Postępowanie w sprawach nieletnich.pdf

Andrzej Sochacki

POSTĘPOWANIE W SPRAWACH NIELETNICH

(materiał dydaktyczny)

Według stanu prawnego na luty 2008 roku

SŁUPSK 2008

Materiał opracowany w Zakładzie Prawa Szkoły Policji w Słupsku

Zespół redakcyjny: GraŜyna Szot, Zenon Trzciński

Projekt okładki: Marcin Jedynak

Druk: Andrzej Block

Konsultacja: Marek Banoth

ISBN 83-88182-58-7

Wydawnictwo Szkoły Policji w Słupsku

Wydanie II, poprawione

Druk: Pracownia Poligraficzna SP Słupsk

Zam 2/08. Nakład 140 egz.

Słupsk 2008

Spis treści

Wykaz skrótów ........................................................................................................................................................................... 4

Wstęp ..................................................................................................................................................................................................... 5

1. Podstawowe pojęcia ustawowe ................................................................................................................... 7

2. Zadania Policji w zakresie ujawniania i zapobiegania przejawom

demoralizacji i przestępczości nieletnich ......................................................................................... 7

3. Środki zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości

nieletnich .......................................................................................................................................................................... 10

4. Czynności Policji w przypadku popełnienia czynu karalnego ............................... 12

4.1. Zbieranie i utrwalanie dowodów czynu karalnego ................................................ 13

4.2. Przesłuchanie nieletniego .................................................................................................................. 16

4.3. Ujęcie i zatrzymanie nieletniego ............................................................................................... 18

4.4. Stosowanie środków przymusu bezpośredniego ...................................................... 23

5. Właściwość sądów rodzinnych ................................................................................................................ 23

6. Dokumentacja prowadzona w sprawach nieletnich ........................................................... 24

Bibliografia .................................................................................................................................................................................. 26

Załącznik 1. Protokół zatrzymania nieletniego .................................................................................... 28

Załącznik 2. Karta nieletniego zagroŜonego demoralizacją / sprawcy

czynu karalnego .......................................................................................................................... 30

Załącznik 3. Protokół przesłuchania nieletniego sprawcy czynu karalnego ........ 33

Załącznik 4. Informacja dla rodziców ............................................................................................................ 37

Załącznik 5. Wykaz czynności profilaktycznych podjętych w sprawach

nieletnich ............................................................................................................................................ 38

Załącznik 6. Pouczenie nieletniego sprawcy czynu karalnego

o uprawnieniach i obowiązkach ............................................................................... 39

Wykaz skrótów

u.p.n.

– Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w spra-

wach nieletnich (tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. Nr 11,

poz. 109 z późn. zm.)

k.k.

– Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88,

k.p.k.

– Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego

k.w.

– Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. Nr 12,

k.k.s.

– Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy

k.r.o.

– Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy

k.c.

– Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.

zarządzenie – Zarządzenie nr 590 Komendanta Głównego Policji z dnia

24 października 2003 r. w sprawie metod i form wykonywania

zadań przez policjantów w zakresie przeciwdziałania demorali-

zacji i przestępczości nieletnich (Dz.Urz. KGP Nr 20, poz. 107

z późn. zm.)

poz. 553 z późn. zm.)

(Dz.U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.)

poz. 114 z późn. zm.)

(Dz.U. Nr 83, poz. 930 z późn. zm.)

(Dz.U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.)

Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)

Wstęp

Osobowość małoletniego znacznie róŜni się od osobowości osoby dorosłej.

Ta prawidłowość dotyczy równieŜ sprawców czynów zabronionych. Fakt ten zo-

stał usankcjonowany odmiennym ustawodawstwem w końcu ubiegłego wieku.

Początki kształtowania zasad postępowania z nieletnimi krystalizowały się

na VI Kongresie Organizacji Narodów Zjednoczonych w 1980 r. Uznano wów-

czas za konieczne zapobieganie niedostosowaniu społecznemu i przestępczości

nieletnich. Przyjęto, Ŝe w zapobieganiu tym zjawiskom naleŜy mieć na uwadze

ochronę Ŝycia i zdrowia nieletnich oraz zapewnienie im warunków materialnych

i rozwoju duchowego. Wskazywano potrzebę rozwijania społecznych środków

zapobiegania niedostosowaniu społecznemu i przestępczości nieletnich. W tym

celu proponowano uaktywnienie rodziny, szkoły i organizacji społecznych.

Wnioskowano teŜ, by sprawy nieletnich były rozpatrywane przez odrębne sądy,

które rozpoznając sprawy nieletnich, brałyby pod uwagę ich reedukację oraz

ochronę ich praw.

Obecnie podstawowym dokumentem międzynarodowym określającym

standardy postępowania z nieletnimi jest Konwencja o prawach dziecka przyjęta

przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych 20 listopada

1989 r. Konwencja ta została ratyfikowana przez Polskę w 1991 r. (Dz.U.

Nr 120, poz. 526). W duchu postanowień Konwencji znowelizowana została

w 2000 r. obowiązująca od 26 października 1982 r. Ustawa o postępowaniu

w sprawach nieletnich, która reguluje postępowanie w sprawach nieletnich

zagroŜonych demoralizacją i dopuszczających się czynów karalnych. Wśród

organów podejmujących działania w zakresie zapobiegania demoralizacji i prze-

stępczości nieletnich ustawa ta wymienia takŜe Policję.

Niniejsze opracowanie ma na celu przybliŜenie problematyki nieletnich w

kontekście postanowień ww. ustawy, zakresu uprawnień Policji odnoszących się

do zapobiegania demoralizacji i przestępczości nieletnich oraz ścigania spraw-

ców czynów karalnych. Porusza równieŜ współpracę z sądem i prokuraturą oraz

z innymi instytucjami państwowymi, organami samorządowymi i organizacjami

społecznymi, które w zakresie swojego działania uwzględniają problematykę

nieletnich.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: