Czasookresy badań instalacji i urządzń Elektrycznych.pdf

Czasokresy badaı instalacji i urzĢdzeı elektrycznych - Publikacja w ISE.pl

Strona 1 z 6

Czasokresy badaı instalacji i urzĢdzeı elektrycznych

Publikacja w ISE.pl: 2003-03-05 10:35:52, WyĻwietleı: 15077

ńrdþo: Dr inŇ. Jan Strzaþka, Zakþad Elektroenergetyki AGH

Badania instalacji elektrycznych niskiego napiħcia oraz zasilanych przez nie

urzĢdzeı elektrycznych odgrywajĢ istotnĢ rolħ dla oceny ich stanu

technicznego pod wzglħdem niezawodnoĻci eksploatacji i bezpieczeıstwa

uŇytkowania.

1. Wstħp

Badania instalacji elektrycznych niskiego napiħcia oraz zasilanych przez nie urzĢdzeı

elektrycznych odgrywajĢ istotnĢ rolħ dla oceny ich stanu technicznego pod wzglħdem

niezawodnoĻci eksploatacji i bezpieczeıstwa uŇytkowania.

Wyniki badaı stanowiĢ podstawħ do podjħcia decyzji o przekazaniu instalacji i urzĢdzeı

elektrycznych do eksploatacji, o przedþuŇeniu okresu eksploatacji lub o koniecznoĻci

dokonania odpowiednich napraw i remontw lub wycofania z eksploatacji.

Wprowadzone w ostatnich latach Ustawy Prawo Budowlane [12] i Prawo Energetyczne [13]

oraz rozporzĢdzenia wykonawcze do tych ustaw, jak rwnieŇ nowo ustanowione normy

wprowadziþy istotne zmiany wymagaı odnoĻnie wykonywania badaı i pomiarw w

instalacjach elektrycznych do 1 kV.

RozrŇnia siħ dwa podstawowe rodzaje badaı i pomiarw:

a) badania i pomiary odbiorcze,

b) badania i pomiary eksploatacyjne okresowe (ochronne).

Badania i pomiary odbiorcze dotyczĢ instalacji lub urzĢdzeı elektrycznych nowo

instalowanych lub modernizowanych. MajĢ one potwierdzię ich przydatnoĻę i gotowoĻę do

eksploatacji w miejscu zainstalowania. Zakres badaı odbiorczych jest zwykle szerszy niŇ

badaı eksploatacyjnych okresowych i obejmuje wykonanie co najmniej nastħpujĢcych prb

i sprawdzeı:

- sprawdzenie dokumentacji,

- oglħdziny instalacji (urzĢdzenia),

- prby i pomiary parametrw,

- sprawdzenie funkcjonalne dziaþania urzĢdzenia i/lub ukþadu.

Szczegþowe wymagania odnoĻnie oglħdzin i prb instalacji elektrycznych przy badaniach

odbiorczych okreĻla norma PN-IEC 60364-6-61:2000 [5], odnoĻnie instalacji

piorunochronnych norma PN-86-92/E-05003 [1] i norma PN-IEC 61024-1:2001 [6],

odnoĻnie systemw uziemiajĢcych i uziemieı obiektw telekomunikacji norma zakþadowa

ZN-96 TPSA-037 [17] oraz normy PN-T-45000-2:1998 [3] i PN-T-45000-3:1998 [4] a w

odniesieniu do urzĢdzeı elektrycznych o napiħciu do 1 kV norma PN-E-04700:1998 [2],

ktra jednak nie byþa wprowadzona do obowiĢzkowego stosowania.

ObowiĢzujĢca aktualnie Ustawa o normalizacji [14] wprowadziþa zasadħ, Ňe od 01 stycznia

2003r. normy przestaþy byę dokumentami obligatoryjnymi. Przyjħta w Ustawie [14] zasada

jeszcze bardziej komplikuje, nawet bez tego nie precyzyjne wymagania odnoĻnie ramowych

czasokresw badaı eksploatacyjnych instalacji urzĢdzeı elektrycznych.

Badania eksploatacyjne okresowe majĢ na celu sprawdzenie, czy stan techniczny

instalacji lub urzĢdzeı elektrycznych w trakcie eksploatacji nie ulegþ pogorszeniu w stopniu

stwarzajĢcym zagroŇenie dla ich dalszego bezpiecznego uŇytkowania. Okresowe

http://ise.pl/info/index.php?pid=138&print=1

04-11-25

Czasokresy badaı instalacji i urzĢdzeı elektrycznych - Publikacja w ISE.pl

Strona 2 z 6

sprawdzanie i prby instalacji oraz urzĢdzeı elektrycznych powinny daę odpowiedŅ na

pytanie, czy wymagania stawiane instalacji (urzĢdzeniu) sĢ zachowane w czasie ich

uŇytkowania.

Okresowe sprawdzenie i prby powinny obejmowaę co najmniej:

- oglħdziny dotyczĢce ochrony przed dotykiem bezpoĻrednim,

- pomiary rezystancji izolacji,

- badania ciĢgþoĻci przewodw ochronnych,

- badania ochrony przy dotyku poĻrednim,

- prby dziaþania urzĢdzeı rŇnicowoprĢdowych.

PoniŇej w syntetyczny sposb przedstawiono wymagania norm i przepisw odnoĻnie

czasokresw badaı instalacji i urzĢdzeı elektrycznych niskiego napiħcia.

2. Czasokresy badaı eksploatacyjnych

Wymagania dotyczĢce ramowych czasokresw badaı eksploatacyjnych instalacji i urzĢdzeı

elektrycznych obowiĢzujĢce do 1997r. okreĻlaþo ZarzĢdzenie MGiE z dnia 17.07.1987r. "w

sprawie szczegþowych zasad eksploatacji sieci elektroenergetycznych" [16] wydane z mocy

poprzednio obowiĢzujĢcej Ustawy o Gospodarce Energetycznej z 06.04.1984r. [11].

Czasokresy te uzaleŇnione byþy od charakteru instalacji (urzĢdzeı) i okreĻlone byþy jako nie

dþuŇsze niŇ 1 rok, 5 lat i 10 lat, w zaleŇnoĻci od warunkw Ļrodowiskowych ich uŇytkowania.

Na podstawie art. 71 pkt 2 Ustawy [13] straciþa moc prawnĢ Ustawa z 1984r. [11] oraz tym

samym ZarzĢdzenie MGiE z 1987r. [16], do ktrego zaþĢcznik okreĻlaþ zakres pomiarw i

prb eksploatacyjnych oraz podane wyŇej ramowe terminy ich wykonywania.

Aktualnie obowiĢzujĢcym aktem prawnym wprowadzajĢcym wymg przeprowadzania badaı

okresowych w odstħpach nie dþuŇszych niŇ 5-letnich jest Ustawa "Prawo Budowlane" [12].

Racjonalne wymagania dotyczĢce czasokresw badaı eksploatacyjnych urzĢdzeı i instalacji

elektrycznych okreĻlajĢ "Wytyczne wykonywania badaı okresowych..." opracowane przez

COBR "ElektromontaŇ" w 1999r. [15].

Przy opracowywaniu zaleceı podanych w tabeli 1 uwzglħdniono zarwno wymagania

nowego Prawa Budowlanego, jak i wpþyw warunkw Ļrodowiskowych.

Lp.

Rodzaj

pomieszczenia

Okres czasu pomiħdzy

sprawdzaniami

rezystancji

izolacji

skutecznoĻci ochrony

przeciwporaŇeniowej

O wyziewach

ŇrĢcych

nie rzadziej

niŇ co 1 rok

nie rzadziej niŇ co 1 rok

ZagroŇone

wybuchem

nie rzadziej

niŇ co 1 rok

nie rzadziej niŇ co 1 rok

Otwarta

przestrzeı

nie rzadziej

niŇ co 5 rok

nie rzadziej niŇ co 1 rok

Bardzo wilgotne

o wilg. ok. 100%

http://ise.pl/info/index.php?pid=138&print=1

04-11-25

Czasokresy badaı instalacji i urzĢdzeı elektrycznych - Publikacja w ISE.pl

Strona 3 z 6

i przejĻciowo

wilgotne 75 do

100%

nie rzadziej

niŇ co 5 rok

nie rzadziej niŇ co 1 rok

GorĢce o

temperaturze

powietrza

ponad 35 o C

nie rzadziej

niŇ co 5 rok

nie rzadziej niŇ co 1 rok

ZagroŇone

poŇarem

nie rzadziej

niŇ co 1 rok

nie rzadziej niŇ co 5 rok

StwarzajĢce

zagroŇenie

dla ludzi (ZL I, ZL

II i ZL III)

nie rzadziej

niŇ co 1 rok

nie rzadziej niŇ co 5 rok

8. Zapylone

nie rzadziej

niŇ co 5 rok

nie rzadziej niŇ co 5 rok

Pozostaþe nie

wymienione w p.

1-8

nie rzadziej

niŇ co 5 rok

nie rzadziej niŇ co 5 rok

Tabela 1. Czasokresy pomiarw eksploatacyjnych instalacji i urzĢdzeı elektrycznych

Podane w punkcie 7 tabeli 1 rodzaje zagroŇenia ludzi zgodnie z klasyfikacjĢ wprowadzonĢ

RozporzĢdzeniem Ministra Spraw Wewnħtrznych z dnia 3.11.1992r. [8] w sprawie ochrony

przeciwpoŇarowej budynkw, ich czħĻci lub pomieszczeı ze wzglħdu na funkcjħ obejmujĢ:

1. ZL I - budynki uŇytecznoĻci publicznej lub ich czħĻci, w ktrych mogĢ przebywaę

ludzie w grupach ponad 50 osb,

2. ZL II - budynki lub ich czħĻci przeznaczone do uŇytku ludzi o ograniczonej zdolnoĻci

poruszania siħ,

3. ZL III - szkoþy, budynki biurowe, domy studenckie, internaty, hotele, oĻrodki

zdrowia, otwarte przychodnie lekarskie, sanatoria, lokale handlowo-usþugowe, w

ktrych moŇe przebywaę do 50 osb, koszary, pomieszczenia ETO, zakþady karne i

inne podobne.

Czasokresw okreĻlonych w tabeli 1 nie naleŇy traktowaę jako wymagaı obowiĢzujĢcych, a

jedynie jako zalecenia. MoŇna jednak uznaę, Ňe okreĻlone w ten sposb zasady

przeprowadzania pomiarw eksploatacyjnych speþniajĢ zasady wiedzy technicznej i jako

takie mogĢ byę dopuszczone do stosowania przez obowiĢzujĢce "Prawo Budowlane".

Natomiast sugerowana przez niektrych celowoĻę stosowania wymagaı uniewaŇnionych

PEUE nie wydaje siħ zasadna, jako sprzeczna z podstawowĢ zasadĢ cyklu 5-letniego.

NaleŇy zwrcię uwagħ, Ňe nowo ustanowiona norma PN-EN 50110-1:2001 [7] nie okreĻla

szczegþowo czasokresw badaı okresowych ograniczajĢc swe zalecenia do stwierdzenia, Ňe

przeglĢdy urzĢdzeı elektrycznych (obejmujĢce oglħdziny i pomiary) powinny byę

wykonywane w okreĻlonych odstħpach czasu.

RwnieŇ norma PN-IEC 60364-6-61:2000 [5] podaje pewne oglne wymagania dotyczĢce

przeprowadzania sprawdzenia okresowego instalacji elektrycznych w ciĢgu najkrtszego

http://ise.pl/info/index.php?pid=138&print=1

04-11-25

Czasokresy badaı instalacji i urzĢdzeı elektrycznych - Publikacja w ISE.pl

Strona 4 z 6

okresu czasu, jaki wynika z charakteru instalacji i Ļrodowiskowych warunkw eksploatacji.

Norma [5] poza kilkoma przypadkami specjalnymi zaleca stosowanie okresu 3-letniego, i

dopuszcza przyjmowanie dþuŇszych okresw miħdzy badaniami okresowymi dla

budownictwa mieszkaniowego. W odniesieniu do instalacji przemysþowych norma [5]

dopuszcza zastĢpienie badaı okresowych przez odpowiedni, zapewniajĢcy bezpieczeıstwo,

system staþej kontroli i obsþugi wyposaŇenia i instalacji przez osoby wykwalifikowane.

Bardziej rygorystyczne wymagania odnoĻnie czasokresw badaı okresowych dotyczĢ

placw budowy, dla ktrych zwykle przyjmuje siħ, Ňe kontrola okresowa stanu urzĢdzeı

elektrycznych pod wzglħdem bezpieczeıstwa powinna byę przeprowadzona co najmniej dwa

razy w roku, w okresach najmniej korzystnych dla stanu izolacji tych urzĢdzeı, a ponadto:

1. przed uruchomieniem urzĢdzenia po dokonaniu zmian, przerbek i napraw zarwno

elektrycznych jak i mechanicznych,

2. przed uruchomieniem urzĢdzenia, ktre nie byþo czynne przez okres jednego

miesiĢca lub dþuŇej,

3. przed uruchomieniem urzĢdzenia po jego przemieszczeniu.

Podane wyŇej czasokresy badaı eksploatacyjnych sĢ wymaganiami ramowymi.

Szczegþowe wymagania odnoĻnie czħstoĻci badaı ochronnych powinny byę okreĻlone w

instrukcji eksploatacji, do ktrej opracowania zobowiĢzuje operatorw systemu

przesyþowego i rozdzielczego oraz podmioty zaliczone do I-IV grupy przyþĢczeniowej (czyli

podmioty przyþĢczone do sieci przesyþowej oraz do sieci rozdzielczej o napiħciu

znamionowym wyŇszym niŇ 1 kV i o napiħciu nie wyŇszym niŇ 1 kV lecz o mocy

przyþĢczeniowej wiħkszej niŇ 40 kW) oraz podmioty zaliczone do VI grupy przyþĢczeniowej

(czyli podmioty przyþĢczone do sieci na czas okreĻlony, niezaleŇnie od napiħcia

znamionowego sieci) RozporzĢdzenie MG z 25.09.2000r. [10] wydane z mocy Ustawy [13].

W odniesieniu do podmiotw V grupy przyþĢczeniowej (czyli podmiotw przyþĢczonych do

sieci rozdzielczej o napiħciu znamionowym nie wyŇszym niŇ 1 kV oraz o mocy

przyþĢczeniowej nie wiħkszej niŇ 40 kW) obowiĢzek opracowania instrukcji eksploatacji

(czyli zatwierdzonej przez pracodawcħ instrukcji okreĻlajĢcej procedury i zasady

wykonywania czynnoĻci niezbħdnych przy eksploatacji urzĢdzeı i instalacji energetycznych,

opracowanej na podstawie odrħbnych przepisw oraz dokumentacji producenta) zostaþ

wprowadzony przez Ministra Gospodarki w rozporzĢdzeniu z dnia 17.09.1999r. w sprawie

bezpieczeıstwa i higieny pracy przy urzĢdzeniach i instalacjach energetycznych [9] .

W paragrafie 8 tego rozporzĢdzenia postawione sĢ wymagania, aby :

1. urzĢdzenia i instalacje energetyczne byþy eksploatowane tylko przez upowaŇnionych

pracownikw z zachowaniem postanowieı okreĻlonych w instrukcjach eksploatacji ;

2. prace rozruchowe, prby techniczne urzĢdzeı i instalacji energetycznych byþy

prowadzone zgodnie z wymaganiami Polskich Norm, odrħbnych przepisw, instrukcji

eksploatacji oraz uzgodnione z ich uŇytkownikiem.

Z obowiĢzku opracowywania instrukcji zwolnieni sĢ jedynie odbiorcy indywidualni, ze

wzglħdu na to, Ňe wymogw rozporzĢdzenia MG z 17.09.1999r. [9] nie stosuje siħ do

urzĢdzeı energetycznych powszechnego uŇytku.

Przy okreĻlaniu tych wymagaı naleŇy braę pod uwagħ:

- czasokresy ramowe okreĻlone wyŇej,

- intensywnoĻę oddziaþywania czynnikw Ļrodowiskowych,

- stopieı zuŇycia technicznego urzĢdzeı, sieci i instalacji elektrycznych.

http://ise.pl/info/index.php?pid=138&print=1

04-11-25

Czasokresy badaı instalacji i urzĢdzeı elektrycznych - Publikacja w ISE.pl

Strona 5 z 6

Wymagania dotyczĢce badaı odbiorczych i okresowych eksploatacyjnych uziemieı i

systemw uziemiajĢcych obiektw budowlanych telekomunikacji okreĻla norma zakþadowa

ZN-96 TPSA-037 [17] oraz normy PN-T-45000-2:1998[3] i PN-T-45000-3:1998 [4].

Norma zakþadowa [17] okreĻlajĢca wymagania dla instalacji uziemiajĢcych (uziemieı)

obiektw telekomunikacji przewodowej i bezprzewodowej rozrŇnia:

badania peþne, wykonywanie przy odbiorze sieci uziemiajĢcej w nowym obiekcie

telekomunikacyjnym, po ukoıczeniu prac montaŇowych lub po remoncie kapitalnym,

badania niepeþne, wykonywane okresowo podczas eksploatacji, raz w roku.

Norma [3] okreĻlajĢca wymagania odnoĻnie systemw uziemiajĢcych w obiektach

telekomunikacji przewodowej oraz norma [4] podajĢca wymagania dla systemw

uziemiajĢcych w obiektach radiofonii i telewizji wprowadzajĢ minimalny zakres badaı

odbiorczych instalacji uziemiajĢcej, ktry powinien obejmowaę:

sprawdzenie wszystkich elementw sieci uziemiajĢcej i wymiarw oraz zgodnoĻci z

dokumentacjĢ,

pomiar rezystancji poszczeglnych uziomw oraz wypadkowej rezystancji sieci

uziemiajĢcej.

Badania te powinny byę wykonane podczas odbiorw instalacji w nowych obiektach

telekomunikacyjnych oraz po modernizacji lub kapitalnym remoncie w obiektach

eksploatowanych.

Normy [3] i [4] rozrŇniajĢ rwnieŇ badania pomiary instalacji uziemiajĢcej w czasie

eksploatacji jednakŇe nie okreĻlajĢ dla nich szczegþowych wymagaı, ograniczajĢc siħ do

stwierdzenia, Ňe badania te powinny byę wykonywane zgodnie z instrukcjĢ (warunkami

technicznymi) eksploatacji obiektu. NaleŇy jednak wskazaę, w zaþĢczniku A (informacyjnym)

do normy [3] w bibliografii przywoþana jest podana wyŇej norma zakþadowa [17],

wprowadzajĢca wymg przeprowadzania badaı eksploatacyjnych okresowych w odstħpach

jednego roku.

3. Podsumowanie

Na podstawie podanych rozwaŇaı moŇna sformuþowaę nastħpujĢce wnioski:

1. Aktualnie brak jest w miarħ precyzyjnych wymagaı dotyczĢcych ramowych

czasokresw badaı eksploatacyjnych instalacji i urzĢdzeı elektrycznych.

2. ObowiĢzujĢcym aktem prawnym wprowadzajĢcym wymg przeprowadzania badaı

okresowych w odstħpach nie dþuŇszych niŇ 5-letnich jest Ustawa Prawo Budowlane z

1994r.

3. Podane wyŇej w tabeli 1 zalecenia odnoĻnie ramowych czasokresw badaı

eksploatacyjnych jako speþniajĢce wymg Ustawy Prawo Budowlane

a jednoczeĻnie uwzglħdniajĢce w racjonalny sposb warunki Ļrodowiskowe

eksploatacji instalacji i urzĢdzeı elektrycznych, mogĢ stanowię podstawħ do

ustalania wymaganych czasokresw badaı ochronnych, podawanych w instrukcjach

ruchu i eksploatacji oraz w instrukcjach eksploatacji.

Literatura

1. PN-86-92/E-05003 Ochrona odgromowa obiektw budowlanych (arkusz 01,03 i 04).

2. PN-E-04700:1998 UrzĢdzenia i ukþady elektryczne w obiektach

elektroenergetycznych. Wytyczne przeprowadzania pomontaŇowych badaı

http://ise.pl/info/index.php?pid=138&print=1

04-11-25

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: