Wspólna polityka rolna
1. Przyczyny powstania
- harmonijny rozwój i spójne funkcjonowanie wspólnoty –wspólny rynek
- rolnictwo b. istotny sektor – unikniecie problemów żywnościowych
- lata 50. problem z cenami żywności – nadmiar lub niedobór (Niemcy, Włochy)
- problemy żywnościowe (lokalnie)
- przyczyna polityczna: zamiast unii celnej Francuzi otrzymują WPR
- mechanizm protekcyjny (przeciw importowi z USA)
2. Cele
- podnoszenie produkcyjności rolnictwa
- zapewnienie ludności rolniczej właściwego poziomu życia
- stabilizacja rynku
- zapewnienie żywności po rozsądnych cenach
- gwarancje bezpiecznego poziomu zaopatrzenia
3. Zasady
- wspólny rynek produktów rolnych – ujednolicone reguły i ceny
- preferencje europejskie – pierwszeństwo zbytu produktów wytworzonych na obszarze EWG
- solidarność finansowa – wspólne finansowanie poprzez budżet Funduszu Gwarancji i Orientacji Rolnictwa
4. Obszary
- subsydia eksportowe, skupy interwencyjne, niszczenie
- ograniczenia ilościowe
- bezpośrednie podtrzymywanie dochodów rolniczych- dopłaty bez wpływu na ceny
- regulacja kosztów produkcji
- inne formy wspierania rolnictwa
5. Instrumenty integracji
- zniesienie ceł wewnątrz EWG na artykuły rolnicze
- jednolite ceny na podstawowe surowce
- zniesienie utrudnień walutowych
- zastąpienie nieskutecznych ceł zmiennymi opłatami wyrównawczymi
Plan Masholta (holenderski minister rolnictwa i komisarz ds. rolnictwa EWG):
- ograniczenie zatrudnienia w rolnictwie
- pomoc gospodarstwom o odpowiednim potencjale
- ograniczenie powierzchni gruntów o najsłabszych ziemiach
- podstawa informacji rynkowej
- przywrócenie równowagi na rynku mleka, cukru, warzyw i owoców
Niepowodzenie planu z przyczyn politycznych
Program McSharry’ego – od 1992
- zrównoważenie rynków rolnych
- poprawa konkurencyjności rolnictwa
- ekstensyfikacja gospodarowania – ochrona środowiska i zmniejszenie nadwyżek
- redystrybucja środków dla rolników między większą liczbę gospodarstw
- zachowanie niezbędnej liczby gospodarstw
Zmiany:
- obniżenie cen gwarantowanych zbóż o 40%
- jednolita cena interwencyjna na zboże
- wprowadzenie płatności bezpośrednich obniżenie cen gwarantowanych
- uzależnienie możliwości uzyskania od zmniejszenia powierzchni upraw
- stopniowe zmniejszenie rozmiarów skupu interwencyjnego
Agenda 2000 – kontynuacja celów WPR
- obniżenie wsparcia cen
- zwiększenie płatności bezpośrednich
- rozwój obszarów wiejskich
- zachowanie bezpieczeństwa żywnościowego oraz jakości produktów rolnych
Cele WPR wg Agenda 2000
- zapewnienie godziwego życia społeczności rolniczej
- zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego i jakości żywności
- umocnienie sektorów rolnego i leśnego
- podniesienie konkurencyjności stref wiejskich
- integracja celów prośrodowiskowych
- stwarzanie alternatywnych miejsc pracy
- zachowanie dziedzictwa wsi europejskiej
Nowa WPR od 2005:
- zastąpienie większości dotychczasowych płatności systemem bezpośrednich jednolitej płatności
- dalsze redukcje cen interwencyjnych
- zmniejszenie płatności bezpośrednich dla największych gospodarstw w celu przeznaczenia środków na rozwój wsi
- brak wzrostów budżetowych na WPR
- zmiana systemu dotychczasowych płatności
Dotychczasowe efekty objęcia Polski WPR:
- renty strukturalne
- wspieranie gospodarstw niskorentownych
- wspieranie działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania
- wspieranie przedsiębiorstw rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt
- zalesianie gruntów rolnych
- dostosowanie gospodarstw do standardów UE
joa.na