenicji, Palestyny,

Egiptu i do Babilonu.

 Wielkistrategitaktyk,walczyłnarównizeswoimiżołnierzami,częstowpierwszym

szeregu.

 Wielki polityk i administrator.

 WybrałmiejsceuujściaNilu,założyłtamAleksandrię,którastałasięwielkimośrodkiem

handlowym.

 ChciałpołączyćGrekówiMacedończykówzPersami.Wtymcelupojąłzażonęperską

Roksanę,anastępniezwyczajemwschodnimwziąłdwieżony- córkęostatniegokróla

perskiego icórkęjegopoprzednika.SkłoniłnajwspanialszychMacedończyków do

poślubieniaPersjanek,taksamouczyniłoprzeszło10 000 żołnierzy.

 Plutarchjużwewstępiepodkreśla,żeAleksanderWielkidokonałwswoimżyciuwielu

wspaniałychosiągnięćiniesposóbbędziewymienićwszystkieznich.Mówi,żepostara

sięwniknąćwcechyduszyAleksandra,bywtensposóbprzedstawićjegochwalebne

czyny.

 Pochodziłod Karanosa (mitycznyzałożycielMacedonii), wywodziłsięzrodu

Heraklidów,jegoojcembyłFilip,amatkąOlimpiada.Jegoprzyjścienaświatbyło

poprzedzonewielomazagadkowymisnami,którezapowiadaływielkośćprzyszłego

potomkaFilipa.Jegopochodzeniebyłypoczęściboskie.

 Urodził sięwnoc,wktórąspłonęłaefeskaświątyniaArtemidy.

 Wiele posągówLizypaprzestawiaAleksandra Macedońskiego.

 Miałwielkiepoczuciegodnościiosobistejdumy,stroniłodpodnietfizycznych.

 Jużodlatmłodzieńczychodznaczałsięwielkimtalentemerudycyjnym,ogromnąwiedzą

pomimotakmłodegowieku,interesowałago bardzo tematyka wojenna, militarna.

 Aleksanderrozpocząłbudowęnowegopaństwa.ChciałswojepanowanienaWschodzie

oprzećnamiejscowychelitach,azwłaszczanairańskiejarystokracji.Niebył

bezpośrednimsprawcąśmierciDariuszaIII,któregozabiłjedenzsatrapówperskichpo

bitwie pod Gaugamelą.Pozwoliłomutowystąpićwrolispadkobiercyimściciela

Dariusza,zwłaszczapopoślubieniujegocórki.

 AleksanderpobierałnaukiuArystotelesa.Byłato m.in. etyka,polityka,atakżenauki

dostępnetylkodlawąskiegogrona,misterianajwyższejklasy- wiedza akroamatyczna i

epoptyczna. Umiłowałtakżemedycynę,literaturę(studiowałm.in. Homera).

 Objąłwładzękrólewskąmając20lat.SłynnebitwytooblężenieTyru,bitwapodIssos,

Gaugamelą,rzekąHydaspes.

 Aleksanderuważał,żewszyscysądziećmiboga,jednakjednostkiwybitnesąlepszymi

synami i kocha ich bardziej od innych.

 Byłczłowiekiemniezwyklerozważnym,pełnymodwagiimęstwa.

 Niepokoiłygoznakiboże,podkoniecżycianieufałjużprzyjaciołom,bałsięzdrady,

popadłwzabobony.

 Zmarłnamalarię, zostałotruty lubumarłwwynikuwypiciazbytdużejilości wina 13

czerwca323r.p.n.e.wBabilonie,przeżyłniespełna33lata.

 Zakładaneprzezniegogreckiekoloniespowodowałyrozprzestrzenieniesięhelleńskiej

kulturynaogromnychobszarach,cospowodowałopowstaniekulturyhellenistycznej.W

kilkalatpojegośmierciimperiumzostałopodzielonewwynikuwojendiadochów–

dowódcówarmiiAleksandraWielkiego.Założoneprzeznichkrólestwanawielelat

zdominowałyBliskiWschód.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: