Kalendarz Żydowski.pdf

Kalendarz żydowski

Waldemar Bolkowski

"Bracia! Pragnienie serca mego i modlitwa zanoszona do Boga zmierzają ku

zbawieniu Izraela." Rz 10,1

Z historii kalendarza

Procesu starzenia się nie można zatrzymać. Czas kroczy naprzód i nie zwalnia

dla nikogo. Za każdym razem, gdy zrywamy kartkę z kalendarza, na nowo

sobie to uświadamiamy. Dni i miesiące odchodzą równie szybko jak

przychodzą.

Rytm niestrudzonego marszu czasu wyznaczają słońce, księżyc i gwiazdy.

Dzięki tym ciałom niebieskim możemy mierzyć czas i ustalać kalendarz, gdyż

tak zaplanował Pan Bóg (zob. 1 M 1,14-19).

W kalendarzowej rachubie czasu podstawową rolę odgrywają trzy jednostki

czasu: doba, miesiąc i rok. Występuje też siedmiodniowy okres zwany

tygodniem. Nie jest on jednak zależny od żadnego ze zjawisk przyrodniczych

(chociaż odpowiada on mniej więcej jednej fazie księżycowej), ale z biblijnego

punktu widzenia wiąże się z dziełem stworzenia świata przez Boga.

Przez stulecia liczne cywilizacje tworzyły własne kalendarze. Starożytni

Egipcjanie, Babilończycy czy Rzymianie mieli swój sposób obliczania dni,

miesięcy i lat. Egipcjanie zastosowali u siebie kalendarz słoneczny, który stał

się pierwowzorem obowiązującego nas. Dzielił on rok na 365 dni (12 miesięcy

po 30 dni plus pięć dni dodatkowych) oraz na trzy pory roku: wylew Nilu,

okres siewu i okres żniw.

Za poradą astronoma aleksandryjskiego, Sosigenesa, Juliusz Cezar

przeprowadził reformę kalendarza rzymskiego w 46 r. p.n.e. Ustalono, że po

trzech latach zwykłych liczących 365 dni, wprowadzono czwarty rok, zwany

przestępnym, liczący 366 dni. Za panowania cesarza Augusta ustalono długość

miesięcy (pod względem ilości dni) taką, jaka obowiązuje obecnie obecnie.

Początek roku przesunięto na 1 stycznia. Rzymianie liczyli czas od założenia

Rzymu (753 r. p.n.e.). W VI wieku za początek rachuby lat przyjęto rok

narodzenia Jezusa Chrystusa. Kalendarz ten, zwany juliańskim, przeszedł do

chrześcijańskiej rachuby czasu i przetrwał do XVI wieku.

Ponieważ co 129 lat kalendarz juliański opóźniał się w stosunku do ruchu

Słońca o jedną dobę, za radą astronomów papież Grzegorz XIII zreformował

kalendarz juliański w ten sposób, że usunął 10 dni (po 4 października 1582

roku nastąpił 15 października). Nowy kalendarz otrzymał nazwę

gregoriańskiego. Kalendarz gregoriański wprowadzono początkowo w krajach

katolickich (m.in. w Polsce). Kraje niekatolickie przyjmowały go stopniowo w

następnych stuleciach. W Kościele prawosławnym święta wyznaczane są nadal

według kalendarza juliańskiego, stąd przesunięcie dat świąt w stosunku do

kalendarza gregoriańskiego.

Opis kalendarza żydowskiego

Kilka lat temu pewien Żyd będąc w synagodze usłyszał pytanie: "Kiedy w tym

roku jest Chanuka?" W odpowiedzi usłyszał: "Tak jak zawsze - 25 dnia

miesiąca kislew". Ten żartobliwy komentarz zwraca uwagę na coś ważnego:

daty świąt żydowskich nie zmieniają się co roku, obchodzi się je zawsze tego

samego dnia, ale według kalendarza żydowskiego. Ponieważ rok żydowski nie

jest taki sam jak rok słoneczny, na którym oparty jest powszechnie używany w

Polsce kalendarz gregoriański, toteż daty świąt żydowskich według kalendarza

gregoriańskiego ulegają zmianie.

Kalendarz żydowski uformował się podczas niewoli babilońskiej (VI w.

p.n.e.). W IV wieku n.e. kalendarz żydowski został dopracowany w oparciu o

obliczenia przeprowadzone pod przewodnictwem rabina Hillela II. Posiada on

niezmiernie ważne znaczenie dla religijnych Żydów na całym świecie, bo

według niego ustalany jest termin wszystkich świąt żydowskich. Jest to

oficjalnie obowiązujący kalendarz w Izraelu. Według kalendarza żydowskiego

mamy obecnie 5762 rok (rozpoczął się we wrześniu 2001). We wrześniu 2002

roku rozpocznie się rok 5763 (aby obliczyć rok żydowski, do bieżącej daty

dodaje się 3761).

W oparciu o biblijny opis stworzenia dzień żydowski (doba) zaczyna się nie o

północy, a o zmierzchu (czasami gdy widoczne są trzy gwiazdy średniej

wielkości). Wynika to ze słów: "I nastał wieczór, i nastał poranek - dzień

pierwszy" (1 M 1,5). Dlatego gdy na kalendarzu gregoriańskim zaznaczone

jest święto żydowskie, to należy pamiętać, że w rzeczywistości zaczyna się

ono o zachodzie słońca poprzedniego wieczoru. Doba składa się z 12 godzin

nocy, która zaczyna się o zmierzchu i 12 godzin dnia trwających od świtu (ma

to istotne znaczenie ze względu na porządek modlitewny, bo określone

modlitwy Żydzi odmawiają w odpowiednich godzinach dnia). "Jezus

odpowiedział : Czy dzień nie ma dwunastu godzin?" (J 11,9). Z tego wynika,

że w zależności od pory roku godziny nocne mogą być "krótsze" lub "dłuższe"

od godzin dziennych.

Dni tygodnia w kalendarzu żydowskim nie mają swoich nazw. Określa się je

kolejnymi literami alfabetu hebrajskiego, od "alef" do "waw", co jest

równoznaczne z wartością liczbową liter od jeden do sześć. Ostatni tj. siódmy

dzień tygodnia nazywa się Szabat.

Jak wygląda żydowski rok?

Miesiące rozpoczynają się od nowiu księżyca i liczą po 29 lub 30 dni.

Astronomiczny miesiąc księżycowy ma 29 dni i 12 godzin. Liczyć można

tylko pełne doby, więc miesiące dzieli się na 29-dniowe (tewet, adar, ijar,

tamuz, elul) i 30-dniowe (tiszri, szwat, nisan, siwan, aw). W przypadku dwóch

(cheszwan i kislew) ilość dni jest zmienna. Dwunastomiesięczny rok

księżycowy jest krótszy o około 11 dni od roku słonecznego i liczy 354 lub

355 dni. W ciągu 19 lat różnica ta urasta do 210 dni, co stanowi siedem 30-

dniowych miesięcy. Dlatego w ciągu tych 19 lat siedmiokrotnie dołączany jest

dodatkowy miesiąc - miesiąc przestępny (w 3, 6, 8, 11, 14, 17 i 19 roku cyklu).

Dodatkowy miesiąc nazywa się adar bet (adar drugi) i ma 29 dni (adar alef,

albo adar pierwszy w roku przestępnym ma 30 dni). Rok żydowski ma wtedy

nie dwanaście, ale trzynaście miesięcy. W ten sposób święta Pesach (Pascha),

Szawuot (Pięćdziesiątnica) i Sukot (Święto Namiotów) przypadają w

odpowiednich porach roku: Pesach na wiosnę, Szawuot latem, a Sukot

jesienią.

W zależności od długości nieregularnych miesięcy (cheszwan i kislew) rok

liczy od 353 do 355 dni. Zróżnicowanie to wynika z przepisów religijnych -

chodzi o to, aby terminy świąt nie pokrywały się z Szabatem. Jeśli miesiąc

cheszwan ma 29, a kislew 30 dni, to rok składa się z 354 dni. Uważany jest

wówczas za rok zwykły. Gdy oba mają po 29 dni, 353 dniowy rok określa się

jako niepełny, natomiast gdy oba liczą po 30 dni, występuje pełny, 355 dniowy

rok. W ten sposób lata przestępne liczą odpowiednio po 383, 384 lub 385 dni.

Pierwszym miesiącem religijnego kalendarza żydowskiego jest wiosenny

nisan, czas święta Pesach. "I rzekł Pan do Mojżesza i do Aarona w ziemi

egipskiej, mówiąc: Ten miesiąc będzie wam początkiem miesięcy, będzie wam

pierwszym miesiącem roku" (2 M 12,1-2). Natomiast cywilny Nowy Rok

żydowski przypada na tiszri, siódmy miesiąc według kalendarza religijnego

(we wrześniu według naszego kalendarza); wtedy też zmienia się data. Pomysł

różnych początków roku, który na pierwszy rzut oka może wydawać się

dziwny, ma jednak pewien sens. Na przykład nasz Nowy Rok kalendarzowy

rozpoczyna się w styczniu, nowy rok szkolny we wrześniu, a nowy rok

akademicki w październiku. W wielu firmach istnieje pojęcie roku fiskalnego,

który nie zaczyna się 1 stycznia. Podobnie jest z kalendarzem żydowskim - ma

różne "daty startowe".

Stanowisko chrześcijan wobec rachuby czasu

Bóg jest Bogiem porządku i dla wszystkich spraw ustalił czas, dlatego dał

człowiekowi umiejętność obliczania czasu i posługiwania się kalendarzem.

Pan Bóg ustalił też czas życia pojedynczego człowieka (zob. Ps 90,10) oraz

okresy czasu i granice zamieszkania całych narodów (zob. Dz 17,26). Według

Bożego postanowienia "Wszystko ma swój czas i każda sprawa pod niebem

ma swoją porę" (Kzn 3,1).

"Potem rzekł Bóg: Niech powstaną światła na sklepieniu niebios, aby

oddzielały dzień od nocy i były znakami dla oznaczania pór, dni i lat!" (1 M

1,14). Pan Bóg życzył sobie, aby ludzie obliczali dni, miesiące i lata. Mojżesz

modlił się: "Naucz nas liczyć dni nasze, abyśmy posiedli mądre serce!" (Ps

90,12). Ale Pan Bóg nie życzył sobie dociekań i spekulacji w sprawach, które

On ma w swojej mocy. Gdy uczniowie Pana Jezusa zapytali Go: "Panie, czy w

tym czasie odbudujesz królestwo Izraelowi?" On odpowiedział im: "Nie wasza

to rzecz znać czasy i chwile, które Ojciec w mocy swojej ustanowił" (Dz 1,6-

7). Dlatego biblijnie wierzący chrześcijanie nie zajmują się wyznaczaniem

daty przyjścia Pana Jezusa po Kościół.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: