07 Wyrażenia ilości w języku japońskim.pdf

Japoński/Wyrażenia ilości w języku japońskim

Ilość w języku japońskim wyraża się zupełnie inaczej niż w językach europejskich.

Liczby

Zanim przejdziemy do bardziej skomplikowanych wyrażeń zobaczmy jak konstruuje się japońskie liczby.

Japończycy używają dwóch systemów - zapożyczonych z chińskiego liczb on-yomi , oraz liczb kun-yomi , przy czym

te drugie tylko do małych liczb.

Liczby kun-yomi

• 1 - 一つ ( ひとつ hitotsu )

• 2 - 二つ ( ふたつ futatsu )

• 3 - 三つ ( みっつ mittsu )

• 4 - 四つ ( よっつ yottsu )

• 5 - 五つ ( いつつ itsutsu )

• 6 - 六つ ( むっつ mutsu )

• 7 - 七つ ( ななつ nanatsu )

• 8 - 八つ ( やっつ yatsu )

• 9 - 九つ ( ここのつ kokonotsu )

• 10 - 十 ( とお tō )

Widać tu つ ( tsu ) na końcu liczb 1-9. Było ono dawnym japońskim licznikiem przedmiotów. Czytanie kun-yomi

bez つ jest używane np. do formowania nazw dni (zobacz artykuł Wyrażenia czasowe w języku japońskim ) .

Istnieją też dalsze liczby kun-yomi , współcześnie używane jedynie w pewnych zwrotach, np.:

• 20. dzień miesiąca - 二十日 ( はつか hatsuka )

• 20 lat - 二十歳 ( はたち hatachi )

Liczby on-yomi

Liczby on-yomi zostały zapożyczone z języka chińskiego i wyparły w znacznym stopniu liczby kun-yomi, m.in.

dlatego, że umożliwiają one łatwe formowanie bardzo dużych liczb.

Podobnie jak w języku chińskim d uże liczby są oparte na wielokrotnościach 10 000, nie zaś 1 000 jak w językach

europejskich.

Liczby te, a dokładniej odpowiednie morfemy, to:

• 1 - 一 ( いち ichi )

• 2 - 二 ( に ni )

• 3 - 三 ( さん san )

• 4 - 四 ( し shi ), po 10 四 ( よん yon ) (przykład: juu yon - 14)

• 5 - 五 ( ご go )

• 6 - 六 ( ろく roku )

• 7 - 七 ( しち shichi , po 10 七 ( なな nana ) (przykład: juu nana - 17)

• 8 - 八 ( はち hachi )

• 9 - 九 ( きゅう kyuu ), lub 九 ( く ku )

• 10 - 十 ( じゅう juu )

• 100 - 百 ( ひゃく hyaku )

Japoński/Wyrażenia ilości w języku japońskim

• 1 000 - 千 ( せん sen )

• 10 000 - 万 ( まん man )

• 100 000 000 - 億 ( おく oku )

• i dalsze liczby dla wyższych potęg 10 000.

Wielokrotności jednostek dziesiętnych tworzy się dodając licznik przed odpowiednią jednostką, np.:

• 20 - 二十 ( にじゅう nijuu )

• 50 - 五十 ( ごじゅう gojuu )

• 200 - 二百 ( にひゃく nihyaku )

• 500 - 五百 ( ごひゃく gohyaku )

• 2 000 - 二千 ( にせん nisen )

• 5 000 - 五千 ( ごせん gosen )

Pozostałe liczby tworzy się sklejając po kolei od wyższej jednostki dziesiętnej do niższej, np.:

• 14 - 十四 ( じゅうよん juu yon )

• 25 - 二十五 ( にじゅうご nijuu go )

• 106 - 百六 ( ひゃくろく hyaku roku )

• 110 - 百十 ( ひゃくじゅう hyaku juu )

• 208 - 二百八 ( にひゃくはち nihyaku hati )

• 210 - 二百十 ( にひゃくじゅう nihyaku juu )

• 567 - 五百六十七 ( ごひゃくろくじゅうなな gohyaku rokujuu nana )

• 1 234 - 千二百三十四 ( せんにひゃくさんじゅうよん sen nihyaku sanjuu yon )

• 4 567 - 四千五百六十七 ( よんせんごひゃくろくじゅうなな yonsen gohyaku rokujuu nana )

Nie jest to jednak pełny obraz - po pierwsze dla dużych liczb od 10 000 ( まん man ) począwszy nie wolno omijać

jedynki - tak więc 10 000 to 一万 ( いちまん itiman ), nie samo 万 ( まん man ), 100 000 000 to 一億 ( いちおく

ichioku ) nie 億 ( おく oku ) itd.

Po drugie 100 ( ひゃく hyaku ), 1000 ( せん sen ) i niektóre z liczników bardzo dużych liczb zaczynają się od

spółgłoski bezdźwięcznej i jako takie podlegają przekształceniom fonetycznym.

Szczegóły są opisane w artykule Przekształcenia fonetyczne w języku japońskim , tutaj dla podsumowania

tabelka:

• 100 - 百 ( ひゃく hyaku )

• 200 - 二百 ( にひゃく nihyaku )

• 300 - 三百 ( さんびゃく sanbyaku )

• 400 - 四百 ( よんひゃく yonhyaku )

• 500 - 五百 ( ごひゃく gohyaku )

• 600 - 六百 ( ろっぴゃく roppyaku )

• 700 - 七百 ( ななひゃく nanahyaku )

• 800 - 八百 ( はっぴあく happyaku )

• 900 - 九百 ( きゅうはく kyuuhyaku )

• 1 000 - 千 ( せん sen )

• 2 000 - 二千 ( にせん nisen )

• 3 000 - 三千 ( さんぜん sanzen )

• 4 000 - 四千 ( よんせん yonsen )

• 5 000 - 五千 ( ごせん gosen )

• 6 000 - 六千 ( ろくせん rokusen )

• 7 000 - 七千 ( ななせん nanasen )

• 8 000 - 八千 ( はっせん hassen )

• 9 000 - 九千 ( きゅうせん kyuusen )

Japoński/Wyrażenia ilości w języku japońskim

Liczniki

Liczb w zdaniu nie używa się jednak samodzielnie, a jedynie w połączeniu z odpowiednim licznikiem. Nie jest to

tak odmienne od języków europejskich jak mogłoby się na pierwszy rzut oka wydawać - wiele jednostek takich jak

waluty czy jednostki długości jest same z siebie licznikami, a więc ich użycie nie różni się od użycia w językach

europejskich, w językach europejskich zaś też często używa się liczników - np. pięć arkuszy papieru, trzy sztuki

bydła itd.

Licznikami technicznie rzecz biorąc są też już wprowadzone jednostki dziesiętne - 10, 100, 1000, 10 000, 100 000

000, itd.

Jednostki monetarne

Do popularnych walut należą niewątpliwie:

• jen - 円 ( えん en )

• euro - ユーロ yuuro

• dolar - ドル doru

Łączymy po prostu liczbę on-yomi z jednostką monetarną i otrzymujemy cenę wyrażoną w danej walucie, np.:

• 1000 jenów - 千円 ( せんえん sen en )

• 100 euro - 百ユーロ ( ひゃくユーロ hyaku yuuro )

• 10 dolarów - 十ドル ( じゅうドル juu doru )

• 32 jeny - 三十二円 ( さんじゅうにえん sanjuu ni en )

Jednostki metryczne

Jednostki metryczne tworzy się tak samo jak w językach europejskich - z prefiksu oznaczającego rząd wielkości oraz

z rodzaju jednostki. Są to oczywiście zapożyczenia z języków europejskich.

Najważniejsze prefiksy to:

• mili - ミリ miri

• centy - センチ senti

• kilo - キロ kiro

• mega - メガ mega

• giga - ギガ giga

Jednostki zaś to m.in.:

• gram - グラム guramu

• metr - メートル meetoru

• litr - リットル rittoru

• tona - トン ton

• bajt - バイト baito

• bit - ビット bitto

Tak więc skonstruowane już liczniki to:

• gram - グラム guramu

• miligram - ミリグラム miri guramu

• kilogram - キログラム kiro guramu

• metr - メートル meetoru

• kilometr - キロメートル kiro meetoru

• centymetr - センチメートル senti meetoru

• milimetr - ミリメートル miri meetoru

Japoński/Wyrażenia ilości w języku japońskim

• litr - リットル rittoru

• mililitr - ミリリットル miri rittoru

• tona - トン ton

• bit - ビット bitto

• bajt - バイト baito

• kilobajt - キロバイト kiro baito

• megabajt - メガバイト mega baito

• gigabajt - ギガバイト giga baito

• itd.

Żeby dopełnić obrazu należy wspomnieć o tym, że samodzielne prefiksy mogą być używane do oznaczenia

jednostek o ile wynika to z kontekstu. Do szczególnie popularnych należą:

• centymetr - センチ senti

• kilometr - キロ kiro

• kilogram - キロ kiro

Czyli jednostki kilogram i kilometr można stosować w postaci skróconej tylko wtedy gdy jest jasne z kontekstu o

której mowa.

A przykładowe wyrażenia to:

• 5 gramów - 五グラム ( ごグラム go guramu )

• 3 kilogramy - 三キログラム ( さんキログラム san kiro guramu ) lub 三キロ ( さんキロ san kiro )

• 2 metry - 二メートル ( にメートル ni meetoru )

• 3 kilometry - 三キロメートル ( さんキロメートル san kiro meetoru ) lub 三キロ ( さんキロ san kiro )

• 10 gigabajtów - 十ギガバイト ( じゅうギガバイト juu giga baito )

Czas

Jednostki czasu też są licznikami, np.:

• rok - 年間 ( ねんかん nenkan )

• godzina - 時間 ( じかん jikan )

• 2 lata - 二年間 ( にねんかん ni nenkan )

• 5 godzin - 五時間 ( ごじかん go jikan )

Czasu używa się w ten sposób tylko w znaczeniu pewnej wielkości. Wyrażenia typu dwa lata temu , godzina ósma

rano czy też dwunasty stycznia konstruowane są w inny, choć podobny, sposób.

Szczegółowo temat ten opisany jest w artykule Wyrażenia czasowe w języku japońskim .

Ludzie, zwierzęta, przedmioty

Potrafimy powiedzieć, że dany człowiek ma taki a taki wzrost, a jakiś przedmiot tyle a tyle kosztuje. Pozostaje

pytanie jak powiedzieć, że jest tyle a tyle ludzi, zwierząt czy przedmiotów.

Tutaj też należy użyć liczników. Trzy najważniejsze to:

• licznik ludzi - 人 ( にん nin )

• licznik zwierząt - 匹 ( ひき hiki )

• licznik przedmiotów - 個 ( こ ko )

Japoński/Wyrażenia ilości w języku japońskim

Liczenie ludzi

Licznik ludzi jest prosty w użyciu, ponieważ może być stosowany do wszystkich ludzi i nie licząc よん ( yon ) nie

podlega modyfikacjom fonetycznym. Wyjątkiem są tu jedynie wyrażenia "jedna osoba" i "dwie osoby", tworzone z

liczebnika kun-yomi i licznika り ( ri ) pochodzącego z dawnego japońskiego:

• jedna osoba - 一人 ( ひとり hitori )

• dwie osoby - 二人 ( ふたり futari )

• trzy osoby - 三人 ( さんにん sannin )

• cztery osoby - 四人 ( よにん yonin )

• pięć osób - 五人 ( ごにん gonin )

• itd.

Liczenie zwierząt

Licznik zwierząt podlega modyfikacjom fonetycznym i dla pewnych grup zwierząt istnieją bardziej odpowiednie

liczniki:

• duże zwierzęta - 頭 ( とう tou )

• ptaki - 羽 ( わ wa )

Tak więc:

• jedno niewielkie zwierzę - 一匹 ( いっぴき ippiki )

• dwa niewielkie zwierzęta - 二匹 ( にひき nihiki )

• trzy niewielkie zwierzęta - 三匹 ( さんびき sanbiki )

• jedno duże zwierzę - 一頭 ( いっとう ittou )

• dwa duże zwierzęta - 二頭 ( にとう nitou )

• trzy duże zwierzęta - 三頭 ( さんとう santou )

• jeden ptak - 一羽 ( いちわ ichiwa )

• dwa ptaki - 二羽 ( にわ niwa )

• trzy ptaki - 三羽 ( さんわ sanwa )

Liczenie przedmiotów

Liczników dla różnych rodzajów przedmiotów jest wiele i o ile użycie 個 ( こ ko ) zostanie zwykle zrozumiane, nie

będzie to naturalny japoński.

Co ważniejsze to:

• długie przedmioty, np. ołówki - 本 ( ほん hon )

• płaskie przedmioty, np. "arkusze" papieru - 枚 ( まい mai )

• książki, "tomy" - 冊 ( さつ satsu )

• obuwie, "pary" - 足 ( そく soku )

• płyny, "szklanki", "filiżanki", "kufle" - 杯 ( はい hai )

• samochody i inny sprzęt - 台 ( だい dai )

• statki - 隻 ( せく seki )

• budynki - 軒 ( けん ken )

• ubrania - 着 ( ちゃく chaku )

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: