Rzymianie: cywilizacja, budownictwo, transport, drogi, sys. administracyjny, prawo rzymskie, spójność. Średniowiecze: państwo kościelne i Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, sys. adm, rozdrobnienie sys. walutowego, wyprawy krzyżowe. Wielka Rewolucja Francuska: Europa feudalna® E. kapitalistyczna, opłaty z granic miast na granice państw. Odkrycia geogr, Bulionizm, Merkantylizm- autarkia, protekcjonizm. Rewolucja przemysłowa: dostępność dóbr przem®zmniejszenie odległości® gosp. rolnicza zmienia się w przemysłową, lepsze war. życia, dł. życia, WB- liberalizm. Związek reński (celny, kraje niemieckojęzyczne), integrują: Święte Przymierze (Prusy, Austria, Rosja), marksistowski ruch socjalistyczny, najazdy Turków, św. Zw. komunikacji, zw. poczty, intl akt pracy, akt przeciw niewolnictwu, XIX w: państwo narodowe, XX w: kraje centralne (Niemcy, Austria, Turcja) i romańskie (Anglia, Francja, Hiszpania) i Rosja, 1914- I w. św i pokój w Wersalu- E. zachodnia i wschodnia- dualizm, Inicjatywy: Red Cross, Intl Org. Pracy. Faszyzm (Włochy i Niemcy), II w. ś.: amerykańska i radziecka strefa wpływów, USA-mocarstwo.
Przyczyny integracji: chęć zapobieżenia konfliktom zbrojnym, budowa zapory przed komunizmem, niedobory żywności po II wojnie, tworzenie org. wobec zagr. zewn., militarnych, ekol, ekon. Plan Marshalla: OECC- Org. Odb. i Rozwoju®OECD- plan odbudowy i wykorzystania kredytów amerykańskich. Churchill- Stany Zjednoczone Europy,
Traktat Paryski (’51); Benelux +Niemcy Zach+ Francja +Włochy, Unia nordycka: kraje skandynawskie, Europ. Wspólnota Węgla i Stali (‘52), Europ. Wspólnota Gosp. EWG (’57- traktaty rzymskie, ’58- wchodzi w życie), Euratom, Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu EFTA (‘60),
’73- pierwsze rozszerzenie, WB, Irlandia, Dania członkami EWG, Norwegowie mówią NIE
’75- Grecja- wniosek o członkowstwo w UE
’79- pierwsze bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego
Lata ’80- proces integracji EWG oraz WB, Niemcy, Holandia, Francja, Grecja (’81)
’84- spotkanie z krajami EFTA
‘85- Hiszpania i Portugalia- umowa o przystąpienie do Wspólnot Europejskich
‘85’- Grenlandia opuszcza Wspólnoty Europejskie, bo ’82- referendum i NIE
’86- jednolity akt europejski (wchodzi w życie w ’87)
’88- EWG i Rada Wzajemnej Pomocy Gosp.
’90- I etap Unii Gosp. i Walut., Cypr i Malta- wniosek o przystąpienie, poszerzenie o b.NRD
od ’91- PL, Czechy, Słowacja i Węgry krajami stowarzyszonymi z EWG
‘92’- traktat o UE
‘93’- powstaje UE
’94- referenda, TAK: Austria 60%, Finlandia 57%, Szwecja 52%, NIE: Norwegia 52%
’95- poszerzenie o Szwecje, Finlandie i Austrie, słynna 15-tka, układ z Szengen- nie ma kontroli granicznej.
’98- negocjacje: Polska, Czechy, Węgry, Litwa, Łotwa, Estonia, Słowenia, Słowacja, Cypr, Malta.
2004- 10 nowych członków
Norwegia: przyczyny kult- polit, inna tożsamość kulturowa, dystans do UE, w XX nieodległość po dominacji Dani i Szwecji, nie chcieli się dzielić połowami, kraj zamknięty, mało ludności, złoża ropy naftowej, 52% w referendum mówi NIE
Szwajcaria: 78% w referendum mówi NIE- obawy: utrata tożsamości kult., suwerenności i swobody stanowienia prawa, zniszczenie fundamentu hist, nie mieliby nic do powiedzenia, euroizacja zamiast demokracji ( % kredytu, polityczne euro zamiast stabilnego franka) musieliby otworzyć drogi wsch-zach i pn-pd, (zanieczyszczenie środ., a tak duże opłaty i inwestycje w infrastrukturę lub transport kolejowy tirów). Chcieli: utrzymanie niezależności i dobrobytu, własna polityka bezp.
Poparcie dla UE ok. 52%, nie chcą być w UE: WB, Szwecja, Finlandia, Austria « chcą: Luksemburg, Irlandia, Portugalia, Grecja, Włochy, Holandia, Hiszpania, Dania- bo otrzymują duże dopłaty, wyjątek to Holandia.
Francja i Niemcy, Benelux- uściślenie integracji bez nowych członków « WB i Szwecja- jak największa, poparcie dla Turcji i hope że może unia się rozpadnie.
Filary UE: 1) polit. gosp. (EWWiS, EURATOM, WE, Unia Gosp. i Walutowa), rolna (Wsp. Polit. Rolna), strukturalna, regionalna, handlowa, transportowa, telekomunikacyjna, społ., konkurencji, wspólny rynek, ECB, Europ. Syst. Wal.), 2)wspólna polityka zagraniczna, bezpieczeństwa, celna wobec państw trzecich. 3) współpraca w dziedzinie sprawiedliwości i spraw wewn.
Europol- policja europejska, bezp. wewn. unii, do 2010- ogólnoeuropejska kartoteka, ściganie przestępstw, ochrona rynku przygranicznego, współpraca organów ścigania i policji,
Obywatelstwo UE: każdy obywatel kraju członkowskiego jest obywatelem UE, paszport koloru burgundzkiego wina i napis w języku kraju wydającego, każdy obywatel UE może osiedlić się w dowolnym kraju, zasada niedyskryminacji, ma wszystkie prawa publ, prawo głosowania do Parlamentu Europ., dowolny konsulat/ambasada za granicą, prawo do zgłaszania skarg do Rzecznika Praw Obyw. UE, podlegają tym samym prawom unii.
Układ z Szengen: o zniesieniu granic, nie podpisali WB, Irlandia i Dania.
Zwolennicy: tolerancja religijna- chrześcijanie, kalwiniści, protestanci, buddyści, ateiści (Czechy 60%), mieszanka kulturowa (1,5-2 mln muzułmanów w Niemczech, kolorowi we Francji), każdy dokument tłumaczony na all języki (staroceltycki- 3% Irlandczyków)
Cele UE: pełna unia gosp. i walutowa (zero granic i ceł, reforma syst. fiskalnego); unia polit.(wspólny głos w światowej polityce, wspólna polityka zagr); wspólna strategia obronna, syst. bezp. i akcje militarne, zwalczanie terroryzmu; zmniejszenie handlu narkotykami, ludźmi, materiałami rozszczepialnymi i fałszerstw $; budowanie wspólnej tożsamości europejskiej przy zachowaniu tożsamości etnicznej i kulturowej, poszanowanie dziedzictwa krajów; demokratyzacja instytucji- bliżej obywateli, obrona praw człowieka (Rada Europy), swobodny przepływ usług, towarów, kapitału, osób (ale 2+3+2 w Austrii i Niemczech); wspólna polit. celna wobec ościennych; wspólna waluta dla lepszego funkcj. rynku (WB, Dania, Szwecja- nie), strategia lizbońska (do 2010 najbardziej konkurencyjna gosp. swiata)
Demografia: starzenie się społeczeństw, emigranci-80mln=16% ludności Europy, słaba asymilacja ludności arabskiej i tureckiej, pracujący będą płacić bardzo duże stawki na emerytury niepracujących albo zmaleją emerytury, służba zdrowia- geriatrzy >pediatrzy, partie polit. emerytów i rencistów, infrastruktura- pomoc i wygoda starszych, zmiany w szkolnictwie i edukacji; zalecenia: zwiększenie progu emerytalnego- aktywne starzenie się, utrwalenie równowagi płci, kontakt między pokoleniami, promowanie rozmnażania się, dostosowanie służby zdrowia do ludzi starszych, system emerytalny oparty na umowie pokoleniowej, promocja rodziny, rozwój opieki nad dziećmi.
Polska w UE: -’88- nawiązanie współpracy z EWG;-1990-występujemy o stowarzyszenie; -od ’91- jesteśmy stowarzyszeni; -’92 i ’94- umowa handlowa: redukcja stawek celnych z 23% do 2,1%- import substytucyjny (gwoździe, buty, ołówki) z krajów unii, huge deficyt obrotów z unią, PL straciła 1 mln miejsc pracy, tylko 16% to dopływ nowych technologii, prognozy: rozwój z Unią (PKB €45tys na głowę) korzystniejszy niż autonomia gospodarcza (PKB €35tys na głowę); -’94- wniosek o przyjęcie do unii, Ateny; - ’95-okres przedakcesyjny- Biała Księga, Cannes- dostosowanie do norm; -97- harmonogram działań dostosowujących polski syst. prawny do zaleceń Księgi; ’98- początek negocjacji akcesyjnych (zarzuty- Wsp. Pol. Rolna- środki zmniejszono do 4% PKB, dostosowania dróg dla tirów z unii i linii kolejowej Wawa-Poznań do pociągów z unii, droga do Kaliningradu)
Warunki uczestnictwa PL w UE: swobodny przepływ towarów, ludzi, kapitału i usług (koncepcja jednolitego rynku), uregulowania horyzontalne, syst.: oceny zgodności i bezp. towarów, normalizacji i nadzoru rynku, niedyskryminacji i znoszenia barier w handlu i zamówień publ.
Swoboda przepływu towarów: zniesienie cła w obrocie z krajami unii i barier o char. ilościowym i jakościowym (przepisy techniczne, formalności celne, fitosanitarne), wspólna taryfa celna wobec 3-cich, ograniczenie w dopuszczeniu naszych wyrobów farm. do 2008.
Swoboda przepływu osób: swoboda podejmowania pracy, uznawanie kwalifikacji zaw., prawa do emerytur dodatkowych, prawa socjalne (koordynacja systemu zabezp. społ.), prawa obywatelskie (w tym wyborcze i pobytu). Pełny dostęp: Irlandia, Szwecja, chcą nam go przyznać: Dania i Grecja, WB, nie chcą nas: Niemcy i Austria 2+3+2.
Swoboda świadczenia usług: w unii ten sektor zatrudnia 70% i produkuje 75% PKB, bariera dla usług finansowych- zobowiązania banków spółdzielczych do posiadania na kontach kwot (do 31.12.2004- €300tys, do 31.12.2005- €500tys, do 31.12.2007- €1mln, ograniczenie kontroli Sk.Państ. do pko.bp, beż, bgk.
Swoboda przepływu kapitału: karencje dla wykupu ziemi (5 lat- zakup drugich domów przez obywateli unii, nie dot. osób mieszkających w PL przez co najmniej 4 lata ani domów przezn. do działalności gospodarczej); 12 lat dla gospodarstw rolnych- odstępstwo dla tych, co chcą się tam osiedlić i być rolnikami, musza wtedy dzierżawić przez 3 lata w PL wschodniej i 7 lat w pn-wsch )
Spółki: respektujemy prawa unii dotyczące prawa i rachunkowości spółek oraz ochrony wartości intelektualnej.
Polityka konkurencji: respektujemy prawa unii, do 2012 musimy zlikwidować SSE, ograniczenie pomocy publ. dla MiSP z SSE (mogą korzystać z ulg do 2011) do: 75% wartości inwestycji (firmy, które rozpoczęły działalność przed 2000r.), 50% dla reszty, 30% dla branży motoryzacyjnej. Pomoc dla pojedynczego przedsiębiorstwa £0,7%PKB.
Rolnictwo i Rybołówstwo: akcept. all postanowień unii, niepełen zakres WspPolRol (dopłaty z budżetu unii; 2004- 30%, ’05- 35%, ’06- 40%, wynegocjowaliśmy możliwość uzupełnienia dopłat z naszego budżetu, do 2012 100% dopłat powinno być z budżetu unii), dost. do przepisów weter. i fitosanitarnych, rozwój wsi i obszarów wiejskich, limity produkcyjne poniżej potencjału (bo ustalone na podst. ‘99r. który był słaby dla rolnictwa), pełny dostęp do naszych łowisk, maleją kwoty połowowe na Bałtyku, trzeba zmniejszyć flotę połowową i ograniczyć połowy bo maleje zasób dorsza, reforma: przebudowa portów, radarowy pomiar i kontrola połowów, przetwórnie ryb w Ustce i Władysławowie, stworzenie targów rybnych.
Transport: morski i lotniczy (przyjmujemy prawodawstwo unii), drogowy (do 31.12.2010 okres przejściowy, nie ma możliwości wprowadzenia usł. kabotażowych- trzeba dostosować drogi do nacisku 115kN na oś lub 11,5tony na oś), kolejowy (do 31.12.2006 musimy dać nieograniczony dostęp przewoźnikom towarowym z unii)
Podatki: przyjmujemy prawo unii z okresem przejściowym w stos. pośrednich (VAT i akcyza), więzy administracyjne z państwami unii aby uniknąć podwójnego opodatkowania bezpośrednimi, okresy przejściowe: -do 31.12.2007 na VAT 7% w budownictwie mieszkaniowym, 0% VAT na niektóre czasopisma i ksiązki specjalistyczne, 7% VAT na usł. gastronomiczne, -4-letni na 3% VAT na środki do prod. rolnej, produkty i usługi, -roczny na 0%VAT na ekokomponenty i zredukowany VAT na paliwa ekologiczne, -do 31.12.2008 na dojście do min. poziomu akcyzy na papierosy.
Unia gosp. i walutowa: koordynacja PG w ramach unii, pol. fiskalna, monetarna i kursu walutowego, nacisk na niezależność NBP i stabilizację cen, wprowadzenie euro, kryteria konwergencji.
Statystyka: dostosowanie do europejskiego sys. statystycznego, większość standardów uwzględniona w okresie przedakcesyjnym przez GUS, nowa jednostka terytorialna NUTS: 1 (3-8mln ludności), 2 (800tys-3mln ludności, nasze woj.samorządowe), 3 (wlk. francuskiego departamentu), 4 (nie jest obligatoryjny, nasza gmina). Cel 1:regiony gdzie dochód/głowę<75% średniego unii-cała Polska.
Polityka społ: prawo pracy, walka z uprzedzeniami i ksenofobią, równość szans, standardy bhp unii- obniża konkurencyjność polskich przeds. bo to ogromne obciążenie, do 31.12.2005 okres przejściowy dla MiSP, PL- 90% to mikroprzedsiębiorstwa do 9 osób. 3 fazy rozwoju: równa konkurencja-do I w.św; wielkie przedsiębiorstwa- korzyści skali, wpływ na PG rządu, po I i II w.św; kooperacja dużych i małych- od lat ’60., Europ. Fundusz Społ: dostęp do edukacji, rozwój badan i kształcenia ustawicznego, praca dla bezrobotnych.
Polityka energetyczna: regulacja dot. wewn. rynku gazu i en.elek., współpraca w ramach sieci transgranicznych, przejrzystość cen, obowiązek zapasów paliw płynnych- ropa (na 90 dni, okres przejściowy do 2008), dostosować ceny en.elek. do światowych, obniżyć emisję CO2 i SO2, amoniaku, NO od 01.01.2008 (gł. elektrownie na w.kam. i brunatny-92% zainstalowanej mocy).
Polityka przemysłowa: lipiec 2002 wygasł pakt o EWWS, zostały jego Reg. antymonopolowe i dot. prod. ze stali- wymuszono restrukturyzację przem. węglowego stalowego.
MiSP: unia je wspiera- 5 program badan ramowych, 90% ogółu przeds., 50%PKB, 60% zatrudnienia, normy unii: modernizacja i certyfikacja urządzeń- duże obciążenie fin.
Nauka i badania: unia- 3%PKB, PL- 0,65%PKB, strategia lizbońska- mamy podnieść do 3% do 2010r. Braliśmy udział w V programie ramowym, teraz w VI-tym do końca 2006r.
Edukacja, kształcenie i młodzież: kształcenie ogólne, zawodowe początkowe i ustawiczne, szkolnictwo wyższe, działanie na rzecz młodzieży.
Telekomunikacja, IT: liberalizacja rynku, zasady otwartej sieci, usługi powszechne, koncesjonowanie, telekomunikacja satelitarna i ruchoma, uznawania zgodności rynku usług pocztowych i TI. Poczta Polska- musi obniżyć koszty utrzymania przez wzrost efektywności pracy, traci monopol na paczki-obniżenie limitu wagowego z 350 na 100g, a od 2006r. do 50g.-dopuszczenie innych operatorów. IT- program eEurope.
Polityka audiowizualna: wspólnotowe programy, wsparcie działań art. (Kalejdoskop) i czytelnictwa. Okres przejściowy do 31.12.2007 na VAT-0% na niektóre czasopisma i książki, potem 22% (ale w WB jest 0% a Luxemburgu 3%). Polityka audiowizualna: 50% udział programów TV z unii- wzrost kosztów, bo są droższe, zniesienie 335 limitu w nabywaniu przez kapitał europejski spółek nadających prog. radiowo-tv, zasada niekodowania emisji gł. imprez, limitowany udział reklam, swoboda retransmisji.
Polityka regionalna i strukturalna: 4 fundusze strukturalne (Europ. Fundusz Rozw. Regionalnego, Społeczny, Orientacji Gwarancji rolnej, Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa) i fundusz spójności. Pomoc musi być ≤ 4%PKB kraju, do PL do 2006 ponad 11mld.
Środowisko: prawo ochrony środowiska: emisja gazów, materiałów rozszczepialnych, czystości wód, zanieczyszczeń przem.-koszt to 120mld zł.
Ochrona konsumenta: bezpieczeństwo produktu, reklamacje, ochrona konsumenta, bez okresów przejściowych.
Wymiar sprawiedliwości i bezp. wewn: migracje, azyl, granice zewn, przestępczość zorg., korupcja, narkotyki, terroryzm, współpraca policji, służb celnych, wymiaru spraw. Konieczność modernizacji infrastruktury, zmiany w funkcjonowaniu służb celnych i sys. kontroli granicznej, uzupełnienie obsługi etatowej ruchu wizowego.
Unia celna :nomenklatura scalona, stos. kontyngentów i plafonów, zniesienie opłat manipulacyjnych niezgodnych z unią, dostosowanie prawa polskiego i sys. inf, laboratoria dla potrzeb celnych, przepisy wykonawcze.
Stos. zewn: stos. hand. z krajami 3-mi, umowy o wspieraniu i ochronie inwest. zagr., kontrola obrotu towarami podwójnego zastosowania.
Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa: dostosowanie Polit. Zagr. Do UE; utworzenie sił szybkiego reagowania (ok. 1500 żołnierzy); dialog z Rosją, Ukrainą, krajami bałtyckimi; minister zasiada w forum bezpieczeństwa i komisji wojskowej; system wymiany informacji niejawnych.
Kontrola finansowa: zintegrowanie procedur budżetowych i kontroli finansowej (dzięki temu możemy korzystać z fund. spójności i wspólnej polityki rolnej, efektywniejsze budżetowanie, ściganie przestępstw przeciw syst. finansowemu); wzrost wiarygodności Pl i dyscypliny fin.publ.
Finanse i budżet: udział w tworzeniu i wykorzystaniu wspólnego budżetu; 04-06 budżet taki jak ustalony w ramach Agendy 2000; pełna wpłata(6,5 mld €) członkowska ale niepełna wypłata; 280 mln € na uszczelnienie wschodniej granicy; współfinansowanie rabatu brytyjskiego; 8,4 mld z fund. struktur. i 4,2 mld z fund. spójn. 75% naszych dochodów z ceł i część VAT do UE.
System instytucjonalny: mamy członków w komitecie ekon-społ, regionów, komisji europ., tryb. obrachunkowym, sprawiedliwości; prezes NBP jest w Radzie Ogólnej Banków. Dążenie w kierunku systemu większościowego.
Inne: udział w kapitalizowaniu EBC; co pół roku 106mln do EB Inwestycyjnego; układ partnerski z Afryką, Karaibami i Pacyfikiem; wpłaty składek do Funduszu Badawczego Węgla i Stali (06 – 15%składki, 07 – 20%, 08 – 30%, 09 – 35%).
Rolnictwo: Dopłaty 04 – 30%, 05 – 35%, 06 – 40%; dodatkowo dopłaty z naszego budżetu 04 – 55%, 05 – 60%, 06 – 65%. W 2012 mamy mieć pełne dopłaty. Dostosowanie do przepisów weterynaryjnych i fitosanitaryjnych. Limity poniżej potencjału. Narodowy Plan Rozwoju na lata 04-06 żeby korzystać z fund. struktur.
Unia Gosp. i Wal.: koordynacja PG, kwestii fiskalnych, deficytu, długu, stabilny kurs walut., stabilne ceny. Kryteria konwergencji.
Rada Europejska: z nieformalnych konferencji na szczycie od 61r. Głowy państw, min.spr.zagr., przewodniczący Kom. Europejskiej. Przewodniczący – przedstawiciel państwa sprawującego władzę; na pół roku. Spotkania 3-4 razy w roku (min.2) na 2-3 dni w Brukseli. Funkcje: wytyczanie kierunków i koordynacja współpracy; forum wymiany poglądów politycznych; opracowanie i podpisywanie ostatecznych tekstów unijnych traktatów; polityka zagr. i bezp.; ogłaszanie komunikatu; dostarczanie sprawozdania parlamentowi.
Rada Unii Europejskiej: główny organ decyzyjny, ministrowie spraw zagranicznych (Rada Ogólna) lub inni (Rada Branżowa). Sekretarz Generalny Javier Solana. UK, D, I 29; E, Pl 27. Większość zwykła, kwalifikowana lub jednomyślnie. Funkcje: koordynacja PG państw członkowskich, prawo podejmowania decyzji, przekazuje komisji prawo do realizacji przepisów, może zastrzec sobie prawo do samodzielnego wykonywania uprawnień, uprawnienia kontrolne i decyzyjne, gł. pozycja w syst. instytucjonalnym.
Komisja Wspólnot Europejskich: ma dbać o interes całej Unii; rodzaj rządu UE; członkiem jest obywatel kompetentny o nieposzlakowanej opinii; dopóki<27 – 1 kraj jeden głos. Bruksela; 25 komisarzy; przewodniczący wybierany na sesji inaugurującej parlamentu. Funkcje: odpowiada za bieżącą politykę UE, nadzoruje prace jej agencji, konstruowanie i poddawanie Radzie UE lub parlamentowi pod głosowanie aktów prawnych; nadzór rządów państw członkowskich; negocjacje z kandydatami; inicjatywa ustawodawcza.
Komitet ekonom-społ: przedst. społeczności, 344, organ opiniodawczo-doradczy, decyje niezawisłe i niezależne od państw członkowskich
Parlament europejski: jednoizbowy, Strasburg, najpierw organ konsultacyjny, coraz większe uprawnienia. 732 parlament. 5lat. Przew. 2,5 roku, kieruje obradami i reprezentuje na zewn. Funkcje: konsultacje i współudział w tworzeniu prawa, uprawnienia kontrolne, wotum nieufności wobec komisji, powołanie rzecznika praw obyw.
Trybunał Sprawiedliwości: sąd międzynarodowy, konstytucyjny, administracyjny, Luksemburg, 25 sędziów. Funkcje: orzeka o legalności aktów prawnych, wykładnia aktów prawnych, konsekwencje niewypełnienia zobow. akcesyjnych, skargi i spory między członkami i komisjami.
Sąd I instancji: Luksemburg; rozstrzyga spory osób fiz. i prawnych ze wspólnotami.
Trybunał Obrachunkowy: kontrola wykonania budżetu, wpływów i wydatków.
Europ. Rzecznik Praw Człowieka: prawidłowość funkcjonowania instytucji europejskich; działa z wł. inicjatywy lub na podst. skargi.
Eur.Sys.BC: EBC i BC krajów. kontrola cen, polityka bankowa, polityka walutowa, zarz. rezerwami wal., operacje dewizowe, wspieranie syst. płatniczych.
EBC: Frankfurt, Rada (Zarząd + prezesi BC), Zarząd (6 osób – odnoszą się do Eurosystemu), Rada ogólna – do całego ESBC. Funkcje: nadzór nad systemem bankowym, zbieranie danych statystycznych do p.p., funkcjonowanie i regulacja rynków fin., zapobieganie fałszerstwom, emitowanie euro, p.p. (stopy %owe, OOR)
EBInwestycyjny: gwarantuje kredyty publicznym i niepublicznym podm. Cel: przyczynianie się do harmonijnego rozwoju UE.
Agencja UE: funkcje informacyjne, autonomiczne wobec gł. organów
Eur. Urząd Statyst.: organ pomocniczy Komisji Eur., Luksemburg, Koordynacja narodowych urządów statystycznych. Terminal danych (Bruksela) + Biuro informacyjne (Luksemburg).
System prawny: Prawo pierwotne: traktaty założycielskie, umowy o członkostwo, o stowarzyszenie, z krajami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi i konstytucja. Zasada pomocniczości, autouzupełniania, prymatu prawa UE, subsydiarności. Prawo wtórne: akty wydawane przez organy UE; Rozporządzenia (wiążące dla wszystkich, Rada UE przy współpracy Parlamentu lub KE), Dyrektywy (wiążące, nie koniecznie dla wszystkich, nienormatywne, Rada UE przy współpracy Parlamentu lub KE), Decyzje (wiążący, do os. fiz. i pr.), Zalecenia (niewiążące, trzeba się zapoznać, autor i komisja), Opinie.
Wspólna polityka rolna; Przyczyny powstania: wspólny rynek, rolnictwo b. istotny sektor, unikniecie problemów żywnościowych, przyczyna polityczna (zamiast unii celnej Francuzi otrzymują WPR), mechanizm protekcyjny
Cele: podnoszenie produkcyjności rolnictwa, zapewnienie ludności rolniczej właściwego poziomu życia, stabilizacja rynku, zapewnienie żywności po rozsądnych cenach, gwarancje bezpiecznego poziomu zaopatrzenia
Zasady: wspólny rynek produktów rolnych – ujednolicone reguły i ceny, pierwszeństwo zbytu produktów wytworzonych na obszarze EWG, wspólne finansowanie poprzez budżet Funduszu Gwarancji i Orientacji Rolnictwa
Obszary: subsydia eksportowe, skupy interwencyjne, ograniczenia ilościowe, bezpośrednie podtrzymywanie dochodów rolniczych- dopłaty bez wpływu na ceny, regulacja kosztów produkcji, inne formy wspierania rolnictwa
Instrumenty integracji: zniesienie ceł wewnątrz EWG na artykuły rolnicze, jednolite ceny na podstawowe surowce, zniesienie utrudnień walutowych, zastąpienie nieskutecznych ceł zmiennymi opłatami wyrównawczymi
Plan Masholta: ograniczenie zatrudnienia w rolnictwie, pomoc gospodarstwom o odpowiednim potencjale, ograniczenie powierzchni gruntów o najsłabszych ziemiach, podstawa informacji rynkowej, przywrócenie równowagi na rynku mleka, cukru, warzyw i owoców; Niepowodzenie planu z przyczyn politycznych
Program McSharry’ego: zrównoważenie rynków rolnych, poprawa konkurencyjności rolnictwa, ekstensyfikacja gospodarowania – ochrona środowiska i zmniejszenie nadwyżek, redystrybucja środków dla rolników między większą liczbę gospodarstw, zachowanie niezbędnej liczby gospodarstw
Zmiany: obniżenie cen gwarantowanych zbóż o 40%, jednolita cena interwencyjna na zboże, wprowadzenie płatności bezpośrednich obniżenie cen gwarantowanych, uzależnienie możliwości uzyskania od zmniejszenia powierzchni upraw, stopniowe zmniejszenie rozmiarów skupu interwencyjnego
Agenda 2000: obniżenie wsparcia cen, zwiększenie płatności bezpośrednich, rozwój obszarów wiejskich, zachowanie bezpieczeństwa żywnościowego oraz jakości produktów rolnych
Cele WPR wg Agenda 2000: zapewnienie godziwego życia społeczności rolniczej, zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego i jakości żywności, umocnienie sektorów rolnego i leśnego, podniesienie konkurencyjności stref wiejskich, integracja celów prośrodowiskowych, alternatywne miejsca pracy, dziedzictwo wsi europejskiej
Nowa WPR od 2005: zastąpienie większości dotychczasowych płatności systemem bezpośrednich płatności, dalsze redukcje cen interwencyjnych, zmniejszenie płatności bezpośrednich dla największych gospodarstw w celu przeznaczenia środków na rozwój wsi, brak wzrostów budżetowych na WPR, zmiana systemu dotychczasowych płatności
Efekty objęcia Polski WPR: Dopłaty bezpośrednie, Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-06 (renty strukturalne, wspieranie gospodarstw niskorentownych, wspieranie działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, wspieranie przedsiębiorstw rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt, zalesianie gruntów rolnych, dostosowanie gospodarstw do standardów UE), Sektorowy program operacyjny, Pilotażowy Program Leader – zrównoważony rozwój wsi, Wsparcie rynku owoców i warzyw, Kredytowanie rolnictwa, Dotacje postępu biologicznego w produkcji roślinnej i zwierzęcej
joa.na