POSTĘPOWANIE W SPRAWACH GOSPODARCZYCH
Pojęcie sprawy gospodarczej
Ustawa o rozpoznawanie przez sądy spraw gospodarczych, art2 :
Sprawami gospodarczymi są sprawy ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą na zasadach określonych w odrębnych przepisach, w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.
Ponadto sprawami gospodarczymi sa sprawy:
§ Ze stosunków spółki
§ Przeciwko przedsiębiorcom o zaniechanie naruszania środowiska i przywrócenie do stanu poprzedniego lub o naprawienie szkody z tym związanej oraz o zakazanie albo ograniczenie działalności zagrażającej środowisku.
§ Między organami przedsiębiorstwa państwowego
§ Między przedsiębiorstwem państwowym lub jego organami a jego organem założycielskim lub organem sprawującym nadzór
§ Z zakresu postępowania o poprawie gospodarki przedsiębiorstwa państwowego oraz i jego upadłości
§ Z zakresy prawa upadłościowego i naprawczego
§ Nadanie klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, którymi są orzeczenia sądu gospodarczego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu albo ugoda zawarta przed tym sądem.
§ Inne, przekazane przez odrębne przepisy
Przepisy działu o postępowaniu w sprawach gospodarczych stosuje się w sprawach ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami, w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej (sprawy gospodarcze), a zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej nie wylącza zastosowanie przepisów tego działu.
Sprawami gospodarczymi są także sprawy:
§ Ze stosunku spółki
§ Przeciwko przedsiębiorcom o zaniechanie naruszania środowiska i przywrócenie do stanu poprzedniego lub naprawienie szkody z tym związanej oraz zakazanie lub ograniczanie działalności zagrażającej środowisku.
§ Należące do właściwości sądów na podstawie przepisów o ochronie konkurencji, prawa energetycznego, prawa telekomunikacyjnego, prawa pocztowego oraz przepisów o transporcie kolejowym.
§ Przeciwko przedsiębiorcom o uznanie wzorca umowy za niedozwolony
Pojęcie sprawy gospodarczej zostało zdefiniowane 2krotnie w ustawie o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych i w k.p.c
Art. 2 ustawy ma charakter ogólny i wyznacza kompetencje sądów gospodarczych we wszystkich rodzajach spraw bez względu na to, w jakim trybie są rozpoznawane.
Przepis ten zawiera definicje sprawy gospodarczej sensu largo.
Art. 479z1 kpc jest węższy, przepis ten wskazuje tylko na te sprawy gospodarcze wymienione w art. 2 ustawy , które są rozpoznawane w procesie na podstawie przepisów działu o postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych.
Pojęcie sprawy gospodarczej, o którym mowa w tym przepisie, należy określić jako pojęcie sprawy gospodarczej w ścisłym tego słowa znaczeniu – sensu stricto.
Mając na uwadze przyjęte w ustawie pojęcie „sprawa gospodarcza” niezbędne jest kumulatywne spełnienie następujących przesłanek, a mianowicie sprawa musi dotyczyć stosunków cywilnych istniejących pomiędzy przedsiębiorcami oraz pozostawać w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.
Podmiotami w postępowaniu w sprawach gospodarczych, o których mowa w kpc, są przedsiębiorcy – osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne prowadzące we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest osoba fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna wykonująca we własnym imieniu działalnośc gospodarczą
Za przedsiębiorców uznaje się również wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalnośc wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, jak również działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Przedsiębiorcami są również osoby zagraniczne z państwa członkowskich UE i państwa członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnych Handlu EFTA – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.
Mogą one podejmowac i wykonywac działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak przedsiębiorcy polscy.
Obywatele innych panstw , którzy otrzymali zezwolenie na osiedlenie się na terytorium RP, zgode na pobyt tolerowany, status uchodźcy nadany w RP lub korzystaja z ochrony czasowej na jej terytorium, mogą podejmować i wykonywac działalnośc gospodarczą na terytorium RP na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
Inne osoby zagraniczne niż wymienione mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki: komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z o.o., akcyjnej, a także do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania bądź nabywania udziałów lub akcji, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.
Przepisów działu o postępowaniu w sprawach gospodarczych nie stosuje się w sprawach dotyczących działalności w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa, rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.
Odrębności proceduralne
W postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych ustawodawca wprowadził odrębności proceduralne, które w porównaniu z trybem zwykłym uwzględniają specyfikę spraw gospodarczych.
Do wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy o prawa rzeczowe i posiadanie nieruchomości położonej w Polsce, jak również ze stosunku najmu lub dzierżawy takiej nieruchomości z wyjątkiem spraw o czynsz.
Sądom polskim nie przysluguje jurysdykcja w sprawach o prawa rzeczowe na nieruchomości i o posiadanie nieruchomości za granicą.
W sprawach niewymienionych w 1100-1102 kpc , a rozpoznawanych w trybie procesu, sądom polskim przysługuje jurysdykcja, jeżeli strona pozwana przebywa, zamieszkuje lub ma siedzibę w Polsce w chwili doręczenia pozwu, jeżeli w Polsce strona pozwana ma majątek lub przysługują jej prawa majątkowe oraz gdy sprawa dotyczy przedmiotu sporu znajdującego się w Polsce, spadku otwartego w Polsce lub zobowiązania, które powstało albo ma być wykonywane w Polsce.
Istotne znaczenie w kwestii jurysdykcji sądów polskich mają przepisy pozwalające na zawieranie umów prorogacyjnych lub derogacyjnych.
1104 strony oznaczonego stosunku prawnego mogą umawiać się na piśmie o poddanie wynikłych lub mogących wyniknąc z niego spraw majątkowych jurysdykcji sądów polskich.
1105.1 w zakresie zobowiązan umownych podmioty prowadzące działalność gospodarczą mogą umówić się na piśmie o wyłączenie jurysdykcji sądów polskich na rzecz sądów panstwa obcego, jeżeli zmiana taka jest skuteczna wg prawa tego państwa.
Nie dotyczy to spraw należących do wyłącznej jurysdykcji sadów polskich.
Umowę o jurysdykcji sadów państwa obcego sąd polski bierze pod rozwagę tylko na zarzut strony zgłoszony i należycie uzasadniony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy.
Rozpoznawanie spraw gospodarczych powierzono sądom rejonowym i okręgowym , w których utworzone odrębne jednostki organizacyjne (sądy gospodarcze).
Właściwość miejscowa jest właściwością przemienną.
W sytuacji gdy roszczenie pozostaje w związku z działalnością zakładu lub oddziału, powództw o roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy może wytoczyć przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział 33 kpc.
34 kpc powództwo o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie oraz o odszkodowanie z powody niewykonywania lub nienależytego wykonania umowy może być wytoczone przed sąd miejsca jej wykonania.
W razie wątpliwości miejsce wykonania umowy powinno być stwierdzone dokumentem.
Przepis ten ma zastosowanie również w sprawach o zawarcie umowy, ustalenie jej treści oraz o zmianę umowy.
Sprawy gospodarcze sąd w I inst rozpoznaje w składzie jednego sędziego.
Pełnomocnikiem zagranicznego przedsiębiorcy może być również pełnomocnik do reprezentowania tego przedsiębiorcy wobec polskich organów administracji publicznej.
479z6 – organizacje przedsiębiorców, za zgodą zrzeszonego w nich przedsiębiorcy, mogą wziąć udział w toczącym się postępowaniu, w którym przedsiębiorca ten występuje w charakterze strony.
W stosunku do tych organizacji stosuje się 62, 62 kpc.
W sytuacji gdy przepisy odrębne przyznają określonym podmiotom, które nie uczestniczą w sprawie, uprawnienie do przedstawiania sądowi istotnego dla sprawy poglądu, do podmiotów tych stosuje się odpowiednio 63 kpc.
Jednak na wniosek podmiotu uprawnionego sąd może zezwolić aby pogląd został przedstawiony także ustanie na rozprawie.
Na wniosek podmiotu uprawnionego sąd udostepnia akta sprawy w zakresie niezbędnym do przedstawienia poglądu.
W postępowaniu przed sadem gospodarczym nie stosuje się przepisów o przekształceniach podmiotowych, poza tym nie można występowac z nowymi roszczeniami – zamiast lub obok dotychczasowych.
W razie zmiany okoliczności powód może żądać, zamiast pierwotnego przedmiotu sporu, jego wartość lub innego podmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się może rozszerzyć żądanie pozwu o świadczenia za dalsze okresy.
Wszczynając postępowanie powód zobowiązany jest do podania w pozwie wszystkich twierdzeń oraz dowodów na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postepowania, chyba że wykaże iż ich powołanie w pozwie nie było możliwe albo że potrzeba powołania wynikła później.
W tej sytuacji dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie 2 tyg od dnia, w którym powołanie ich stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.
Powód zobowiązany jest dołączyć do pozwu odpis reklamacji lub wezwania do dobrowolnego spełnienia żądania wraz z dowodem doręczenia albo wysłania go pozwanemu przesyłką poleconą oraz odpisy pism świadczących o próbie wyjaśniania spornych kwestii w drodze rokowań.
W razie niezłożenia odpisu wezwania do dobrowolnego spełniania żądań lub reklamacji wraz z dowodem doręczenia albo wysłania go pozwanemu przesyłką poleconą, stosuje się przepis 479z8a.
Stronę która zaniechała dokonania wskazanych wyżej czynności i przyczyniła się do zbędnego wytoczenia sprawy lub wadliwego określania jej zakresu, sąd może obciążyć kosztami procesu w całości lub w części niezależnie od wyniku sprawy.
479z12.2,4.
Jeżeli pismo wszczynające postępowanie nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący zwraca stronie pismo bez wezwania do jego poprawienia lub uzupełnienia.
Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.
W zarządzeniu o zwrocie pisma przewodniczący wskazuje braki, jakimi pismo było dotknięte, oraz poucza o skutkach jego ponownego wniesienia.
Strona w terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie pisma może je wnieść ponownie.
Jeżeli pismo to nie jest dotknięte brakami, wywołuje skutek od daty pierwotnego wniesienia.
Skutek taki nie następuje w razie kolejnego zwrotu pisma, chyba że zwrot nastąpił na skutek braków uprzednio niewskazanych.
Gdy strona reprezentowana jest przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego, Prokuratorię Generalną SP, przepisu dotyczącego pouczenia o skutkach ponownego wniesienia pisma i możliwości ponownego wniesienia pisma nie stosuje się.
Inne rodzaje pism procesowych złożone przed sądem I instancji, które nie mogą otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych , wniesione przez stronę reprezentowaną przez adwokata, prawnego, rzecznika patentowego, Prokuratorię Generalna SP, podlegają zwrotowi bez wzywania ich do poprawienia lub uzupełnienia.
Sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty, sprzeciw od nakazu zapłaty sąd odrzuca.
W toku sprawy strona reprezentowana jest przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego, Prokuratorię Generalną SP jest obowiązana doręczyć odpisy pism procesowych z załącznikami bezpośrednio stronie przeciwnej.
Do pisma procesowego wniesionego do sądu strona dołącza dowód doręczenia drugiej stronie odpisu pisma albo dowód wysłania go przesyłką poleconą.
Pisma, do których nie dołaczno dowodu doręczenia albo dowodu wysłania przesyłką poleconą, podlegają zwrotowi bez wezwania do usunięcia tego braku, z tym jednak, że nie dotyczy to wniesieni pozwu wzajemnego, apelacji, skargi kasacyjnej, zażalenia, sprzeciwu od wyroku zaocznego, sprzeciwu od nakazu zapłaty, wniosku o zabezpieczenie powództwa i skargi o wznowienie postępowania, które strona jest obowiązana złożyć w sądzie z odpisami dla strony przeciwnej.
W sprawach gospodarczych sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności sa wynikiem niedozwolonych praktyk ograniczających konkurencję lub samodzielność przedsiębiorców, albo gdy wymaga tego ochrona produkcji należytej jakości.
Sąd uzna ugodę zawarta przez strony za niedopuszczalną tylko wtedy, gdy jej treść jest niezgodna z prawem lub sprzeczna z zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także wtedy, gdy wymaga tego ochrona środowiska lub ochrona produkcji należytej jakości.
W sprawach, w których sąd nie wydał nakazu zapłaty w postepowaniu nakazowy lub upominawczym, pozwany jest obowiązany do wniesienia odpowiedzi na pozew w terminie 2 tygodniowym od otrzymania pozwu.
Odpowiedź na pozew wniesiona po terminie podlega zwrotowi.
W odpowiedzi na pozew pozwany musi podać wszystkie twierdzenia, zarzuty oraz dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postepowania, chyba, że wykaże że ich powołanie w odpowiedzi na pozew nie było możliwe albo że potrzeba powołania wynikła później.
W tej sytuacji dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie 2 tyg od dnia, w którym powołanie ich stało się możliwe lub powstała potrzeba ich powołania. 479z14.
Sąd, z urzędu lub na wniosek, zarządza odbycie posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych także wtedy, gdy mogą być ujawnione okoliczności stanowiące tajemnice jej przedsiębiorstwa.
Sąd ma obowiązek umorzyć postępowanie zawieszony na zgodny wniosek stron oraz z przyczyn w 177.1 p5,6, jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu 6m od daty postanowienia o zawieszeniu.
W sprawach gospodarczych na sądzie spoczywa powinnośc wydania wyroku w terminie 3 m od daty złożenia pozwu.
Sprawy o zawarcie, zmianę i rozwiązanie umowy oraz o ustalenie jej treści powinny być rozpoznawane w pierwszej kolejności. 479z16
Sąd może wyrok na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo, oraz może wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew.
Do sprzeciwu od wyroku zaocznego stosuje się 479z14.2.
Wyroki wydane na posiedzeniu niejawnym wiążą sąd od chwili podpisania sentencji, sąd doręcza je z urzędu obu stronom z pouczeniem o przysługujących im środkach zaskarżenia.
Wyrok sądu I inst w sprawach o roszczenia pieniężne albo świadczenia innych rzeczy zamiennych z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności.
Kwota zasądzona wyrokiem wraz z wymagalnymi odsetkami stanowi sumę, której złożenie przez dłużnika do depozytu sądowego wystarczy do zabezpiecznia.
Jeżeli wyrok zobowiązuje do wydania rzeczy zmiennych, do zabezpieczenia wystarczy złożenie sumy równiej wartości przedmiotu sporu.
Po upływie 2 lat od uprawomocnienia się wyroku nie można żądac wznowienia postępowania, chyba że strona była pozbawiona możliwości działania lub nie była należycie reprezentowana. 479z22.
POSTĘPOWANIE W SPRAWACH Z ZAKRESU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW, REGULACJI ENERGETYKI, REGULACJI TELEKOMUNIKACJI I POCZTY, REGULACJI TRANSPORTU KOLEJOWEGO
Sąd Okręgowy w Warszawie – sąd ochrony konkurencji i konsumentów jest właściwy do rozpoznawania spraw z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów, regulacji energetyki, regulacji telekomunikacji i poczty, regulacji transportu kolejowego.
W postępowaniu z tego zakresu sprawy załatwiane są najpierw decyzją administracyjną, względnie postanowieniem prezesa danego urzędu.
Od decyzji Prezesa Urzędu przysługuje odwołanie, które powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać oznaczenie zaskarżonej decyzji, przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich uzasadnienie, wskazanie dowodów, a także zawierać wniosek o uchylenie lub zmianę decyzji w całości lub cześci.
Odwołanie wnosi się za pośrednictwie danego organu w terminie 2 tygodniowym od dnia doręczenia decyzji.
Prezesi Urzędów Regulacji Energetyki, Komunikacji Elektronicznej, Transportu Kolejowego mogą w razie uznania odwołania za słuszne, nie przekazując akt sprawy sądowi, uchylić albo zmienić swoją decyzję w całości lub części, o czym niezwłocznie powiadamiają stronę, przesyłając jej nowa decyzję, od której służy odwołanie.
Następnie po złożeniu odwołania od decyzji lub zażalenia na postanowienie wydane przez prezesa urzędu postępowanie toczy się przed sądem na podstawie przepisów kpc.
Stronami postępowania są: Prezes Urzędu, podmiot będący stroną w postępowaniu przed Prezesem Urzędu, a także wnoszący zażalenie oraz osoby zainteresowane.
Pełnomocnikiem Prezesa Urzędu może być pracownik danego urzędu.
W razie wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu sąd może na wniosek strony, która wniosła odwołanie, wstrzymać wykonanie decyzji do czasu rozstrzygniecia sprawy.
Sąd odrzuca odwołanie po upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne z innych przyczyn, a także wtedy, gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków odwołania.
Po rozpoznaniu odwołania od decyzji Prezesa Urzędu sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględniania.
W razie uwzględnienia odwołania sąd zaskarżoną decyzję albo uchyla albo zmienia w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy.
Wymienione reguły odnoszą się również odpowiednio do rozpoznania zażaleń na postanowienia Prezesa Urzędu.
Od orzeczenia sądu II inst przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia skarga kasacyjna.
POSTĘPOWANIE W SPRAWACH O UZNANIE POSTANOWIEŃ WZORCA UMOWY ZA NIEDOZWOLONE
Materialnoprawne podstawy postępowania w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone zawarte są w przepisach kc.
Art. 385z3 zawiera przykładowy katalog niedozwolonych postanowień umownych, na którym może oprzeć powództwo o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone.
Sądem właściwym do rozpoznania w tych sprawach jest Sąd Okręgowy w Warszawie – sąd ochrony konkurencji i konsumentów.
Powództwo może wytoczyć każdy, kto wg oferty pozwanego mógłby zawrzeć z nim umowę zawierającą postanowienie, którego uznania za niedozwolone żąda się pozwem.
Powództwo może wytoczyć także organizacja społeczna, do której zadań statutowych należy ochrona interesów konsumentów, powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Powództwo może ponadto wytoczyć zagraniczna organizacja wpisana na listę organizacji uprawnionych w państwach UE do wszczęcia postępowania o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, opublikowana w Dzienniku Urzędowym WE, jeżeli cel jej działania uzasadnia wystąpienie przez nią z takim żądaniem dotyczącym wzorców umów stosowanych w Polsce, zagrażających interesom konsumentów w państwie członkowskim, w którym organizacja ta ma swoją siedzibę.
Powództwo o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone może wytoczyć również wtedy, gdy pozwany zaniechał jego stosowania, jeżeli od tego zaniechania nie minęło 6m.
Zaniechanie przez pozwanego, po wytoczeniu powództwa, stosowania zaskarżonego postanowienia wzorca umownego nie ma wpływu na bieg postępowania.
W postępowaniu o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone sąd nie może wydac wyroku na podstawie uznani powództwa.
Niedopuszczalne jest też zawarcie ugody.
Jeżeli sąd uwzględnia powództwo, to w sentencji wyroku przytacza treść postanowień wzorca umowy uznawanych za niedozwolone i zakazuje ich wykorzystywania.
Od wyroku sądu ochrony konkurencji i konsumentów przysługuje apelacja, a od wyroku sadu II inst przysługuje skarga kasacyjna do SN.
...
chomikplayboy