Matura 2005_model.pdf

MODELE ODPOWIEDZI I SCHEMATY OCENIANIA

ARKUSZA I

Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu Czystka etniczna .

Model zawiera przewidywane odpowiedzi. Odpowiedzi ucznia mogą przybierać różną formę

językową, ale ich sens musi być synonimiczny wobec modelu. Oceniając pracę ucznia, należy

stosować punktację z modelu.

Uwaga: Za pełną odpowiedź przyznaje się maksymalną liczbę punktów, za niepełną –

wskazaną w rubryce „punkty cząstkowe”. Nie należy przyznawać połówek punktów. Za brak

odpowiedzi lub odpowiedź błędną nie przyznaje się punktów.

zada-

nia

Odpowiedzi

Maksymalna

liczba

punktów

Punkty

cząstkowe

Wyjaśnij, na czym polega zjawisko internacjonalizacji polszczyzny .

Zjawisko to polega na zwiększaniu liczby wyrazów międzynarodowych,

tych samych w różnych językach

Jaką przyczynę narodowej niechęci do zapożyczeń wskazuje autor w akapicie 3.?

Unikanie zapożyczeń, posługiwanie się czystą polszczyzną było

obowiązkiem patriotycznym w okresie niewoli narodowej

Wymień trzy pozytywne skutki zapożyczeń językowych wskazane przez autora artykułu.

• Wzbogacenie zasobów leksykalnych polszczyzny

• Zachowanie kolorytu związanego z pochodzeniem wyrazu

• Wymiana wartości niematerialnych (dóbr kultury) między narodami

za 2

skutki

Na podstawie akapitu 3. ustal dwa powody, dla których Polacy w mowie potocznej

chętnie korzystają z zapożyczeń.

• Wszechobecność angielszczyzny .

• Niskie wykształcenie przeciętnego obywatela (trudności z

tłumaczeniem zapożyczeń skłaniają do przejmowania ich w całości).

Podaj trzy przykłady okoliczności, w których angielszczyzna jest szczególnie przydatna.

• Szczególna przydatność angielszczyzny wynika z tego, że coraz więcej

interesów prowadzi się za granicą, liczne są zagraniczne wyjazdy

służbowe i wypoczynkowe.

• Jęz. angielski ma wiele pojęć, których nie wykształciła polszczyzna

(np. w tytulaturze funkcyjnej w rozbudowanych firmach).

• Dla informatyki, telewizji kablowej i satelitarnej oraz Internetu

językiem podstawowym jest angielski.

• Upowszechnia się masowa kultura angloamerykańska.

1 za 2

przykłady

Wypisz z artykułu wszystkie instytucje, które we Francji i Niemczech zajmują się

sprawami czystości języka narodowego.

We Francji: Generalna Delegacja ds. Języka Francuskiego, Wysoki

Komitet ds. Języka Francuskiego, gabinet premiera – „komisja

terminologiczna”;

w Niemczech: Akademia Języka i Literatury w Wiesbaden

Napisz, jakimi polskimi odpowiednikami można zastąpić wyrazy:

a) alienacja = wyobcowanie

b) frustracja = zniechęcenie, gorycz

c) reumatyzm = gościec

Wyjaśnij, jaką funkcję pełni cudzysłów w wyrażeniu „rodowity Francuz” (akapit 5.).

Użycie cudzysłowu wskazuje na ironię, „rodowity Francuz” =

obcokrajowiec lub obywatel francuski pochodzący z dawnych kolonii.

Na podstawie ostatniego akapitu artykułu sformułuj definicję tzw. zapożyczeń

wewnętrznych.

Zapożyczenie wewnętrzne – neologizmy nazywające okoliczności

współczesnego życia społecznego

Dziennikarz w akapicie 1. napisał: Obce zapożyczenia wydają się jednak problemem

najmniejszym. Jaki istotny problem językowy współczesnej polszczyzny autor wskazał

w artykule?

Brak precyzji w posługiwaniu się zapożyczeniami.

Objaśnij:

a. znaczenie dosłowne wyrażenia tytułowego: czystka etniczna

b. znaczenie przenośne wyrażenia tytułowego: czystka etniczna, wynikające z artykułu

Czystka etniczna = eksterminacja narodu, zbrojne wyrugowanie

przedstawicieli określonej narodowości (np. w wyniku wojny czy

zmian administracyjnych) na danym obszarze.

W znaczeniu przenośnym czystka etniczna = oczyszczenie polszczyzny

z wyrazów obcego pochodzenia.

Popraw podane wyrażenia, zastępując wyrazy zapożyczone wyrazami polskimi:

a) lista ofiar śmiertelnych skompilowana przez Palestyńczyków

b) zespół akredytowany przy Ochotniczej Straży Pożarnej

Zamiast skompilowana powinno być sporządzona, zestawiona ;

zamiast akredytowany powinno być działający lub powołany .

Razem - 20

Model odpowiedzi i schemat oceniania – Arkusz I, temat 1.

Temat: 1. Różne wizje zaświatów. Analizując Tren X Jana Kochanowskiego i wiersz

Urszula Kochanowska Bolesława Leśmiana, zwróć uwagę na portret dziecka

oraz kreacje innych bohaterów.

ROZWINIĘCIE TEMATU (maksymalnie 25 punktów)

Wstępne rozpoznanie

Punktacja

1. Nadawca i odbiorca wypowiedzi poetyckiej, np.

monolog – wyznanie ojca adresowane do zmarłej córki

monolog – opowieść dziewczynki o spotkaniu z Bogiem w niebie

0 – 2

Przedstawienie wizji pośmiertnych losów Urszulki

2. Tren X, np.

wykorzystanie toposu ubi sunt [ gdzie są (dusze zmarłych)]

znajomość różnych systemów, wierzeń

niepewność co do losów człowieka po śmierci

zwątpienie w życie wieczne

0 – 3

3. Urszula Kochanowska, np.

antropomorfizacja nieba

niebiosów pustkowie nie jest nagrodą dla małego człowieka

pobyt w niebie namiastką życia

humanizm autora wyrażający się zainteresowaniem człowiekiem

i jego losem

nawiązanie do powszechnych wyobrażeń nieba

0 – 3

Przedstawienie portretu Urszulki

4. Tren X , np.

przedwcześnie zmarła dziewczynka

małe, niewinne dziecko ( aniołek mały )

urocza, miła osoba ( wdzięczna )

ukochana córka, do której tęskni opuszczony przez nią ojciec

0 – 3

5. Urszula Kochanowska, np.

samotne dziecko, przebywające w nowym, obcym otoczeniu

dziecko tęskniące za rodziną, Czarnolasem, życiem ziemskim

istota nieszczęśliwa, którą Bóg chce pocieszyć

dziewczynka odczuwająca lęk przed Bogiem

mała gospodyni pracowicie przygotowująca dom na przybycie

rodziców

0 – 3

Przedstawienie portretów innych bohaterów

6.Ojciec w Trenie X , np.

podmiot liryczny wypowiadający się w formie monologu

rodzic zbolały, rozpaczający po śmierci ukochanego dziecka

człowiek ciekawy losów pośmiertnych

chrześcijanin pytający o sens przedwczesnej śmierci dziecka

filozof rozważający kwestie śmierci i życia pozagrobowego

poeta mistrzowsko posługujący się gatunkiem trenu

0 – 4

7. Bóg w Urszuli Kochanowskiej, np.

istota boska poddana personifikacji

Bóg o cechach ojcowskich, obdarzający dziecko troską

stwórca, czarodziej mający moc kreowania

Bóg niedoskonały, ponieważ nie ukoił żalu człowieka tęskniącego

za ziemskim życiem

Pan litościwy i dobry

0 – 3

Sformułowanie wniosku pełnego , np. 0 – 4

Tren – formułuje pytania dotyczące życia po śmierci

Urszula Kochanowska – konkretyzuje wizję nieba, odwołując się do

powszechnych wyobrażeń, powstałych pod wpływem Biblii

portret Urszulki w wierszu Leśmiana kopią wizerunku utrwalonego

w Trenach

portret ojca i Boga-Ojca wpisuje się w tradycję kulturową

9. Sformułowanie wniosku częściowego , np.

obydwa utwory łączy portret Urszulki

przestrzeń zaświatów zgodna z tradycją, potocznymi wyobrażeniami

obydwa utwory łączy portret Urszulki

II. KOMPOZYCJA (maksymalnie 5 punktów)

Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie

tematu

− podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie,

przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym,

− uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie

głównych części,

− wskazująca na podjęcie próby porządkowania myśli, na ogół spójna.

Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

III. STYL (maksymalnie 5 punktów)

− jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi;

urozmaicona leksyka, 5

− zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka, 3

− na ogół komunikatywny, dopuszczalne schematy językowe.

Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

IV. JĘZYK (maksymalnie 12 punktów)

− język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia,

poprawne: słownictwo, frazeologia i fleksja,

− język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia

i fleksja,

− język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne

składnia, słownictwo i frazeologia,

− język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, słownikowych,

frazeologicznych i fleksyjnych,

10. Podjęcie próby podsumowania , np.

− język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów

składniowych, słownikowych i frazeologicznych.

Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

V. ZAPIS (maksymalnie 3 punkty)

− bezbłędna ortografia;

poprawna interpunkcja (nieliczne błędy);

− poprawna ortografia (nieliczne błędy II stopnia);

na ogół poprawna interpunkcja;

− poprawna ortografia (nieliczne błędy różnego stopnia);

interpunkcja niezakłócająca komunikacji (mimo różnych błędów).

Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY

0 – 4

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: