Lek i OCD.pdf

Klasyfikacja

Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i postacią somatyczną obejmują dużą grupę zaburzeń

kodowanych od F40 di F48 w ICD:

–zaburzenia lękowe w postaci fobii (F40)

–inne zaburzenia lękowe (F41)

–Zaburzenia obsesyjno – kompulsyjne (F42)

–Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne (F43)

–Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) (F44)

–zaburzenia występujące pod postacią somatyczna (F

–inne zaburzenia nerwicowe (F48)

Zaburzenia lękowe w postaci fobii:

–słowo fobia pochodzi z języka greckiego: phobos – strach. Oznacza lęk przed różnymi

przedmiotami, sytuacjami, istotami.

–Zaburzenia to cechuje się pojawieniem nadmiernego lęku aż do lęku panicznego. Lęk

występuje podczas bezpośredniego kontaktu z określonymi sytuacjami lub obiektami. Może

występować również w momentach wyobrażania sobie sytuacji (obiektu).

–Osoba zdaje sobie sprawę, że lęk jest irracjonalny, mimo wszystko unika samych sytuacji

lub bodźców ją przypominających

Etiopatogeneza fobii:

–czynniki genetyczne – znaczenie ma tutaj predyspozycja biologiczna i osobowościowa do

wystąpienia danego zaburzenia

–czynniki środowiskowe – związane są z posiadaną już wiedzą o sposobie reakcji na dane

wydarzenie, wynikają z nabytej w przeszłości wiedzy o sposobach reakcji w danych

sytuacjach.

Rodzaje zaburzeń o charakterze fobii:

1. Agorafobia

2. Fobie swoiste

3. Fobia społeczna (zespół lęku społecznego)

Agorafobia:

–jest to lęk przed otwartą przestrzenią (agora – plac)

–współcześnie zaburzenie to obejmuje przebywania na otwartej przestrzeni, oraz wszelkie

sytuacje z których wydostanie może być trudne, kłopotliwe albo niemożliwe może być

udzielenie pomocy danej osobie w razie złego samopoczucia: przebywanie w tłumie, podróż

samemu w tramwaju, autobusie pociągu, oddalanie się samemu od swojego domu.

–Najczęstszą częścią składową lęku napadowego

–dotyczy 2-5% populacji

Kryteria diagnostyczne wg ICD 10

- A…[zdj 13]

1. tłum

2. miejsca publiczne

3. samotne podróżowanie

4. podróżowanie z dala od domu

–co najmniej 2 objawy lęku występowały naraz w sytuacjach budzących obawę przy co

1 Z 10

najmniej jednej okazji od początku zaburzeń. Jednym z objawów był objaw wymieniony w

pkt 1

–Objawy pobudzenia autonomicznego:

–odczucie bicia lub ciężaru serca, albo przyspieszenie jego częstości

–pocenie się

–drżenie lub dygotanie

–suchość w jamie ustnej (nie spowodowana lekami lub odwodnieniem)

–objawy z zakresu klatki piersiowej i brzucha

–utrudnione oddychanie

–uczucie dławienia się

–ból i dyskomfort w klatce piersiowej

–nudności lub nieprzyjemne doznania brzuszne

–objawy obejmujące stan psychiczny:

–zawroty głowy, brak równowagi, wrażenie omdlewania, uczucie oszołomienia

–poczucie nierealności przedmiotów (derealizacja), albo uczucie dystansu czy

„nierealności” samego siebie (depersonalizacja)

–objawy utraty kontroli „zwariowania”, „wyłączenia się”

–obawa śmierci

–Objawy ogólne:

–uderzenia gorąca, zimne dreszcze

–poczucie odrętwienia, swędzenia

–C unikanie lub objawy lękowe oceniane są przez chorego jako nadmierne lub irracjonalne i

są przyczyna istotnego napięcia emocjonalnego

–D objawy występują wyłącznie lub najczęściej w sytuacjach budzących obawę albo w

następstwie rozmyślania o takich sytuacjach

–E najczęściej stosowane przesłanki wykluczenia: kryterium A nie jest wynikiem urojeń,

omamów, ani zaburzeń takich jak: organiczne zaburzenia psychiczne (F00-09), zaburzenia

nastroju (F30-39), zaburzenia obsesyjno kompulsywne (F42), ani nie są wtórne do

przekonań uwarunkowanych kulturowo

–Agorafobia może być z napadami paniki lub bez napadów

Fobie swoiste:

–są to nadmierne lub irracjonalne lęki przed określonymi sytuacjami

–dotyczą jednej lub kilku sytuacji

–w danej sytuacji osoba cierpiąca na to zaburzenie przeżywa silną przykrość (distress)

–poprzez unikanie sytuacji upośledzone jest funkcjonowanie danej osoby

–Rozpowszechnienie jest dość znaczne, osoby takie często nie zgłaszają się do lekarza

Fobie swoiste:

–fobia zwierzą – pająków (arachnofobia), węży (ofidofobia), robaków (akarofobia)

–fobia „środowiska naturalnego” - lek przed przebywaniem na wysokości (akrofobia), lęk

przed burzą (brontofobia), lęk przed deszczem (omrofobia), grzmoty (keraunofobia), morze

(talasofobia)

–fobie krew-inekcja-rana – cechuje się lękiem, który wywoływany jest widokiem krwi lub

zranienia. Może tu dojść do omdlenia w wyniku lęku. W rodzinie takich osób często się

zdarzają odczyny wazowagalne.

–Fobie sytuacyjne – przebywanie na moście (gefirofobia), miejsca zamknięte (klasutrofobia),

latanie samolotem (awiatofobia)

2 Z 10

–inne fobie – pociski (balistofobia), pył (amantofobia), samotność (autofobia), szkło

(hialofobia), wszystko (pantofobia), włosy (trychofobia)

Kryteria ICD10:

A) występuje którekolwiek z następujących:

–znaczna obawa przed specyficznym przedmiotem lub sytuacją nie wymienionym w

przypadku agorafobii lub fobii społecznej.

–Nasilone unikanie specyficznego przedmiotu lub sytuacji nie wymienionych w przypadku

agorafobii lub fobii społecznej

Najbardziej pospolite: zwierzęta, ptaki, wysokość, grzmot, latanie, małe zamknięte przestrzenie,

widok krwi, zastrzyki, dentyści, szpitale

B) Przez jakiś czas od początku zaburzeń w sytuacjach budzących obawę występowały objawy lęku

(wg B w F40)

C) unikanie lub objawy lękowe oceniane są przez chorego jako nadmierne lub irracjonalne i są

przyczyną napięcia emocjonalnego

D) nie występują wyłącznie lub najczęściej w sytuacjach budzących obawę albo w następstwie

rozmyślania o takich sytuacjach.

Fobia społeczna (zespół lęku społecznego):

–do niedawna przejawy lęku społecznego i …. które były wywoływane przez obecność

innych osób traktowano jako zaburzenia osobowości i skrajną nieśmiałość (unikanie

kontaktów interpersonalnych)

–do ICD10 jednostka ta została wprowadzona w 1992r do DSM-III w latach 80-tych.

–Głównym objawem fobii społecznej jest utrwalona obawa przed sytuacjami związanymi z

przebywaniem wśród nieznajomych lub sytuacjami mogącymi doprowadzić do

kompromitacji danej osoby np. przemawianie (glossofobia), jedzenia w miejscach

publicznych (skryptofobia)

–może pojawić się zaczerwienienie (erytrofobia), drżenie (głównie ręki i kołatanie serca,

pocenie się, problemy w artykulacji)

–pacjent unika takich sytuacji → upośledzone funkcjonowania szkolnego, zawodowego i inn

Epidemiologia:

ok 3% populacji równie często kobiety jak i mężczyźni:

–kobiety częściej zgłaszają się do lekarza

–ryzyko pojawienia fobii społecznej wg badań amerykańskich może dotyczyć nawet ok 10%

osób. U 50% chorych występują fobie swoiste, również u 50% chorych są cechy agorafobii.

–1/5 jest uzależniona od alkoholu

–10% od środków psychoaktywnych

–20% osób z fobią społeczną wykazuje objawy depresji

–u 70% z nich fobia poprzedza depresję

–w 6-8 miesiącu życia dziecko zaczyna odczuwać lęk przed obcymi. Utrzymywanie się tych

objawów w powiązaniu z nadmierną nieśmiałością i zahamowaniem behawioralnym w

późniejszym wieku mogą być prekursorem rozwojowym późniejszej fobii społecznej

–objawy najczęściej rozpoczynają się w wieku 11 -15 lat, im wcześniej tym gorsze

3 Z 10

rokowanie.

Etiopatogeneza:

– Czynniki genetyczne: krewni osób u których stwierdzono fobie społeczną mają 3krotnie

większe ryzyko zachorowania

–bliźnięta monozygotyczne → ryzyko zachorowania 2x większe niż u bliźniąt

dizygotycznych

–Zaburzenia w zakresie neuromediatorów → deficyty przewodnictwa dopaminergicznego

(głównie w prążkowiu) serotoninergicznego, noradrenergicznego oraz GABA

Kryteria ICD 10 fobii społecznej:

A) [..]

–[..]

–wyraźne unikanie znalezienia się w centrum uwagi lub w okolicznościach związanych z

obawą zachowania się w sposób, który okaże się kłopotliwy lub kompromitujący

–obawy pojawiają się w takich sytuacjach jak jedzenie, przemawianie lub spotykanie

znających się osób w miejscu publicznym,

B) co najmniej dwa objawy lęku wg definicji kryterium B dla F40:

–agorafobia występowały przez pewien czas od początku zaburzenia w sytuacjach

budzących obawę, a ponadto co najmniej jeden z następujących ojawów:

1. zaczerwienienie

2. obawa zwymiotowania

3. nagła potrzeba oddania moczu lub stolca

C) unikanie lub objawy lękowe oceniane przez chorego jako nadmierne lub irracjonalne i są

przyczyna istotnego napięcia emocjonalnego

D) Objawy występują wyłączenie lub najczęściej w sytuacjach budzących obawę albo w

następstwie rozmyślania o takich sytuacjach.

E) najczęściej stosowane przesłanki wykluczenia: objawy A i B nie są wynikiem urojeń, omamów

ani zaburzeń takich jak: organiczne zaburzenia psychiczne (F00 -F09) zaburzenia nastroju ((F30-

F39), zaburzenia obsesyjno – kompulsyjne (F42), ani nie są wtórne do przekonań uwarunkowanych

kulturowo.

Leczenie:

W swoistej fobii społecznej (np. lęk przed publicznym wystąpieniem) korzystnie działa propranolol

Farmakoterapia fobii społecznej:

–SSRI (poprawa u 50% chorych) np. paroksetyna 20-60mg/d, sertralina, fluwoksamina

–SNRI np. wenlafaksyna

–inhibitory MAO

–BZD stanowią leczenie uzupełniające

Terapia behawioralno-poznawcza:

–przestawienie powiązań poznawczo-behawioralno-fizjologicznych

–identyfikacja i próba zmian nieracjonalnych przekonań na temat danej sytuacji

–ekspozycja na dane sytuacje

–ćwiczenia w domu przez pacjenta

Zalecane jest łączenie farmakoterapii z psychoterapią

Zaburzenia lękowe uogólnione i napadowe:

–najczęściej występują zaburzenia nerwicowe

4 Z 10

–2,5-6,4% osób choruje w ciągu roku (badania w USA)

–lęk napadowy stwierdza się u ok. 1,3% M i 3,2 % K

–pacjenci z tymi zaburzeniami najczęściej trafiają do POZ i kardiologów (lęk napadowy) oraz

gastrologów (somatyczne objawy lęku) w dalszej kolejności do psychiatry

Definicja lęku:

LĘK – nastrój, w którym dominuje poczucie stałego zagrożenia lub zatrważającej zmiany

wywodzącej się z nieznanego źródła. Gdy źródło zagrożenia jest znane używa się terminu strach. O

obawie mówimy, gdy zagrożenie jest przewidywalne, o trwodze, gdy zmiana jest trwała, a o panice

gdy nagła.

Nastrojowi lęku towarzyszą objawy wzbudzenia:

–psychicznego (trudność skupienia, rozluźnienia, zaśnięcia, drażliwość)

–ruchowego – wzmożenie napięcia mięśni, niepokój, drżenie, dygotanie, męczliwość, uczucie

„miękkich nóg”

–autonomicznego – tachykardia, hipertonia, zasłabnięcie, zawroty głowy, trudności

przełykania, suchość śluzówek, nudności, parcie na mocz i stolec, pocenie się, uderzenia

gorąca, mrowienia

Patologiczne teorie lęku:

–[..] Objawy histeryczna stanowią[..] unerwienie czuciowe i ruchowe ciała. Główną rolę

odgrywa ego. Jest to dynamiczna struktura obronna, która utrzymuje równowagę

osobowości gdyż wytwarza mechanizmy osobowości. Osobowość jest aparatem do radzenia

sobie z lękiem.

–szkoła humanistyczna (Carl Rogers) – lęk jest wynikiem konfliktu między własna ocena

wartości swojej osoby a normami narzuconymi przez świat zewnętrzny.

–teorie behawioralne (Pawłow, Skinner) – dana osoba uczy się reakcji lękowych.

Obiektywnie nieadekwatny bodziec osoby łączą z przeżywaniem lęku (warunkowanie).

–teorie poznawcze (Beck, Ellis) – w patogenezie lęku rolę odgrywa błędnie wyuczane

myślenie w przebiegu życia np. dominacja myślenia treści związanych z lękiem, nagłym

atakiem, ciągle negatywne emocje.

Biologia Lęku:

–w mechanizmie lęku rolę odgrywa układ limbiczny (ciało migdałowate i hipokamp) oraz

CRH. Drażnienie ciała migdałowatego powoduje strach, lek, doznania trzewne z okolic

nadbrzusza, aktywacja układu autonomicznego.

–Wzrost CRH uaktywnia system strachu aktywując nadnercza poprzez ACTH. Równocześnie

pod wpływem CRH wydzielają się endogenne opioidy, co powoduje efekt przeciwbólowy.

–Serotonina – istotna w zaburzeniu lękowym uogólnionym, hamuje wrodzoną reakcję walki

i ucieczki.

Genetyka lęku:

–15% członków rodzin pacjentów z zaburzeniami lękowymi cierpi z powodu tego

zaburzenia.

–W patogenezie zaburzeń lękowych czynniki genetyczne to 30% a środowiskowe 70%

–prowadzone są intensywne badania nad genami lęku

Zaburzenia lękowe z napadami leku = lęk paniczny.

–w obrazie choroby dominują nawracające napady paniki z nasilonymi objawami

5 Z 10

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: