WAGARY
Opuszczenie lekcji bez istotnego powodu, opuszczenie samowolne. (M. Łobocki, Trudności wychowawcze w szkole)
Rozróżnia się wagary derywacyjne- mają charakter sporadyczny i nie mają podłoża konfliktu oraz wagary o podłożu konfliktowym- wynikają z chęci uniknięcia konfliktu.
Wagarowanie uczniów można analizować w różnych aspektach; niektóre wagary są
próbą ucieczki od trudności, z którymi uczeń nie może sobie poradzić, a w innym przypadku
są środkiem umożliwiającym osiągnięcie jakiegoś celu. Wagary mogą być próbą zaspokojenia
ważnych potrzeb, można je także uważać za formę zaspokajania potrzeb psychicznych ucznia,
oraz za mechanizm obronny, w tym przypadku mechanizm niedozwolony.
Przyczyny:
1.Problemy zdrowotne, choroba
2. Konsekwencje niepowodzeń szkolnych( brak chęci, motywacji, brak pomocy ze strony rodziny, obniżony rozwój intelektualny, niewłaściwy stosunek do szkoły)
3. Chęć uniknięcia bodźców wywołujących lęk lub strach( Obwa przed porażką, krytyką, niespełnieniem wymagań/oczekiwań, lęk przed ośmieszeniem i oceną innych, obawa przed wrogością otoczenia, konflikt z nauczycielem)
4. Poczucie samotności( brak odpowiednich kontaktów z rówieśnikami, brak akceptacji grupy, niski prestiż w środowisku szkolnym)
5. Jako objawy depresji( trudności w koncentracji, zaburzenia snu, zanik aktywności, zmuszanie do odrabiania lekcji, ciągły brak prac domowych/nieprzygotowanie do lekcji, myśli samobójcze)
6. W wyniku irracjonalnych i zaburzonych procesów poznawczych kształtujących: negatywne myśli, obniżoną samoocenę, niedocenianie własnych możliwości.
7. Jako próba zwrócenia na siebie uwagi otoczenia
8. Wpływ środowiska( presja, nacisk grupy społecznej, złe wzorce wychowawcze, poszukiwanie akceptacji, chęć zaimponowania, obciążenia obowiązkami domowymi, brak zainteresowania ze strony rodziców, problemy finansowe rodziców)
9. Chęć przyjemnego spędzenia czasu
10. Sytuacja osobista( problemy wieku dojrzewania np. zakochanie się, zerwanie z sympatią, choroba bliskiej osoby)
11. Chęć zademonstrowania swojego gniewu przez czyny wprawiające rodziców w zakłopotanie bądź wyprowadzające ich z równowagi.
(Aneta Chojecka, Trudności uczniów z przystosowaniem się do nowych wymagań
szkolnych na początku nauki w gimnazjum. [w:] Trudne sytuacje w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej J. Żmijski)
Typowe wagary
Odmowa chodzenia do szkoły
Próba ukrycia nieobecności w szkole przed rodzicami
Uczniowie często zostają w domu, a rodzice wiedzą o tym a nawet zgadzają się na ten fakt
Opuszczanie lekcji od czasu do czasu/ zaawansowana wersja to wagary notoryczne czyli nierealizowanie obowiązku szkolnego
Odmowa pójścia do szkoły przez dłuższy czas: tygodnie, miesiące
Wagarom towarzyszą często zaburzenia zachowania
Uczeń często jest pilny i zdolny, bywa raczej wycofany w kontaktach z innymi
Można zaobserwować zachowania aspołeczne( przemoc, wulgarność, kontakt z grupami młodzieżowymi o cechach środowiska zdemoralizowanego, przestępczego) Taki uczeń stwarza problemy wychowawcze
Występują problemy natury emocjonalnej: przesadna lękliwość, przygnębienie
Konsekwencje:
-Pogłębienie konfliktu rodzinnego i szkolnego
-Niebezpieczeństwo „wpadnięcia w złe towarzystwo” oraz zetknięcia się z podkulturą alkoholu, narkotyków, swobodą poczynań seksualnych
-Pojawienie się zaległości szkolnych, które mogą grozić drugorocznością, zwiększonym wyobcowaniem ze środowiska szkolnego a nawet porzuceniem szkoły
Uczeń porzucający szkołę: jest to uczeń, który opuszcza szkołę przed ukończeniem programu nauczania, przed maturą lub dyplomem i nie przenosi się do innej szkoły
Najczęściej odpadają uczniowie :
-Przejawiający brak motywacji do nauki
-Mający zadrażnienia z władzami szkolnymi, policją
-Wagarujący lub często opuszczający lekcję
-Spodziewający się dziecka lub żonaty/zamężny
-Biedny i zmuszony pracować
-Uwikłany w kłopoty rodzinne
-Mający problemy z alkoholem lub narkotykami
-Należący do grupy mniejszościowej
-Osoby opóźnione w nauce o co najmniej 2 lata
Konsekwencje porzucenia szkoły:
-Konsekwencje ekonomiczne
-Konsekwencje społeczne
Sygnały ostrzegawcze wagarów i zamiaru porzucenia szkoły
1. Problemy rodzinne
-rodzina niepełna
-obecności w rodzinie osób przerywających naukę
-niedostateczny nadzór rodziców
- brak oczekiwań wobec dziecka
-brak pomocy naukowych
-słaba komunikacja w rodzinie
-kłopoty finansowe
- stres
2. Problemy szkolne:
- częste opuszczanie zajęć bądź spóźnianie się
-brak sprecyzowanych celów edukacyjnych
-poczucie wyalienowanie
-brak dostrzegania związku między wykształceniem a doświadczeniem zawodowym
- rozbieżność między zdolnościami a poziomem osiągnięć
3. Problemy społeczne:
Utrzymywanie kontaktów z osobami z poza szkoły
-nieuczestniczenie wcale lub prawie wcale w zajęciach poza lekcyjnych
-utrzymywanie kontaktów z narkomanami, młodocianymi przestępcami, osobami które usiłowały popełnić samobójstwo
-nieutożsamienie się ze swoją grupą rówieśniczą
-uczeń jest co najmniej 2 lata starszy od reszty klasy
4. Problemy osobowościowe
-uczeń nie znosi zajęć zorganizowanych
- uczeń ma słaby kontakt z autorytetami
-przeszkadzanie na lekcjach
- uczeń jest ponadprzeciętnie lub mniej niż przeciętnie inteligentny
-uczeń przeżywa uraz emocjo lany
-uczeń często choruje
-ma niską samoocenę
-stałe poszukiwanie zaspokojenia własnych potrzeb
-uczeń przez wiele godzin dziennie pracuje zarobkowo
5. Problemy w sferze osiągnięć
-uczeń miał w przeszłości słabe stopnie
-częsta zmiana szkoły
- co najmniej raz powtarzał klasę
- nie opanował niezbędnych umiejętności
bopotrzebuje1