Przewodnik do ćwiczeń terenowych z gleboznawstwa.pdf

(5233 KB) Pobierz
Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa
2011
Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa
1
803606150.250.png
Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa
2011
Granulometria
Polskie Towarzystwo Gleboznawcze. Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych 1976
CZĘŚCI SZKIELETOWE
CZĘŚCI ZIEMISTE
CZ . SPŁAWIALNE
KAMIENIE
ŻWIR
PIASEK
PYŁ
grube średnie
drobne
gruby
drobny
gruby średni
drobny
gruby
drobny pyłowy
gruby
pyłowy
drobny
koloidalny
[mm] 200
100
20
10
1,0
0,5
0,25
0,1
0,05
0,02
0,006
0,002
% udział poszczególnych frakcji
GRUPA GRANULOMETRYCZNA
kamienie
żwir
piasek
pył
cz. spław.
>20mm
20-1
1-0.1
0.1-0.02
<0.02
1. UTWORY KAMIENISTE
>50%
2. UTWORY ŻWIROWE [żwiry]
>50%
żwir piaszczysty
"
przewaga
<10
żwir gliniasty
r ó ż n o f r a k c y j n e
>10
3. UTWORY PIASZCZYSTE [piaski]
>50%
<20%
piasek luźny
"
0 - 5
piasek słabogliniasty
"
6 - 10
piasek gliniasty lekki
"
11 - 15
piasek gliniasty mocny
"
16 - 20
4. UTWORY PYŁOWE [pyły]
>40%
<50%
pył zwykły
"
<35
pył ilasty
"
36 - 50
5. UTWORY ILASTE [iły]
brak
brak
<10%
>50%
-
-
<10%
"
>50%
6. UTWORY GLINIASTE [gliny]
r ó ż n o f r a k c y j n e
>20%
glina lekka silnie spiaszczona
20 - 25
glina lekka słabo spiaszczona
26 - 35
glina średnia
36 - 50
glina ciężka
>50
Polskie Towarzystwo Gleboznawcze. Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych 2008
CZĘŚCI SZKIELETOWE
CZĘŚCI ZIEMISTE
ŻWIR
PIASEK
PYŁ
drobny bardzo
gruby
bardzo
drobny
gruby średni
gruby średni
drobny
gruby
drobny
gruby
drobny
600
200
75
20
5,0
2,0
1,0
0,5
0,25
0,1
0,05
0,02
0,002
0,0002
pl – piasek luźny
ps – piasek słabo gliniasty
pg – piasek gliniasty
pyz – pył zwykły
pyg – pył gliniasty
pyi – pył ilasty
gp – glina piaszczysta
gl – glina lekka
gpi – glina piaszczysto-ilasta
gz – glina zwykła
gi – glina ilasta
gpyi – glina pylasto-ilasta
ip – ił piaszczysty
ipy – ił pylasty
– ił zwykły
ic – ił ciężki
2
803606150.261.png 803606150.272.png 803606150.283.png 803606150.001.png 803606150.012.png 803606150.023.png 803606150.034.png 803606150.045.png 803606150.056.png 803606150.067.png 803606150.078.png 803606150.089.png 803606150.100.png 803606150.110.png 803606150.121.png 803606150.132.png 803606150.143.png 803606150.154.png 803606150.164.png 803606150.175.png 803606150.186.png 803606150.197.png 803606150.208.png 803606150.219.png 803606150.221.png 803606150.222.png 803606150.223.png 803606150.224.png 803606150.225.png 803606150.226.png 803606150.227.png 803606150.228.png 803606150.229.png 803606150.230.png 803606150.231.png 803606150.232.png 803606150.233.png 803606150.234.png 803606150.235.png 803606150.236.png 803606150.237.png 803606150.238.png 803606150.239.png 803606150.240.png 803606150.241.png 803606150.242.png 803606150.243.png 803606150.244.png 803606150.245.png 803606150.246.png 803606150.247.png 803606150.248.png 803606150.249.png 803606150.251.png 803606150.252.png 803606150.253.png 803606150.254.png 803606150.255.png 803606150.256.png 803606150.257.png 803606150.258.png 803606150.259.png 803606150.260.png 803606150.262.png 803606150.263.png 803606150.264.png 803606150.265.png 803606150.266.png 803606150.267.png 803606150.268.png 803606150.269.png 803606150.270.png 803606150.271.png 803606150.273.png 803606150.274.png 803606150.275.png 803606150.276.png 803606150.277.png 803606150.278.png 803606150.279.png 803606150.280.png 803606150.281.png 803606150.282.png 803606150.284.png 803606150.285.png 803606150.286.png 803606150.287.png 803606150.288.png 803606150.289.png 803606150.290.png 803606150.291.png 803606150.292.png 803606150.293.png 803606150.002.png 803606150.003.png 803606150.004.png 803606150.005.png 803606150.006.png 803606150.007.png 803606150.008.png 803606150.009.png 803606150.010.png 803606150.011.png 803606150.013.png 803606150.014.png 803606150.015.png 803606150.016.png 803606150.017.png 803606150.018.png 803606150.019.png 803606150.020.png 803606150.021.png 803606150.022.png 803606150.024.png 803606150.025.png 803606150.026.png 803606150.027.png 803606150.028.png 803606150.029.png 803606150.030.png 803606150.031.png 803606150.032.png 803606150.033.png 803606150.035.png 803606150.036.png 803606150.037.png 803606150.038.png 803606150.039.png 803606150.040.png 803606150.041.png 803606150.042.png 803606150.043.png 803606150.044.png 803606150.046.png 803606150.047.png 803606150.048.png 803606150.049.png 803606150.050.png 803606150.051.png 803606150.052.png 803606150.053.png 803606150.054.png 803606150.055.png 803606150.057.png 803606150.058.png 803606150.059.png 803606150.060.png 803606150.061.png 803606150.062.png 803606150.063.png 803606150.064.png 803606150.065.png 803606150.066.png 803606150.068.png 803606150.069.png 803606150.070.png 803606150.071.png 803606150.072.png 803606150.073.png 803606150.074.png 803606150.075.png 803606150.076.png
Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa
2011
Cechy organoleptyczne grup granulometrycznych zgodne z PN 1998
Szorstkość przy
rozcieraniu
(obecność
piasku)
Grupa granulometryczna
Kształt i trwałość agregatów
Cechy w stanie wilgotnym
piasek (p)
brak lub bardzo nietrwałe
nie plastyczny, nie brudzi palców
Bardzo duża
szorstkość
(przewaga ziaren
piasku)
agregaty ostrokrawędziste bardzo
nietrwałe
nie plastyczny; bardzo nietrwałe kulki, nie tworzy
wałeczków; słabo brudzi palce
piasek słabo gliniasty (ps)
agregaty ostrokrawędziste
nietrwałe
wałeczki grubości ołówka, bardzo nietrwałe; wyraźnie
brudzi palce
piasek gliniasty (pg)
wałeczki grubości ołówka lub nawet cieńsze, lecz
nietrwałe; brudzi palce
Duża szorstkość
(ziarna piasku
wyraźnie
widoczne)
glina piaszczysta (gp)
agregaty dość trwałe
z łatwością uzyskuje się wałeczki o grubości połowy
ołówka, lecz łamliwe pod słabym naciskiem
glina lekka (gl)
z łatwością uzyskuje się wałeczki o grubości połowy
ołówka, lecz łamliwe pod słabym naciskiem
glina (g)
Średnia szorstkość
(ziarna piasku
widoczne i
wyczuwalne)
wałeczki grubości połowy ołówka, trwałe, nie
pękające
glina średnia (gs)
ostrokrawędziste trwałe agregaty
można formować bardzo cienkie „sznurki” i
„obrączki”; bardzo plastyczny i lepki
ił piaszczysty (ip)
grube wałeczki, bardzo kruche i spękane; bardzo
silnie brudzi palce
Mała szorstkość
(ziarna piasku
słabo widoczne i
słabo wyczuwalne)
pył piaszczysty (płp)
drobne nietrwałe agregaty
wałeczki grubości połowy ołówka i cieńsze, trwałe,
nie pękające
glina ciężka (gc)
agregaty duże i bardzo trwałe
agregaty duże i na ogół dość
trwałe
z łatwością uzyskuje się wałeczki o grubości połowy
ołówka, lecz wyraźnie spękane i kruche
glina pylasta (gpł)
grube wałeczki, bardzo kruche i spękane; bardzo
silnie brudzi palce
pył (pł)
drobne nietrwałe agregaty
Bardzo mała
szorstkość
(ziarna piasku na
ogół nie widoczne
i nie wyczuwalne
agregaty dość duże lecz łatwo
rozpadające się
z łatwością uzyskuje się wałeczki o grubości połowy
ołówka, lecz wyraźnie spękane
pył ilasty (płi)
agregaty duże, ostrokrawędziste,
trwałe
można formować cienkie „sznurki” i „obrączki” lecz z
czasem pękające
ił pylasty (ipł)
agregaty duże, ostrokrawędziste,
bardzo trwałe
można formować bardzo cienkie „sznurki” i
„obrączki”; bardzo plastyczny i lepki
(i)
agregaty duże, ostrokrawędziste,
bardzo trwałe
można formować bardzo cienkie „sznurki” i
„obrączki”; szczególnie plastyczny i lepki
ił ciężki (ic)
3
803606150.077.png 803606150.079.png 803606150.080.png 803606150.081.png 803606150.082.png 803606150.083.png 803606150.084.png 803606150.085.png 803606150.086.png 803606150.087.png 803606150.088.png 803606150.090.png 803606150.091.png 803606150.092.png 803606150.093.png 803606150.094.png 803606150.095.png 803606150.096.png 803606150.097.png 803606150.098.png 803606150.099.png 803606150.101.png 803606150.102.png
 
Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa
2011
Kartografia gleb
Wykaz znaków i opisów odkrywki glebowej
POZIOMY GŁÓWNE:
OZNACZENIA DO OKREŚLANIA CECH I WŁAŚCIWOŚCI
POZIOMÓW :
O -poziom organiczny (ściółki) - ponad 20 % świeżej lub częściowo
rozłożonej materii organicznej.
A -poziom próchniczny - do 20 % materii organicznej. Ciemna barwa
dzięki zhumifikowanej materii organicznej w przypowierzchniowej
warstwie gleby. Materia organiczna jest w różnym stopniu związana
z mineralnymi składnikami gleby.
E -poziom wymywania (eluwialny) - (pod O, A), mniej materii
organicznej niż w A, a półtoratlenków i materii ilastej mniej niż w
poziomach niższych. Barwa jaśniejsza, więcej kwarcu i krzemionki.
B -poziom wzbogacania - (pomiędzy A lub E ,a C, G lub R),
nagromadzenie półtoratlenków i mat. Organicznej oraz frakcji ilastej
[wynik wymywania lub rozkładu minerałów pierwotnych i tworzenia
się wtórnych minerałów ilastych]. Może wykazywać wtórne
nagromadzenie węglanów wapnia, magnezu, gipsów i innych soli.
C -poziom skały macierzystej - materiał mineralny, nieskonsolidowany,
nie wykazujący cech innych poziomów.
G -poziom glejowy - poziom mineralny wykazujący cechy silnej lub
całkowitej redukcji w warunkach beztlenowych, barwa stalowoszara.
P -poziom bagienny gleby organicznej.
D -podłoże mineralne gleb organicznych - podłoże mineralne - nielite.
M -poziom murszowy gleby organicznej
R -podłoże skalne - skała lita, masywna.
br – wzbogacenie in situ , akumulacja nieiluwialna typowa dla gleb
brunatnych.
ca – akumulacja węglanu wapnia.
cu – akumulacja półtoratlenków i węglanów w postaci konkrecji lub
pieprzy.
es – eluwialne wymycie żelaza i glinu (E - w glebach bielicowych)
et – eluwialne wymycie frakcji ilastej (E - w glebach płowych)
fe – iluwialna akumulacja żelaza (B - w bielicach)
g – cechy glejowe.
h – zhumifikowana, dobrze rozłożona substancja organiczna (Ah, Bh )
t – iluwialna akumulacja frakcji ilastej w glebach mineralnych (Bt )
p – poziom spulchniony
d – poziom darniowy
Erozja wodna
1. zmyw słaby umiarkow.
2. zmyw intensywny
3. zmyw silny
4. erozja liniowa
Skład granulometryczny
sk skała lita
sz utwór szkieletowy
ż żwir piaszczysty
żg żwir gliniasty
pl – piasek luźny
ps – piasek słabo gliniasty
pg – piasek gliniasty
Przejście poziomów
1. ostre (do 2 cm)
2. wyraźne (2-5)
3. stopniowe (5-10)
4. niewyraźne
5. zaciekowe
6. klinowe
Stan uwilgotnienia
1. suchy
2. świeży
3. wilgotny
4. mokry
Wytrącenia żelaziste
1. pseudogrzybnie
2. pasemka
3. smugi poziome
4. otoczki
5. smugi pionowe
6. plamy
7. pieprze
8. groszki
9. orzeszki
10. rudawce
11. rurki
Zgruźlenie
1. brak
2. słabe
3. ziarniste
4. gruzełkowate
5. pryzmatyczne
6. orzeszkowe
7. słupkowe
8. płytkowe
9. bryłowate
pyz – pył zwykły
pyg – pył gliniasty
pyi – pył ilasty
Barwa
1. popielata
2. szaropopielata
3. jasno szara
4. szara
5. ciemno szara
6. czarna
7. jasno żółta
8. żółta
9. ciemno żółta
10. brunatna
11. rdzawo-brunatna,
intensywnie brunatna
12. rdzawa
13. zielona
14. szaro zielona
15. niebieska
16. szaro niebieska
17. ciemno niebieska
Położenie odkrywki
1. grzbietowe
2. płaskie o dobrym
odpływie
3. płaskie o słabym
odpływie
4. słaby stok
5. średni stok
6. silny stok
7. rynna przepływowa
8. zagłębienie
bezodpływowe
gp – glina piaszczysta
gl – glina lekka
gpi – glina piaszczysto-ilasta
gz – glina zwykła
gi – glina ilasta
gpyi – glina pylasto-ilasta
Kompleksy rolniczej przydatności
1. pszenny b. dobry
2. pszenny dobry
3. pszenny wadliwy
4. żytni b. dobry
5. żytni (żytnio-ziemniaczany) dobry
6. żytni (żytnio-ziemniaczany) słaby
7. żytni najsłabszy (żytnio-łubinowy)
8. zbożowo-pastewny mocny
9. zbożowo-pastewny słaby
10. owsiano-ziemniaczany górski
11. owsiany górski
12. gleba orna pod użytki zielone
ip – ił piaszczysty
ipy – ił pylasty
– ił zwykły
ic – ił ciężki
Oglejenie
1. plamiste
2. zaciekowe
3. marmurkowate
4. strefowe
5. całkowite
Wystawa
E - wschodnia
S - południowa
W - zachodnia
N - północna
Skały organogeniczne
T torf M mursz
Rzeźba terenu
1. płaska
2. niskofalista
3. niskofalista pagórkowata
4. falista
5. falista pagórkowata
6. wysokofalista
7. wysokofalista pagórkowata
8. wzgórzowa
9. góry niskie
10.góry średnie
11.góry wysokie
Kategorie stosunków
wodno – powietrznych
1. właściwe
1a okresowo za wilgotne
2. okresowo podmokłe
3. stale podmokłe
4. okresowo za suche
5. stale za suche
Stopień kultury
1. słaby
2. średni
3. dobry
4. bardzo dobry
4
803606150.103.png 803606150.104.png 803606150.105.png 803606150.106.png 803606150.107.png 803606150.108.png 803606150.109.png 803606150.111.png 803606150.112.png 803606150.113.png 803606150.114.png 803606150.115.png 803606150.116.png 803606150.117.png 803606150.118.png 803606150.119.png 803606150.120.png 803606150.122.png 803606150.123.png 803606150.124.png 803606150.125.png 803606150.126.png 803606150.127.png 803606150.128.png 803606150.129.png 803606150.130.png 803606150.131.png 803606150.133.png 803606150.134.png 803606150.135.png 803606150.136.png 803606150.137.png 803606150.138.png 803606150.139.png 803606150.140.png 803606150.141.png 803606150.142.png 803606150.144.png 803606150.145.png 803606150.146.png 803606150.147.png 803606150.148.png 803606150.149.png 803606150.150.png 803606150.151.png 803606150.152.png 803606150.153.png 803606150.155.png 803606150.156.png 803606150.157.png 803606150.158.png 803606150.159.png
 
Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa
2011
Obiekt
____________
Gmina, woj. ____________________ Nr odkr. 1:10.000
______ Data ____________
Rzeźba terenu ____________ Położenie odkrywki
_________________
Wystawa __________
10
Erozja __________________ Użytek _________________ Kompleks _________________________
20
Typ,rodzaj,gatunek
30
Lp.
Cechy gleby
Poziomy lub warstwy gleby
40
50
1. Miąższość [cm]
60
2. Przejście poziomów
70
3. Skład granulometr.
80
4. Barwa
90
5. Stan uwilgotnienia
100
6. Zgruźlenie
110
7. Oglejenie
120
8. Wytrącenia Fe
130
9. pH
140
10 CaCO 3
150
Uwagi:
..............................................
Imię i nazwisko redaktora
Obiekt
____________ Gmina, woj. _______________________ Nr odkr. 1:10.000 ______ Data
__________
10 Rzeźba terenu ____________
Położenie odkrywki __________________ Wystawa __________
Erozja __________________ Użytek _________________ Kompleks _________________________
20
Typ,rodzaj,gatunek
30
Lp.
Cechy gleby
Poziomy lub warstwy gleby
40
50
1. Miąższość [cm]
60
2. Przejście poziomów
70
3. Skład granulometr.
80
4. Barwa
90
5. Stan uwilgotnienia
100
6. Zgruźlenie
110
7. Oglejenie
120
8. Wytrącenia Fe
130
9. pH
140
10 CaCO 3
150
Uwagi:
..............................................
Imię i nazwisko redaktora
5
803606150.160.png 803606150.161.png 803606150.162.png 803606150.163.png 803606150.165.png 803606150.166.png 803606150.167.png 803606150.168.png 803606150.169.png 803606150.170.png 803606150.171.png 803606150.172.png 803606150.173.png 803606150.174.png 803606150.176.png 803606150.177.png 803606150.178.png 803606150.179.png 803606150.180.png 803606150.181.png 803606150.182.png 803606150.183.png 803606150.184.png 803606150.185.png 803606150.187.png 803606150.188.png 803606150.189.png 803606150.190.png 803606150.191.png 803606150.192.png 803606150.193.png 803606150.194.png 803606150.195.png 803606150.196.png 803606150.198.png 803606150.199.png 803606150.200.png 803606150.201.png 803606150.202.png 803606150.203.png 803606150.204.png 803606150.205.png 803606150.206.png 803606150.207.png 803606150.209.png 803606150.210.png 803606150.211.png 803606150.212.png 803606150.213.png 803606150.214.png 803606150.215.png 803606150.216.png 803606150.217.png 803606150.218.png 803606150.220.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin