Metoda 18 struktur wyrazowych.pdf

Metoda 18 struktur wyrazowych

Tomasz Parafiniuk

1. Charakterystyka metody 18 struktur wyrazowych_________3

2. MoŜliwości stosowania metody 18 struktur wyrazowych ____4

3. Zalety metody 18 struktur wyrazowych__________________5

4. Techniki pracy zastosowane w 18 zestawach ćwiczeń ______7

5. Bibliografia _____________________________________ 10

1. Charakterystyka metody 18 struktur

wyrazowych

Metoda 18 struktur wyrazowych polega na praktycznym poznawaniu przez dzie

ci z trudnościami w kształtowaniu się umiejętności czytania i pisania róŜnorodnych wy

razów uporządkowanych w 18 zestawach ćwiczeń. Kolejność poznawania wyrazów

podporządkowana została zasadzie stopniowania trudności, a więc przechodzenia od

wyrazów najłatwiejszych do najtrudniejszych. KaŜdy zestaw ćwiczeń zawiera wyrazy

o określonej budowie oraz wyrazy wcześniej poznane. Metoda ta opiera się na pracy

analizie sylabowogłoskowej wyrazów w powiązaniu z ich budową literową bez

uwzględnienia struktury gramatycznej lub słowotwórczej wyrazów, niekiedy wręcz od

niej odstępuje. Posługuje się materiałem słownym wprowadzając pewne uproszczenia,

aby w ten sposób ułatwić i pomóc dziecku przezwycięŜyć jego specyficzne trudności

w czytaniu i pisaniu. Celem metody jest nauczyć automatycznego nazywania kształtów

fonogramów oraz rozwijać zdolność umieszczania ich w słowie w odpowiedniej kolej

ności 1 . Dlatego podstawą doboru wyrazów do ćwiczeń jest schemat graficzny, a nie

dźwiękowy, i zgodny z zapisem ortograficznym. Ta metoda uczy dziecko posługiwania

się sylabą jako cząstką słowa, które ma być przeczytane lub zapisane. W duŜym zakre

sie poszerza słownictwo dziecka. KaŜda struktura wyrazowa zawiera od 100 do 200

wyrazów, które uczeń czyta i pisze.

W tej metodzie posługujemy się trzema kolorami:

a) czerwony – odpowiada samogłoskom,

b) zielony – przypisany jest sylabie,

c) czarny – odpowiada spółgłoskom. 2

Czytanie i pisanie traktowane jest łącznie, gdyŜ obie umiejętności ćwiczone są na tym

samym materiale słownym. Proces czytania włączony jest w proces pisania przez wzro

kową kontrolę tekstu. Podczas czytania i pisania w proponowanych ćwiczeniach pobu

dzane są do aktywności jednocześnie analizatory: wzrokowy, słuchowy i knestetyczno

ruchowy. Metoda ta przeznaczona jest do pracy z dziećmi, które w ogóle nie czytają

oraz dla tych, które czytanie i pisanie opanowały na niezadowalającym poziomie. MoŜ

1 Zob. M. Welchman, „Dysleksja odpowiedzi na pytania”, w: Polskie Towarzystwo Dysleksji , Zeszyt nr I, Gdańsk

1991. s. 14.

2 Zob. E. Kujawa, M. Kurzyna, Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu metodą 18 struktur wyrazo

na ją stosować w pracy z dziećmi mającymi trudności typu dyslektycznego, dysortogra

ficznego i przy sprzęŜeniach z dysgrafią. 3

Kształcenie umiejętności czytania i pisania opiera się równieŜ na jednoczesnym

uaktywnianiu analizatorów: wzrokowego, słuchowego i kinestetyczno ruchowego, co

wydaje się zgodne na jednoczesnym ich wykorzystaniu. Nie tylko działają one jedno

cześnie, ale i współdziałają, ściśle współpracując zarówno podczas nadawania komuni

katu (pisania), jak i jego percypowania. Istotne zatem znaczenie ma koordynacja ich

czynności w postaci integracji funkcji percepcyjno motorycznych. 4 Tak więc przy

opracowaniu programu zajęć reedukacyjnych dla potrzeb konkretnego dziecka naleŜy

uwzględnić oddziaływanie na funkcje najbardziej zaburzone, ale nie moŜna pominąć

Ŝadnej z nich i trzeba pamiętać o konieczności ich współdziałania. Ucząc dziecko po

sługiwania się sylabą przy pisaniu czytaniu, angaŜując jednocześnie trzy analizatory

dąŜymy do wyrabiania coraz większej poprawności tych czynności. Dzięki równocze

snemu wykorzystywaniu trzech analizatorów przy wykonywaniu proponowanych róŜ

norodnych ćwiczeń dziecko uczy się samokontroli wzrokowej, słuchowej i kinetyczno

ruchowej. Wszystkie te trzy elementy wydają się jednakowo waŜne, niezaleŜnie od te

go, jakie funkcje percepcyjno motoryczne są najbardziej zaburzone, bowiem powiąza

nia międzyanalizatorowe umoŜliwiają kompensację wybiórczych zaburzeń rozwoju

funkcji percepcyjnych. 5

2. MoŜliwości stosowania metody 18

struktur wyrazowych

Metoda 18 struktur wyrazowych przydatna jest na etapie przechodzenia do ćwi

czeń na materiale literowym, mającym na celu nauczenie dziecka techniki czytania

i pisania więc moŜna się nią posługiwać na zajęciach z dziećmi, które znają większość

liter lub nawet wszystkie litery, ale takŜe w przypadkach, gdy dzieci mylą niektóre

z nich, np. graficznie podobne lub zamieniają litery odpowiadające głoskom dźwięcz

nym i bezdźwięcznym. Metoda ta przeznaczona jest do pracy z dziećmi, które w ogóle

wych , Warszawa 1994, s. 9 – 16.

3 Zob. M. Bogdanowicz, „ Integracja percepcyjnomotoryczna a specjalne trudności w czytaniu u dzieci” , w: Zeszyty

Naukowe , Gdańsk 1987, s. 58

4 Zob. TamŜe, s. 58 59.

5 Zob. TamŜe, s. 15 16.

nie czytają i nie piszą oraz dla tych, które opanowały technikę czytania i pisania na nie

zadowalającym poziomie.

Do drugiej grupy naleŜą dzieci, które charakteryzuje:

a) bardzo wolne głoskowanie, nie prowadzące do poprawnej syntezy,

b) opuszczanie, powtarzanie, dodawanie lub zamienianie, przestawianie li

ter, sylab, a czasem całych wyrazów,

c) zniekształcanie wyrazów wskutek popełniania innych błędów, które mo

gą występować zarówno w czytaniu, jak i w pisaniu. 6

Ćwiczenia zebrane w 18 zestawach opracowano w taki sposób, Ŝe moŜna je stosować

w pracy z dziećmi mającymi trudności o charakterze dyslektycznym lub dysortogra

ficznym, takŜe przy sprzęŜeniu z dysgrafią, ale równieŜ w przypadkach występowania

wszystkich tych form zaburzeń jednocześnie. Na zajęciach z dzieckiem dysgraficznym

powinny być akcentowane przede wszystkim takie elementy, jak pisanie po śladzie

ciągłym. 7 Zastosowanie proponowanych ćwiczeń daje takŜe korzystne rezultaty nieza

leŜnie od tego, które funkcje percepcyjnoruchowe są u dziecka najbardziej zaburzone.

Sumując moŜna stwierdzić, Ŝe omawianą metodą moŜna posługiwać się w pracy

z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu o charakterze dyslektycznym, dy

sortograficznym lub dysgraficznym, na dowolnym etapie zaawansowania dziecka

w opanowaniu tych technik i niezaleŜnie od rodzaju zaburzeń funkcji percepcyjno

motorycznych, leŜących u ich podłoŜa.

3. Zalety metody 18 struktur wyrazowych

Metoda 18 struktur wyrazowych spełnia wszystkie wymienione poniŜej

warunki (zasady):

a) zasada indywidualizacji środków i metod oddziaływania korekcyj

nego,

b) zasada powolnego stopniowania trudności w nauce czytania i pisa

nia uwzględniającego złoŜoność tych czynności i moŜliwości per

cepcyjne dziecka,

6 Por. E. Kujawa, M. Kurzyna, Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu …, s. 18.

7 Zob. T. Wróbla, Pismo i pisanie W nauczaniu początkowym, Warszawa 1985.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: